زهرا پیشگاهی فرد

زهرا پیشگاهی فرد

مدرک تحصیلی: استاد جغرافیای سیاسی دانشگاه تهران

مطالب
ترتیب بر اساس: جدیدترینپربازدید‌ترین

فیلتر های جستجو: فیلتری انتخاب نشده است.
نمایش ۱۰۱ تا ۱۲۰ مورد از کل ۱۳۸ مورد.
۱۰۱.

پویش نه دوره انتخابات ریاست جمهوری با تأکید بر دوره نهم مطالعه موردی: خراسان جنوبی(مقاله پژوهشی دانشگاه آزاد)

نویسنده:
منبع: سرزمین سال دوم زمستان ۱۳۸۴ شماره ۴ (پیاپی ۸) 51 - 68

کلید واژه ها: همگرایی واگرایی مناطق حاشیه ای روند مشارکت میزان مشارکت جناح های سیاسی اصولگرا اصلاح طلب

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۸۷ تعداد دانلود : ۱۲۲
مشارکت مردم در انتخابات نشانه ای از علاقه ملت به حفظ و تداوم سرزمین، تحکیم حاکمیت موجود وباور آن ها به اثر رأی و اندیشه خود بر تصمیمات ملی است. کشورهای دموکراتیک انتخابات را عالی ترین جلوه مشارکت مردمی دانسته و متناسب با میزان مشارکت مردم در سرنوشت خود، میزان استحکام پایه های دموکراسی را در آن کشور اعلام می کنند. نظام جمهوری اسلامی ایران که مبانی آن آمیزه ای از قوانین حکومت های دموکراتیک و قوانین متقن دراندیشه های دینی- اسلامی است، بر هر نوع مشارکت مردم در سرنوشت ملی از جمله انتخابات تأکید داشته و آن را جلوه ای از اعتماد مردم نسبت به کارگزاران کشور عنوان می کند. انتخابات ریاست جمهوری در ایران به عنوان یکی از چهار دسته انتخابات دوره ای کشور، پر جلوه ترین چشم انداز از مشارکت سیاسی مردم است که بیشترین تعداد و درصد مشارکت کننده را نسبت به سایر انتخابا ت داشته است . آنچه به این انتخابات در عرصه سرزمین ملی معنا می دهد، وجوه تمایزها وتشابهاتی است که از پشت عینک جغرافیای انتخابات قابل رؤیت است. مقاله حاضر مستخرج از تحقیقی است که حاصل پویش نه دوره انتخابات ریاست جمهوری در استان خراسان جنوبی می باشد که با هدف بررسی و تشریح وجوه تمایز و تشابه میزان مشارکت و نحوه آن و چگونگی و چرایی رفتار انتخاباتی مردم در حوزه های مختلف این استان صورت گرفته است.
۱۰۲.

چرخش روابط ایران و عربستان در دو بُعد تعامل و تقابل ژئوپلیتیکی و زمینه های شکل گیری آن ها(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: پژوهش های جغرافیای انسانی دوره ۵۴ تابستان ۱۴۰۱ شماره ۲ (پیاپی ۱۲۰) 457 - 478

کلید واژه ها: ایران تعامل تقابل روابط ژئوپلیتیکی عربستان سعودی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۸۴ تعداد دانلود : ۲۰۹
بررسی الگوهای روابط کشورهای واقع در منطقه خلیج فارس به دلیل جایگاه ژئوپلیتیک و ژئواکونومیکی این منطقه در ساختار قدرت جهانی از اهمیت بسیار زیادی برخوردار است. جمهوری اسلامی ایران و عربستان سعودی دو کشور مهم و تعیین کننده در منطقه خاورمیانه و خلیج فارس اند و روابط پُرفراز و نشیبی را تجربه کرده اند. روابط کشورها در طول زمان و تحت تأثیر عوامل مختلفی همچون جنگ ها، انقلاب ها، تحولات نظام منطقه ای و نظام جهانی و تغییر در موازنه های قدرت همواره در حال تغییر و تحول بوده است. ایران و عربستان از کشورهایی بوده اند که روابط آن ها در طول چهار دهه گذشته (پس از انقلاب اسلامی) دچار تغییر و تحولات زیادی شده است که علل آن را می توان در طیف مختلفی از عوامل ژئوپلیتیکی جست وجو کرد. این مقاله با شیوه توصیفی- تحلیلی در صدد بررسی الگوی روابط ایران و عربستان پس از انقلاب اسلامی ایران تا سال 1397 است. نتایج حاصل از پژوهش نشان می دهد که الگوی روابط ایران و عربستان پس از انقلاب اسلامی تا کنون از تقابل به تعامل و برعکس از تعامل به تقابل ژئوپلیتیکی در چرخش بوده است. مهم ترین عوامل تأثیرگذار در روابط دو کشور نیز در این بازه زمانی شامل شکل گیری انقلاب اسلامی در ایران، پایان جنگ تحمیلی، حادثه 11 سپتامبر، بیداری اسلامی، ژئواکونومیک و منابع انرژی، ژئوپلیتیک شیعه، دست یابی ایران به انرژی هسته ای، رویکرد امنیتی دو کشور، تحولات منطقه ای و بین المللی مثل روی کار آمدن محمد بن سلمان در عربستان و دونالد ترامپ در امریکا و نقش قدرت های فرامنطقه ای در روابط دو کشور بوده است.
۱۰۳.

