محمد خندان

محمد خندان

مدرک تحصیلی: استادیار گروه علم اطلاعات و دانش شناسی، دانشگاه تهران

مطالب

فیلتر های جستجو: فیلتری انتخاب نشده است.
نمایش ۱ تا ۲۰ مورد از کل ۲۸ مورد.
۱.

بررسی تأثیر مؤلفه های مدیریت دانش بر ابعاد توانمندسازی روان شناختی در سازمان های دانش محور و ارائه الگوی مناسب و یکپارچه(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: مدیریت دانش توانمندسازی روانشناختی معنی داری و شایستگی و اعتماد و تأثیر

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 878 تعداد دانلود : 738
هدف: این پژوهش با هدف بررسی تأثیر مؤلفه های مدیریت دانش بر ابعاد توانمندسازی روان شناختی در سازمان های دانش محور و ارائه الگوی مناسب و یکپارچه انجام شد. هدف پژوهش حاضر ارزیابی تأثیر مؤلفه های مدیریت دانش بر ابعاد توانمندسازی روان شناختی در سازمان های دانش محور و ارائه الگوی مفهومی مناسب و یکپارچه است. برای این منظور مدیریت دانش در پنج مؤلفه (اکتساب دانش، ایجاد دانش، ذخیره دانش، توزیع دانش، و نگهداری دانش) و توانمندسازی در پنج بعد (معنادار بودن، احساس شایستگی، احساس مؤثر بودن، حق انتخاب، و احساس اعتماد) تعریف و در این راستا یک هدف اصلی و شش هدف جزئی تنظیم شده است.روش پژوهش: روش مطالعه از نظر هدف، کاربردی و روش انجام آن پیمایشی با رویکرد کمی است. همچنین این پژوهش از نوع مطالعات همبستگی است که تحلیل کمی داده ها با استفاده از روش معادلات ساختاری انجام شده است. جامعه آماری پژوهش، کارشناسان و مدیرانِ شرکت های مشاوره مدیریتی فعال در حوزه مدیریت دانش و انتخاب نمونه به صورت تصادفی در مقطع 1399 انجام شد که بین 325 نفر  توزیع خواهد شد. ابزار جمع آوری داده ها در پژوهش حاضر پرسشنامه استاندارد توانمندسازی روان شناختی اسپریتزر و میشرا (1995) و مدیریت دانش پاتریک و دیگران (2009) استفاده شد.یافته ها: یافته های پژوهش نشان داد که ضرایب مسیر فرضیه های پژوهش بالاتر از 4/0 است. بنابراین، فرضیه ها تأیید شدند. همین طور تجزیه و تحلیل داده ها نمایانگر وجود تأثیر اقدامات مدیریت دانش بر توانمندسازی روان شناختی کارکنان با شدت تأثیر 941/0 است. میان توانمندسازی روان شناختی و مدیریت دانش سازمانی رابطه با شدت 941/0وجود دارد. از سوی دیگر، بین احساس معنا دار بودن و مدیریت دانش رابطه با شدت 826/0 وجود دارد. قابل ذکر است که بین احساس شایستگی و مدیریت دانش رابطه با شدت 811/0 وجود دارد. بین احساس ﺗﺄﺛیﺮﮔﺬاری و مدیریت دانش رابطه 786/0 وجود دارد. بین خودمختار بودن و مدیریت دانش رابطه با شدت 822/0 وجود دارد. بین احساس اعتماد و مدیریت دانش رابطه با شدت729/0 وجود دارد.نتیجه گیری: نتایح پژوهش نشان داد با اجراء و بهبود اقدامات مدیریت دانش که بی شک منجر به تمایل کارکنان سازمان مبنی بر دانش محور شدن خواهد شد، می توان تمایل آنها نسبت به افزایش روحیه توانمندسازی را ارتقاء داد. البته متغیرهای بسیاری را می توان در توانمندسازی کارکنان از بعد روان شناختی دخیل دانست؛ اما شدت تأثیرگذاری مدیریت دانش در این پژوهش، نشان دهنده سهم بسیار بالای این متغیر در افزایش بیش از پیش توانمندسازی روان شناختی است. این مطالعه با تمرکز بر توانمندسازی روان شناختی که کارکنان در محیط کار دارند، نشان داد که مهمترین و حیاتی ترین دارایی هر سازمان، نیروی انسانی آن سازمان است. کیفیت و توانمندی نیروی انسانی، مهمترین عامل بقاء و حیات سازمان است. بنابراین، نیروی انسانی توانمند، سازمان توانمند را به وجود می آورد.
۲.

