سید یعقوب موسوی

به دنبال رشد وسیع فیزیکی شهرها و گسترده شدن دامنه مبادلات انسانی موضوع هویت یابی در محله های مسکونی و سازماندهی روابط ساکنین شهری با سکونتگاه های زیستی در شهر، واحد محله شهری به یکی از لوازم ضروری ساماندهی شهر تبدیل شده است. در دهه های اخیر محله، محیط اجتماعی و انسانی آن به ویژه در سطح روابط اجتماعی زمینه را برای برنامه ریزی بهتر بازسازی شهری فراهم کرده است. از لحاظ علمی و نظری موضوع محلات شهری به مسئله ای مهم در ادبیات شهری تحول یافته و توجه بسیاری را به خود جلب کرده است. مفهوم اجتماع (Community) در این بررسی به واحد کوچک محل در یک شهر نیز اطلاق می شود. مفهوم اجتماع طی دهه 60 تا مدت ها بر اساس مبانی مختلف از حوزه اطلاعات جامعه شناسی حذف شده بود. از این تاریخ به بعد این مفهوم تنها در رشته های مورد ارتباط با سیاست های اجتماعی مورد استفاده قرار گرفت. در چند دهه اخیر نوعی علاقه فزاینده به احیای مفهوم و واقعیت قابل تحقق اجتماع در بین محققان شهری به ظهور رسیده است. محله واحد اجتماعی درون شهر تعریف می شود که ساکنین آن ممکن است بر حسب خصوصیات ویژه جمعیتی گرد هم آمده باشند. موقعیت اقتصادی از قبیل نوع شغل، شرایط عمومی اجتماعی مانند سطح برخورداری و رفاه اقتصادی و نیز تفاوت های فرهنگی و نژادی از جمله خصوصیاتی است که ممکن است محله نشینان را از یکدیگر متمایز کند. به علاوه افراد ساکن در یک محل به لحاظ فضای شهری و نوع تلقیات فرهنگی و شهروندی ممکن است در یک محیط مشترک زندگی و آرمان ها و ارزش های مشترکی را مورد هدف قرار دهند. محلات شهری، از لحاظ سازمان اجتماعی و نیز کارکرد و فعالیت ساکنین آنها از یکدیگر متمایزند. از جمله عوامل مؤثر در تغییر ساختار محلات شهری طرح ها و برنامه ریزی های کنترل شده شهرها در دوران جدید است که به گونه ای غیر مستقیم سازوکار طبیعی شبکه زندگی و فعالیت محله ای را دگرگون کرده است. دگرگونی فوق به دنبال خود تأثیرات فراوانی در شکل گیری ادراک، احساس و رفتار جدید در شهرنشینان همراه داشته است. بر اساس فرایند توسعه برنامه ریزی شهری، ایجاد شهر بر طبق تنظیم جغرافیایی جدید و یا دخالت در تقسیم بندی فضایی منجر به تجدید ساختار کالبدی شهرهای مدرن در شکل نواحی منفصل و بی ارتباط شهری شده است، در صورتی که محله های سنتی محصول انتخاب طبیعی ساکنین و خانوارها و برخوردار از رشد طبیعی بوده است. به طور کلی، محله های شهری پدیده های بنیادی در نظام تنظیم شهری در گذشته و نیز در حال حاضر در بسیاری از کلان شهرهای جهان از جمله کشور ما تلقی می شوند. با مطالعه سیر پیدایش و توسعه محله های شهری می توان دریافت که محله گزینی در بسیاری از شهرهای بزرگ در سطح کشورهای جهان در ارتباط مستقیم با کارکردهای اقتصادی و اجتماعی موجود در این شهرها قرار دارد. این نوشتار ضمن نقد اجتماعی ساختار فضایی و اجتماعی شهرها در دوران جدید به دلایل و نیز چگونگی بسط و توسعه مفهومی و تحلیلی محله گرایی جدید می پردازد.