تبیین عوامل اقتصادی کلیدی تأثیرگذار بر قدرت دفاعی ایران در افق زمانی 1410(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: تحقیقات اقتصادی دوره ۵۵ پاییز ۱۳۹۹ شماره ۳ (پیاپی ۱۳۲) 737 - 760

کلید واژه ها: قدرت قدرت دفاعی قدرت اقتصادی آینده پژوهی نرم افزار میک مک

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۸۲ تعداد دانلود : ۱۵۵
اقتصاد و مؤلفه های وابسته به آن در چند دهه اخیر جایگاه و نقش برجسته ای در روابط میان کشورها و سنجش قدرت ملی آن ها داشته است و در این میان قدرت دفاعی کشورها نیز بی تأثیر از رشد و توسعه اقتصادی آن ها نبوده و افزایش قدرت نظامی-دفاعی کشورها رابطه مستقیم و معناداری با سطح توسعه اقتصادی دارد. کشور ایران نیز با توجه به موقعیت خاص ژئوپلیتیک و تهدیدات پیرامونی، افزایش قدرت و توان دفاعی خود را به منظور دستیابی به امنیت پایدار، همواره مورد توجه و تأکید قرار داده است. در همین راستا در مقاله پیش رو به منظور تبیین عوامل اقتصادی کلیدی تأثیرگذار بر قدرت دفاعی ایران در افق زمانی 1410 با مطالعه اسناد و سوابق علمی پیشین صورت پذیرفته مرتبط و استفاده از نظرات 50 نفر از خبرگان، تعداد 109 پیشران اقتصادی احصاء و در گام دوم با تشکیل پانل خبرگی پیشران های مشابه با یکدیگر، ادغام و تعداد 38 عامل مشخص شده است. در ادامه بر اساس نظر خبرگان به رتبه بندی و تعیین ارزش عوامل اقدام شده و تعداد 28 عامل مهم و اثرگذار تعیین و در انتها با استفاده از نرم افزار آینده پژوهی میک مک و به کارگیری روش تحلیل ماتریس متقاطع، تعداد 12 عامل مهم و تأثیرگذار و تعداد پنج عامل به عنوان عوامل اقتصادی کلیدی تأثیرگذار بر قدرت دفاعی ایران مشخص شده اند. طبقه بندی JEL : F52 ,H12 ,H56, Z18
۱۰۴.

تبیین تأثیر فضای حیاتی بر امنیت منطقه ای (مطالعه موردی کشور عراق)(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: نگرش های نو در جغرافیای انسانی سال نهم پاییز ۱۳۹۶ شماره ۴ (پیاپی ۳۶) 237 - 254

کلید واژه ها: فضای حیاتی امنیت منطقه ای عراق ایران کویت

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۸۱ تعداد دانلود : ۲۸۰
فضایحیاتیبهبخشیازمحیطجغرافیاییگفتهمی شودکهبقا،حیاتوتوسعهکشورهاتابعآناست.چنانچهفضایحیاتیکشورهابامخاطرهمواجهگرددکارکردهاوعملکردهایآنباچالشمواجهشدهوتدامآنشکل گیریبحرانرادرپیدارد.فضایحیاتیشاملفضاهاییاستکهبرایبقاکشورازاهمیتبرخورداراست.اینفضاممکناستاقتصادی،ارتباطی،انسانی،فرهنگیویاسایرمواردباشد.درارتباطبافضایحیاتیارتباطیودسترسی،کشورهاییدرجهانوجوددارندکهفضایحیاتیآنهامحدودبودهواینفضایحیاتیازحساسیتبرایآنهابرخورداراست.یکیازکشورهایمزبور،عراقاستکهبرایدسترسیبهمناطقوسایرسیستم هایجهانیازخلیجفارس،فضایحیاتیمحدودیرادرجنوبشرقخوددارد.اینفضابرایکشورعراقازحساسیتبرخورداربودهوسرنوشتوآیندهآنتابعدسترسیوحفظآندراینبخشاست.منازعاتاینکشورباایرانوکویتکهباعثشکل گیریدوجنگمنطقه ایوورودکشورهایمداخله گرخارجیبهمنازعاتمربوطهبودهناشیازرهاییازاینفشارصورتگرفتهاست.لذاامنیتمنطقه ایدرجنوبغربآسیاتابعفضایحیاتیعراقدرجنوبشرقآناست.اینپژوهشبامدنظرقراردادنتأثیرفضایحیاتیعراقبرامنیتمنطقه ایبهبررسیمنازعاتشکل گرفتهمتأثرازآنپرداختهاست.روشگردآوریداده هاواطلاعاتمربوطه،کتابخانه ایواسنادیومراجعهبهمراکزونهادهایمربوطهاست.شیوهتجزیهوتحلیلداده هاتوصیفی-تحلیلیاست. نتیجهپژوهشنشانمی دهدکهدسترسیمحدودعراقبهفضایحیاتیباعثافزایشتنشومنازعاتمنطقه ایشدهوامنیتمنطقهرابامخاطرهمواجهساختهاست.چنانچهدسترسیعراقبهفضایحیاتیموجودپایدارباشدوراهکارهایمناسبیدراینزمینهبوسیلهایرانوکویتبرنامهریزیگرددامنیتمنطقه ایناشیازاینپدیدهپایدارخواهدبود.
۱۰۵.

