محمدحسین جمشیدی

محمدحسین جمشیدی

مدرک تحصیلی: استادیار روابط بینالملل دانشگاه تربیت مدرس

مطالب
ترتیب بر اساس: جدیدترینپربازدید‌ترین

فیلتر های جستجو: فیلتری انتخاب نشده است.
نمایش ۴۱ تا ۶۰ مورد از کل ۸۶ مورد.
۴۱.

جهاد اسلامی در روابط بین الملل از منظر شیعه امامیه و عدم تناسب آن با خشونت گرایی و تروریسم(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: مطالعات انقلاب اسلامی سال سیزدهم تابستان ۱۳۹۵ شماره ۴۵

کلید واژه ها: جهاد اسلامی روابط بین الملل دعوت شیعه امامیه

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۶۹۴ تعداد دانلود : ۵۷۶
این پژوهش با هدف بررسی جهاد در اندیشه امامیه سعی دارد به این پرسش پاسخ دهد که جهاد در اندیشه شیعه امامیه چگونه تبیین و مفهوم بندی می شود و آیا با خشونت گرایی و تروریسم برابر است؟ فرضیه این است که در نگرش امامیه، جهاد اقدامی است برای دفع ظلم و تجاوز و یا رفع فتنه که با اقدامات تروریستی، در تضاد کامل قرار دارد. در جهت بررسی فرضیه، ابتدا به ارائه چارچوبی مفهومی از هستی شناسی روابط بین الملل در اندیشه شیعی و سپس به جهاد اسلامی با توجه به بنیان معرفتی مکتب امامیه، پرداخته ایم. برای این منظور از رویکرد توصیفی تحلیلی استفاده شده و با توجه به موضوع، در گردآوری اطلاعات از روش کتابخانه ای بهره گرفته ایم. یافته های پژوهش نشان می دهد که امامیه با تعریف جهاد و انواع آن و بیان شروط متفاوت برای وجوب هرکدام، جهاد را وسیله و ابزاری برای رفع تجاوز، فتنه، فساد و ستم و ایجاد صلح و روابط مسالمت آمیز دانسته است.
۴۲.

دگرگونی مفهوم قدرت در پرتو فناوری نوین اطلاعاتی- ارتباطی(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: دانش سیاسی سال دوازدهم بهار و تابستان ۱۳۹۵ شماره ۱ (پیاپی ۲۳)

کلید واژه ها: قدرت فناوری اطلاعات قدرت نرم علوم سیاسی قدرت سخت اجتماعی شدن قدرت

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۲۰۴ تعداد دانلود : ۴۵۹
قدرت به عنوان یکی از مفاهیم مهم دانش روابط بین الملل عمری به قدمت زندگی مدنی بشر دارد. این متغیر مهم تحت تأثیر عوامل مختلف به خصوص فناوری های نوین اطلاعاتی و شبکه های اجتماعی بعد از جنگ سرد با تحولاتی روبه رو شده است. یکی از اصلی ترین تحولات در این راستا، تغییر ابعاد مفهوم قدرت از حالت سخت افزاری به نرم افزاری است که دیگر اجزای مختلف قدرت را نیز تحت تأثیر قرار داده است. بر همین اساس سؤالی که محور اصلی این پژوهش را شکل می دهد این است که چگونه فناوری اطلاعات بر مفهوم قدرت تأثیر گذاشته است. لذا هدف اصلی این نوشتار ارتباط منطقی میان فناوری نوین اطلاعاتی و مفهوم قدرت در دنیای امروز است. یافته های این پژوهش حاکی از آن است که در پرتو فضای مجازی که در نتیجه فناوری های نوین اطلاعاتی به وجود آمده است، مفهوم قدرت ابعاد وسیع تری پیدا کرده است که در این میان بعد فرهنگی و نرم افزاری آن تبدیل به مسئله محوری روابط بین الملل گشته است. در همین راستا لازم به ذکر است که با هنجاری و اجتماعی شدن مفهوم قدرت، بازیگران و مرز های جغرافیایی قدرت، منابع قدرت و گروه های هدف آن تحت تأثیر قرارگرفته اند.
۴۳.