پژوهش حاضر به بررسی رابطه میان میزان استفاده از فناوری اطلاعات و ارتباطات با ویژگی­های جمعیت شناختی اعضای هیئت علمی دانشگاه فردوسی مشهد، برای ایجاد توانایی در کاربرد مؤثر فناوری اطلاعات و ارتباطات، شناخت فواید و مشکلات استفاده از آن و همچنین بررسی کاستی­ها و چالش با ارائه راه­کار انجام شده­است. پژوهش حاضر با هدف کاربردی، توصیفی و بر اساس روش همبستگی-پیمایشی است.ابزار گردآوری داده­ها شامل پرسش­نامه، مشاهده و مصاحبه هستند. جامعه آماری مورد مطالعه، متشکل از 274 نفر عضو هیئت علمی دانشگاه فردوسی مشهد است. در بررسی نتایج پژوهش، رابطه میان میزان استفاده از فناوری اطلاعات و ارتباطات با توجه به جنسیت اعضای هیئت علمی دانشگاه فردوسی مشهد، میانگین استفاده از رایانه و نرم­افزارها، اینترنت و سرویس­های اینترنتی، میزان استفاده از فناوری اطلاعات و ارتباطات در انجام عملکردهای آموزشی میان زنان بیشتر از مردان، و میزان استفاده از فناوری اطلاعات و ارتباطات در انجام عملکردهای پژوهشی مردان بیشتر از زنان است.در رابطه با سن رابطه منفی (معکوس) وجود دارد. در ارتباط با سطوح گذرانده شده (مقدماتی، متوسطه، پیشرفته، تجربی) در زمینه فناوری اطلاعات و ارتباطات، اختلاف معنی­داری نشان می دهد، که به ترتیب کم به زیاد به صورت زیر هستند: 1- مقدماتی 2- تجربی3- متوسط 4- پیشرفته و در خصوص مرتبه­های گوناگون علمی (مربی آموزشیار، مربی، استادیار، دانشیار و استاد)، در مقادیر به­دست آمده از سابقه خدمت متفاوت اعضای هیئت علمی دانشگاه فردوسی مشهد هیچ تفاوت معنی­داری وجود ندارد. در مکان­های استفاده از فناوری اطلاعات و ارتباطات بیشتر در منزل و محل کار و در برخورد با مشکل در زمینه استفاده، بیشتر به کندی سرعت اتصال به شبکه اشاره کردند.

این پژوهش با هدف بررسی رابطه بین پذیرش و کاربرد فناوری اطلاعات و ارتباطات با عملکرد آموزشی و پژوهشی اعضای هیئت علمی دانشگاه فردوسی مشهد در سال 87-88 انجام شده شد. بررسی ناشناخته ها و چالش های آموزشی از دلایل انجام این گونه پژوهش هاست. این پژوهش از لحاظ هدف، از نوع تحقیقات کاربردی و توصیفی پیمایشی و نیز براساس روش تحقیق، از نوع تحقیقات همبستگی بوده است. جامعه مورد پژوهش با استفاده از روش نمونه گیری تصادفی- طبقه ای با تخصیص متناسب با حجم نمونه، 274 نفر از اعضای هیئت علمی دانشگاه فردوسی مشهد بود. برای گردآوری داده ها از پرسشنامه و مشاهده و مصاحبه استفاده شده است. برای محاسبه پایایی بخش های مختلف پرسشنامه نیز از ضریب آلفای کرونباخ استفاده شد. با توجه به نتایج به دست آمده با استفاده از ضریب همبستگی پیرسون بین میزان استفاده اعضای هیئت علمی دانشگاه فردوسی مشهد از فناوری اطلاعات و ارتباطات با عملکرد آموزشی و پژوهشی شان رابطه مثبت (مستقیم) به دست آمد؛ هر چه میزان استفاده از فناوری اطلاعات و ارتباطات بیشتر باشد، فعالیت های آموزشی و پژوهشی اعضا نیز بیشتر و به روزتر خواهد شد