رویکرد آینده پژوهانه به وضعیت ژئوپلیتیکی سواحل مکران رویکرد GBN(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:

کلید واژه ها: آینده پژوهی سناریونویسی مکران رویکرد GBN

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۷۴ تعداد دانلود : ۱۲۹
تغییرات شگرف در حوزههای گوناگون اقتصادی، سیاسی، اجتماعی، و زیست محیطی، عدم قطعیت و افزایش سطح خطرپذیری از مهم ترین موانع پیش روی تصمیم گیرندگان در سطوح سازمانی و ملّی برای اتخاذ تصمیم-های مناسب در حوزه های گوناگون راهبردی و عملیاتی است. از سوی دیگر، سواحل مکران به عنوان راه اتصال ایران و حتی تمامی کشورهای مشترک المنافع حوزه آسیای مرکزی، قفقاز و شرق اروپا به دریاهای آزاد ژئوپلیتیک و قرار گرفتن در ساحل اقیانوس هند و دریای عمان، دروازه ایران به سوی آب های آزاد و اقیانوس هند می باشد به همین منظور، مقاله پیش رو با استفاده از روش سناریونویسی با رویکرد GBN و به شیوه ای نظام مند اقدام به کشف، خلق و آزمون آینده ی ای ممکن و مطلوب در خصوص سواحل مکران نموده است. بر این اساس با نظر خبرگان پیشران های سیاسی، امنیتی، اقتصادی، اجتماعی و زیستی توزین شده و با توجه به ماتریس عدم قطعیت و اهمیت چهار سناریوی چرخش به مکران با ویژگی ثبات سیاسی در پاکستان و بهبود روابط اقتصادی ایران و غرب، کندالینی گربه با ویژگی عدم ثبات سیاسی در پاکستان و بهبود روابط اقتصادی ایران و غرب، حصر مکران با ویژگی ثبات سیاسی در پاکستان و تضعیف روابط اقتصادی ایران و غرب و سناریو تفتان خاموش عدم ثبات سیاسی در پاکستان و تضعیف روابط اقتصادی ایران و غرب حاصل شده است و متناسب با هر یک از سناریوها، راهبردهای استراتژیک در جهت توسعه و ساخت آینده مکران ارائه گردیده است.
۱۰۶.

بازتاب مناطق مورد منازعه اقلیم کردستان و دولت مرکزی عراق در قطعنامه های شورای امنیت سازمان ملل متحد(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: آمایش سیاسی فضا دوره چهارم زمستان ۱۴۰۰ شماره ۱ (پیاپی ۱۳) ۲۲-۱۴

کلید واژه ها: قلمروسازی دولت مرکزی خودمختاری شورای امنیت اقلیم کردستان

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۶۴ تعداد دانلود : ۱۹۵
تنش بین کردها و دولت مرکزی عراق در طول تاریخ معاصر این کشور همواره تداوم یافته است. ژئوپلیتیک تحمیلی قدرت های فرا منطقه ای در عراق بیش از نیم قرن است که مقاومت خشونت آمیز قومی را رقم زده است. کشور عراق قبل از هر چیز مخلوق سیاست ژئوپلیتیکی فرامنطقه ای است. رهبران این کشور همواره در ایجاد هویت ملی فراگیر با مشکل رو به رو بوده و تنها ابزارهای خشن را به کار برده اند. یکی از مشکلات عراق برای ثبات سیاسی و ایجاد یک ساخت منسجم توافق با حکومت فدرال کردستان عراق بر سر مسائل مورد مناقشه است، در این میان یکی از مناقشه انگیزترین عوامل بین حکومت مرکزی با کردها مسائل مربوط به مناطق مورد مناقشه است، که چگونگی حل و فصل آن در قانون اساسی عراق و قطعنامه های شورای امنیت بازتاب گسترده داشته است و راهکارهای متنوعی ارائه شده است. این مقاله با روش توصیفی– تحلیلی درصدد است که منازعه سرزمینی کردها و دولت مرکزی عراق را بررسی و تبیین نماید. نتایج تحقیق گویای آن است که حل و فصل مناقشات سرزمینی تحت تاثیر رقابت های ژئوپلیتیکی قرار گرفته و بهترین راه حل این بحران استفاده از الگوی حکمرانی خوب برای توسعه و ثبات آن مناطق است.
۱۰۷.

تحلیلی بر نظام ژئوپلیتیک غذای جهانی با تأکید بر جایگاه ایران(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: پژوهش های جغرافیای انسانی دوره ۵۵ بهار ۱۴۰۲ شماره ۱ (پیاپی ۱۲۳) 41 - 60

کلید واژه ها: غذا محصولات استراتژیک غذایی قدرت ملی ژئوپلیتیک غذا ایران

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۶۲ تعداد دانلود : ۲۶۰
در دهه های اخیر عواملی همچون تغییرات آب و هوایی، کمبود منابع آبی، افزایش جمعیت جهان، افزایش جمعیت شهرنشین و مصرف کننده، استفاده از مواد غذایی برای تولید سوختهای زیستی، استفاده از غذا به عنوان یک اهرم فشار در رقابت های ژئوپلیتیکی و تضعیف کشور رقیب و سایر عوامل امروزه غذا را به یکی از موضوعات مهم ژئوپلیتیک بدل ساختهاند. این پژوهش به منظور تحلیل نظام ژئوپلیتیک غذای جهانی در قالب روش تحقیق آمیخته اکتشافی و مبتنی بر داده های فائو و با استفاده از مدلهای دلفی، PROMETHEE ،AHP Fuzzy و نرم افزارهای Excel و GIS انجام شده است. نتایج نشان می دهد قدرت های برتر در عرصه ژئوپلیتیک غذا به ترتیب ۱۰ کشور آمریکا، فرانسه، آرژانتین، آلمان، استرالیا، برزیل، هند، هلند، اسپانیا، و بلژیک هستند. ایران با رتبههای ۱۶، ۵، ۷۴ و ۱۳ در تولید، واردات، صادرات و مصرف محصولات استراتژیک غذایی، کشوری آسیب پذیر در عرصه ژئوپلیتیک غذای جهانی به شمار میرود. در دهههای اخیر عواملی همچون تغییرات آب و هوایی، کمبود منابع آبی، افزایش جمعیت جهان، افزایش جمعیت شهرنشین و مصرف کننده، استفاده از مواد غذایی برای تولید سوختهای زیستی، استفاده از غذا به عنوان یک اهرم فشار در رقابت های ژئوپلیتیکی و تضعیف کشور رقیب و سایر عوامل امروزه غذا را به یکی از موضوعات مهم ژئوپلیتیک بدل ساختهاند. این پژوهش به منظور تحلیل نظام ژئوپلیتیک غذای جهانی در قالب روش تحقیق آمیخته اکتشافی و مبتنی بر داده های فائو و با استفاده از مدلهای دلفی، PROMETHEE ،AHP Fuzzy و نرم افزارهای Excel و GIS انجام شده است. نتایج نشان می دهد قدرت های برتر در عرصه ژئوپلیتیک غذا به ترتیب ۱۰ کشور آمریکا، فرانسه، آرژانتین، آلمان، استرالیا، برزیل، هند، هلند، اسپانیا، و بلژیک هستند. ایران با رتبههای ۱۶، ۵، ۷۴ و ۱۳ در تولید، واردات، صادرات و مصرف محصولات استراتژیک غذایی، کشوری آسیب پذیر در عرصه ژئوپلیتیک غذای جهانی به شمار میرود.
۱۰۸.

