کمیسیون های تخصصی

برپایی نخستین دوره مجلس شورای ملی و ورود منتخبان ملت به عرصه قانونگذاری کشور، برخی نخبگان حاضر در مجلس را به ضرورت تفکیک نمایندگان در کارگروه های تخصصی ـ که کمیسیون خوانده می شد ـ متوجه کرد. کمیسیون ها از مهم ترین ارکان اداری مجلس اول بودند که لوایح و طرح های مختلف را پیش از ارائه در صحن عمومی مجلس، بررسی می کردند تا با ایجاد شرایط مناسب، زمینه های تصویب یا رد موارد قانونی را فراهم آورند. در این میان، دو عامل مهم می توانست بر کارکرد کمیسیون ها تأثیر بازدارنده داشته باشد: یکی آن که، نمایندگان برخی از حوزه ها ـ بنا به دلایلی چون دوری از مرکز و یا کارشکنی حکمرانان مخالف مشروطه ـ در واپسین روزهای مجلس اول به تهران رسیدند؛ بدین ترتیب، نه تنها تعداد نمایندگان در برپایی بعضی کمیسیون ها کافی نبود، بلکه این کمیسیون ها با کمبود نیروی متخصص مواجه می شدند. دومین عامل، کوتاه بودن مدت زمان نخستین دوره مجلس شورای ملی و مشکلات سیاسی، اجتماعی، اقتصادی، فرهنگی نمایندگان در آن دوره بود. این مقاله به این مسأله می پردازد که با توجه به شرایط زمانی و اوضاع آشفته زمان برپایی مجلس اول، میزان شناخت، دریافت و گستره تخصص نمایندگان تا چه حد بر کارکرد و نتیجه عملکرد کمیسیون ها تأثیر گذاشت؟ بر اساس روش تحلیلی در تحقیق تاریخی، این پژوهش انجام شده و از نتایج آن بر می آید که به دلیل کم تجربگی و آگاهی کم نمایندگان از مباحث مطروحه در کمیسیون ها، بسیاری از مشکلات و مسائل همچنان باقی ماند و تا حد قابل توجهی موجب بروز مشکلات دیگر به ویژه اتلاف وقت، کندی روند بررسی مباحث مطروحه و تأخیر در تصویب قوانین موضوعه گردید.

حضور مردم در انتخابات سراسری برای انتخاب یک یا چند نفر به منظور در اختیار قرار دادن سرنوشت خویش به آنان برای مدتی معینی، بیانگر حساسیت مردم نسبت به آینده می باشد. هر اندازه میزان این حساسیت بیشتر و نتیجه ی مشارکت های قبلی ملموس تر باشد، حضور آنان در انتخابات بعدی افزایش می یابد. مشارکت سیاسی مردم ایران در انتخابات پارلمانی از فراز ونشیب هایی برخوردار است که دلایل آن از شهرستانی به شهرستان دیگر متفاوت است. میزان مشارکت مردم در انتخابات پارلمانی از حوزه ای به حوزه ی دیگر و در هر حوزه از دوره ای به دوره ی دیگر چشم انداز جغرافیایی ویژه ای را به وجود آورده که مطالعه علل و عوامل آن را آشکار می سازد. در این مقاله میزان و نحوه ی حضور در انتخابات نمایندگی مجلس شورای اسلامی(پارلمانی) در هشت دوره انتخابات استان خوزستان مورد مطالعه قرار گرفته و سعی شده با ارائه آمار و ارقام، جداول، نقشه ونمودار میزان حساسیت موضوع را نشان دهد. همچنین تعاملات میان گروه های عمده ی سیاسی کشور در این استان و گرایش نمایندگان مردم به کمیسیون های تخصصی مجلس وتأثیر عضویت در هر کمیسیون در عملکرد نماینده و جذب اعتبارات به آن حوزه در دوره های اخیر به بحث گذاشته شده است.