علیرضا استعلاجی

علیرضا استعلاجی

مدرک تحصیلی: استاد گروه جغرافیای روستایی، واحد یادگار امام، دانشگاه آزاد اسلامی، شهرری

مطالب
ترتیب بر اساس: جدیدترینپربازدید‌ترین

فیلتر های جستجو: فیلتری انتخاب نشده است.
نمایش ۶۱ تا ۸۰ مورد از کل ۱۲۰ مورد.
۶۱.

تحلیلی بر پراکنده رویی شهر مرزی چابهاربا استفاده از مدل های هلدرن و آنتروپی شانون(مقاله پژوهشی دانشگاه آزاد)

نویسنده:
منبع: سرزمین سال شانزدهم زمستان ۱۳۹۸ شماره ۴ (پیاپی ۶۴) 46 - 61

کلید واژه ها: پراکنده رویی شهری شهرهای مرزی شهر چابهار مدل شانون مدل هلدرن

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۵۲ تعداد دانلود : ۱۲۴
امروزه مسائل و چالش های بسیاری پیش روی شهرها وجود دارد، به گونه ایی که در حال حاضر بیش از نیمی از جمعیّت جهان در شهر ها زندگی می کنند و پیش بینی می شود تا سال 2025 افزون بر 65 درصد جمعیّت جهان در شهرها زندگی کنند. یکی از ویژگی های مهم فرایند شهرنشینی گسترش سریع فیزیکی شهر ها است؛ که پراکنش افقی و گسترش بی رویه شهر خارج از محدوده فیزیکی یکی از این موارد می باشد.شهر چابهار با توجه به رشد جمعیت به ویژه پس از تأسیس منطقه آزاد تجاری با رشد سریعی از بعد کالبدی و فیزیکی مواجهه بوده است .با توجه به اهمیت بررسی گسترش کالبدی شهر،به مطالعه در فاصله سال های 1363 تا 1398 پرداخته شده است.روش تحقیق درپژوهش حاضر از لحاظ نوع تحقیق کاربردی –توسعه ایی بوده و با بهره گیری از مدل های هلدرن و آنتروپی شانون به تحلیل چگونگی گسترش کالبدی-فضایی این شهر پرداخته است.نتایج حاصل از به کارگیری و تحلیل این مدل ها نشان می دهد که طی این دوره ها ،گسترش فیزیکی شهر ،به صورت پراکنده و غیرمتراکم بوده و زمینه را برای رشد اسپرال و بدون برنامه شهر آماده نموده است.
۶۲.

ارائه ی مدل درآمدزایی پایدار شهرداری ها مبتنی بر گردشگری (با استفاده از رویکرد فراترکیب)(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: مطالعات جغرافیایی مناطق خشک دوره ۱۰ زمستان ۱۳۹۸ شماره ۳۸ 93 - 71

کلید واژه ها: گردشگری اقتصاد شهری ظرفیت های پنهان شهری درآمدزایی پایدار شهرداری ها فراترکیب

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۳ تعداد دانلود : ۲۴
امروزه عمده درآمد شهرداری های ایران را منابع ناپایداری همچون عوارض و جرائم ساختمانی تشکیل داده است و چنین رویکردی آن ها را به سمت بحران مالی، چالش در مدیریت شهری و درنهایت به نارضایتی شهروندان سوق داده است؛ لذا در شهرهای توسعه یافته ی دنیا جهت پایدارسازی و درآمدزایی اقتصاد شهرداری ها، از ظرفیت گردشگری به عنوان یکی از محرک های اصلی و تأثیرگذار در واکاوی اقتصاد شهری استفاده می کنند؛ بنابراین هدف اصلی این پژوهش، ارائه ی مدل جامع از درآمدزایی پایدار شهرداری ها مبتنی بر گردشگری است و روش تحقیق با استفاده از رویکرد تفسیری و روش نظام مند فراترکیب بوده و جامعه ی آماری بر اساس یافته های مطالعات کیفی سایر محققین در حیطه ی درآمد پایدار شهرداری ها مبتنی بر گردشگری در بازه ی زمانی سال 1370-1398 شمسی است. روش نمونه گیری به صورت سیستماتیک، 26 مقاله را از بین 315 مقاله بر اساس عنوان، چکیده، تحلیل محتوای مقاله ها با ابعاد و مؤلفه های مرتبط با قابلیت نوآوری مبتنی بر درآمد پایدار شهرداری ها از صنعت گردشگری انتخاب نموده است و داده ها بر اساس استراتژی تحلیل محتوی با استفاده از نرم افزار Maxqda کدگذاری و بر اساس شاخص «دو کدگذار» جهت ارزیابی پایایی و کنترل کیفی یافته ها با 92/. توافق عالی بین دو ارزیاب منتج گردید. یافته های تحقیق حاضر نشان می دهد که از 131 کد اولیه، 15 کد دارای مفاهیم و با 6 مقوله ی اصلی و تأثیرگذار به عنوان منابع بالقوه در ایجاد درآمد پایدار شهرداری ها مبتنی بر گردشگری همچون برگزاری جشنواره ها، مراسمات ویژه و ایجاد ارتباطات، برنامه ریزی اوقات فراغت، توسعه ی زیرساخت های حمل ونقل شهری، استفاده از ظرفیت پنهان جاذبه ی گردشگری شهری، احداث فضاها و محیط های گردشگری، تقویت نقش های چندگانه گردشگری می توانند به عنوان راهبرد در نظر گرفته شوند و درنهایت، حاصل پژوهش صورت گرفته، ارائه ی مدل مفهومی کاربردی برای پایدارسازی درآمد شهرداری ها مبتنی بر گردشگری است.
۶۳.