مدل یابی ساختاری عوامل استقلال خواهی مناطق جدایی طلب و تأثیر آن بر افزایش جنبش ها(مقاله پژوهشی دانشگاه آزاد)

نویسنده:
منبع: سرزمین سال پانزدهم زمستان ۱۳۹۷ شماره ۴ (پیاپی ۶۰) 97 - 116

کلید واژه ها: جدایی طلبی استقلال خواهی مناطق ژئوپلیتیکی خودآگاهی تکنیک تحلیل مسیر

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۶۲ تعداد دانلود : ۱۰۹
نقشه سیاسی جهان از سال 1648 میلادی زمانی که طبق معاهده وستفالیا حق حاکمیت حکومت ها در قلمرو سرزمینی آنها به وسیله قدرت های بزرگ اروپایی به رسمیت شناخته شد تاکنون دچار تحولات زیادی شده است. در قرن بیست و یکم محور تفکرات و تحولات ژئوپلیتیکی قومیت ها و ملیت ها خواهد بود بطوری که در قرن حاضر شاهد رشد جنبش های استقلال خواهانه ی مناطق جدایی طلب در مناطق مختلف ژئوپلیتیکی جهان هستیم. پژوهش حاضر با روش توصیفی-تحلیلی و پیمایشی و نیز با بهره گیری از مطالعات کتابخانه ای و میدانی از طریق تکنیک تحلیل مسیر با نرم افزارLisrel ، بدنبال ارزیابی و ارئه ی مدل عملیاتی از عوامل تاثیرگذار بر استقلال مناطق جدایی طلب و تأثیر آن بر خودآگاهی و افزایش جنبش های جدایی طلب می باشد. نتایج تحقیق نشان داد که به ترتیب عوامل سیاسی 48/80، نظامی- امنیتی 34/78، سرزمینی 62/74، ژئواکونومیک 07/60، ژئوپلیتیک 12/55، ژئوکالچر 76/50 و هیدروپلیتیک 38/47، بیشترین ضریب معناداری را با استقلال مناطق جدایی طلب دارند و استقلال این مناطق نیز با خودآگاهی و افزایش جنبش های جدایی طلب رابطه ی معناداری دارد. همچنین نتایج شاخص های برازش مدل نشان داد مدل طراحی شده با داده های نمونه برازش مناسب و ارتباط نزدیکی با فرض های نظری دارد.
۱۰۹.

سنجش پایداری سیستم های حمل و نقل در دسترسی به کاربری های گردشگری منطقه 22 شهرداری تهران، مطالعه موردی: دریاچه شهدای خلیج فارس(دریاچه چیتگر)(مقاله پژوهشی دانشگاه آزاد)

نویسنده:
منبع: جغرافیا و مطالعات محیطی سال ششم تابستان ۱۳۹۶ شماره ۲۲ 129 - 144

کلید واژه ها: کیفیت زندگی شیراز AHP VIKOR TOPSIS

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۶۱ تعداد دانلود : ۲۷۶
پایداری سیستم کلان شهرها حاصل تعامل صحیح خرده سیستم های موجود در آن می باشد. از اینرو شناخت عوامل و مولفه های تاثیرگذار بر پایداری، از ضروریات دستیابی به این مهم می باشد. در مقاله حاضر به دو خرده سیستم شهری و تعامل بین آنها توجه خاص شده است؛ حمل و نقل شهری و گردشگری شهری در بستر کلان شهر تهران، در محدوده منطقه 22 شهرداری و در حوزه نفوذ دریاچه شهدای خلیج فارس(دریاچه چیتگر). بر این اساس پس از بررسی مولفه های موثر بر پایداری، از طریق آزمونهای آماری به تحلیل این مولفه ها، البته در قالب چهار شاخص عمده پرداخته شده است. روش تحقیق از نوع توصیفی تحلیلی بوده که در آن گردآوری داده ها بر پایه پرسشنامه هایی می باشد که در میان کارشناسان و متخصصان حوزه های برنامه ریزی شهری، حمل ونقل و ترافیک و گردشگری، توزیع گردید. جامعه آماری حدود 100 نفر بوده که به روش غیر تصادفی هدفمند انتحاب شده اند و به منظور تحلیل آمارهای گردآوری شده از نرم افزار SPSS22 و از روش های آماری از قبیل آزمون تی تک متغیره و نیز آزمون فریدمن استفاده شده است. نتایج آزمونها نشان می دهد که معیارهای چهارگانه پایداری مورد مطالعه، فاقد پایداری لازم بوده و در میان مولفه های موثر بر پایداری، معیار زیست محیطی دارای بیشترین تاثیر و معیار حمل ونقلی دارای کمترین تاثیر در ارزیابی پایداری سیستم ها حمل و نقل منطقه 22 شهرداری تهران در دسترسی به دریاچه شهدای خلیج فارس می باشند.
۱۱۰.