هدف در این بررسی آن است که با استفاده از میراث جامعه شناسی معرفتی در قلمرو، دو انگاره تبیین کننده اجتماعی و معرفتی به شکل گیری، تحول و توسعه علوم اجتماعی جدید پرداخته شود و نیز موانع عمده آن مورد بررسی قرار گیرد. تحلیل این مساله در دو سطح اجتماعی (تاریخی و یا ساختاری) و معرفتی (الگوها و تحلیل های عقلانی) به هنجارهای همگن و ناهمگنی باز می گردد که از لحاظ تاریخی قابل تصدیق اند و نیز از منظور لوازم معرفت شناسی تاریخی قابلیت های مورد انتظار را دارا می باشند. به نظر می رسد نگاه تاریخی به روند پیشرفت علوم اجتماعی تاکنون توانسته است تصویر کلی از شرایط فوق را فراهم سازد. اما استفاده از شیوه های تبیین اجتماعی از جمله کاربرد الگوی عام روش شناختی مبتنی بر ادغام دو مبنای معرفتی و اجتماعی، که خود در حکم ابزارهای مهم تحلیل جامعه شناختی تلقی می گردند، روش نسبتا نوینی است که مستلزم توجه بیشتر در بررسی های جامعه شناختی می باشد. بدون تردید تعمیم صحیح روش مزبور این امکان را فراهم می سازد که زوایای پیچیده و پنهان رشد و یا تاخر در رشد علوم اجتماعی جدید بیشتر مورد شناسایی قرار گیرد. در واقع هدف از تدوین مقاله حاضر، ضمن تجربه در کاربرد روش مورد اشاره برای انجام مطالعه علمی خاص، افزایش سطح تحلیل و دریافت از موضوع در قبال نقش و اهمیت علوم اجتماعی در جامعه های معاصر از جمله کشور ما و نیز بازخوانی دلایلی است که به عنوان عوامل و موانع رشد علوم اجتماعی می تواند در اشکال مختلف زمینه توسعه علوم فوق را تقویت نماید. با آگاهی از روند تاریخی این علوم اجتماعی در ارتباط نزدیک با نیازها، ضرورت ها، تعمیم و نفوذ انگاره های شناختی قرار دارد. تغییر در روند زندگی اجتماعی در دوران جدید از تاریخ در غرب، نخبگان علمی این منطقه از عالم را به ضرورت کارکردی و اجتماعی نظام بخشی در حوزه تفکر و اندیشه اجتماعی و سرانجام تاسیس شاخه های معین علمی به قصد دریافت منظم از جوانب مختلف پدیده های اجتماعی رهنمون گشته است. حاصل گفتار آن که موضوع فوق در کنار تولید انگاره های معرفتی نوین مقدمات استقلال معرفت شناسی را برای این علوم در مجموع و یا به گونه ای جدا از یکدیگر فراهم می نماید. به نظر می رسد رشد علوم اجتماعی در یک فرایند عمومی از قواعد اجتماعی و علمی قابل شناختی پیروی می نماید، که علم بدان ها، می توان امکان گسترش زمینه های توسعه علمی و اجتماعی را در هر جامعه ای تضمین نماید.

در این تحقیق از طریق تحلیل، روایت هایی از کولی بودن ونحوه حضور اجتماعِ کولی ها در شهر تهران مطالعه شده است.عمده ترین و مکررترین تعاملاتی که کولی ها با محیط اجتماعی پیرامون خود در دوران اخیر تجربه کرده اند یعنی چهار چرخه گدایی مصرف، اعتیاد پاکی، زندان آزادی و روابط ناپایدار جنسی در پرتو مفهوم آستانگی توضیح داده شده است؛ چگونگی «بودنِ» کولی ها به عنوان یک اجتماع در حال گذردر بستر های کنونی جامعه ایران به طور عام و در متن های شهری ای چون محله های خاک سفید، دروازه غار و لب خط در تهران به طور خاص توضیح و نشان داده شده است که چگونه کولی ها با گذر از مرحله پیشاآستانگی در مرحله آستانگی باقی مانده و نتوانسته اند از این مرحله خارج شوند و بدین ترتیب دارای هویت های درآستانه ای شده اند که گذار آنها را به مرحله پساآستانگی و جذب ایشان در بسترهای کنونی شهر تهران را با موانع جدی روبه رو ساخته است.