نقش گردشگری کویری در توسعه روستایی (مطالعه موردی شهرستان گرمسار)(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: نگرش های نو در جغرافیای انسانی سال دوازدهم زمستان ۱۳۹۸ شماره ۱ (پیاپی ۴۵) 1 - 26

کلید واژه ها: گردشگری روستایی گردشگری کویر گردشگری پایدار روستایی گرمسار

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۳۰۷ تعداد دانلود : ۷۲۸
هدف از این پژوهش تبیین نقش کویر در توسعه گردشگری مناطق روستایی شهرستان گرمسار بود. در این راستا با اتخاذ پارادایم ترکیبی و غور در نظریه ها و مدل های مختلف گردشگری، گردشگری کویر و پایداری روستایی، گردشگری پایدار روستایی اقدام به مفهوم سازی سازه های مفهومی تحقیق گردید. جامعه آماری پژوهش در سطح کلان شهرستان گرمسار و کارشناسان اجرایی و سیاست گذاران گردشگری مرتبط با موضوع پژوهش، اعضای شورای اسلامی و دهیاران دهستان حومه و لجران شهرستان گرمسار به تعداد 20 نفر و گردشگران پارک ملی کویر به تعداد 200 نفر بود. از روش تحلیل فازی، تحلیل عاملی اکتشافی و تأییدی و معادلات ساختاری در تحلیل داده ها استفاده گردید. یافته های تحقیق نشان داد مدل بهینه توسعه گردشگری کویر با محوریت پارک ملی کویر در محدوده مورد مطالعه نشان از برتری و اهمیت مدل ژئومورفوتوریسم در فرایند توسعه گردشگری ارک ملی کویر با توجه به ماهیت و دارایی آن می باشد. این مدل از بین شش مدل مشهود و منتخب جهانی در توسعه گردشگری یعنی مدل گونه شناسی کوهن، مدل چرخه عمر باتلر، مدل رنجش داکسی، مدل توسعه تفرجگاهی پریدوکس، مدل رقابت پذیری تفرجگاهی کراچ و ریچی و مدل ژومورفوتوریسم تحلیل و انتخاب گردید. همچنین شناسایی پیشران های قابل اتکا برای برندسازی گردشگری در توسعه گردشگری مناطق روستایی نشان داد که شش پیشران اصلی در این امر تأثیر راهبردی دارد که از آگاهی تا کیفیت اقتصادی-راهبردی را در بر می گیرد. همچنین پایداری گردشگری مناطق روستایی در محدوده مورد مطالعه از طریق شش شاخص یعنی پایداری اقتصادی، پایداری اجتماعی، پایداری فرهنگی، پایداری سیاسی، پایداری اکولوژیکی و پایداری تکنولوژیکی مورد تحلیل قرار گرفت. در آخر، یافته های تحقیق بر این استوار بود که آیا مدل ژئومورفوتوریسم می تواند به تحقق برند گردشگری مناسب با توسعه گردشگری مناطق روستایی و همچنین پایداری گردشگری مناطق روستایی در شهرستان گرمسار کمک کند؟ این فرایند از طریق سنجش ساختار ارتباطی بین این دو در قالب مدل سازی معادلات ساختاری انجام گرفت و نتایج نشان داد که مدل ژئومورفوتوریسم می تواند در ساخت برند گردشگری و پایداری مناطق روستایی شهرستان گرمسار مؤثر باشد. بر اساس یافته های تحقیق، با توجه به دستاوردهای نظری و عملیاتی آن، اقدام به ارائه مدل تبیین کننده نهایی موضوع و هدف پژوهش گردید که از دو بخش کلان (سیاست ها) و خُرد (راهبردها) و راهکارهای تحقق بخشی خاص هر سطح تشکیل شده است.
۶۴.

ارائه الگوی مناسب جهت بهینه سازی مصرف انرژی و دستیابی به منطقه زیست پذیر با استفاده ازGIS(مطالعه موردی : منطقه 6 تهران)(مقاله پژوهشی دانشگاه آزاد)

نویسنده:
منبع: کاربرد سیستم اطلاعات جغرافیایی و سنجش از دور در برنامه ریزی دوره ۱۰ پاییز ۱۳۹۸ شماره ۲ 70 - 86

کلید واژه ها: منطقه زیست پذیر الگوی مناسب جمعیت متحرک انرژی شهر هوشمند

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۴۵۹ تعداد دانلود : ۳۹۳
دنیای امروز دنیای پیشرفت و مدیرنیته بشمار می آید به گونه ای که اغلب شهرها در حال روان سازی مسیر در جهت نیل به توسعه پایدار و شهر هوشمند هستند.در این دسته از شهرها شش فاکتور اصلی همچون حمکروائی ،اقتصاد ،مردم هوشمند،حمل و نقل ،محیط زیست و در نهایت زندگی هوشمند، اهمیت و نقش بسزائی را ایفا می نماید .از این رو واضح و مبرهن است که مبحث انرژی بر همه این شاخص ها می تواند اثر بگذارد و اثر بپذیرد.کلانشهر تهران نیز با توجه به وسعت و جمعیت خود و به واسطه پایتخت سیاسی و اداری بودن در پی قدم گذاری در این مسیر برآمده و منطقه 6 آن نیز به علت مرکزیت اداری، دارای اهمیت زیادی در بخش انرژی مسکونی -تجاری و حوزه حمل و نقل بشمار می آید که این خود مهمترین دغدغه اصلی پژوهشگر بوده و وی را بر آن داشته تا با مطالعه دقیق بتواند راه های دستیابی به انرژی های پایدار راشناسائی و الگوی مناسبی ارائه دهد.در باب روش تحقیق می بایست اشاره نمائیم که که متغییر ها در پژوهش حاضر به صورت کمی و کیفی قابلیت بررسی داشته اندو به دوصورت مستقل و وابسته مورد مطالعه قرار گرفته اند که در این بین برخی کنترل کننده و برخی تعدیل کننده هستند که برای دستیابی به این مهم از بستر نرم افزارGISاستفاده نموده و نتایج حاکی از این است که منطقه شش شهر تهران با توجه به وسعت دارای جمعیت ثابت کمتری نسبت به جمعیت متحرک بوده و همین امر مصرف انرژی را در بخش اداری و تجاری افزایش داده است، در بخش حمل و نقل نیز در طول روز با افزایش آلاینده ها و در شب با کاهش آن مواجه می باشیم که با استفاده از الگوی ارائه شده و آموزش های مربوطه لازم می توان آن را تحت کنترل درآورد.
۶۵.

ارزیابی مولفه های ICT در بازاریابی گردشگری با استفاده ازتکنیک معادلات ساختاری، نمونه موردی استان اردبیل(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: جغرافیا سال هفدهم پاییز ۱۳۹۸ شماره ۶۲ 80 - 90