منشأ سایبرنتیک حفره های دولت (مطالعه موردی: کوی دانشگاه تهران)(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: مطالعات ملی سال ۱۶ تابستان ۱۳۹۴ شماره ۲ (پیاپی ۶۲) 59 - 76
تعداد بازدید : ۲۶۰ تعداد دانلود : ۱۱۲
از الزامات اولیه هر دولتی حفظ امنیت در سایه حاکمیت بر فضای جغرافیایی است. در عصر حاضر با گذار از چالش های سنتی دولت، با چالشی نوین روبرو هستیم؛ پدیده ای سازمان یافته که در مناطق خارج از نظارت و حاکمیت دولت، امنیت جامعه را به خطر می اندازد. این چالش نوین را «حفره های دولت» می نامند. این حفره ها را بازیگرانی در سطوح مختلف، در چارچوب رقابت ها و منازعات، در عرصه های مختلف اجتماعی، اقتصادی، سیاسی و فرهنگی به وجود می آورند، تعمیق و گسترش می دهند و در نهایت تأثیرات فضایی خاصی را از خود به جا می گذارند. هدف این پژوهش بررسی سازوکارهای حاکم بر نحوه استفاده این بازیگران از دانش سایبرنتیک (رایانیک) در سطوح و عرصه های مختلف و چگونگی تأثیر فضای سایبری (رایاسپهری) در ایجاد حفره های دولت است. روش این تحقیق توصیفی تحلیلی بوده و در صدد است تا با موردپژوهی و بررسی و تحلیل روابط میان فضای سایبری و حفره های دولت فرضیه خود را که وجود حفره های فرهنگی و سیاسی با منشأ سایبرنتیکی است به اثبات رساند. نتایج پژوهش بیانگر وجود حفره های فرهنگی هویتی و سیاسی با منشأ سایبرنتیک در کوی دانشگاه تهران است.
۱۱۱.

تحلیل مشارکت انتخاباتی مردم استان لرستان در انتخابات ریاست جمهوری

نویسنده:
منبع: مطالعات برنامه ریزی سکونتگاه های انسانی دوره ۹ تابستان ۱۳۹۳ شماره ۲۷ 19 - 34
تعداد بازدید : ۲۵۷ تعداد دانلود : ۹۱
حضور مردم در انتخابات ریاست جمهوری جلوه ای از دموکراسی و حجم مشارکت آن ها بیانگر اعتقاد آن ها به تاثیر آراء فرد بر سرنوشت کشور است. در ایران که هنوز احزاب سیاسی جایگاه واقعی خود را پیدا نکرده اند به سختی می توان یک تحلیل جغرافیایی از انتخابات ریاست جمهوری را بر مبنای دیدگاه های حزبی مردم ارائه کرد. بر همین مبنا هدف مقاله حاضر تحلیل  نقش اشخاص و گروه های منتسب به آن ها در دوره های اول تا نهم ریاست جمهوری در استان لرستان و مطالعه مشارکت انتخاباتی و الگوی رفتاری مردم این استان است. روش مورد استفاده در این پژوهش توصیفی - تحلیلی با تکیه بر اطلاعات پیمایشی است و برای نشان دادن الگوی رفتار مردمی در انتخابات از سیستم اطلاعات جغرافیایی نیز استفاده شده است. نتایج پژوهش بر اساس تحلیل های آماری نشان می دهد با وجودی که میزان مشارکت مردم در این استان نسبت به سایر استان های کشور از رتبه بالایی برخوردار است، اما تمایل سیاسی مردم به جناح های سیاسی در شهرستان های مختلف استان در دوره های مختلف روند یکسانی را نشان نمی دهد. 
۱۱۲.

نظریه ساختار ژئوپلی نومیک نظام جهانی(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: پژوهش های جغرافیای سیاسی سال ششم پاییز ۱۴۰۰ شماره ۲۳ 59 - 83

کلید واژه ها: ژئوپلی نومی بندر کریدور انرژی نظام جهانی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۳۱ تعداد دانلود : ۱۲۸
نظم ژئوپلیتیک جهانی پس از پایان جنگ سرد و فروپاشی شوروی دچار سیالیت گشت و تغییر ابعاد از ژئواستراتژی به بُعدهای متکی بر اقتصاد و فرهنگ را در دهه های پایانی قرن بیستم شاهد بودیم. در این میان نظریه های ژئوکالچر والرشتاین و برخورد تمدن های هانتینگتن چندان درست ازآب درنیامد تا شاهد شکل گیری یک نظم ژئوپلی نومیک در قرن بیست و یکم باشیم که پیشتر از سوی دمکو و وود[1] و افتاب کازی[2] مفهوم پردازی شده بود. نگارندگان با استفاده از اصطلاح آنها، نظریه نوینی را تحت عنوان "ساختار ژئوپلی نومیک نظام جهانی" برای قرن بیست و یکم ارائه می دهند که بر اساس مولفه های اقتصاد، سیاست و جغرافیا شکل گرفته است. مقاله حاضر از نوع پژوهش های بنیادی و نظری بوده و اطلاعات و مواد اولیه تحلیل به روش کتابخانه ای و با استفاده از کتب و مقالات علمی و همچنین وبگاه های معتبر و یا مرجع به دست آمده است. نتایج تحقیق نشان می دهد که در نظم ژئوپلی نومیک نوین، یک توازن شکننده چندقطبی با محوریت 4 قدرت ایالات متحده، چین، روسیه و هند شکل گرفته است و انرژی و بنادر، به همراه کریدورها و مسیرهای ژئوترانزیتی مولفه های ژئوپلی نومیکی هستند که باعث "ثقل جغرافیایی رقابت قدرتی" در آسیای مرکزی-اوراسیا به عنوان "منطقه هسته" ساختار شده است.
۱۱۳.