نقش ارتباطات نوین و فناوری اطلاعات در تحول مفهوم دیپلماسی(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: مجلس و راهبرد سال بیست و سوم زمستان ۱۳۹۵ شماره ۸۸ 359 - 386
تعداد بازدید : ۵۹۹ تعداد دانلود : ۳۵۶
فناوری اطلاعات و ارتباطات، تحولات گسترده ای را در عرصه روابط بین الملل به وجود آورده است که مفاهیم و موضوعات اصلی آن اعم از قدرت، امنیت، حاکمیت، فرهنگ، توسعه و دیپلماسی تغییرات منحصربه فردی را تجربه کرده اند. به موازات رشد و پیشرفت فناوری اطلاعات و ارتباطات، ماهیت دیپلماسی متحول شده است به گونه ای که اشکال جدیدی از دیپلماسی با عنوان؛ دیپلماسی رسانه ای، دیپلماسی عمومی نوین، دیپلماسی مجازی و دیپلماسی علم و فناوری مجال ظهور و بروز یافته اند. نوشتار حاضر با بهره گیری از چارچوب مفهومی روابط علّی بین دو متغیر فناوری اطلاعات و ارتباطات و دیپلماسی به دنبال پاسخ گویی به این سؤال است که در عصر جدید، فناوری اطلاعات و ارتباطات چه تأثیری بر مفهوم و اشکال دیپلماسی داشته و چگونه موجب تحول کارکرد آن شده است. یافته های پژوهش نشان می دهد فناوری اطلاعات و ارتباطات با استفاده از شبکه های اینترنتی، ارتباطی و رسانه ای؛ دستور کار و کارکرد دیپلماسی سنتی را به چالش کشیده و دیپلماسی صرفاً به ایجاد صلح و جلوگیری از جنگ محدود نمی شود؛ بلکه موضوعاتی چون؛ فعالیت های تروریستی سازمان یافته، افراطی گری های مذهبی، چالش های زیست محیطی، مدیریت اطلاعات و اینترنت، اقناع افکار عمومی داخلی و جهانی برای همسو کردن با سیاست های اعمالی، خلع سلاح هسته ای، جلوگیری از خشونت های ساختاری دستور کار دیپلماسی عصر اطلاعات را تعیین می کنند.
۴۴.

امکان کاربرد الگوی تنش زدایی امریکا- چین در روابط ایران و امریکا(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: روابط خارجی سال هشتم تابستان ۱۳۹۵ شماره ۲

کلید واژه ها: ایران امریکا چین تنش زدایی روابط دیپلماتیک

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۱۵۵ تعداد دانلود : ۵۱۸
در پی رخداد اشغال سفارت امریکا در تهران، روابط رسمی و دیپلماتیک میان ایران و امریکا قطع شد. اگرچه در طول این سال ها تلاش هایی برای نزدیکی دو کشور صورت گرفته، اما همچنان قطعی روابط پابرجاست. در این میان برخی تحلیل گران معتقدند الگوی تنش زدایی امریکا - چین که در دهه هفتاد میلادی توانست به بیش از بیست سال قطعی روابط میان این دو کشور پایان دهد، در مورد رابطه ایران و امریکا نیز قابل اجرا است. وجود برخی شباهت ها میان ایران و چین (همچون انقلابی بودن دو کشور، استقلال طلبی در سیاست خارجی و...) از یک سو و روابط این دو با امریکا (همچون قطع رابطه با وقوع انقلاب، رویارویی مستقیم نظامی با امریکا و...) از سوی دیگر، این گزاره را تقویت می کند. این پژوهش این امکان را با این پرسش مورد بررسی قرارداده است: آیا می توان با استفاده از الگوی تنش زدایی امریکا - چین در دهه هفتاد میلادی، به احیای روابط ایران - امریکا اقدام کرد؟ در پاسخ با بررسی موضوع دریافتیم وجود برخی تفاوت ها در سطح سیستمیک همچون ماهیت متفاوت نظام بین الملل در دهه 70 میلادی و پس از جنگ سرد از یک سو و برخی تفاوت ها در سطح داخلی و فردی همچون سطح قدرت متفاوت چین و ایران، شرایط داخلی متفاوت دو کشور، تصورات و برداشت های متفاوت رهبران دو کشور نسبت به امریکا و... از سوی دیگر، امکان کاربرد الگوی تنش زدایی امریکا - چین در روابط ایران و امریکا وجود ندارد.
۴۶.