کلید واژه ها: گردشگری ICT بازاریابی گردشگری زیر ساخت فناوری اطلاعات و ارتباطات

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۲۵ تعداد دانلود : ۷۸
گردشگری صنعت رو به رشد سالیان اخیر می باشد که دارای سود و اثرات مثبت اقتصادی بسیاری در این زمینه می باشد. به همین سبب بازاریابی مطلوب در این زمینه و جذب مخاطب از اهمیت بالایی برخوردار است و با توجه به پیشرفت صنعت و تکنولوژی در عصر حاضر نیاز است این بازاریابی از طریق فناوری اطلاعات و ارتباطات صورت بپذیرد و شناسایی مقوله های موجود در این زمینه از اهمیت بسیار بالایی برخوردار است . بر همین اساس این تحقیق با هدف ارزیابی مولفه های اساسی آی سی تی در بازاریابی گردشگری با استفاده از معادلات ساختاری نمونه موردی استان اردبیل شکل گرفت و نمونه تحقیق 385 نفر از افراد متخصص، کارشناس و صاحب نظر اردبیلی در حیطه مورد بررسی بودند که به شیوه در دسترس هدفمند پرسشنامه محقق ساخته تحقیق را تکمیل نمودند نتایج نشان داد 4 مولفه امکانات سخت افزاری ، نرم افزاری؛ زیر ساخت فن آوری اطلاعات و ارتباطات؛ مدیریت دانش و تخصص و نو آوری و تنوع بکارگیری فناوری اطلاعات عوامل اصلی در تبیین بازاریابی گردشگری برمبنای ICT می باشند. در بین مولفه های شناسایی شده مقوله زیر ساخت های فناوری اطلاعات و ارتباطات بیشترین اثر مستقیم و نیز نو آوری و تنوع بیشترین اثر غیر مستقیم را دارد و در مجموعه مولفه های شناسایی شده توان تبیین بخش زیادی از متغیر بازاریابی گردشگری را دارا می باشند. بر مبنای نتایج بدست آمده مدل طراحی شده ابزاری کارآمد در شناسایی و ارزیابی اثرات مولفه های بازاریابی گردشگری بر مبنای ICT می باشد  
۶۶.

ارزیابی اثرات اجتماعی ایجاد و گسترش صنایع تبدیلی و تکمیلی در شهرک های صنعتی بر نواحی روستایی (مطالعه موردی: شهرک های صنعتی شهرستان گرگان)(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: جغرافیا و برنامه ریزی منطقه ای سال دهم زمستان ۱۳۹۸ شماره ۲-۱ (پیاپی ۳۷) 715 - 728

کلید واژه ها: شهرک صنعتی روستا اشتغال مهاجرت

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۲۱ تعداد دانلود : ۱۱۲
استقرار شهرک های صنعتی در روستاها به عنوان روشی برای رسیدن به اهداف توسعه، مورد توجه برنامه ریزان قرار گرفته است. بر این اساس صنعتی شدن می تواند نقش به سزایی در توسعه روستایی از طریق افزایش تولیدات روستایی، بهره وری، ایجاد فرصت های شغلی، تأمین نیازهای اساسی و ایجاد پیوند با دیگر بخش های اقتصادی ایفا نماید. از این رو تحقیق حاضر به دنبال پاسخ این سوال است که ایجاد و گسترش صنایع تبدیلی و تکمیلی در شهرک های صنعتی شهرستان گرگان چقدر توانسته بر بهبود شاخص های اجتماعی نواحی روستایی تأثیرگذار باشد. بر این اساس، 100 نفر از سرپرستان خانوار از 20 روستا به عنوان حجم نمونه انتخاب و به صورت تصادفی نمونه گیری شدند. ابزار سنجش در این تحقیق پرسشنامه محقق ساخته ای بود که روایی آن بر اساس نظرات تخصصی اساتید و پایایی آن با محاسبه ضریب آلفای کرونباخ به دست آمد. نتایج نشان داد، ایجاد و گسترش صنایع تبدیلی در شهرک های صنعتی بر مؤلفه های اجتماعی نواحی روستایی در حد زیادی مورد ارزیابی قرار گرفته است و همچنین عامل افزایش مهاجرت از شهر به روستا با ضریب همبستگی 319/0 در سطح 99 درصد اطمینان با ایجاد و گسترش صنایع تبدیلی در منطقه مورد مطالعه رابطه معنی داری داشته است. به بیان دیگر، ایجاد و گسترش صنایع تبدیلی در مناطق روستایی با زمینه سازی فرصت های شغلی، موجب افزایش مهاجرت از شهر به روستاها گردیده است. بر اساس ضریب تعیین تعدیل شده، 3/9 درصد از تأثیرپذیری ایجاد و گسترش صنایع تبدیلی مربوط به افزایش مهاجرت از شهر به روستا می باشد و بر اساس آن تبیین می گردد.
۶۷.

تبیین قابلیت های کارآفرینی در مناطق روستایی (مطالعه موردی منطقه سبلان)(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: جغرافیا سال هفدهم بهار ۱۳۹۸ شماره ۶۰ 33 - 46

کلید واژه ها: کارآفرینی توسعه پایدار مناطق روستایی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۲۴ تعداد دانلود : ۱۳۱
پژوهش حاضر با هدف تبیین قابلیت های کارآفرینی در منطقه روستایی سبلان نگارش یافته و در این راستا، به مطالعه ابعاد و شاخصه های توسعه پایدار مناطق روستایی، کارآفرینی و اصول و روش های آن در روستاهای منطقه پرداخته و در نهایت، با توجه به قابلیت های ایجاد اشتغال و کارآفرینی موجود در منطقه سبلان، راهکارهای بهینه به منظور کارآفرینی در این منطقه، توسعه اقتصادی و توسعه پایدار آن را ارائه می دهد. این پژوهش از لحاظ هدف کاربردی بوده و به لحاظ روش انجام از نوع توصیفی- تحلیلی می باشد. در گردآوری داده ها از دو روش کتابخانه ای و میدانی (پرسشنامه) استفاده شده است. در نهایت، داده های خام با استفاده از آزمون های آماری تحلیل واریانس یک طرفه، ضریب همبستگی اسپیرمن و رگرسیون تک متغیره در نرم افزار spss22 مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفته اند. نتایج تحقیق حاکی از آن است که مناطق روستایی سبلان از قابلیت های کارآفرینی متعددی برخوردارند که عبارت است از قابلیت های گردشگری در زمینه اکوتوریسم، توریسم مذهبی و توریسم ورزشی؛ قابلیت جغرافیای پزشکی در زمینه کشت گیاهان دارویی، عسل درمانی و آب درمانی؛ منابع معدنی از قبیل کانی های فلزی، غیر فلزی و مصالح ساختمانی. واژگان کلیدی: کارآفرینی، توسعه پایدار، مناطق روستایی
۶۸.