تاُثیر فرایند جهانی شدن فرهنگ بر هویت های مکانی(مقاله پژوهشی دانشگاه آزاد)

نویسنده:
منبع: سرزمین سال پنجم بهار ۱۳۸۷ شماره ۱ (پیاپی ۱۷) 85 - 96

کلید واژه ها: هویت مکان هویت مکانی فرهنگ جهانی شدن

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۲۴ تعداد دانلود : ۸۲
فرایند جهانی شدن با شتاب روز افزون در حال عبور از مرزهای سیاسی و محدوده های فرهنگی کشورها بوده و با تغییرات غیر قابل پیش بینی مناسبات بین المللی و طبقه بندی های سیاسی، اقتصادی و فرهنگی جهان را تحت تاُثیر قرار داده است. از سوی دیگر همواره نوعی میل عمیق و احساسی پر شور بین انسان ها در مورد سرزمینشان وجود داشته است. این امر موجب گردیده تا انسان ها همواره به جداسازی افراد و گروه ها از یکدیگر و تفکیک و شبکه بندی سرزمین و قلمرو زندگی خود اقدام ورزند. جهانی شدن اسباب دسترسی انسان ها را به منابع مختلف هویتی از جمله هویت مکانی فراهم می سازد و این دسترسی به ترتیب منجر به دید بهتر در منابع هویتی سابق، بحران هویت و شکل گیری تصاویر هویتی جدید می گردد. این تحول ممکن است به صورت یک فرصت ظاهر شود و شناخت ما را از خویشتن تعمیق بخشد و ممکن است به صورت تهدید درآید و مارا گرفتار از خود بیگانگی سازد. این مقاله تلاشی برای تبیین و توضیح تعاملات جهانی شدن و تحول هویت مکانی می باشد. بر اساس این تبیین سعی شده تا روش هایی برای مدیریت بهینه تحول هویت مکانی در عصر جهانی شدن ارائه گردد
۱۱۴.

انتخابات و مسیر مشارکت سیاسی مردم در استان خوزستان(مقاله پژوهشی دانشگاه آزاد)

نویسنده:
منبع: سرزمین سال هفتم تابستان ۱۳۸۹ شماره ۲ (پیاپی ۲۶) 77 - 90

کلید واژه ها: حوزه ی انتخابیه روندمشارکت دامنه ی آراء جناح های سیاسی کمیسیون های تخصصی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۱۲ تعداد دانلود : ۹۵
حضور مردم در انتخابات سراسری برای انتخاب یک یا چند نفر به منظور در اختیار قرار دادن سرنوشت خویش به آنان برای مدتی معینی، بیانگر حساسیت مردم نسبت به آینده می باشد. هر اندازه میزان این حساسیت بیشتر و نتیجه ی مشارکت های قبلی ملموس تر باشد، حضور آنان در انتخابات بعدی افزایش می یابد. مشارکت سیاسی مردم ایران در انتخابات پارلمانی از فراز ونشیب هایی برخوردار است که دلایل آن از شهرستانی به شهرستان دیگر متفاوت است. میزان مشارکت مردم در انتخابات پارلمانی از حوزه ای به حوزه ی دیگر و در هر حوزه از دوره ای به دوره ی دیگر چشم انداز جغرافیایی ویژه ای را به وجود آورده که مطالعه علل و عوامل آن را آشکار می سازد. در این مقاله میزان و نحوه ی حضور در انتخابات نمایندگی مجلس شورای اسلامی(پارلمانی) در هشت دوره انتخابات استان خوزستان مورد مطالعه قرار گرفته و سعی شده با ارائه آمار و ارقام، جداول، نقشه ونمودار میزان حساسیت موضوع را نشان دهد. همچنین تعاملات میان گروه های عمده ی سیاسی کشور در این استان و گرایش نمایندگان مردم به کمیسیون های تخصصی مجلس وتأثیر عضویت در هر کمیسیون در عملکرد نماینده و جذب اعتبارات به آن حوزه در دوره های اخیر به بحث گذاشته شده است.
۱۱۵.

تبیین عوامل سیاسی کلیدی تأثیرگذار بر قدرت دفاعی ایران در افق زمانی 1410(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: ژئوپلیتیک سال نوزدهم بهار ۱۴۰۲ شماره ۱ (پیاپی ۶۹) 69 - 95

کلید واژه ها: قدرت قدرت دفاعی دیپلماسی دفاعی آینده پژوهی نرم افزار میک مک

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۰۶ تعداد دانلود : ۱۹۱
سیاست و مؤلفه های وابسته به آن جایگاه و نقش برجسته ای در روابط میان کشورها و سنجش قدرت ملی آن ها دارد، در این میان قدرت دفاعی کشورها نیز بی تأثیر از سیاست های حاکم بر کشورها و عوامل و متغیرهای سیاسی نبوده و افزایش قدرت نظامی-دفاعی کشورها رابطه مستقیم و معناداری با عوامل سیاسی حاکم و تصمیم گیری های سیاسی دارد. در همین راستا در مقاله پیش رو در راستای پاسخ به این سؤال که از میان عوامل سیاسی تأثیرگذار بر قدرت دفاعی ایران، کلیدی ترین و تأثیرگذارترین عوامل کدامند؟ با هدف شناسایی عوامل سیاسی کلیدی مؤثر بر قدرت دفاعی ایران، با مبنا قرار دادن نظریه بازدارندگی به عنوان چارچوب نظری تحقیق و تلفیقی از روش های توصیفی-تحلیلی و پیمایشی(استفاده از نظر 50 نفر از خبرگان و تکمیل پرسشنامه)، ضمن شناسایی نیروهای پیشران سیاسی تأثیرگذار بر قدرت دفاعی ایران با استفاده از نرم افزار آینده پژوهی میک مک و بکارگیری روش تحلیل ماتریس متقاطع، عوامل سیاسی کلیدی تأثیرگذار بر قدرت دفاعی ایران مشخص و سناریوهای مربوط تدوین گردیده است. بر طبق یافته ها و نتایج عوامل سیاسی کلیدی بدست آمده می بایست در تدوین راهبردهای نظامی و دفاعی کشور لحاظ و مورد توجه قرار گیرند.
۱۱۶.