امروزه مسئله هویت های قومی به مسئله ای جهانی در کشورهای پیشرفته و در حال توسعه تبدیل شده است. هویت قومی تنها یکی از هویت های چندگانه انسان است که با سایر هویت های او، از جمله هویت جنسیتی به عنوان یکی از حلقه های ثابت هویتی کنشگران در کنش و واکنش است و برآیند این تعاملات است که در تعریف و بازتعریف هویت های چندگانه اثر دارد. این مقاله با کاربرد نظریة کهن گرایان و نوگرایان به بررسی هویت قومی شهروندان خرم آبادی و عوامل مؤثر بر شکل گیری آن می پردازد. مسئله اصلی پژوهش به تعاملات دو هویت قومی و جنسیتی و میزان هویت قومی در بین زنان و مردان باز می گردد. جمعیت آماری این پژوهش را زنان و مردان بالای 15 سال و ساکن در مناطق 16 گانة شهر خرم آباد تشکیل می دهد. نمونه گیری با روش طبقه بندی شده متناسب انجام شده و حجم نمونه 392 نفر بوده است. اطلاعات مورد نیاز با کاربرد روش پیمایشی و ابزار پرسش نامه کتبی جمع آوری شده و با نرم افزار SPSS تجزیه و تحلیل شده است. یافته های پژوهش ضمن تأیید نظریه کهن گرایان امکان جدیدی را برای تفسیر نظریة نوگرایان دربارة شکل گیری هویت های قومی زنان به دست می دهد.

این پژوهش، با هدف بررسی رابطه بین میزان استفاده اعضای هیئت علمی دانشگاه فردوسی مشهد از فنّاوری اطلاعات و ارتباطات با میزان انگیزه، روزآمد شدن محتوای درسی کلاس، و جذابیت کلاس درس در سال تحصیلی 87-88، به منظور توانایی کاربرد مؤثر فنّاوری اطلاعات و ارتباطات در کلاس درس، تأثیر آن بر انگیزه مدرسان و فراگیران و روزآمد شدن مطالب درسی کلاس و بررسی مشکلات و چالش های احتمالی در استفاده از آن و ارائه راهکار در برخورد با مشکلات تدارک دیده شده است. جامعه آماری مورد مطالعه 274 نفر از اعضای هیئت علمی دانشگاه فردوسی مشهد به صورت تصادفی- طبقه ای انتخاب شدند. پژوهش حاضر از لحاظ هدف، از نوع پژوهش های کاربردی و توصیفی پیمایشی و نیز براساس روش پژوهش، از نوع پژوهش های همبستگی بوده است. جهت ابزار گردآوری داده ها از پرسشنامه محقق ساخته که به صورت چهره به چهره و دقیق پر شد، مشاهده و مصاحبه با اساتید که براساس آن، مشکلات شان را در استفاده از فنّاوری اطلاعات و ارتباطات بیان نمودند، استفاده شد. در بررسی نتایج این پژوهش، رابطه بین میزان استفاده اعضای هیئت علمی دانشگاه فردوسی مشهد از فنّاوری اطلاعات و ارتباطات با روزآمد شدن محتوای کلاس درس، میزان جذابیت کلاس و سطوح میزان انگیزه آنان (کم، متوسط، زیاد)، طبق آزمون آنالیز واریانس یک طرفه ، فرض برابری متوسط میزان استفاده اعضای هیأت علمی از فنّاوری اطلاعات و ارتباطات در هر سه مورد رد می شود. به عبارتی، اختلاف معنی داری (مثبت) بین آنها وجود دارد که به ترتیب کم به زیاد در تمام موارد به صورت 1) کم، 2) متوسط، و 3) زیاد است.