آسیب شناسی اکوتوریسم مناطق نمونه گردشگری روستایی کرمانشاه (مطالعه موردی: ناحیه بیستون)(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: نگرش های نو در جغرافیای انسانی سال یازدهم پاییز ۱۳۹۸ شماره ۴ (پیاپی ۴۴) 388 - 376

کلید واژه ها: بیستون گردشگری روستایی توسعه اقتصادی مدل SWOT مدل ANP

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۳۴۲ تعداد دانلود : ۴۱۲
 ناحیه ی بیستون در زمینه ی اکوتوریسم، از قابلیت های فراوانی برخوردار می باشد که در صورت برنامه ریزی مطلوب، می توان توسعه ی اقتصادی و اجتماعی این ناحیه را رونق بخشید. لیکن ناحیه ی بیستون فاقد امکانات و تجهیزات رفاهی لازم جهت اسکان گردشگران و نیز فاقد توانایی های تبلیغاتی مناسب به منظور جذب گردشگران می باشد. مهمترین هدف پژوهشِ پیشِ رو، بررسی ضعف ها و پیامدهای مطلوب و نامطلوب اکوتوریسم در ناحیه ی بیستون از دیدگاه جامعه ی محلی و تلاش در جهت رفع موانع و آسیب های موجود است. لذا ضمن بررسی های اسنادی و میدانی و نیز بهره گیری از روش توصیفی تحلیلی و با هدف کاربردی، از سه گروه مشارکت کنندگان (مردم 200 نفر، گردشگران 150 نفر و مسؤولان 15 نفر) مصاحبه انجام و دیدگاه های آنها در ابعاد مختلف بررسی شده است. سپس از مدل ترکیبی SWOT و مدل تحلیل شبکه ای ANP برای تجزیه و تحلیل اطلاعات، بهره برداری گردیده است. در بخش اسنادی، وضعیت ناحیه ی مطالعاتی از نظر جغرافیایی و به ویژه تحولات مرتبط با گردشگری بررسی و در بخش میدانی علاوه بر تهیه ی پرسشنامه، مصاحبه با مسؤولین شهرستان و ناحیه ی مطالعاتی و مدیران محلی در چندین نوبت، انجام گردیده است. نتایج پژوهش نشان می دهد، توسعه ی فعالیت های گردشگری یکی از عوامل مؤثر در بروز تغییرات اقتصادی و اجتماعی در سطح ناحیه ی بیستون بوده است. از طرفی، اثرات مخرب زیست محیطی را می توان به عنوان موانع و آسیب های جدی در تخریب محیط زیست ناحیه ی مذکور برشمرد.
۶۹.

ارزیابی تغییرات پیوندهای شهر و روستا در نظام توسعه پایدار ناحیه ای (مطالعه موردی شهرستان ری و حوزه نفوذ)(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: جغرافیا سال هفدهم زمستان ۱۳۹۸ شماره ۶۳ 216 - 230

کلید واژه ها: پیوند تبدیل شهر و روستا توسعه پایدار ناحیه ای شهرستان ری حوزه نفوذ

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۳۰۳ تعداد دانلود : ۱۲۹
دردهه های اخیر تحولات مهمی در راستای تقویت و بهبود ارتباط بین شهر و روستا و پیوند آن به عنوان مهمترین ابزار توسعه در نظام توسعه پایدار ناحیه ای رخ داده است. و این ارتباط و پیوند یکی از عملی ترین سیاست های ارتقاء در شاخص های مختلف محیطی، اجتماعی، اقتصادی و سلسله مراتب سکونتگاهی، تغییرات کمی وکیفی در بافت شهر و روستا بوده است. اگرچه شهرستان ری به عنوان یکی از شهرهای قدیمی، تاریخی، مذهبی، گردشگری و با شرایط خاص جغرافیایی می باشد و این خصوصیات، موجبات رشد پیرامونی و تبدیل پنج روستا به شهر طی سه دهه اخیرگردیده و زمینه تحولات گوناگون در ناحیه مورد نظر و حریم کلانشهر تهران شده است در این مقاله ضمن ارزیابی تغییرات و بررسی مناسبات در ساختار ناحیه ای شهرستان ری و تجزیه و تحلیل داده ها و برداشت های میدانی و استفاده از نتایج طرح ها و سندهای توسعه استان تهران و شهرستان ری و همچنین حریم تهران می توان یافته های پژوهش را اینگونه مطرح نمود که تفاوت بین شاخص های اداری، سیاسی، طبیعی، اقتصادی، جمعیتی، سبک زندگی و الگوهای رفتاری ساکنین در مطالبه نوع امکانات در روستاها تبدیل شده به شهر مشهود بوده و عدم وجود پیوند و ارتباط یکسان بین شهر و روستا و اینکه با یک نگاه و بدون شناخت دقیق از محیط های پیرامونی نمی توانیم زمینه تحقق طرح های فرادست را فراهم آورد، لزوم وضع قوانین با رویکرد و اهداف جدید در ایجاد مدیریت یکپارچه در اینگونه نواحی که با شرایط خاص رشد نموده اند ، بویژه قرار گرفتن در کنار پایتخت جهت رسیدن به توسعه پایدار ضروری به نظر می رسد.
۷۰.

تبیین عوامل موثر بر جاذبه های گردشگری شهرستان صومعه سرا با استفاده از مدل تحلیلی سلسله مراتبی(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: مطالعات برنامه ریزی سکونتگاه های انسانی دوره ۱۴ تابستان ۱۳۹۸ شماره ۲ (پیاپی ۴۷) 293 - 304
تعداد بازدید : ۴۵ تعداد دانلود : ۵۵
امروزه صنعت گردشگری به عنوان سیستم پویا و فراگیر،همه ارکان وجودی یک جامعه وسیستم جهانی را در بر گرفته است.توریسم از بزرگترین صنایع دنیا و وابسته به بخش عمده ای از اقتصاد جهانی ،پدیده ای است که از تحرک بالایی در تغییرات اقتصادی،سیاسی،اجتماعی ومحیطی برخوردار است که با اثر گذاری بربنیانهای اقتصادی، اجتماعی، ومحیطی ، اثرات و پیامدهای گوناگونی را در پی دارد.از مسائل و مشکلات بخش گردشگری در ایران نبود جایگاه بخش گردشگردی در نظام برنامه ریزی کشور، برنامه ریزی و ضعف مدیریتی، فقدان برنامه و راهبرد مدون برای گردشگری، ضعف در امکانات زیربنایی و خدمات گردشگری،فقدان فرهنگ پذیرش گردشگر، ضعف آموزش وتبلیغات در زمینه گردشگری می باشد،که تحولات این بخش را با چالش روبرو کرده است. محدوده مورد مطالعه این پژوهش شهرستان صومعه سرا می باشد.این شهرستان با داشتن پتانسیلهای طبیعی و انسانی می تواند به یکی از قطب ههای گردشگری تبدیل گردد و یکی از محورهای مهم گردشگری باشد. مقاله حاضر با تبیین و رتبه بندی شاخص های موثر برتوسعه پایدار گردشگری می باشد.که روش تحقیق به صورت توصیفی تحلیلی و مطالعات کتابخانه ای و پرسشنامه بوده و بر این فرض استوار است که چه شاخصهایی در توسعه گردشگری شهرستان موثر بوده.نتایج نشان می دهد که این منطقه یکی از زیباترین و با استعداد ترین مناطق در سطح استان است.و یکی از قطب های گردشگری می باشد.وباتوجه به قابلیتها وپتانسیلهای محدوده مورد مطالعه باتحول در امکانات زیربنایی وخدمات گردشگری به لحاظ کمی و کیفی می توان گامهای در زمینه تحولات گردشگری در این محدوه برداشت.
۷۱.