مدل تصمیم گیری شهودی چندوجهی و تحلیل سیاست خارجی ترکیه (مطالعه موردی دولت عدالت و توسعه)(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: پژوهش های روابط بین الملل دوره پنجم پاییز ۱۳۹۴ شماره ۳ (پیاپی ۱۷) 139 - 168
تعداد بازدید : ۹۸ تعداد دانلود : ۷۲
به قدرت رسیدن اسلام گرایان در ترکیه در سال 2002، گفتمان و رفتار سیاست خارجی این کشور را دچار تغییرهای اساسی کرد. تصمیم گیران دولت عدالت و توسعه در سایه یک سیاست خارجی عمل گرایانه و چندجانبه از گزینه های مختلف تصمیم گیری و جهت گیری های موقعیتی برای رسیدن به اهداف ملی، منطقه ای و بین المللی خود بهره برده اند. مقاله حاضر، به تحلیل تئوریک سیاست خارجی ترکیه در دوره حکومت دولت عدالت و توسعه پرداخته و تلاش کرده است تا تحلیلی از ادبیات سیاست خارجی ترکیه بعد از جنگ سرد و مدل تصمیم گیری سیاست خارجی رهبران دولت عدالت و توسعه ارائه دهد. بر این اساس با بهره گیری از روش تحقیق کیفی و منابع اسنادی به دنبال پاسخ گویی به این سؤال برآمده است که سیاست خارجی ترکیه در چارچوب مدل تصمیم گیری شهودی چندوجهی چگونه قابل تحلیل است؟ از آن جا که مطالعات دانشگاهی در این حوزه کم تر از مدل سازی تئوریک استفاده کرده و بیش تر در حد مطالعات توصیفی باقی مانده اند؛ پژوهش موجود، به منظور پاسخ گویی به سؤال مذکور،به مدل سازی تصمیم گیری دولت عدالت و توسعه بر اساس مدل نظریه شهودی چندوجهی پرداخته و گزینه های مختلف در سیاست خارجی حزب حاکم را با توجه به ابعاد مختلف؛ اقتصادی، سیاست داخلی، فرهنگی و ایدئولوژیک و نظامی و استراتژیک، موردپژوهش قرار داده است.
۴۷.

نظریه پردازی و اسلامی سازی نظریه های علوم انسانی(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: مطالعات معرفتی در دانشگاه اسلامی سال ۱۹ زمستان ۱۳۹۴ شماره ۴ (پیاپی ۶۵) 455 - 472

کلید واژه ها: دانش علوم انسانی نظریه پردازی اسلامی سازی فرهنگ ایرانی - اسلامی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۵ تعداد دانلود : ۳
هدف: بومی سازی نظریه ها برای کاربست آنها در شرایط خاص و فرهنگهای گوناگون ضرورت دارد. این موضوع به ویژه در جوامع دینی به دلیل اقتضائات مکتب، اهمیت دوچندان دارد. بر همین مبنا، اسلامی سازی نظریه ها در علوم انسانی را می توان هم عامل تکامل و پویایی جامعه اسلامی دانست و هم راه تحقق آنها. روش: در این پژوهش از روش تحلیلی توصیفی که در گروه پژوهشهای نظری است، استفاده شده است. یافته ها: اسلامی سازی نظریات و معارف، تنها نظریه پردازی جدید بر مبنای اسلام نیست، بلکه تعامل، هماهنگی و انطباق نظریه ها با اسلام و مقررات آن از یک سو و با شرایط جامعه از سوی دیگر، از ارکان مهم اسلامی سازی به ویژه در عرصه نظریه های علوم انسانی به طور کلی است که به نفی کلی آنها نمی انجامد، بلکه به بازسازی و انطباق با مقتضیات اسلام و شرایط خودی منجر می شود. نتیجه گیری: در این پژوهش درمی یابیم که آنچه ما در باره جهان می آموزیم، فقط با اسلامی کردن نظریه ها و نظریه پردازی بومی است که هم می تواند واجد کارایی و مطلوبیت برای ایران ما باشد و هم با آموزه های فرهنگ ایرانی- اسلامی انطباق داشته باشد. بعلاوه نظریه پردازی دینی(اسلامی) در علوم انسانی در هر جامعه ای معطوف به مجموعه ای از مفاهیم در هم پیچیده و ساختارمند است که کلّیت فرهنگ، سیاست و اجتماع را در بر می گیرد. در این راستا، موضع ما بر مبنای نگرش مبتنی بر اعتدال و فضیلت مندی و انطباق با سنتهای فرهنگی ایرانی- اسلامی، در راستای ساختن دانش مطلوب است.
۴۸.

نظریه دولت در اندیشه سیاسی علامه صدر(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: دولت پژوهی سال اول بهار ۱۳۹۴ شماره ۱

کلید واژه ها: دولت اسلامی خلافت انسان نظریه دولت

حوزه های تخصصی:
  1. حوزه‌های تخصصی علوم سیاسی اندیشه سیاسی اندیشه سیاسی در غرب
  2. حوزه‌های تخصصی علوم سیاسی آثار و زندگینامه اندیشمندان سیاسی آثار و زندگینامه اندیشمندان سیاسی اسلام
تعداد بازدید : ۱۴۸۶ تعداد دانلود : ۸۸۸
اندیشمند شهید سید محمد باقر صدر بر مبنای باور به توحید، عدل و کرامت انسان، سه اصل حاکمیت مطلقه خداوند بر جهان، آزادی انسان و در نتیجه ضرورت تدبیر سرنوشت جمعی انسان به دست خودش را استنتاج می کند. اما نتیجه پذیرش این سه اصل، باور به خلافت و جانشینی انسان در زمین از سوی خدا ست، که بعد سیاسی آن از طریق تشکیل «دولت» در جامعه بشری به عنوان ضرورتی انکارناپذیر صورت می گیرد. بر این مبنا پرسش اصلی این مقاله این است که در اندیشه سیاسی شهید صدر، دولت چیست و چه جایگاهی دارد؟ بر مبنای منطق شکل گیری اندیشه شهید صدر و بررسی آثار وی در می یابیم که دولت در اندیشه شهید صدر یک ضرورت انسانی و تاریخی است، که شکل کامل آن در قالب دولت اسلامی تجلی یافته است. لذا دولت اسلامی هم برای تحقق اسلام دارای ضرورت شرعی است و هم برای رساندن انسان ها به کمال و سعادت و رفاه، دارای ضرورت مدنی و تمدنی است، که مبتنی بر اصل تکوین و فطرت انسانی می باشد.
۴۹.