تدوین مدل جامع برندسازی ابرشهرها (مورد مطالعاتی: ابر شهر تهران)(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: جغرافیا و برنامه ریزی منطقه ای سال ششم پاییز ۱۳۹۵ شماره ۴ (پیاپی ۲۴) 223 - 248

کلید واژه ها: برندسازی ابرشهر نظریه زمینه ای مدل کیفی تهران

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۰۰ تعداد دانلود : ۱۲۰
    اگر هدف ایجاد اقتصاد پایدار و توسعه متوازن شهری است، برندسازی شهری به ویژه در مقیاس ابرشهرها ضرورتی غیرقابل انکار است. با اذعان به عدم وجود مدل راهبردی جامع و متدولوژی اجرایی جهت برندسازی ابرشهرها، هدف اصلی این پژوهش، ارائه الگویی نوآورانه برای برندسازی ابرشهرها بر مبنای مطالعه موردی شهر تهران و با در نظر گرفتن ویژگی های منحصربه فرد ایرانی می باشد. جامعه آماری این پژوهش، کلیه خبرگان و متخصصان دارای زمینه علمی مرتبط با برنامه ریزی شهری و برندسازی می باشند. در این پژوهش، با توجه به روش شناسی تئوری زمینه ای، ابتدا از روش نمونه گیری مبتنی بر هدف (هدفمند) و سپس درروند تجزیه وتحلیل از روش نمونه گیری نظری برای گردآوری داده ها استفاده گردیده است. روش گردآوری اطلاعات مبتنی بر روش های پیمایشی به ویژه مصاحبه های عمیق نیمه ساختاریافته می باشد. همچنین روش تجزیه وتحلیل این پژوهش، تئوری زمینه ای مبتنی بر رهیافت نظام مند استرائوس و کوربین جهت کدگذاری و دسته بندی مفاهیم می باشد. در این راستا، از نرم افزار 16 SPSS جهت تحلیل داده های دموگرافیک کمی و همچنین نرم افزار MAXQDA 12 جهت مدیریت و سازمان دهی داده های کیفی استفاده شده است. نتایج این پژوهش حاکی از ارائه مدل جامع برندسازی ابرشهرها و تبیین ابعاد و متغیرهای کلیدی با رویکرد بومی می باشد.
۱۱۷.

ماهیت حفره های دولت در ایران(مقاله پژوهشی دانشگاه آزاد)

نویسنده:
منبع: سرزمین سال ششم پاییز ۱۳۸۸ شماره ۳ (پیاپی ۲۳) 31 - 47

کلید واژه ها: حفره های دولت حاکمیت امنیت ایران

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۹۱ تعداد دانلود : ۱۱۱
امنیت یکی از از اساسی ترین عناصر استمرار حاکمیت است. در طول زمان حیات هر حکومت، پدیده هایی به صورت سازمان یافته، گاه در سطحی محدود و گاه در سطحی گسترده حاکمیت دولت ها را در فضای جغرافیایی به چالش می کشند؛ این پدیده ها متفاوت از چالشگران سنتی که از آن ها با عنوان های ناحیه گرایی و یا واگرایی یاد می شد و عمدتاً حواشی کشور را شامل می شدند، در هر جای قلمرو دولت به اشکال عمودی یا افقی قابل تشخیص هستند که از آن بعنوان "حفره های دولت" یاد می شود. سرزمین ایران گرچه در طول تاریخ از واگرایی های منطقه ای رنج می برده اما همواره با مسائل و پدیده های جزیی در داخل کشور نیز روبرو بوده که به لحاظ محدود بودن آن پدیده ها دولت قادر به حذف آن ها بوده است. اما در سال های اخیر تعداد وقوع پدیده های سازمان یافته یا همان حفره های دولت به شدت رو به افزایش است و بیش از مسائل واگرایی هایی منقطه ای نگرانی دولت را به همراه دارد. این پژوهش در پی آن است ضمن شناسایی انواع حفره های دولت، متغیرهای قابل تعریف حفره های دولت در ایران یعنی آن دسته از پدیده های اجتماعی فرهنگی، اقتصادی و سیاسی که حاکمیت را دچار چالش می کنند با روش های کمی و تحلیل محتوی مورد شناسایی قرار داده و سنجش کند که حفره های دولت در کشور از چه عمق و وسعتی برخوردار بوده و پراکندگی این حفره ها در سطح استان ها چگونه است.
۱۱۸.