ارائه الگوهای بهینه توسعه گردشگری در روستاهای هدف گردشگری ایران مطالعه موردی: روستاهای هدف گردشگری استان گیلان(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: جغرافیا و برنامه ریزی منطقه ای سال نهم زمستان ۱۳۹۷ شماره ۱ (پیاپی ۳۳) 347 - 362

کلید واژه ها: روستاهای هدف گردشگری توسعه گردشگری روستایی برنامه اجرایی استان گیلان

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۳۴۸ تعداد دانلود : ۱۴۶
گردشگری روستایی یکی از اشکال گردشگری گذران اوقات فراغت می باشد که امروز به دلیل مشکلات و انواع آلودگی های شهری افراد ساکن درشهر از آن جهت گذران اوقات فراغت بهره می برند تا حدودی از نظر روحی روانی و جسمی آمادگی کافی جهت کارهای روز مره آن خود در شهر را بدست بیاورند. یکی از راه های توجه به روستاها و محرومیت زدایی از آنها، کمک به حفظ و گسترش جاذبه ها و زمینه های مورد علاقه گردشگران در روستاها، متناسب با شرایط محلی روستاها است. برنامه ریزی برای توسعه صنعت گردشگری و اجرای طرح های آن با مشارکت مردم و نهادهای محلی، می تواند در حاشیه خود باعث توسعه کسب و کار و بهبود شرایط محیطی روستا شود. دولت ها توجه جدی به توسعه گردشگری روستایی برای تحقق اهداف اقتصادی، سیاسی، اجتماعی و فرهنگی داشته اند و در ایران نیز همگام با برنامه های توسعه کلان و ملی، در این بخش نیز اقداماتی صورت گرفته است. با توجه به اهمیت و نقش گردشگری روستایی و وظایف حاکمیتی سازمان میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری در برنامه ریزی و سیاست گذاری کلان کشور در این حوزه، اقدامات و برنامه هایی را با عناوین و موضوعات مختلف توسعه ای انجام شده است. برای تحقق اهداف و برنامه ریزی عملیاتی و کاربردی نسبت به شناسایی روستاهای با قابلیت و توان گردشگری به عنوان مناطق روستایی پیشتاز تحت عنوان روستاهای هدف گردشگری اقدام نموده است که در هر استان به تناسب ظرفیت آن، تعدادی روستا را شامل می شود و در استان گیلان 5 روستای هدف گردشگری مصوب و دارای مطالعه در این پژوهش مورد بررسی قرار خواهد گرفت. روش تحقیق توصیفی – تحلیلی با هدف کاربردی و منظور از این پژوهش ارائه الگوهای بهینه توسعه گردشگری در روستاهای مورد نظر استان گیلان بود. روش انجام پژوهش مطالعه کتابخانه ای و جمع آوری داده میدانی به روش پیمایشی انجام گرفت. تحلیل داده ها از طریق آزمون های Tتک نمونه ای، تحلیل واریانس یک طرفه (ANOVA) و توکی بهره گرفته شد. نتایج آن در همه روستاها نشان از ارتباط بین توسعه گردشگری روستایی در روستاهای هدف گردشگری استان گیلان و مؤلفه های اثرگذار بر الگوهای اجرایی در محدوده مورد مطالعه بود. در پایان بر اساس نتایج مطالعات میدانی، شرایط توپوگرافی و طبیعی روستا، مشاهدات و مصاحبه های شفاهی با اهالی روستا، ارائه الگوی اجرایی گردشگری متناسب با هر روستا اقدام گردید.
۷۲.

بررسی پیامدهای اجتماعی توسعه گردشگری خانه های دوم (مطالعه موردی: روستای زیارت)(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: مطالعات برنامه ریزی سکونتگاه های انسانی دوره ۱۳ بهار ۱۳۹۷ شماره ۱ (پیاپی ۴۲) 69 - 84
تعداد بازدید : ۷۰ تعداد دانلود : ۴۷
رشد و گسترش گردشگری به شیوه متداول امروزی از جمله پدیده های مهم اواخر قرن بیستم است، بهبود سامانه حمل و نقل عمومی و تملک بیش تر وسایل نقلیه خصوصی، به افراد اجازه داد که با انگیزه های متفاوت از تفریحات سالم غیر شهری یا سرمایه گذاری شخصی در خرید املاک، به تدارک خانه های دوم بپردازند. روستای زیارت به دلیل برخورداری از آب و هوای خنک و معتدل، چشم انداز بدیع، جنگل های زیبا، داشتن موقعیت ممتاز گردشگری و استراحتگاهی و فاصله اندک تا شهر گرگان از اوایل دهه 80 مورد توجه شهرنشینان و گردشگران خانه های دوم است.  هدف مقاله حاضر بررسی رابطه بین گردشگری خانه های دوم و پیامدهای اجتماعی آن در توسعه روستای زیارت می باشد. پژوهش حاضر از نظر هدف کاربردی و به لحاظ روش توصیفی- زمینه یابی و همبستگی و روش اجرا کتابخانه ای و میدانی است. جامعه آماری تحقیق را ساکنین روستای زیارت تشکیل می دهد، برای گردآوری اطلاعات با استفاده از روش میدانی (پرسش نامه) و فرمول کوکران از 384 نمونه، پرسشگری گردید. نتایج حاصل از تحقیق نشان داد که در میان شاخص های 11 گانه پیامدهای اجتماعی فقط در شاخص های افزایش تعامل و تحرک اجتماعی، جلوگیری از مهاجرت روستاییان و احیای دانش بومی فراموش شده روستا رابطه ای وجود نداشته، و در سایر شاخص ها بین توسعه گردشگری خانه های دوم و پیامدهای اجتماعی آن در سطح روستای مورد مطالعه رابطه وجود دارد.
۷۳.