میزان مطابقت عناصر توصیفِ اسناد در آرشیوهای اسناد تاریخی ایران با استاندارد ملی توصیف آرشیوی(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: استاندارد توصیف توصیف آرشیوی استاندارد شماره 22754 سازمان استاندارد ملی ایران استاندارد ایساد

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 240 تعداد دانلود : 947
هدف : بررسی عناصر توصیف اسناد در هفت آرشیو اسناد تاریخی ایران و تطابق آن ها با استاندارد ملی توصیف آرشیوی. روش/ رویکرد پژوهش : روش این تحقیق مطالعه کتاب خانه ای و پیمایش توصیفی با کار میدانی است. جامعه موردمطالعه پژوهش کده تاریخ معاصر؛ سازمان کتاب خانه ها، موزه ها و مرکز اسناد آستان قدس رضوی؛ بخش خطی کتاب خانه مرکزی و مرکز اسناد دانشگاه تهران؛ کتاب خانه، موزه و مرکز اسناد مجلس شورای اسلامی؛ اداره اسناد و تاریخ دیپلماسی وزارت امور خارجه؛ سازمان اسناد و کتاب خانه ملی؛ مؤسسه کتاب خانه و موزه ملی ملک بوده است. یافته ها و نتیجه گیری : از بیست وشش عنصر توصیف اسناد در استاندارد ملی توصیف آرشیوی دو عنصر «شرایط حاکم بر بازتولید» و «یادداشت انتشارات» در هیچ یک از آرشیوها استفاده نشده است. از بیست وچهار عنصر دیگرِ استاندارد ملی به صورت مستقیم، یا درج در یادداشت یا در فرم های جداگانه بهره برداری شده است که عبارت اند از: از هشت عنصرِ «سطح توصیف»؛ «سابقه آرشیوی»؛ «ارزش یابی، امحاء و جدول زمان بندی»؛ «نظام تنظیم»؛ «گسترش های آتی»؛ «بازیابگرها»؛ «واحدهای مرتبط با توصیف»؛ «قواعد یا قراردادها» فقط در معاونت اسنادِ سازمان اسناد و کتاب خانه ملی استفاده شده است. همه آرشیوها از شش عنصر «کد(های) ارجاع»؛ «عنوان»؛ «تاریخ(ها)»؛ «زبان/خط»؛ «یادداشت آرشیودار»؛ و «تاریخ(های) توصیف ها» بهره برده اند. از ده عنصر باقیمانده، در برخی از آرشیوها استفاده شده است. تعداد سی ویک عنصر خارج از استاندارد ملی و براساس نیازهای سازمانی تعریف شده اند. به علت نبود نیروی متخصص آرشیو در اغلب آرشیوهای موردمطالعه، استاندارد اجرا نشده است و نایکدستی در توصیف اسناد دیده می شود.
۳.

در راستای توصیف اسناد تاریخی: شناسایی و معرفی مهرهای صدراعظم های قاجار(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: مهرشناسی دوره قاجار صدراعظم ها اس‍ن‍اد ت‍اری‍خ‍ی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 364 تعداد دانلود : 658
مهرها ابزاری برای متخصصان آرشیوها و محققان در توصیف و شناخت اسناد قدیمی هستند. هدف : تولید منبعی مستند و مرجع از مهر صدراعظم های قاجار در دوره صدارت. روش ٫ رویکرد پژوهش : روش پژوهش کتاب خانه ای است و ابزار جمع آوری اطلاعاتْ سیاهه وارسی است. جامعه موردمطالعه فرمان های پژوهش کده تاریخ معاصر و سایر مراکز اسنادی است. یافته ها و نتیجه گیری : متن مهر صدراعظم های دوره قاجار از ابتدای این دوره تا اواسط دوره ناصری از آیات قرآن، اذکار، دعاها، کنیه ها، عناوین، القاب و نام ها گرفته شده بود. از صدارت میرزاآقاخان نوری واژه صدراعظم در مهرها راه یافت. دو واژه هم معنی اتابک اعظم و وزیر اعظم در دوره مظفری در مهرها باب شد. در مهرهای دوره محمدعلی شاه، واژه های اتابک اعظم و صدراعظم پیدا شد. در این تحقیق از 24 صدراعظم 54 نقش مهر با مستندات، توضیح شکل، علائم، مناسبت تاریخ حک، نوع خط و زبان به دست آمد. از دوره ناصری علامت شیروخورشید در برخی از مهرها ظاهر شد. شکل مهرها مستطیل، مربع، بیضی، هشت گوش و گلابی بود و خط اغلب آن ها نستعلیق و زبان مهرها عربی، فارسی/عربی و فارسی بود. در این تحقیق از 24 صدراعظم 54 نقش مهر با مستندات، توضیح شکل، علائم، مناسبت تاریخ حک، نوع خط و زبان به دست آمد و با این تحقیق بخشی از کمبود منبع مرجع در شناخت مهرهای رجال پوشش داده شد.
۴.