نقش صنعت نفت در الگوی توسعه فیزیکی نفت شهرها(مطالعه موردی: نفت شهر آبادان)(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: آمایش محیط سال پانزدهم تابستان ۱۴۰۱ شماره ۵۷ 165 - 186

کلید واژه ها: توسعه فیزیکی شهر آبادان صنعت نفت نفت شهرها

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۹۰ تعداد دانلود : ۱۴۹
نتایج نشان داده که بر اساس شاخص تحلیل جدایی گزینی در سال 1360ساختار فضایی- کالبدی شهر آبادان از نوع تمرکز با جدایی گزینی نسبی بوده است. نتایج آزمونt حاکی از آن است که بین محلات وابسته به صنعت نفت با سایر محلات شهری شهر آبادان در شاخص بافت پر، تفاوت معنی داری وحود داردچنان که نتایج برگرفته از مدل موران نشان داد صنعت نفت توانست با ایجاد خدمات بیشتر زمینه ساخت و سازهای زیاد و متراکم را در محلات وابسته به خود نسبت به سایر محلات فراهم آورد و زمینه ی ایجاد نوعی تمرکز شدید کالبدی و الگوی رشد متمرکز و خوشه ای را به وجود آورد. اما در سال 1390 محلات زیادی با درصد بافت پر در ساختار شهر ظهور و سبب شده که محلات پر تراکم به لحاظ بافت شهری در شهر آبادان به صورت پراکنده توزیع شوند و الگوی رشد کالبدی از متمرکز و خوشه ای سال 1360 به الگوی تمرکز کمتر(پراکنده) و تصادفی 1390 تغییر دهند. همچنین نتایج آزمون ضریب همبستگی پیرسیون نشان از عدم ارتباط قوی و معنی دار بین مهاجرین وارد شده به شهر با دو شاخص تعداد شاغلان صنعت نفت و تعداد پروانه های ساختمانی صادر شده دارد. از این رو از سال 1360 تا 1390 عاملی همچون بازسازی شهر پس از جنگ به همراه سایر تغییرات کالبدی- فضایی نحوه و گسترش شهر را تحت تأثیر خود قرار داده است و الگوی رشد شهر را از حالت خوشه ای به سمت پراکنده سوق داده است.
۱۱۹.

مجالس منطقه ای حلقه مفقوده سیستم قانون گذاری در ایران(مقاله پژوهشی دانشگاه آزاد)

نویسنده:
منبع: سرزمین سال چهاردهم تابستان ۱۳۹۶ شماره ۲ (پیاپی ۵۴) 101 - 113

کلید واژه ها: قوه مقننه مجالس منطقه ای مشارکت مردم در برنامه ریزی و تصمیم گیری توسعه سیاسی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۸۹ تعداد دانلود : ۱۰۴
نظام قانون گذاری در جمهوری اسلامی ایران به دلیل ضرورت انطباق مصوبات مجلس با احکام اسلامی از الگوی خاصی تبعیت می کند. در هم عرض مجلس شورای اسلامی ، مجالس نظارتی و تصمیم گیری دیگری از جمله شورای نگهبان ، مجمع تشخیص مصلحت نظام ، شورای عالی انقلاب فرهنگی و.. نیز وجود دارد. باتوجه به وضعیت فعلی سازماندهی سیاسی فضا در حوزه قانون گذاری و مشکلات فعلی در این سیستم از جمله ماهیت دو گانه نمایندگی ، رویه انتخاب نمایندگان برای کمیسیون های تخصصی مجلس ، عدم آشنایی نمایندگان جدید با روند قانون گذاری و عدم ساختار مناسب جهت نظارت بر مصوبات شوراهای اسلامی شهر ها که برابر اصول قانون اساسی از وظایف شورای نگهبان و مجلس شورای اسلامی می باشد ، با شرایط و وظایف واگذارشده به ایفائ نقش در جهت رفع محدودیت ها ی فعلی وتقویت نهاد قانون گذاری در انجام مناسب وظایف بپردازد .
۱۲۰.

سنجش تاب آوری زیست محیطی در سطح محلات منطقه چھارده شھر تھران(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: آمایش محیط سال سیزدهم بهار ۱۳۹۹ شماره ۴۸ 1 - 20

کلید واژه ها: سنجش تاب آوری محیط زیست تحلیل سلسله مراتبی (AHP) منطقه 14 شهر تهران

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۸۳ تعداد دانلود : ۱۰۶
  امروزه مسائل زیست محیطی به یکی از مهمترین چالش های برنامه ریزان شهری تبدیل شده است و توسعه لجام گسیخته شهری بر پیچیدگی آن افزوده است. برنامه ریزی با رویکرد تاب آوری می تواند در تمامی ابعاد، ظرفیت های لازم برای مقابله با آینده آشفته را ایجاد نماید. هدف این مطالعه، ارزیابی تاب آوری زیست محیطی محلات منطقه چهارده شهر تهران می باشد. در اصل 23 محله با انتخاب 5 شاخص زیست محیطی مورد بررسی قرار گرفته است. پنج شاخص مذکور توسط 30 نفر از خبرگان برنامه ریزی شهری از طریق تحلیل سلسله مراتبی AHP رتبه بندی و سپس تحلیل رابطه خاکستری وضعیت و جایگاه محلات منطقه 14 را در هر شاخص مشخص نمود. در نهایت خط نرمال 0.714 به عنوان امتیاز نهایی در کلیه شاخص ها ترسیم گردید که نشان می دهد 12 محله، از تاب آوری پایینی برخوردارند. با توجه به نتایج بدست آمده هرچه به سوی محلات غربی و جنوب غربی حرکت می کنیم، از میزان تاب آوری زیست محیطی کاسته می شود. این موضوع کاملاً با بافت فرسوده و تراکم جمعیتی منطقه هماهنگ است. بنابراین لازم است برنامه ریزان شهری بیش از اینکه بر توسعه فیزیکی تأکید نمایند، پیامدها و هزینه های زیست محیطی آن را درک نمایند.

کلیدواژه‌های مرتبط

پدیدآورندگان همکار

تبلیغات

پالایش نتایج جستجو

تعداد نتایج در یک صفحه:

درجه علمی

مجله

سال

حوزه تخصصی

زبان