امام خمینی (س) و نظام فرهنگی و ارزشی غرب

نویسنده:
منبع: اندیشه سیاسی در اسلام سال اول پاییز ۱۳۹۳ شماره ۱

کلید واژه ها: اومانیسم غرب شرق غرب زدگی بازگشت به خویشتن غرب گرایی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۳۲۲ تعداد دانلود : ۷۲۶
انقلاب اسلامی ایران ارزش های جدیدی را به بشریت عرضه کرد و هویت ما را بازسازی نمود. تحول در زاویه دید ما نسبت به غرب و وضعیت جهان معاصر از نتایج این دگرگونی است. بر همین مبنا ضرورت اتخاذ موضعی متناسب با ارزش های انقلاب اسلامی و هویت ایرانی اسلامی در برابر غرب و نظام فرهنگی ارزشی آن به وضوح آشکار می گردد. امام خمینی به عنوان رهبر انقلاب اسلامی و بنیانگذار جمهوری اسلامی، رویکردی را نسبت به غرب مطرح می سازد که از سویی با کلیت فرهنگ ما سازگار است و از سویی دیگر موضع انقلابی ما را در برابر غرب ترسیم می نماید. در این مقاله پرسش ما این است که امام خمینی چه موضعی را برای جامعة انقلابی ما در برابر غرب و نظام فرهنگی، فکری و ارزشی آن ترسیم کرده است؟ رویکرد امام خمینی در این حوزه، نه تنها رد غرب زدگی، بلکه نفی گرایش به فرهنگ غرب، با توجه به شاخص های آن، همچون اومانیسم، ماده گرایی و سکولاریسم، فردگرایی و سلطه محوری و مقابله در برابر رفتار تهاجمی آن و طرح احیای هویت خودی با توکل و اعتماد بر مبدأ جهان هستی است. در این رویکرد، غرب، مغربِ حقیقت قدسی و شرق، اشراقِ حقیقت و تجلی نور است. بر این مبنا انسان به خویشتن حقیقی یا فطرت خداگونه و مخموره خود بازگشته و با نفی غرب گرایی به سوی کمال و سعادت حقیقی گام برمی دارد.
۵۰.

بنیان های فرهنگی معرفتی بومی سازی نظریه های علوم انسانی(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: معرفت سال بیست و سوم خرداد ۱۳۹۳ شماره ۱۹۸ «ویژه جامعه شناسی»

کلید واژه ها: هویت علوم انسانی نظریه بومی سازی فرهنگ ایرانی اسلامی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۶۴۹ تعداد دانلود : ۵۹۹
بومی سازی نظریه های علوم انسانی، یک مسئله مهم در هویت سازی و تقویت فرهنگ خودی و از لوازم کاربست دانش در عمل است؛ زیرا نظریه از مهم ترین صور مواجهه با مشکلات و درک آنهاست. نظریه های علوم انسانی دارای دو بعد انسانی و محیطی اند: در بعد اول، فرازمانی و فرامکانی و در بعد دوم، محدود به مقتضیات خاص جوامعند. یک نظریه هرچند امری انسانی است، در عرصه کاربست نمی تواند واجد مطلوبیت لازم برای همه جوامع به صورت یکسان باشد. ازاین رو، بومی سازی برای کاربست آنها در شرایط خاص ضرورت می یابد. براین اساس، پرسش ما این است که در جهت تحققی شدن نظریه ها در جامعه خویش بر چه بنیان های معرفتی و فرهنگی باید تکیه کرد؟ در این پژوهش، آنچه نظریه ها درباره جهان به ما می آموزند، فقط با بومی سازی است که هم می تواند واجد کارایی برای ایران ما باشد و هم با هویت ما و آموزه های فرهنگ ما انطباق داشته باشد. در این میان، نگرش ما مبتنی بر اعتدال و فضیلت مندی و انطباق با هویت فرهنگ ایرانی اسلامی، در راستای ساختن دانش مطلوب است.
۵۱.