Investigation of Digital Citizen Science and its Challenges in Iran(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: digital citizen science Scientometric online citizen science Iran

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 64 تعداد دانلود : 361
This study aims to investigate digital citizen science projects in Iran and the challenges in this field from the perspective of experts. The present study is exploratory with a content analysis approach. First, scientometric research was conducted in Scopus to assess the status of digital citizen science. Second, to identify the challenges of digital citizen science in Iran, experts were interviewed. Though the number of scientific publications in this field has been growing recently, Iran's share of the scientific output is quite small. A Review of qualitative data obtained from interviews showed that the main challenges in this field in Iran are: Funding, Government policy, Engagement, Time, Recognition, Data quality for citizen science, Volunteers for citizen science, Capacity and skills, and Communication. This research can be a guideline for experts in the field of digital citizen science. These technologies can also facilitate interactions and communication between professionals and non-professionals. Despite the spread of digital citizen science projects in European and American countries, the term is unfamiliar in Iran.
۵.

شناسایی و اولویت بندی ذی نفعان کتابخانه های عمومی ایران با استفاده از ماتریس علاقه/قدرت(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: ادوارد فریمن تحلیل ذی نفعان کتابخانه های عمومی ایران ماتریس علاقه/قدرت نظریه ذی نفعان

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 628 تعداد دانلود : 989
هدف: ذی نفعان سازمان به عنوان کسانی که بر آن اثر می گذارند و از آن اثر می پذیرند نقش مهمی در خط مشی گذاری ها و برنامه ریزی های سازمان دارند. با وجود این، همه ذی نفعان به لحاظ علاقه و قدرتی که در ارتباط با سازمان دارند در یک سطح نیستند و لازم است آن ها را با توجه به این دو عامل دسته بندی کرد و اولویت سازمان در تعامل با آن ها را مشخص نمود. هدف این پژوهش شناسایی و اولویت بندی ذی نفعان کتابخانه های عمومی ایران و تعیین نوع تعامل متناسب با آن هاست.روش: این پژوهش به لحاظ هدف کاربردی و به لحاظ رویکرد کمی و اکتشافی است. از دو روش اسنادی و پیمایشی برای انجام پژوهش استفاده شده است. جامعه پژوهش، خبرگان حوزه کتابخانه عمومی بودند که از میان 50 خبره شناسایی شده، 41 نفر پرسش نامه میزان علاقه/قدرت ذی نفعان کتابخانه های عمومی را تکمیل کردند. پایایی این ابزار توسط آزمون آلفای کرونباخ به میزان 926/0 به تأیید رسید. پس از گردآوری پرسش نامه ها، یافته ها با استفاده از آمار توصیفی تحلیل شدند و در نهایت نتیجه گیری به عمل آمد. یافته ها: از میان 24 ذی نفع شناسایی شده، هیئت امنای نهاد کتابخانه های عمومی، مدیران ستادی و استانی، کتابداران، کارشناسان ستادی، خیرین و انجمن های کتابخانه های عمومی به عنوان ذی نفعان کلیدی دارای بیشترین قدرت و علاقه تعیین شدند. اعضاء، ساکنان محدوده خدمت، انجمن های علمی و فروشندگان تجهیزات کتابخانه ای به عنوان ذی نفعانی دارای علاقه زیاد و قدرت کم تعیین شدند. دولت و دستگاه قانون گذار، شهرداری ها، رسانه های عمومی و فضای مجازی به عنوان ذی نفعانی که دارای بیشترین قدرت و علاقه کمتر هستند شناسایی شدند. بقیه ذی نفعان نیز در دسته چهارم که از قدرت و علاقه کمتری برخوردارند جای گرفتند. نتیجه گیری: نهاد کتابخانه های عمومی کشور به عنوان متولی کتابخانه های عمومی در ایران، می تواند متناسب با جایگاه گروه های ذی نفع در ماتریس علاقه/قدرت، به تعامل با هر یک از آن ها بپردازد، بدین ترتیب که گروه اول را در تصمیم گیری ها مشارکت دهد، به گروه دوم اطلاع رسانی کند، گروه سوم را راضی نگه دارد و برای ذی نفعان گروه چهارم کمترین تلاش را صرف کند.
۶.