بررسی رابطه بین ضرورت قیمت گذاری متغیر خدمات عمومی و توزیع تقاضا در ساعات مختلف روز (مطالعه موردی: قطارشهری تهران)(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: جغرافیا و برنامه ریزی منطقه ای سال هشتم تابستان ۱۳۹۷ شماره ۱-۳ (پیاپی ۳۱) 149 - 157

کلید واژه ها: حمل و نقل شهری قیمت گذاری متغیر توزیع تقاضا استقبال مسافرین

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۹۷ تعداد دانلود : ۷۴
امروزه یکی از را ه های روان نمودن ترافیک مسافران در خطوط مترو استفاده از سیاست قیمت گذاری متغیر در ساعات مختلف جهت توزیع تقاضا و کاهش پیک های ترافیک است. هدف این مطالعه بررسی رابطه بین ضرورت قیمت گذاری متغیر خدمات عمومی و توزیع تقاضا در ساعات مختلف روز (مطالعه موردی: مترو تهران) می باشد. هدف تحقیق حاضر از نوع کاربردی بوده و روش انجام آن به صورت توصیفی – پیمایشی بود که که اطلاعات آن به صورت کتابخانه ای – میدانی جمع آوری گردید. جامعه آماری تحقیق حاضر شامل مترو ایستگاه امام خمینی (ره) شهر تهران طی ساعات مختلف روز بودند که پرسشنامه با روایی و پایایی مناسب بین نمونه اماری توزیع شد. نتایج تحقیق حاضر نشان داد که؛ بین استقبال استفاده کنندگان از حمل و نقل شهری، توزیع تقاضا در ساعات مختلف روز با قیمت گذاری متغیر خدمات مترو رابطه مثبت و معنی داری وجود دارد.
۷۴.

سطح بندی سکونتگاه های روستایی شهرستان ساوه از نظر میزان محرومیت و درجه توسعه یافتگی با استفاده از شاخص ناموزون موریس(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: نگرش های نو در جغرافیای انسانی سال دهم بهار ۱۳۹۷ شماره ۲ (پیاپی ۳۸) 203 - 216

کلید واژه ها: توسعه یافتگی محرومیت دهستان های ساوه شاخص ناموزون موریس

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۷۲ تعداد دانلود : ۴۰۰
 با وجود سابقه برنامه ریزی توسعه در ایران، نابرابری های منطقه ای در روستاهای کشور مشهود است. بحث نابرابری توسعه در میان روستاها از موضوعاتی است که اخیراً در فرهنگ برنامه ریزی منطقه ای مطرح شده است و هنوز در کشور ما جایگاه چندان مشخصی ندارد. بررسی جنبه های مختلف اقتصادی - اجتماعی، محیطی و ... مناطق و تحلیل آنها به صورت نسبی بیانگر میزان برخورداری، سطح رفاه و توسعه یافتگی آن ها می باشد. نابرابری های توسعه ای که به دلایل متعددی نظیر دلایل تاریخی، طبیعی، دموگرافیکی، اجتماعی، اقتصادی و سیاسی و ... ایجاد می شوند رشد ناهمگون و نامتعادل میان نواحی را سبب خواهند شد. تعیین و اندازه گیری سطح توسعه یافتگی سکونتگاه های روستایی می تواند، موقعیت ها و نارسایی های موجود را مشخص کند. همچنین، پرداختن به علل عقب ماندگی و شناخت بخش های توسعه نیافته ی برخی مناطق باعث می شود، برنامه ریزان در تخصیص بهینه اعتبارات و حرکت به سوی عدالت اجتماعی که از جمله هدف های برنامه برای برطرف کردن ناهماهنگی های توسعه بین روستاها می باشد، توفیق یابند. از طرف دیگر، شناخت وضعیت برخورداری روستاها، مسئولان برنامه ریزی ناحیه ای را قادر می سازد تا در سیاست گذاری ها اصلاحات لازم را به عمل آورند. هدف از این تحقیق شناسایی میزان برخورداری و محرومیت دهستان های شهرستان ساوه با استفاده از مدل موریس می باشد. روش گردآوری اطلاعات از روش مطالعه کتابخانه ای و اسنادی و تحلیل داده های آماری بوده که نهایتاً منجر به سطح بندگی سکونتگاه های روستایی از نظر میزان محرومیت و درجه توسعه یافتگی می باشد. بر اساس نتایج حاصل از تحقیق سطح توسعه یافتگی دهستان های شهرستان ساوه در بخش های مختلف متفاوت می باشد. اما در بیشتر بخش ها توسعه یافته ترین دهستان طراز ناهید و توسعه نیافته ترین دهستان شاهسونکندی می باشد.
۷۵.

ارزیابی الگوی توسعه پایدار نواحی روستایی در حوزه های آبخیز با تاکید بر مؤلفه های زیست محیطی در حوزه آبخیز رامه استان سمنان(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: جغرافیا و برنامه ریزی منطقه ای سال هشتم تابستان ۱۳۹۷ شماره ۲-۳ (پیاپی ۳۱) 175 - 192

کلید واژه ها: توسعه پایدار نواحی روستایی مؤلفه های زیست محیطی حوزه آبخیز رامه استان سمنان

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۹۰ تعداد دانلود : ۸۸
امروزه در برنامه های توسعه کشور، یکی از ارکان اساسی تأکید و توجه به مؤلفه های زیست محیطی در برنامه های توسعه است. همچنین از نظرنگرش سیستمی در برنامه های توسعه پایدارروستایی، همه مؤلفه ها بایستی در ارتباط با همدیگر مورد توجه قرار گیرند ولی یکی از مهم ترین مؤلفه ها، شاخص زیست محیطی در برنامه های توسعه می باشد. با عنایت به اینکه عدم توجه به مؤلفه های زیست محیطی در برنامه های توسعه، بسیاری از پروژه ها با شکست مواجه شده و چالش های زیادی درمولفه های زیست محیطی ایجادشده است هدف از پژوهش حاضر ارزیابی نقش مؤلفه های زیست محیطی درتوسعه پایدارنواحی روستایی، حوزه آبخیز رامه در استان سمنان می باشد. بدین منظور پرسشنامه ای تدوین وبا استفاده ازفرمول کوکران، حجم نمونه نمونه به تعداد 100 پرسشنامه ازسرپرستان خانوار و علاوه برآن بمنظور نظرسنجی ازمسئولین ذیربط به تعداد 20 پرسشنامه تکمیل گردید. برای طبقه بندی وتجزیه وتحلیل داده ها واطلاعات ازنرم افزار SPSS، و جهت بررسی رابطه بین متغیرهاواولویت بندی آنها از مدل AHP استفاده شده است. نتایج پژوهش حاکی از آن است که بین مؤلفه های زیست محیطی و توسعه پایدار نواحی روستایی ناحیه مورد مطالعه رابطه معناداری وجود داشته که توجه ویژه مسوولان در این بخش را می طلبد، همچنین مشخص شد که در بین قابلیت های ارزیابی منتخب دار، قابلیت کشت گیاهان دارویی بیشترین اهمیت را در این منطقه دارا می باشد. در پایان نیز پیشنهاداتی جهت برنامه ریزی بهتر و برای توسعه پایدار روستاهایی که در منطقه حوضه آبخیز رامه قرار دارند، آورده شده است.  
۷۶.