تبیین الزامات سیاسی - عقلانی وحدت ملی در اندیشه امام خمینی (ره)(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: پژوهش سیاست نظری بهار و تابستان ۱۳۹۳ شماره ۱۵
حوزه های تخصصی:
  1. حوزه‌های تخصصی علوم سیاسی اندیشه سیاسی اندیشه سیاسی در ایران
  2. حوزه‌های تخصصی علوم سیاسی جامعه شناسی سیاسی جامعه شناسی سیاسی ایران
  3. حوزه‌های تخصصی علوم سیاسی آثار و زندگینامه اندیشمندان سیاسی آثار و زندگینامه اندیشمندان سیاسی ایران
تعداد بازدید : ۱۰۹۵ تعداد دانلود : ۴۹۰
در اندیشه و نگرش امام خمینی که نشأت گرفته از آیین حنیف و توحیدی اسلام است، مؤمنین هم امتی واحده محسوب می شوند و هم بر مبنای اقتضائات با توجه به سرنوشت مشترک خویش در چارچوب مرزهای اعتباری جغرافیایی (ملی) برای تحقق این سرنوشت مشترک، به جهت گیری اعتقادی، سیاسی و عملی واحدی نیاز دارند. با وجود چنین جهت گیری است که آنان با اعتصام به حبل الله می توانند به مقام خلافت الهی در زمین نائل شوند. بر این مبنا ما در این نوشتار در پی بررسی این مسئله هستیم که نگرش امام خمینی(ره) به وحدت ملی از چه بنیادهای سیاسی - عقلانی برخوردار است. با بررسی تحلیلی اندیشه های امام خمینی(ره) درمی یابیم که مسئله وحدت و انسجام ملی نیز چونان سایر گونه های وحدت و همبستگی بر مبنای الزامات سیاسی و اقتضائات محیطی، ضرورتی است که هم مبتنی بر شواهد و براهین عقلی است و هم مبتنی بر براهین شرعی است. در نتیجه امام خمینی نگاهی دو بعدی - عقلانی و وحیانی - به امر وحدت دارد. اما آنچه مورد بحث این نوشتار است، دلایل و براهین سیاسی - عقلانی وحدت و انسجام ملی در اندیشه بنیان گذار جمهوری اسلامی ایران است. در این عرصه امام خمینی(ره) بر بداهت عقلی وحدت، اقتضای عقل سیاسی، وجود دشمن مشترک، توسعه فرهنگی، سیاسی و اجتماعی، اصل حفظ و تداوم انقلاب اسلامی و ارزش هایش و در نهایت طرح وحدت و انسجام ملی به مثابه یک راهبرد برای دست یافتن به آزادی، رهایی و پیروزی تأکید دارد.
۵۲.

ارزش های انقلاب اسلامی و نظریه پردازی (در عصر تحول فرهنگی)(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: مطالعات معرفتی در دانشگاه اسلامی سال ۱۸ پاییز ۱۳۹۳ شماره ۳ (پیاپی ۶۰) 451 - 468

کلید واژه ها: نظریه پردازی ارزش های انقلاب اسلامی تمدن اسلامی - ایرانی جهان معاصر

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۵ تعداد دانلود : ۳
هدف: هدف پژوهش حاضر، شناخت تأثیر وکاربرد ارزش های انقلاب اسلامی ایران در نظریه پردازی با توجه به دستاوردهای فرهنگی جهانی به منظور احیای تمدن ایرانی- اسلامی و تقویت هویت ایرانی در دوران معاصر بوده است. روش: روش این پژوهش از نوع تحلیلی- تبیینی است و در گروه پژوهشهای نظری راهنمای عمل قرار می گیرد. با استفاده از روش تحلیل کیفی ارزشهای انقلاب اسلامی و دستاوردهای فرهنگی جهانی و از طریق کاربرد استدلال نظری، به رابطه این دو با نظریه پردازی و تحول تمدنی توجه شده است. در نهایت سعی شده با تکیه بر پارادایم تعامل، به نوعی نگرش نظری در این خصوص دست یابد. یافته ها: می توان با درکی درست از فرهنگ جهانی و شناخت ارزشهای انقلاب اسلامی و مراعات شاخصهایی چون: تکیه بر ارزشهای متعالی مکتب اسلام، توجه به ارزشهای ایرانی، در نظر گرفتن دانش به عنوان پدیده ای انسانی و نه قومی، توجه به جهانی شدن فرهنگی و الزامات آن، نادیده نگرفتن فرهنگ و فنّاوری غرب بدون تقلید و وابستگی، توجه به مقتضیات جامعه و زادبوم و نیازها و امکانات و توانایی های آن و مردمش در جهت نظریه پردازی بر مبنای ارزشهای انقلاب در عصر جهانی شدن به احیای هویت و تمدن ایرانی- اسلامی نایل شد. نتیجه گیری: با درک درست از شرایط جهانی و محیط پیرامونی و همگام با آن با شناخت ارزش های خودی می توان مسیری را انتخاب کرد که امکانی برای حفظ تمدن اسلامی- ایرانی و بازسازی ومعرفی آن به جهانیان و جهانشمول کردن الگوی انقلاب اسلامی و ارزش های آن باشد.
۵۳.