در دوران اخیر محیط های شهری به کانون ظهور اشکال گوناگون تناقضات فضایی و اجتماعی تبدیل شده اند و نیز در شهرها شاهد توسعه شرایطی پر از ابهام در بعد اجتماعی و یا نارسایی در عملکرد فیزیکی هستیم. به ویژه کلان شهرها در دنیای کنونی به دلیل تراکم مشکلات ناشی از سازمان و عملکرد بخش های منفک درونی آن به مکان شکل گیری انواع تعارضات تهدیدکننده حیات شهرنشینان تبدیل شده اند. از زمان ظهور شهرهای بزرگ، نگرانی از خطرهای درونی فزاینده آن ها توجه بسیاری از اندیشمندان اجتماعی و شهری را به خود جلب نموده است. در این میان کلان شهرهای کشور ما نیز به دلیل عقب ماندگی ساختاری و فقدان برنامه ریزی و نیز رویکرد ناصحیح در توسعه شهری دچار سرنوشتی شده اند که بسیاری از دیگر شهرهای بزرگ جهان بدان مبتلا هستند. تجربه جهانی توسعه شهری نشان می دهد که رشد فوق العاده جمعیت شهری و در کنار آن افزایش زیرساخت های فیزیکی و در نهایت فعالیت عقلانی آن گونه که اقتضاء می نماید نتوانسته است مانع شکل گیری تعارضات قابل پیش بینی در عرصه های مختلف فضایی و اجتماعی گردد. با استفاده از رویکرد جامعه شناختی شهری مطالعه پدیده توسعه و عمران شهری از یک سو و ظهور عوارض و ناهنجاری های کارکردی به ویژه در بعد اجتماعی و فرهنگی از سوی دیگر موضوعی است که این مقاله درصدد بررسی آن است. به عبارت دیگر، هدف از این بررسی ترسیم چشم انداز جامعه شناختی تناقضات شهری در چارچوب تعارض توسعه عمرانی شهری در ارتباط با توسعه اجتماعی و فرهنگی آن است. تلقی توسعه شهری در مقیاس منحصراً کالبدی مقوله است که سال هاست مورد تردید است و در عوض توسعه توامان کالبدی، فرهنگی و اجتماعی به عنوان ابزار کار برنامه ریزی مورد توجه می باشد. این مقاله تلاش دارد تا با طرح دیدگاه اجتماعی، چگونگی تحلیل و بررسی تناقضات کنونی حیات شهری در ابعاد جامعه شناختی آن را در کانون مطالعه قرار دهد.

دسترسی و استفاده از فضاهای عمومی شهری متأثر از عوامل کالبدی و اجتماعی است. هدف پژوهش بررسی عوامل اجتماعی و اقتصادی مؤثر در استفاده از فضاهای عمومی است. رویکرد نظری پژوهش حاضر، در تحلیل جامعه شاختی نابرابری های فضایی، اجتماعی و اقتصادی، استفاده از نظریه های کلاسیک مکتب شیکاگو، مکتب اقتصاد سیاسی فضا و رویکرد پست مدرن ها در مورد فضاهای مصرفی و نوع سوم است. در تحقیق حاضر از روش پیمایشی و جهت جمع آوری اطلاعات از پرسشنامه استفاده شده است. جامعه آماری پژوهش حاضر جمعیت تهران در سال 1395و حجم نمونه با استفاده از فرمول کوکران 384 نفر می باشد. نمونه گیری مورد استناد، خوشه ای چند مرحله ای در سطح مناطق 22گانه تهران است. روایی و پایایی شاخص ها و گویه های پرسشنامه با استفاده از آلفای کرونباخ با 68 گویه به میزان 924 بوده است. تحلیل داده ها با نرم افزارSPSS، برای آزمون فرضیه ها از همبستگی پیرسون، به منظور پیش بینی متغیرهای ملاک با توجه به تغییر در متغیرهای پیش بین از رگرسیون، جهت تعیین نقش هریک از متغیرهای پیش بین در متغیرهای ملاک از تحلیل مسیر استفاده شده است. یافته های تحقیق نشان می دهد که متغیرهای پیش بین این پژوهش- پایگاه اجتماعی و اقتصادی، دارایی و توان اقتصادی، مشارکت، اعتماد و شبکه روابط اجتماعی- در مجموع نزدیک به 4/68 درصد از تغییرات و واریانس متغیر ملاک – استفاده از فضاهای عمومی شهری -را تحت تأثیر قرار می دهند و 6/31 درصد از عوامل مؤثر در استفاده از فضاهای عمومی شهری به متغیرهای خارج از این پژوهش ارتباط پیدا می کند.