قابلیت سنجی گردشگری در نواحی روستایی (مطالعه موردی: دهستان سهند، روستای کندوان)(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: جغرافیا و برنامه ریزی منطقه ای سال هشتم پاییز ۱۳۹۷ شماره ۴ (پیاپی ۳۲) 211 - 219

کلید واژه ها: توسعه پایدار روستایی گردشگری پایدار کندوان

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۰۰ تعداد دانلود : ۸۶
گردشگری امروزه به یکی از مهم ترین محرک های اقتصادی در سطح بین المللی درآمده و کارشناسان مسائل اقتصادی آن را در کنار بیمه و بانکداری به عنوان صنایع پویا و مهم قرن حاضر قلمداد می کنند و گردشگری روستایی یکی از اجزای مهم صنعت گردشگری به شمار آمده و نیروی اصلی در زمینه بهبود رشد اقتصادی روستاها محسوب می گردد و با ایجاد فرصتی راهبردی سبب تنوع اقتصاد محلی شده است. صنعت گردشگری به عنوان رویکردی جدید برای توسعه همزیستی انسان و اجتماع به منظور بهره وری اقتصادی امروزه در توسعه مناطق جایگاه چشمگیری یافته است. دهستان سهند به سبب طبیعت زیبا از مزیت نسبی برخوردار است. هدف این پژوهش ارزیابی و توان های روستایی کندوان می باشد. نوع تحقیق از نظر هدف کاربری و از نظر روش ماهیت توصیفی- تحلیلی می باشد. روش تحقیق از بررسی توان های این دهستان در زمینه گردشگری حاکی از این واقعیت این روستا به لحاظ موقعیت جغرافیایی خاص خود ظرفیت تبدیل شدن به یکی از قطب های گردشگری کشور را دارا است و ضعف بزرگ درراه رسیدن به این هدف به ضعف در زیرساخت ها برمی گردد و راهکارهای این پژوهش می تواند در بهینه سازی وضع موجود و ساماندهی گردشگری در این روستا موثر باشد.
۷۷.

شناسایی و اولویت بندی شاخص های سیاست گذاری گردشگری مؤثر در توسعه و عمران مجموعه روستایی با استفاده از تکنیک تحلیل عاملی، مورد پژوهی؛ روستای ده بالا، شهرستان تفت(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: برنامه ریزی منطقه ای سال هشتم زمستان ۱۳۹۷ شماره ۳۲ 37 - 50

کلید واژه ها: اولویت بندی سیاست گذاری گردشگری توسعه و عمران روستایی تحلیل عاملی تفت

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۳۴۶ تعداد دانلود : ۳۸۶
انتخاب و پیاده سازی سیاست های گردشگری روستایی به هدف توسعه و عمران، با چالش ها و نوسانات متعددی روبرو است زیرا عوامل مختلفی همچون؛ تعاریف پیچیده و متفاوت از گردشگری روستایی، دیدگاه کوتاه مدت عاملان درگیر با گردشگری و ناهمگونی سلایق و باورهای آن ها، نیروهای اقتصادی موجود، مدیریت مبهم، عبور مصوبات از بخش های متفاوت و ... بر سرا راه این امر وجود دارند. به منظور تعیین شناسایی و اولویت بندی شاخص های سیاست گذاری های توسعه و عمران در روستاها باید به چالش ها و موانع موجود را شناسایی و در جهت رفع آن ها کوشید در این تحقیق با رویکرد توصیفی – تحلیلی، سعی بر آن است که شاخص های سیاست گذاری گردشگری مؤثر در توسعه و عمران مجموعه روستایی ده بالا ابتدا شناسایی و سپس با استفاده از تکنیک تحلیل عاملی، اولویت بندی گردد. جمع آوری اطلاعات به دو صورت اسنادی (مقاله، کتاب، مجله، وب سایت های اینترنتی و...) و پیمایشی (پرسشنامه و مشاهده) بوده است. طبق سرشماری 1395 در مجموعه روستایی ده بالا 1012 خانوار موجود می باشد که بر اساس روش حداقل نمونه در تحلیل عاملی، 200 نمونه جهت پاسخ گویی به پرسشنامه انتخاب شد. روایی پرسشنامه توسط روش تحلیل محتوا و نظر خبرگان و متخصصین دخیل در توسعه روستایی تایید گردید و پایایی ان با روش ضریب تصنیف به مطلوب برآورد گردیده است. برای تجزیه و تحلیل داده ها از روش های تحلیل عاملی با نرم افزارهای SPSS و Excel استفاده شد. یافته ها نشان می دهد که شاخص ها در 5 مرحله اولویت بندی قرار دارند که در اولویت بندی مرحله اول؛ چهار متغیر وجود دارد که سه متغیر آن از مؤلفه های اجتماعی، در اولویت بندی مرحله دوم چهار متغیر وجود دارد که سه متغیر آن از مؤلفه های اقتصادی توسعه و عمران گردشگری در مجموعه روستایی ده بالا می باشد از سوی دیگر متغیرهای زیست محیطی در مرحله های سوم، چهارم و پنجم می باشند که این بیانگر اهمیت کمتر شاخص های سیاست گذاری زیست محیطی نسبت به شاخص های اقتصادی و اجتماعی است.
۷۸.

تبیین نقش فن آوری اطلاعات و ارتباطات(آی سی تی) در توسعه اقتصادی دهستان فیروزبهرام(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: جغرافیا و برنامه ریزی منطقه ای سال نهم زمستان ۱۳۹۷ شماره ۱ (پیاپی ۳۳) 573 - 587