نگرشی بر اندیشة کلامی- سیاسی آل نوبخت(با تکیه بر نظریة امامت)(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: آینه معرفت سال دوازدهم بهار ۱۳۹۲ شماره ۳۴

کلید واژه ها: امامت کلام سیاسی خاندان نوبختی اندیشة کلامی - سیاسی بحران غیبت گفتمان اعتدالی و ترکیبی

حوزه های تخصصی:
  1. حوزه‌های تخصصی علوم اسلامی تاریخ اسلام و سیره تاریخ و سیره شناسی تاریخ سیاسی مسلمین
  2. حوزه‌های تخصصی علوم اسلامی منطق، فلسفه و کلام اسلامی کلام امام شناسی مهدویت
تعداد بازدید : ۱۷۴۲ تعداد دانلود : ۷۷۹
لزوم تحول و بازنگری اندیشة کلامی - سیاسی شیعه در ارتباط با بحران غیبت امری مهم است که پایه های آن توسط امامان شیعه ریخته شد، اما در دوران غیبت، نوبختیان نقش اصلی را در این تحول ایفا کردند. اندیشمندان نوبختی در فضای بحرانی غیبت در عرصة کلام سیاسی به بررسی مسائل اساسی و مشکلات واقعی مکتب امامیه پرداختند. تلاش این بزرگان برای پاسخ به مسائل مبتلا به جامعه تأکید بر گفتمانی اعتدالی و ترکیبی بود که مرکب از عقل گرایی و روش حکمی معتدل و هماهنگ با نص(کتاب و سنت) می باشد. این نگرش در واقع ترکیب منطقی عقل و وحی متناسب با شرایط زمانه و سازگار با مکتب امامیه بود. در سطح سیاسی این خاندان علاوه برتمرکز بر پاسخ به شبهات دینی به ویژه در عرصة سیاست، توسعة فضا برای دفاع از اعتقادات دینی امامیه را مدنظر داشتند. در اسـاس، شکل گیری اندیشة کلامی - سیاسی خاندان نوبختی نمونه ای بارز از پاسخ به بحران های معرفتی و سیاسی جامعه قلمداد می شود.
۵۴.

دفاع از حقیقت (نقد و بازسازی الگوی حقیقت در عصر مدرن و تأثیر آن در فلسفه سیاسی از دیدگاه هوسرل و اشتراوس((مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: متافیزیک سال پنجم پاییز و زمستان ۱۳۹۲ شماره ۱۶

کلید واژه ها: فلسفه هوسرل حقیقت فلسفه سیاسی اشتراوس

حوزه های تخصصی:
  1. حوزه‌های تخصصی فلسفه و منطق فلسفه غرب رویکرد تاریخی دوره معاصر (قرون 20 و 21) فلسفه قاره ای پدیدارشناسی
  2. حوزه‌های تخصصی فلسفه و منطق فلسفه غرب رویکرد موضوعی فلسفه های مضاف فلسفه سیاسی
  3. حوزه‌های تخصصی فلسفه و منطق گروه های ویژه فلسفه تطبیقی
تعداد بازدید : ۱۳۷۷ تعداد دانلود : ۸۶۱
هوسرل و اشتراوس دو فیلسوفی هستند که درصدد اصلاح تفکّر فلس فی و به تبع آن فلسفه سیاسی برآمده اند؛ امّا علی رغم اشتراک نظر در هدف و مبانی، چگونه و چرا هوسرل را در صف خط شکنان مبارزه با فلسفه متافیزیکی به اصطلاح سنّتی و اشتراوس را در نقطه مقابل او و رهبر فلسفه گرایی سنتی و محافظه کارانه به شمار می آورند؟ مطابق با روش اندیشه شناختی توماس اسپریگنز، هر چند این استاد و شاگرد آلمانی تبار، دارای دغدغه ای مشترک در باب افول تفکر حقیقت جوی فلسفی اند اما درک متفاوت آن ها از ریشه های این بحران و نیز تصوّر حالت کمال مطلوب، مختوم به فلسفه-های سیاسی متفاوت و بسا متضاد شده است. برخلاف هوسرل که نوعی اصالت انسان و تفاهم بین الاذهانی را بستر فکری و فرهنگی طرح خود؛ یعنی پدیدارشناسی قرار می دهد، اشتراوس از سرشت طبیعی امور سیاسی و محکوم بودن فلسفه سیاسی به قواعد خارج از کنترل انسان سخن می گوید. در نتیجه از پدیدارشناسی هوسرل گونه ای فلسفه سیاسی پسامتافیزیکی منتج می شود، که امور سیاسی را در بطن زندگی روزمره و تعاملات و تفاهمات اجتماعی و تاریخی می یابد؛ اما اشتراوس با تکیه بر فلسفه سیاسی کلاسیک، محتاطانه به دنبال پاسخ گویی به سوالات بنیادین و فراگیر سیاست، در ضمن کاوش مستمر و فروتنانه در برابر سرشت امور سیاسی است.
۵۵.

