فاطمه خویینی

زمینه: ارتقاء بهزیستی روانشناختی یکی از وظایف مهم مسئولین نظام آموزشی و تربیتی است و یکی از مفاهیم تاثیرگذار در این زمینه سرمایه روانشناختی است. هدف :هدف پژوهش حاضر تدوین مدل بهزیستی روانشناختی بر اساس سرمایه روانشناختی بود. روش: پژوهش از نوع توصیفی- همبستگی و روش مدلیابی معادلات ساختاری بود. جامعه آماری کلیه کارکنان آموزش و پرورش شهر تهران در سال تحصیلی1398-1397بود . نمونه پژوهش610 نفر بودند که با روش تحلیل رگرسیون چند متغیری در مدلیابی معادلات ساختاری انتخاب شدند. ابزار: ابزارهای پژوهش حاضر عبارتند از: پرسشنامه بهزیستی روانشناختی ریف و کیز(1995)، مقیاس سرمایه روانشناختی لوتانز و آولیو(2007) . برای تجزیه و تحلیل داده ها از روش مدل یابی معادلات ساختاری و نرم افزار Amos استفاده گردید. یافته ها: نتایج نشان داد شاخصهای برازش مدل پژوهش موردقبول بودند و مدل پیشنهادی تحقیق از برازش مطلوبی برخوردار است. نتیجه گیری: یافته ها نشان داد سرمایه روانشناختی، توانایی پیش بینی بهزیستی روانشناختی را داشت. بنابراین می توان با برنامه ریزی های صحیح در راستای تقویت سرمایه روانشناختی، سطح بهزیستی روانشناختی افراد را ارتقا داد.

زمینه: بسیاری از مردم به هنگام برخورد با چالش ها و آشفتگی ها با عقاید و رفتارهای غیرمنطقی و بدون نظم جویی هیجانی پاسخ می دهند و به تدریج یک دیدگاه ناکارآمد در مورد خود، دنیا و آینده که به مثلث شناختی معروف است، کسب می کنند. تحقیقات نشان می دهد برنامه تاب آوری روانشناختی یکی از برنامه های گروهی بر مبنای درمان شناختی - رفتاری به بهبود توانش های حل مسئله و کنار آمدن مؤثر مانند جرأت ورزی و تن آرامی در شرایط بحرانی تقویت و خوش بینی منجر می شود. اما در زمینه کاربرد روش های کنار آمدن و تجهیز دانش آموزان در مدارس ما شکاف تحقیقاتی وجود دارد. هدف: هدف پژوهش حاضرتعیین اثربخشی آموزش تاب آوری روانشناختی بر خودنظم جویی تحصیلی و مثلث شناختی دانش آموزان بود. روش: روش تحقیق، نیمه آزمایشی و از نوع پیش آزمون – پس آزمون با گروه گواه بود. جامعه آماری شامل تمامی دانش آموزان دختر متوسطه دوم شهر تهران در سال تحصیلی 99-98 بود که به روش نمونه گیری تصادفی خوشه ای چند مرحله ای به تعداد 30 نفر انتخاب و به صورت تصادفی در دو گروه آموزش تاب آوری روانشناختی و گروه گواه قرار گرفتند. ابزارهای پژوهش شامل پرسشنامه راهبردهای خودنظم جویی تحصیلی پینتریچ و دیگروت (1990) و مثلث شناختی (گرینینگ و همکاران، 2005) بود. برنامه آموزشی تاب آوری روانشناختی (گیلهام، جیکاکس، ریویچ، سلیگمن و سیلور،1990) برای گروه آزمایش در قالب 5 جلسه 90 دقیقه ای اجرا شد وگروه گواه هیچ مداخله ای دریافت نکردند. جهت آزمون فرضیه ها، آزمون تحلیل کوواریانس چند متغیری و تک متغیری با استفاده از نرم افزار آماری 25 SPSS- بکار گرفته شد. یافته ها: نتایج نشان داد تفاوت معناداری بین نمرات پیش آزمون و پس آزمون گروه آزمایشی و گواه در خودنظم جویی تحصیلی و مثلث شناختی وجود داشت (0/05 p˂). میزان تأثیر آموزش تاب آوری روانشناختی بر خودنظم جویی تحصیلی 0/70 و بر مثلث شناختی 0/27 بود. نتیجه گیری: نتایج نشان داد که دانش آموزان شرکت کننده در برنامه آموزشی در مقایسه با گروه گواه و در مقایسه با قبل از آموزش در مؤلفه های انگیزشی، شناختی، بازخورد نسبت به خود، آینده و دنیا نمرات بالایی کسب کرده و در مجموع مثلث شناختی و خودنظم جویی تحصیلی بهتری را تجربه کردند