بررسی تأثیر کیفیت خدمات بر میزان رضایت کاربران کتابخانه های عمومی بر اساس مدل کانو و تحلیل عملکرد تأثیر نامتقارن(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: کیفیت خدمات رضایت کاربران کتابخانه عمومی مدل کانو تحلیل عملکرد تأثیر نامتقارن

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 336 تعداد دانلود : 510
مقدمه: کتابخانه های عمومی را می توان یکی از مهم ترین کانون های فرهنگی اجتماعی جوامع مترقی بر شمرد که رضایت کاربران این نهادهای عمومی، می تواند بر مرجعیت این نهادها بیافزاید؛ یکی از مؤلفه ها مهم و اثرگذار بر رضایت کاربران کتابخانه های عمومی، کیفیت خدمات است. در امتداد موضوع پیش گفته، هدف پژوهش حاضر بررسی تأثیر کیفیت خدمات بر میزان رضایت کاربران کتابخانه های عمومی شهرستان قائمشهر از دیدگاه کاربران کتابخانه می باشد. روش شناسی: روش پژوهش توصیفی پیمایشی و ابزار گردآوری اطلاعات، پرسشنامه کیفیت خدمات لیب کوآل و رضایتمندی کاربران استفاده شده است. در این پژوهش تعداد 5 واحد کتابخانه مورد بررسی بوده که درنهایت 300 پرسشنامه در این تعداد واحد نام برده پخش شد. جامعه آماری با استفاده از آزمون آماری و نیز فرمول تبدیل طیف لیکرت به مدل کانو و نیز فرمول های تأثیر عملکرد نامتقارن مورد تجزیه وتحلیل قرار گرفت. یافته ها: رتبه بندی مؤلفه های متغیر کیفیت خدمات کتابخانه های عمومی شهرستان قائمشهر معنادار است. مؤلفه تأثیر خدمات کتابخانه در رتبه اول و مؤلفه های مکان کتابخانه و کنترل اطلاعات در رتبه های بعدی قرار دارند و همچنین مؤلفه تأثیر خدمات جزء گروه خدمات انگیزشی با عملکرد بالا می باشد مؤلفه کنترل اطلاعات جزء گروه خدمات انگیزشی و دارای عملکرد پایین است مؤلفه های مکان کتابخانه جزء گروه خدمات عملکردی است. نتیجه: یافته های پژوهش به طور کلی حاکی از مطلوبیت تأثیر خدمات و کنترل اطلاعاتی است و فضا و مکان کتابخانه در سطح نسبتاً مطلوبی قرار دارد. رضایت عمومی از کیفیت کتابخانه های عمومی قائم شهر نسبتاً مطلوب است. سطح رضایت برای سه مؤلفه خوب و برای سه مؤلفه در حد متوسط بود.
۷.

بررسی کمی و کیفی وضعیت نام کتابخانه های عمومی ایران(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: کتابخانه عمومی نام گذاری نهاد کتابخانه های عمومی کشور ایران

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 965 تعداد دانلود : 604
مقدمه: نام گذاری به عنوان یک پدیده زبانی، منتقل کننده معانی توصیفی، بیانی و اجتماعی است. کتابخانه های عمومی ایران نیز به جهت کارکردهای اطلاع رسانی، آموزشی و فرهنگی به صورت گسترده دارای شعبه هایی در کشور هستند که هریک دارای نام هستند و نام گذاری صحیح آن ها می تواند بر خلق ارزش و موفقیت و ارتقای جایگاه آن ها کمک کند. در این مقاله تلاش بر این است که وضع موجود نام های کتابخانه های عمومی ایران بررسی شود و مشکلات آن استخراج گردد. روش شناسی: پژوهشگران در این پژوهش طی دو مرحله، ابتدا با روش تحلیل محتوا، اقدام به توصیف وضع موجود نام های کتابخانه های عمومی کردند که از کنترل تقاطعی برای اعتبارسنجی یافته ها استفاده شد و سپس با یافته های حاصل از پاسخ سؤال اول و مطابقت وضعیت موجود با دستورالعمل نام گذاری کتابخانه های عمومی و همچنین مطابقت با نحوه نگارش خط فارسی و معیارهای زبان شناختی، مشکلات نام گذاری فعلی را استخراج کردند. یافته ها : از نتایج مرحله اول، می توان به گرایش بیشتر نام گذاری به اسامی انسان مدار با جنسیت مردانه، که بیشتر از نام شهدای انقلاب اسلامی، علمای دین و مفاخر با اندازه های نزدیک به هم بودند اشاره کرد. همچنین بیشتر اسامی متعلق به افراد معاصر بوده و بیشترین فراوانی در نام کتابخانه ها متعلق به نام شهدای منطقه خاصی یا دارای ویژگی خاص (شهدای مشهد یا شهدای گمنام) بوده است. همچنین این نتیجه حاصل شد که فرایند موجودِ نام گذاری کتابخانه های عمومی در کشور نشانگر نبود خط مشی ای علمی است که این فقدان موجب مشکلاتی مانند عدم رعایت حساسیت های مذهبی یا عدم توجه به معیارهای زبان شناختی همچون طول نویسه ها شده است. نتیجه : می توان نتیجه گرفت که وضعیت نام گذاری کتابخانه های عمومی ایران نیز همچون نام گذاری اماکن و گذرگاه هایی که در پیشینه ها بررسی شد گرایش به نام گذاری های انسان مدار، مردانه  و افراد معاصر، بیشتر از دیگر مقوله ها است و در میان اسامی کتابخانه ها بیشترین تکرار مربوط به اسامی شهدا، معصومین و شخصیت های دینی است. توجه به مشاهیر علمی فرهنگی و بانوان در نام گذاری به طور قابل توجهی اندک بوده است که این وضع نشانگر اعمال ایدئولوژی حاکمان بر کتابخانه های عمومی همچون دیگر فضاهای شهری است و اگرچه می توان از نام گذاری به عنوان ابزاری قدرتمند برای اجرای بهتر کارکردهای فرهنگی اجتماعی کتابخانه استفاده کرد ولی مسئولان از این ابزار برای کنترل نمادین محیط استفاده می کنند. همچنین این نتیجه حاصل شد که دستورالعمل فعلی نام گذاری نهاد کتابخانه های عمومی به طور کامل اجرا نمی شود و مغایرت هایی در میان وضعیت نام فعلی کتابخانه ها و دستورالعمل های سازمانی و ملی وجود دارد. پیشنهاد می شود مغایرت ها رفع شده و همچنین خط مشی نام گذاری توسط نهاد کتابخانه های عمومی اصلاح شود.
۸.