کلید واژه ها: توسعه روستایی فناوری اطلاعات دهستان فیروزبهرام دفاتر خدماتی روستا

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۷۸ تعداد دانلود : ۷۵
فناوری اطلاعات و ارتباطات، به عنوان یک ابزار توسعه ی پایدار روستاها در راستای کاهش فقر، کاهش شکاف دیجیتالی و جلوگیری از مهاجرت بی رویه ی روستاییان به شهرها شناخته شده است. فن آوری اطلاعات و ارتباطات(آی سی تی) روستایی مقوله ای پیچیده بوده و توسعه ی آن، مستلزم تعامل همزمان است. سؤال اصل مقاله این است که فناوری اطلاعات و ارتباطات روستایی چه نقشی در توسعه اقتصادی، روستاهای دهستان فیروزبهرام دارند؟ روش تحقیق در این مطالعه پیمایشی و کمی است که برای گردآوری اطلاعات از پرسشنامه کمک گرفته شده است. نمونه آماری شامل 380 نفر از کاربران دفاتر فناوری اطلاعات و ارتباطات روستایی (روستایی های دهستان) بوده که با روش خوشه ای چند مرحله ای انتخاب شده اند. یافته های تحقیق نشان می دهد که دفاتر فناوری اطلاعات و ارتباطات روستایی می تواند در ابعاد گوناگون اقتصادی- اجتماعی آثار مثبتی برجای گذارد. همچنین نتایج حاکی از آن است که؛ بین توسعه روستایی و عملکرد دفاتر فناوری اطلاعات و ارتباطات روستایی دهستان فیروزبهرام (46/0 r =) همبستگی وجود دارد. به عبارتی با افزایش میزان آگاهی، بازاریابی، استفاده از خدمات و عملکرد دفاتر فناوری اطلاعات و ارتباطات روستایی، سطح توسعه روستایی افزایش می یابد.
۷۹.

تحلیل نابرابری منطقه ای استان های کشور در ارائه خدمات آموزشی- ترویجی کشاورزی به روستاییان(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: اقتصاد فضا و توسعه روستایی سال هفتم تابستان ۱۳۹۷ شماره ۲ (پیاپی ۲۴) 87-106

کلید واژه ها: اقتصاد کشاورزی اقتصاد روستایی نابرابری منطقه ای خدمات آموزشی - ترویجی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۴۰۰ تعداد دانلود : ۴۹۳
وجود قدمت کشاورزی در ایران و ریشه دار بودن مضامین و محتوای سنتی آن توجه به علم ترویج، بکارگیری صحیح دستاوردهای نوین علمی و اشاعه نوآوری های فنی را ضزوری و لازم می نماید تا جایی که نیل به توسعه پایدار کشاورزی مستلزم آموزش بهره برداران، ظرفیت سازی و ایجاد تغییر در بینش و مهارت افراد است. از همین رو نقش بی بدیل کیفیت و ارایه خدمات ترویجی در توسعه کشاورزی و توانمندسازی روستاییان موجب گردید تا پژوهش حاضر با هدف رتبه بندی استان های کشور در ارائه خدمات آموزشی- ترویجی کشاورزی در مقطع زمانی 1390 با استفاده از منابع اسنادی و بهره گیری از 15 مؤلفه آمارنامه جهاد کشاورزی و بهره جویی از مدل تاپسیس فازی، با رویکردی توصیفی- تحلیلی انجام پذیرد. نتایج ارزیابی میزان توسعه استان های کشور در ارایه خدمات آموزشی- ترویجی کشاورزی حاکی از آن است که توزیع ناموزون خدمات، شکاف عمیقی بین استان های کشور ایجاد نموده است. به طوری که تنها 4 استان فارس، آذربایجان غربی، خوزستان و مازندران در ارائه خدمات ترویجی کشاورزی توسعه یافته اند و سایر استان ها در وضعیتی متوسط تا محروم قرار دارد که در این میان استان های هرمزگان، قم، خراسان شمالی و خراسان جنوبی در زمره محروم ترین مناطق قرار گرفته است. بر همین اساس ارزیابی عملکرد نظام ترویج کشاورزی در استان های کشور، لزوم احداث، نوسازی، تجهیز و تقویت مراکز ترویجی در استان های محروم و بازنگری در نحوه ارایه خدمات به روستاییان را بیش از پیش آشکار می سازد.
۸۰.

نقش عوامل محیطی در توسعه اقتصاد روستایی (مطالعه موردی بخش دیلمان شهرستان سیاهکل)(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: نگرش های نو در جغرافیای انسانی سال نهم تابستان ۱۳۹۶ شماره ۳ (پیاپی ۳۵) 25 - 49

کلید واژه ها: عوامل محیطی توسعه اقتصاد روستایی دیلمان سیاهکل

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۵۸۳ تعداد دانلود : ۴۱۷
محیط جغرافیایی، به ویژه بستر طبیعی آن، پهنه تمامی کنش ها و واکنش های حاصل از پدیده های مستقر در سطح زمین است. شناخت خصوصیات جغرافیایی محیط از لحاظ طبیعی، اجتماعی و اقتصادی آن از یک طرف می تواند موجب وسعت بینش و معرفت از محیط گشته و از طرف دیگر امکان هرگونه حرکت سنجیده و اندیشیده را در محیط از سوی انسان در قالب یک سیستم منظم فراهم سازد. هدف این مقاله تحلیل و تبیین نقش عوامل محیطی در توسعه اقتصاد روستایی به طور کلی و به ویژه بخش دیلمان شهرستان سیاهکل است. سؤال اصلی مقاله این است که عوامل محیطی چه نقشی در توسعه اقتصاد روستایی به ویژه در بخش دیلمان شهرستان سیاهکل ایفاء می کنند؟ علاوه بر این سؤال اصلی سؤالات فرعی دیگری نیز در این مقاله مطرح می شود از جمله اینکه توسعه اقتصادی دارای چه ویژگی هایی است و منظور از محیط جغرافیایی چیست و چه نظریاتی در مورد تأثیر محیط جغرافیایی بر زیست انسانی مطرح شده است. فرضیه ای که در این مقاله در صدد بررسی ان بوده ایم این است که عوامل محیطی و توسعه اقتصاد روستایی دارای رابطه ای دو سویه و متقابل هستند به نحوی که از یک طرف شرایط مساعد محیطی بستر توسعه اقتصاد روستایی را فراهم می کند و از سوی دیگر توسعه اقتصادی نیز کیفیت بهره برداری از طبیعت را ارتقاء داده و توسعه پایدار برای منطقه به وجود می آورد. نتایج این مقاله نیز نشان می دهد که بخش دیلمان با توجه به توان های غنی طبیعی، انسانی، تاریخی و اجتماعی از توان مناسبی جهت رشد و توسعه برخوردار است؛ بنابراین در این مقاله تلاش خواهد شد با استفاده از منابع کتابخانه ای و نیز مقالات علمی و پژوهشی و نیز نمودارها و نقشه های جغرافیایی نقش عوامل محیطی را در توسعه اقتصاد روستایی به ویژه در بخش دیلمان شهرستان سیاهکل تحلیل و تبیین نمائیم.

کلیدواژه‌های مرتبط

پدیدآورندگان همکار

تبلیغات

پالایش نتایج جستجو

تعداد نتایج در یک صفحه:

درجه علمی

مجله

سال

حوزه تخصصی

زبان