زمینه: پژوهش های متعددی نشان داده اندکه آموزش تنظیم هیجان بر متغیرهای مختلفی از جمله تاب آوری، مشکلات عاطفی و رفتارهای پر خطر مؤثر بوده است. اما در زمینه تأثیر آموزش متمرکز برتنظیم هیجان پکران بر هیجان های پیشرفت و خودنظم جویی تحصیلی دانش آموزان تحقیقاتی صورت نگرفته است. هدف: هدف پژوهش حاضر بررسی اثربخشی آموزش متمرکز بر تنظیم هیجان پکران بر هیجان های پیشرفت و خود نظم جویی تحصیلی دانش آموزان بود. روش: روش تحقیق نیمه آزمایشی و از نوع پیش آزمون – پس آزمون با گروه گواه بود. جامعه آماری شامل تمامی دانش آموزان دختر متوسطه دوم شهر تهران در سال تحصیلی 99-98 بودکه به روش نمونه گیری تصادفی خوشه ای چند مرحله ای 30 نفر از دانش آموزان دبیرستان بیت الزهرا انتخاب و به صورت تصادفی، 15 نفر در گروه آزمایش و 15 نفر در گروه گواه قرار گرفتند. سپس برنامه آموزشی متمرکز بر تنظیم هیجان پکران (ستاری، پورشهریاری و شکری، 1395) برای گروه آزمایش 6 جلسه 90 دقیقه ای اجرا شد. داده ها بوسیله دو پرسشنامه هیجانات پیشرفت پکران (2005) و راهبردهای خودنظم جویی تحصیلی پینتریچ و دیگروت (1990) جمع آوری شد و با استفاده از تحلیل کوواریانس چندمتغیری و تک متغیری به وسیله نرم افزار 25- SPSS تجزیه و تحلیل شدند. یافته ها: نتایج نشان داد که تفاوت معناداری بین نمرات پیش آزمون و پس آزمون گروه آزمایشی و همچنین تفاوت معناداری بین دو گروه آزمایشی و گواه در تنظیم هیجان های پیشرفت و خودنظم جویی تحصیلی وجود داشت (0/05 ˂ p ) . میزان تأثیر آموزش متمرکز بر تنظیم هیجان پکران بر هیجان های پیشرفت دانش آموزان 0/22 و بر خودنظم جویی تحصیلی دانش آموزان 0/27 بود. نتیجه گیری: نتایج نشان داد که دانش آموزان شرکت کننده در جلسات آموزشی در مقایسه با گروه گواه و در مقایسه با قبل از آموزش در مؤلفه های راهبردهای شناختی، راهبردهای فرا شناختی، مدیریت منابع، راهبردهای انگیزشی و هیجان های پیشرفت نمرات بالایی کسب کرده و در مجموع هیجان های پیشرفت و خود نظم جویی تحصیلی بهتری را تجربه کردند

زمینه و هدف: ادراک محیط اجتماعی که معلم و همکلاسی ها در بهبود آن نقش مؤثری را ایفا می کنند، تأثیرات مهمی در انگیزش تحصیلی دانش آموزان دارد. از این رو پژوهش حاضر با هدف بررسی الگوی علّی روابط ادراک محیط اجتماعی با انگیزش تحصیلی با نقش میانجی انتظارات تحصیلی، سبک های اسنادی، و هیجانات تحصیلی انجام شد. روش: روش این پژوهش توصیفی و طرح آن از نوع همبستگی است. جامعه این مطالعه شامل تمام دانش آموزان مقطع متوسطه اول (پایه های هفتم، هشتم، و نهم) شهر تهران در سال 1400-1399 بوده است. نمونه مورد مطالعه شامل 295 دانش آموز بود که به طور نمونه گیری در دسترس از طریق فراخوان اینترنتی در مطالعه شرکت کردند. برای جمع آوری داده ها از پرسشنامه های حمایت عاطفی معلم (ساکیز، 2007)، حمایت هیجانی دانش آموز (پاتریک، ریان وکاپلان، 2007)، انگیزش تحصیلی (والرند و همکاران، 1992)، سبک های اسنادی (سلیگمن و همکاران، 1982)، فرم کوتاه هیجانات پیشرفت (پکران، گوئتز و پری، 2005) و انتظار-ارزش (حسینی، طالع پسند، بیگدلی، 1389) استفاده شد که به دلیل شیوع کرونا، به طور مجازی اجرا شدند. برای تحلیل داده ها، از مدل تحلیل مسیر استفاده شد. یافته ها: نتایج نشان داد الگوی پیشنهادی، برازش خوبی با داده ها داشت. مؤلفه های ادراک محیط اجتماعی بر انگیزش تحصیلی با نقش میانجی هیجانات تحصیلی و انتظارات تحصیلی، تأثیر غیرمستقیم داشت؛ مؤلفه های ادراک محیط اجتماعی بر انگیزش تحصیلی با نقش میانجی سبک های اسنادی، تأثیر غیرمستقیم نداشت؛ سبک های اسنادی بر انگیزش تحصیلی، تأثیر نداشت؛ حمایت عاطفی معلم بر انگیزش تحصیلی تأثیرمستقیم داشت (0/001P<)؛ و هیجانات تحصیلی و انتظارات تحصیلی بر انگیزش تحصیلی تأثیرمستقیم داشت (0/001P<). نتیجه گیری: بر اساس یافته های این پژوهش می توان نتیجه گرفت حمایت عاطفی معلمان و حمایت هیجانی دانش آموزان بر انگیزش تحصیلی آنها تأثیرگذار است. همچنین اگر به هیجانات مثبت و منفی تحصیلی دانش آموزان توجه شود و انتظار و ارزش آنها از یادگیری، افزایش داده شود، انگیزش تحصیلی دانش آموزان بهبود می یاید.