تحلیل انتقادی نسبت فلسفه اطلاعات و علم کتابداری و اطلاع رسانی براساس دیدگاه لوچیانو فلوریدی(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:

کلید واژه ها: لوچیانو فلوریدی علم کتابداری و اطلاع رسانی فلسفه اطلاعات معرفت شناسی اجتماعی اطلاعات معنایی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 40 تعداد دانلود : 190
هدف : تولید دانش درخودنگرانه در علم کتابداری و اطلاع رسانی و تقویت مبانی نظری آن از طریق بررسی ارتباط و تعامل بین فلسفه اطلاعات با علم کتابداری و اطلاع رسانی. روش شناسی : تحلیل مفهومی آرای لوچیانو فلوریدی درباره نسبت فلسفه اطلاعات با علم کتابداری و اطلاع رسانی و ارزیابی انتقادی آن. یافته ها : برای ایجاد مبنای نظری مناسب در علم کتابداری و اطلاع رسانی، تفکر فلسفی یک ضرورت است. فلسفه اطلاعات می تواند مبنای فکری مناسبی برای علم کتابداری و اطلاع رسانی فراهم کند. با وجود این، رابطه فلسفه اطلاعات با علم کتابداری و اطلاع رسانی یک سویه نیست، بلکه بین آنها رابطه ای دوسویه برقرار است. کتابداری و اطلاع رسانی در مقام فلسفه کاربردی اطلاعات می تواند در توسعه هرچه بیشتر فلسفه اطلاعات، به ویژه در حل مسائل کاربردی و اخلاقی سپهر اطلاعات، نقشی فعال ایفا کند. نتیجه گیری : دیدگاه فلوریدی درباره نسبت بین فلسفه اطلاعات با علم کتابداری و اطلاع رسانی، گرچه واجد بصیرت های مهمی است، لیکن رویکردی حذف گرایانه دارد و سایر نحله های فکری را کنار می گذارد. فلسفه اطلاعات می تواند یکی از منابع فکری لازم برای قوام بخشیدن به مبانی نظری علم کتابداری و اطلاع رسانی را فراهم کند، اما یگانه منبع نیست. در مقابل رویکرد حذف گرایانه فلوریدی، رویکرد تکثرانگارانه پیشنهاد می شود. کلیدواژه ها : لوچیانو فلوریدی، علم کتابداری و اطلاع رسانی، فلسفه اطلاعات، معرفت شناسی اجتماعی، اطلاعات معنایی
۹.