مقاله ی حاضر با هدف تبیین نگرش به حقوق شهروندی زنان شهر تهران مبتنی بر سرمایه های اجتماعی و فرهنگی شان انجام شد. روش تحقیق پیمایش از نوع تحلیلی است. جامعه ی آماری شامل زنان بالای 18 سال شهر تهران در سال 1395 است که به صورت تصادفی طبقه ای، از بین مناطق 22گانه ی شهر تهران و با استفاده از فرمول کوکران، 384 نفر انتخاب شدند. ابزار اندازه گیری پرسشنامه محقق ساخته بوده است. چارچوب نظری برای سرمایه ی اجتماعی؛ نظریه ی بوردیو با دو رویکرد عینیت گرایی(مشارکت- تعهدات و تعامل اجتماعی) و ذهنیت گرایی (آگاهی- اعتماد و- احساس انسجام اجتماعی) که برآیند دیالکتیکی میان ملکه(ذهن) و میدان (عین) است؛ برای سرمایه ی فرهنگی نیز طبق نظریه ی بوردیو شامل سرمایه ی فرهنگی تجسدیافته- عینیت یافته و نهادینه شده است و برای نگرش به حقوق شهروندی نیز از مدل ژانوسکی در ابعاد سیاسی و مشارکتی- مدنی- اجتماعی استفاده شد. وضعیت نگرش به حقوق شهروندی زنان 55% بود.  نتایج حاصل از رگرسیون چندگانه و تحلیل مسیر نشان داد که در مجموع شاخصهای ششگانه ی سرمایه ی اجتماعی، 17درصد نگرش به حقوق شهروندی زنان را تبیین می کند که بیشترین سهم و اهمیت را اعتماد اجتماعی و تعاملات اجتماعی دارند. همچنین شاخصهای سه گانه ی سرمایه ی فرهنگی نیز به میزان 27 درصد نگرش به حقوق شهروندی زنان را تبیین می کند که بیشترین سهم مربوط به سرمایه ی تجسدیافته است.

مقاله ی حاضر «شناسایی و تحلیل اثرات نوسازی بافت های فرسوده ناشی از سیاستگذاری تجمیع قطعات، در ابعاد اجتماعی– اقتصادی»، است.این تحقیق به روش پیمایش انجام گرفته است و با ابزار پرسشنامه و روش نمونه گیری طبقه ای و تصادفی، داده ها جمع آوری و بررسی شده اند. جامعه آماری تحقیق، شهروندان 24 تا 80ساله ساکن در منطقه ی 15 شهرداری تهران تعریف شده اند. در مبانی نظری تحقیق تلاش شده است از رویکردهای شناخته شده مانند کارکردگرایی و توسعه شهری استفاده شود و سپس بر اساس یافته های نظری مدل عملیاتی تحقیق ترسیم گردید. پس از گردآوری داده ها، به کمک روش های آماری و با استفاده از نرم افزار spss، داده ها مورد تجزیه و تحلیل قرارگرفته اند. با استفاده از آزمون پیرسون اثرات تجمیع بافت نوسازی شده، بر روی ابعاد اجتماعی و اقتصادی مورد تحلیل قرار گرفت. یافته ها نشان می دهد بیشترین رابطه ی معنا دار در بعد اجتماعی تأثیر در سطح حس تعلق مکانی(335/0) مشارکت(334/0)، امنیت(211/0)، خدمات اجتماعی(166/0) است و بعد از آن بیشترین رابطه ی معنا دار در بعد اقتصادی و به ترتیب  شامل تأثیر در مالکیت زمین و مسکن(269/0)، سرمایه گذاری(129/0) و درآمد و هزینه(106/0) است. دریافته های کاربرد روش تحلیل مسیر نتایج نشان می دهد که در بیشترین و قوی ترین اثرات تجمیع بافت نوسازی شده، می توان به اثر مستقیم رضایت از تجمیع بر متغیرهای تمایل به مشارکت (406/0) احساس امنیت (340/0) زمین و مسکن(487/0) درآمد و هزینه(380/0)، خدمات اجتماعی(318/0) اشاره کرد.