این پژوهش با هدف تعیین اثربخشی رفتاردرمانی دیالکتیک بر خودشفقتی و انعطاف پذیری روان شناختی کارکنان دارای تعارض کار و خانواده انجام شد. روش پژوهش حاضر نیمه آزمایشی با طرح پیش آزمون- پس آزمون با گروه کنترل و دوره پیگیری دو ماهه بود. جامعه آماری پژوهش شامل کارمندان با تعارض کار و خانواده در شرکت ایران خودرو (شهر تهران) در شش ماهه دوم سال 1398 بود. در این پژوهش تعداد 30 کارمندان با تعارض کار-خانواده با روش نمونه گیری هدفمند انتخاب و با گمارش تصادفی در گروه های آزمایش و کنترل گمارده شدند (در هر گروه 15 کارمند). گروه آزمایش به مدت 10 جلسه تحت آموزش رفتاردرمانی دیالکتیک (لینهان، 2004) قرار گرفتند. در این پژوهش از پرسشنامه های تعارض کار- خانواده (کارلسون و همکاران، 2000)، خودشفقتی (نف، 2003) و انعطاف پذیری روان شناختی (دنیس و وندروال، 2010) استفاده شد. داده های حاصل از پژوهش به شیوه تحلیل واریانس با اندازه گیری مکرر با استفاده از نرم افزار آماری 23SPSSتجزیه و تحلیل شد. نتایج نشان داد که رفتاردرمانی دیالکتیک بر خودشفقتی(001/0p<) و انعطاف پذیری روان شناختی(001/0p<) کارکنان دارای تعارض کار و خانواده تاثیر معنادار داشته است. بدین صورت که این درمان توانسته منجر به بهبود خودشفقتی و انعطاف پذیری روان شناختی کارکنان شود. بر اساس یافته های پژوهش حاضر می توان چنین نتیجه گرفت که رفتاردرمانی دیالکتیک با بهره گیری از تکنیک های تحمل پریشانی، پذیرش و خودنظم جویی هیجانی می تواند به عنوان یک درمان کارآمد جهت بهبود خودشفقتی و انعطاف پذیری روان شناختی کارکنان دارای تعارض کار و خانواده مورد استفاده گیرد.

زمینه و هدف: پژوهش هایی در زمینه عامل تعیین کننده سواد رسانه ای انجام گرفته است. اما این امر در یک مدل علی کمتر انجام گرفته است. هدف پژوهش حاضر تدوین مدل علی سواد رسانه ای مبتنی بر مهارت های فراشناختی، راهبردهای یادگیری خود تنظیمی و خود کارآمدی با میانجی گری تفکر خلاق در دانشجویان می باشد روش پژوهش: بدین منظور از بین دانشجویان دانشگاه آزاد واحد تهران شمال تعداد 318 نفر به روش نمونه گیری در دسترس به عنوان آزمودنی انتخاب گردیدند. داده ها با استفاده از پرسشنامه های سواد رسانه ای، مهارت های فراشناختی ولز، راهبردهای یادگیری خود تنظیمی پینتریچ و دی گروت، خودکارآمدی شوارتز و تفکر خلاق عابدی گرد آوری شد. اطلاعات با استفاده از روش مدل یابی معادلات ساختاری و نرم افزار AMOS-graphic تحلیل گردید. یافته ها: نتایج نشان داد که برازش مدل مفهومی پیشنهادی پژوهش مورد تأیید است. همچنین نتایج نشان داد که هر سه متغیر پیش بین مهارت های فراشناختی، راهبردهای یادگیری خودتنظیمی و خودکارآمدی با میانجی گری تفکر خلاق بر سواد رسانه ای تاثیر دارند. نتیجه گیری: یافته های حاصل از پژوهش حاضر می تواند مورد استفاده ی دانشگاه ها، مراکز آموزشی، سازمان صدا و سیما، مراکز فرهنگی و سایر متخصصان مرتبط قرار گرفته و در جهت پیشرفت و بهبود سواد رسانه ای نقش داشته باشد.