عوامل مؤثر بر پراکنده رویی شهری در شهرهای ایران. نمونه موردی: شهر رشت(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: گسترش شهری پراکنده رویی شهری تحلیل سلسله مراتبی(AHP) شهر رشت

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 516 تعداد دانلود : 105
روند فزاینده رشد شهرها در دهه های اخیر با وجود مواهب بسیار چالش های گوناگون اقتصادی، اجتماعی، کالبدی و زیست محیطی را در پی داشته است. رشد و گسترش فضایی شهر پیامد افزایش طبیعی جمعیت از سویی و مهاجرت و جابجایی آن از سوی دیگر است، در این میان چگونگی رشد و توسعه کالبدی شهرها از ارزش بسیار فراوانی برخوردار است. شهرها به گونه هایی از جمله در شکل توسعه میان افزا ، توسعه شهری پیوسته و توسعه شهری گسسته رشد کرده اند. توسعه شهری پراکنده یا به اصطلاح پراکنده رویی شهری، نمودی از توسعه شهری گسسته و ناپیوسته و در مواردی بسیار بیرون از ضوابط و مقررات شهری و به گونه ای خودرو و برنامه ریزی نشده است. این پدیده دشواری ها و پیامدهایی منفی برای شهر و ناپایداری شهری را به دنبال دارد. ازاین رو بررسی عوامل مؤثر بر ایجاد پراکنده رویی و تأثیرات این پدیده بر شهر، از ارزشمندی فراوانی برخوردار است. در این نوشتار با رویکردی تحلیلی- توصیفی و با بررسی اسناد و مدارک موجود، پدیده پراکنده رویی در شهر رشت بررسی شده است و چند و چون و عوامل آن تحلیل شده است. این بررسی نشان می دهد که رشت، مانند بسیاری از شهرهای ایران همراه با رشد و دگردیسی درونی، به واسطه پراکنده رویی شهری دچار گسست کالبدی شده است. پیوست و توسعه چشمگیر روستاهای پیرامون به همراه گسترش اسکان غیررسمی در پیرامون شهر از عوامل بنیادین رشد این پدیده بوده است؛ همچنین گسترش شهر در امتداد گذرگاه-های ورودی و ساخت شهرک های پیرامونی، به همراه مکان یابی تجهیزات شهری و خرده کارگاه ها در پیرامون شهر پدیده هایی هستند که بر پراکنده رویی این شهر دامن زده است. در این زمینه آب و هوا و اقتصاد منطقه، بورس بازی زمین، روند شهرنشینی امروزین، ضعف پایش و مدیریت مکان از عوامل بنیادین در شکل گیری این فرایند در شهر رشت بوده اند.
۱۰.

منطق ریاضی برتراند راسل و دلالت های آن در سازماندهی اطلاعات و سازه های موضوعی آن(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: معناشناسی منطق ریاضی سازماندهی اطلاعات برتراند راسل نحو منطقی نظریه وصف ها نظریه سنخ ها

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 224 تعداد دانلود : 762
هدف: مطالعه دلالت های منطق ریاضی برتراند راسل در طراحی نظام های سازماندهی اطلاعات. روش/ رویکرد:از حیث گردآوری داده ها، تاریخی و از نظر نوع، تحلیلی و از نظر هدف، کاربردی است و به روش تحلیل محتوای کیفی انجام شده است. یافته ها: در این پژوهش، چارچوبی نحوی، معناشناختی، هستی شناختی، و منطقی برای طبقه بندی و تحلیل شناسه های موضوعی معرفی شده است. ضعف ها و کاستی های زبان طبیعی در مقایسه با زبان های منطقی بررسی شده و درباره دلالت های منطق ریاضی در تحلیل متن و تحلیل بیان های مختلف زبان شناختی، از قبیل اسم خاص، طبقات موضوعی، روابط، واژگان منطقی، گزاره ها، و جملات بحث شده است. نتیجه گیری: به کمک منطق ریاضی راسل می توان گرامر و نحو نظام های سازماندهی اطلاعات را وضوح بخشید و دقت آن را در بازنمایی واقعیت افزایش داد.
۱۱.

لایه های روش شناختیِ منطق استفهامی و کاربرد آن در تحلیل نظام های رده بندی دانش(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: روش شناسی روش رهایی بخشی رده بندی دانش منطق استفهامی منطق استقرائی منطق قیاسی منطق پس کاوی برساخت انگاری اجتماعی درخودنگری