تبیین رابطه عدالت با سیاست در اندیشه علامه شهید سیدمحمدباقر صدر(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: نظریه های اجتماعی متفکران مسلمان دوره سوم بهار و تابستان ۱۳۹۲ شماره ۱ 131 - 159

کلید واژه ها: سید محمد باقر صدر سیاست عدالت منطقه فراغ قانونی تکافل عمومی توازن اجتماعی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۱۰ تعداد دانلود : ۷۷
تواناترین جایگاه تحقق عدالت به عنوان آرمان والای انسان بر روی زمین، سیاست و نظام سیاسی است. اهمیت این موضوع تا حدی است که تحقق عدالت در ابعاد گوناگون، در سایه سیاست عدل و توسط حکمرانان آن میسر می گردد. در میان متفکران مسلمان، علامه شهید صدر با نبوغ، موشکافی و اشراف بر بسیاری از نظریه های جدید، به ارتباط عمیق عدالت با سیاست به ویژه در بعد تحقق معتقد است و بررسی نظریه وی می تواند روشنگر راه برای تحقق عدالت در جامعه باشد. از این رو، پرسش اصلی پژوهش حاضر این است که شهید صدر چه رابطه ای را میان عدالت و سیاست و نظام سیاسی ترسیم کرده است؟ در این بررسی، با روش منطق درونی برای کشف و تبیین رابطه مذکور در دیدگاه وی با اتکاء بر توحید و فطرت انسانی تلاش شده است. به اعتقاد صدر، مهم ترین بعد جانشینی انسان در زمین، سیاست یا مسئولیت سرنوشت جمعی خویش است که در سایه آن، تحقق و استمرار عدالت معنا می یابد. عدالت توسط نظام سیاسی حقیقی و از طریق اصولی مانند قانون عادلانه، اجرا، نظارت، مشارکت عمومی، تکافل عمومی، ضمان اجتماعی و توازن اجتماعی تحقق می یابد.
۵۶.

حکومت اسلامی در اندیشة سیاسی شهیدصدر، بررسی مؤلفه های صوری و ماهوی حکومت اسلامی در دوران غیبت(مقاله پژوهشی حوزه)

نویسنده:
منبع: حکومت اسلامی سال هفدهم تابستان ۱۳۹۱ شماره ۲ (پیاپی ۶۴)

کلید واژه ها: غیبت حکومت اسلامی اندیشة سیاسی شیعی اندیشة سیاسی سید محمدباقر صدر مؤلفه های صوری مؤلفه های محتوایی

حوزه های تخصصی:
  1. حوزه‌های تخصصی علوم اسلامی فقه و اصول فقه اندیشه و فقه سیاسی اندیشه سیاسی اسلام
  2. حوزه‌های تخصصی علوم اسلامی فقه و اصول فقه اندیشه و فقه سیاسی فقه سیاسی حکومت اسلامی
تعداد بازدید : ۱۹۲۳ تعداد دانلود : ۸۲۳
حکومت به عنوان مهمترین نهاد سیاسی بشر و رکن بنیادین دولت، دارای دو پایه کلی است که اولی بیانگر شکل یا صورت آن و دومی نشانگر حقیقت و محتوای آن است. هر یک از این دو رکن از مؤلفه هایی چند تشکیل شده اند. شناخت این مؤلفه های صوری و محتوایی می تواند ما را به ماهیت و چیستی حکومت از منظر اندیشمندان، آگاه ساخته و با نمایش مزایا و محاسن یا کاستی های هر نظریة حکومتی، ارتباط آن را با رفتار و کنش سیاسی به لحاظ عملی، مبرهن سازد. عالم بزرگ؛ شهید رابع سیدمحمدباقر صدر در چارچوب گفتمان فلسفی ـ کلامی و نگرش فقهی ـ اصولی به اندیشه ورزی درباره حکومت اسلامی در دوران غیبت امام عصر (عج)، مبادرت ورزیده است و تلاش داشته تا بر اساس مفهوم «خلافةاللهی» انسان در زمان غیبت، نظریه ای متمایز و حائز اهمیت را ارائه کند. بر این اساس در این پژوهش، سعی بر آن است تا از رهگذر بررسی مؤلفه های صوری و محتوایی حکومت اسلامی در دوران غیبت، به شناخت و تبیین دقیق تری از نظریه سیاسی شهیدصدر در باب حکومت اسلامی برسیم.
۵۷.