پژوهش حاضر با هدف مقایسه سبک های تفکر و هیجان طلبی در دانشجویان کارشناسی رشته های هنر و ریاضی انجام شده است. پژوهش از نوع علی مقایسه ای است. جامعه آماری پژوهش شامل کلیه دانشجویان دختر رشته هنر و ریاضی، دانشکده هنر و معماری واحد تهران مرکز دانشگاه آزاد اسلامی و مجتمع آموزشی پیامبر اعظم در دانشگاه آزاد اسلامی واحد تهران مرکز است که در نیمسال دوم تحصیلی 88-87 به تحصیل اشتغال داشتند. نمونه ی پژوهش شامل 662 نفر از دانشجویان دختر ریاضی و هنر بودند که به روش نمونه گیری طبقه ای نسبی انتخاب شدند. برای سنجش سبک های تفکر از پرسشنامه سبک های تفکر (TSI؛ استرنبرگ، a1997) و نیز برای اندازه گیری هیجان طلبی از آزمون هیجان طلبی (AISS؛ آرنت، 1994) استفاده شد که هر دو آزمون فوق برای دانشجویان در دانشگاههایشان اجرا گردید. پس از جمع آوری داده ها، فرضیه های تحقیق از طریق آزمون t گروههای مستقل تحلیل شدند و نتایج زیر حاصل گردید: بین سبک های تفکر قضاوتگر، فرد سالار، پایور سالار، کلی نگر و جزئی نگر، در دانشجویان ریاضی و هنر تفاوتی وجود ندارد و سبک تفکر درون نگر در دانشجویان هنر بیشتر از دانشجویان ریاضی است (01/0p<)، سبک تفکر بیرون نگر دانشجویان ریاضی بیشتر از دانشجویان هنر است (05/0p<). همچنین سبک های تفکر اجرایی و محافظه کار در دانشجویان ریاضی بیشتر از هنر است (01/0p<) و نیز سبک های تفکر ناسالار (05/0p<) و قانون گذار، جرگه سالار و آزاداندیش در دانشجویان هنر بیشتر از دانشجویان ریاضی است (01/0p<) و همچنین هیجان طلبی دانشجویان هنر بیشتر از دانشجویان ریاضی است (01/0p<).

هدف پژوهش حاضر بررسی تأثیر حافظه فعال و توجه بر اختلال یادگیری خواندن با میانجی گری ادراک از کلاس در دانش آموزان بود. روش پژوهش توصیفی_همبستگی از نوع مدل یابی معادلات ساختاری بود. به این منظور 258 نفر از دانش آموزان دارای اختلال یادگیری خواندن در منطقه 2 آموزش پرورش شهر تهران در سال 1400-1401 که براساس نظر معلم و چک لیست بررسی نشانگان نارساخوانی در معرض خطر ابتلاء به ناتوانی و مشکلات خواندن تشخیص و شناسایی شده بودند، به روش نمونه گیری در دسترس انتخاب شدند. جمع آوری داده ها از طریق آزمون نگهداری توجه: عملکرد پیوسته (CPT، رازولد و همکاران (1956) و آزمون حافظه فعال کودکان (WMT ، وکسلر، 2003)، پرسشنامه ادراک از کلاس (PCQ، فراسر و همکاران، 1996) و چک لیست اختلال یادگیری خواندن (RLDI، سلیمی تیموری، 1386) صورت گرفت. داد ه ها به روش معادلات ساختاری تحلیل شد. شاخص های برازندگی حاکی از برازش نسبتاً خوب الگو با داده ها بود. نتایج حاکی از این بود که حافظه فعال و توجه به طور منفی و معنی داری با اختلال یادگیری خواندن کودکان مرتبط است (01/0p<). همچنین بین ادراک از کلاس بر اختلال یادگیری خواندن اثر منفی و معنی داری مشاهده شد (01/0p<). نتایج مسیرهای غیرمستقیم نیز نشان داد که حافظه فعال و توجه از طریق ادراک از کلاس بر اختلال یادگیری خواندن اثر معکوس و معنی دار دارد (01/0p<). براساس یافته های پژوهش می توان نتیجه گرفت که حافظه فعال و توجه از عوامل اثرگذار بر اختلال خواندن به شمار می روند. از این رو، جهت بهبود عملکرد خواندن کودکان ، بایستی سطح حافظه فعال و توجه در دانش آموزان را تقویت نمود.