حوزه های تخصصی:
  1. حوزه‌های تخصصی علم اطلاعات و دانش‌شناسی علوم کتابداری فهرست نویسی و رده بندی
  2. حوزه‌های تخصصی علم اطلاعات و دانش‌شناسی علوم اطلاع رسانی خدمات اطلاع رسانی مدیریت دانش
تعداد بازدید : 41 تعداد دانلود : 274
در این مقاله، بر مفهوم «روش شناسی» و تفاوت آن با «روش» تأکید می شود و در چارچوب این تفاوت گذاری، لایه های دخیل در پژوهشِ استفهامی مشخص می گردد. هدف آن است که با مشخص کردنِ این لایه ها، زمینه کاربردِ منطقِ استفهامی در تحلیلِ نظام های رده بندی دانش، به عنوان بدیلی برای منطق استقرائی و قیاسی که نوعاً منطق اغلبِ پژوهش ها در این حوزه هستند، ارائه شود. روش: تحلیل مفهومی. یافته ها: منطق استفهامی به دنبالِ تبیینِ واقعیتِ مستقل از کنشگرانِ اجتماعی نیست، بلکه قصد فهمِ نحوه برساختِ پدیدارهای اجتماعیِ این کنشگران را دارد. این مواجهه تفسیرانگارانه و برساخت انگارانه کمک می کند رده بندی دانش را به عنوان یک برساخت اجتماعی تحلیل کنیم. چنین تحلیلی نشان می دهد که نظام های رده بندی، نظام های عینیِ مطلقِ استعلایافته از زمان و مکان نیستند، بلکه نظام هایی هستند که شرایطِ فرهنگی و اجتماعیِ حاکم بر تولیدشان، آنها را مقید و مشروط می سازد. هر نظامِ رده بندیِ دانش، محدود به حدودِ هستی شناختی و معرفت شناختی خاص خودش است و باید رده بندی های «دیگر»، مبتنی بر حدود هستی شناختی و معرفت شناختیِ «دیگر» را نیز به رسمیت شناخت و برایشان حق حیات قائل شد. اصالت/ارزش: از طریق معرفی لایه های روش شناختی منطق استفهامی، راه های بدیل و جدیدی را برای بررسی و تحلیل نظام های رده بندی دانش، به عنوان سازه هایی تفسیری و معنایی، پیش پای متخصصان و حرفه مندان کتابداری و اطلاع رسانی می گذارد.
۱۳.

جایگاه مطالعه در تهذیب اخلاق از نظرگاه محیی الدین ابن عربی(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:

کلید واژه ها: هرمنوتیک مطالعه انجلتیک تهذیب اخلاق محیی الدین ابن عربی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 971 تعداد دانلود : 406
هدف: هدف از انجام این پژوهش، گشودن راه های بدیل به سوی فهمی متفاوت از نسبت انسان با «مطالعه» است. این مقاله درصدد نشان دادنِ این نکته است که ورای نسبت کارافزایانه با مطالعه، که آن را به ابزاری برای ایجاد تغییر در جهان خارج تبدیل می کند، می توان نسبتی فضیلت محور با آن داشت. روش: در این مقاله، پدیده مطالعه به عنوان پدیده ای اطلاعاتی و ارتباطی در نظر گرفته شده و در بررسی آن، روش انجلتیک (پیام شناسی هرمنوتیکی- تاریخی) به کار رفته است. یافته ها: ابن عربی، مطالعه را ابزاری مقدماتی برای آماده کردنِ نفس ناطقه در پیرایش رذائل و پرورش فضائل می داند. مطالعه در نظر وی، در نسبت با فضیلت واجد ارزش می شود. این تلقی از مطالعه، که می توان آن را در سراسر عهد سنتیِ دینی ردگیری کرد، بر اساس تجربه بنیادینِ انسان سنتی- «بودن در جهان» به مثابه «بودن در معبد» و لزوم تزکیه نفس برای اقامت مؤمنانه در معبدِ جهان- معنی مییابد و با تلقی مدرن از مطالعه، که آن را امری عرفی و معطوف به نتایج می داند نه معطوف به فضائل، متفاوت است. اصالت/ارزش: اصالت و ارزش مقاله حاضر در این است که از طریق خوانشِ تاریخیِ متون، تاریخمندی پدیده مطالعه را نشان می دهد و تفاوت نگاه مدرن و سنتی در اینباره را نمایان می کند.
۱۴.

کتابداری و اطلاع رسانی و مفهوم پارادایم در فلسفه علم توماس کوهن(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:

کلید واژه ها: فلسفه علم پارادایم توماس کوهن علم بهنجار علم انقلابی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 520 تعداد دانلود : 428
هدف: هدف از این مقاله بررسی این امر است که آیا مفهوم پارادایم در فلسفه علم توماس کوهن، دارای مصداق یا مصادیقی در حوزه کتابداری و اطلاع رسانی هست یا خیر. روش: پس از بررسی اجمالی کتاب «ساختار انقلاب های علمی» و به ویژه مفهوم پارادایم در آن، نظریه پردازی های مربوطه در حوزه کتابداری و اطلاع رسانی مورد بررسی انتقادی قرار می گیرند و پیشنهادهایی مبنی بر لزوم نگرش پارادایمی در این حوزه ارائه می شود. یافته ها: کوهن پارادایم را محور اساسیِ اجماع و اتفاق نظر در یک جامعه علمی می داند. پس معنی پارادایم را نباید با «نحله»، «رهیافت»، «نظریه»، «پیش فهم» و نظایر آنها خلط کرد. به ویژه حضور «نحله های فکری متعارض» در یک حوزه علمی را نباید به معنی «وجود پارادایم های مختلف» دانست، زیرا کوهن وضعیت رقابت بین نحله های متعارض را وضعیت ماقبل پارادایمی می داند. با توجه به این مطلب، بسیاری از نظریه پردازی هایی که حول و حوش مفهوم پارادایم در حوزه کتابداری و اطلاع رسانی انجام شده اند، از معنی مورد نظر کوهن دور افتاده اند. همچنین، مباحثی که درباره «نامگذاری» این رشته درگرفته اند، از این ضعف رنج می برند که به خصلتِ اجماع آفرینِ پارادایم و فقدان آن در کتابداری و اطلاع رسانی بی توجه بوده اند. اصالت/ارزش: ارزش این مقاله کمک به تأملات مربوط به بنیان های نظری علم کتابداری و اطلاع رسانی و تدقیق در مفهوم پارادایم با توجه به مسائل این رشته است.
۱۵.

کتابخانه پست مدرن در عصر ارزیابی(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: پست مدرنیسم ارزیابی مدرنیسم کتابخانه

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 45 تعداد دانلود : 993
هدف: بررسی این مسأله که کتابخانه پست مدرن، به عنوان یک سازمان سیال، پرابهام و کوانتومی، چگونه می تواند مورد ارزیابی قرار گیرد. روش: تحلیل مفهومی. یافته ها: امروزه کتابخانه ها با محیط جدیدی مواجهند که تغییرات غیرقابل پیش بینی و مداوم صفت ممیزه آن است. به منظور مواجهه با مقتضیات این محیط جدید، کتابداران به ایجاد ساختارهای سازمانیِ انعطاف پذیر، دارای عکس العملِ سریع و متعاون گرایش یافته اند. لازمه کتابخانه های پست مدرن، مرزهای باز و منعطف، اتخاذ نظرگاه کل انگارانه و تمرکز بر فرایند یادگیری است تا بتوانند به مقتضیات محیط دائماً متحول و متغیرِ پست مدرن به سرعت واکنش نشان دهند. اصالت/ارزش: در این مقاله سعی شده است که چارچوب فکری جدید و تصور ذهنیِ متفاوتی ارائه شود تا کتابخانه پست مدرن بتواند در عصر ارزیابی به حیات خود ادامه دهد.
۲۰.

نگاهی به مبادی و مسائل فلسفه اطلاعات لوچیانو فلوریدی(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: فلسفه معرفت شناسی معنی شناسی لوچیانو فلوریدی فلسفه اطلاعات فلسفه رایانش نظریه اطلاعات

حوزه های تخصصی:
  1. حوزه‌های تخصصی فلسفه و منطق فلسفه غرب رویکرد موضوعی فلسفه های مضاف فلسفه تکنولوژی
  2. حوزه‌های تخصصی علم اطلاعات و دانش‌شناسی علوم اطلاع رسانی اطلاعات (به طور عام) فن آوری اطلاعات
تعداد بازدید : 188 تعداد دانلود : 336
فلسفه اطلاعات عنوانی است که لوچیانو فلوریدی، فیلسوف معاصر ایتالیایی، برای اشاره به یک حوزه جدید در مطالعات فلسفی عنوان کرده است. فلسفه اطلاعات در زمره آن دسته از فلسفه های مضاف است که هم دارای جنبه پدیدارشناختی است و هم دارای جنبه فرانظریه ای. این بدان معنی است که فلسفه اطلاعات از یک سو متکفل تحقیق انتقادی درباره ماهیت مفهومی و اصول اساسی اطلاعات، از جمله دینامیک های اطلاعات، کاربرد اطلاعات و علوم مربوط به اطلاعات است و از سوی دیگر، معطوف به اخذ و کاربرد روش شناسی های مبتنی بر نظریه اطلاعات و رایانش برای حل مسائل فلسفی است. در مقاله حاضر، پس از تبیین سیر تاریخی ظهور فلسفه اطلاعات در تاریخ تفکر غرب، مسائل هجده گانه مطرح در آن به اجمال تبیین می شود.

پالایش نتایج جستجو

تعداد نتایج در یک صفحه:

درجه علمی

مجله

سال

حوزه تخصصی

زبان