این پژوهش تاثیر ارزش های فرهنگی بر تعهد به اخلاق شهروندی را در ابعاد (عملی- نگرشی و ارزشی) در بین شهروندان 18 تا 68 سال در شهر تهران مورد مطالعه قرار داده است؛ اینکه آیا ارزش های فرهنگی (خصوصی- عمومی) در ابعاد (عملی، نگرشی، ارزشی) تعهد به اخلاق شهروندی در بین شهروندان تهرانی تاثیر دارد یا خیر سوال اصلی تحقیق حاضر است. روش این پژوهش پیمایش است و حجم نمونه با روش نمونه گیری خوشه ای سهمیه ای و تصادفی به دست آمده است. جامعه آماری ، شهروندان 18 تا 68 ساله ساکن در شهر تهران می باشند. فرضیات با آزمون های اماره ای پیرسون، رگرسیون و تحلیل مسیر مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفتند. نتایج تحقیق حاکی از این است که ارزش های فرهنگی در بعد خصوصی با شاخص های دینداری، احترام به سنت و درونی شدن ارزش های سنتی با تعهد به اخلاق شهروندی در تضاد است. و ارزش های فرهنگی در بعد عمومی از قبیل صلح، نظم اجتماعی ، امنیت، صداقت، خیرخواهی، تحصیلات و سن با تعهد به اخلاق شهروندی در رابطه معناداری وجود دارد. فرضیات بر اساس نظریه های دورکیم، گیدنز و هیتر قابل تبیین است.

این پژوهش با هدف بررسی تأثیر قوم گرایی بر توسعه ی مدنی شهروندان استان بوشهر انجام است. قوم گرایی در مقاله به معنای تعلق قومی و قوم دوستی مورد مطالعه قرار گرفت، جامعه آماری تحقیق، شهروندان استان بوشهر در نظر گرفته شد. حجم نمونه تحقیق با استفاده از فرمول کوکران 384 نفر و با روش نمونه گیری خوشه ای چندمرحله ای و تصادفی پرسشنامه به اجرا درآمد. یافته ها نشان می دهد تاثیر متغیر قوم گرایی بر توسعه ی مدنی شهروندان معنادار و به میزان 37.4 درصد است. به عبارتی 37 درصد از تغییرات توسعه ی مدنی توسط متغیر قوم گرایی تبیین می شود و 63 درصد دیگر مربوط به سایر متغیرها می باشد. تاثیر متغیر مستقل بر مشارکت اجتماعی و مدارای اجتماعی برابر 36.9 و 28.8 درصد؛ بر قانون گرایی برابر 8.5- درصد و تاثیر متغیر قوم گرایی بر رفتار شهروندی برابر 48.7 و تحزب گرایی برابر 44.2 درصد بدست آمده است. در نهایت از طریق آزمون GLM برای بررسی آزمون مقایسه میانگین توسعه ی مدنی به تفکیک قوم مداری مشخص گردید که افراد مورد مطالعه که از سطح بالای قوم مداری برخوردارند به اندازه 79/43 واحد میانگین در مقام قیاس با افراد سطح متوسط قوم مداری؛ از توسعه ی مدنی بیشتری(بالاتری) برخوردارند.