نظریه انقلاب اسلامی در اندیشه سیاسی شهید صدر(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: مطالعات انقلاب اسلامی سال نهم تابستان ۱۳۹۱ شماره ۲۹

کلید واژه ها: سنت آزادی حکم انقلاب اسلامی نظریه انقلاب آیت سنت های سیاسی ـ اجتماعی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۵۰۹ تعداد دانلود : ۱۱۲۵
شهید سیدمحمدباقر صدر از کسانی است که نظریه نسبتاً جامعی را در خصوص چیستی، امکان، ضرورت، شرایط و چگونگی تحقق «انقلاب» تحت رهبری مکتب اسلام مطرح کرده است. نظریه او در باب انقلاب نه از نوع نظریه های پسینی یا تحلیل گر بلکه از نوع نظریه های پیشینی و هنجاری یا راهنماییکننده و دلالت گر و در نتیجه تعیینکننده جهان نگری و ایدئولوژی انقلاب است. او در این راستا با تکیه بر ارکان و بنیان های نظریِ سنت های تاریخ و آزادی انسان به مسئله امکان انقلاب و ضرورت آن برای جوامع اسلامی در دوران معاصر میپردازد و سپس با تکیه بر عواملی چون مکتب و ایدئولوژی، شرایط زمانی و آمادگی، شناخت مکتب و مقتضیات، توان رهبری، اراده و امکانات و تواناییها، به بیان چگونگی تحقق انقلاب تحت رهبری مکتب اسلام میپردازد.
۵۸.

چالش غرب گرایی و بازگشت به خویشتن در اندیشه جلال آل احمد(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: مطالعات ملی سال ۱۲ تابستان ۱۳۹۰ شماره ۲ (پیاپی ۴۶) 59 - 82
تعداد بازدید : ۴۷۰ تعداد دانلود : ۱۶۰
جلال آل احمد از جمله اندیشمندانی است که با نگرشی انتقادی و توجه به هویت خودی، نگاه به غرب و غرب گرایی را به چالش کشید و در نهایت با نفی آن، ایده بازگشت به خویشتن را مطرح کرد. جلال برای درمان عقب ماندگی و رهایی جامعه از سیطره غرب، توجه خود را به دو عامل مهم درونی و بیرونی عقب ماندگی و غرب زدگی در ابعاد مختلف سیاسی، اقتصادی، فرهنگی و اجتماعی معطوف کرده بود. بر همین اساس، از یک سو به مقوله غرب زدگی و از سوی دیگر به روشنفکری توجه کرد. راه حل او برای درمان بیماری عقب ماندگی و رهایی از مشکلات موجود جامعه نیز «بازگشت به خویشتن» است که به مفهوم تأکید مجدد بر نظام ارزش ها، فرهنگ، تاریخ و دین، عقیده و ایدئولوژی خویش یعنی اسلام است. در نتیجه خواستار اصلاح جریان روشنفکری و به صحنه آمدن روحانیت و ایجاد پیوند میان این دو نیروی فکری اصلی در جامعه ایران است.
۵۹.

حکومت و مردم در اندیشه مولانا(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: سیاست دوره ۴۱ تابستان ۱۳۹۰ شماره ۲ 69 - 87

کلید واژه ها: انسان کامل حکومت حکومت معنوی سلطنت باطنی عدالت فضیلت مردم مولوی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۴۲۵ تعداد دانلود : ۲۲۳
رابطه حکومت و مردم مسأله انسان است که اندیشه غالب متفکران بزرگ را به خود مشغول داشته است. مولانا محمد بلخی نیز این مسأله را در سراسر آثارش مطرح ساخته و با تأکید بر ویژگی هایی چون عدالت، دانش، فضیلت و معنویت که بیانگرصلاحیت حکومت اند حکومت مطلوب را حکومت باطنی و معنوی می داند که پی آمدش حکم راندن بر دلهاست. رهبر چنین حکومتی ولی خدا (انسان کامل )است که حکمرانی اش مظهر شاهی و تدبیر اوست و نمونه عینی آن فرمانروایی پیامبر اسلام (ص) است. چنین حکومتی دارای چهار ویژگی عدالت ، معنویت ، فضیلت و تدبیر است. در نگاه مولانا رابطه حکومت و مردم در اصل نگهبانی، پرورشی و مهرورزی است نه قیمومیت و سلطه. او با توجه به تأثیر بنیادین حکومت بر مردم این رابطه رابا تشبیهاتی چون«روح و جسم » و «حوض و لوله ها» و...بیان می دارد.
۶۰.

مفهوم و شاخصه های عدالت سیاسی در گفتمان سیاسی امام خمینی (ره) (با تاکید بر نظریه عدالت سیاسی راولز)(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: مطالعات انقلاب اسلامی پاییز ۱۳۸۹ شماره ۲۲

کلید واژه ها: اسلام عدالت گفتمان سیاسی عدالت سیاسی جان راولز امام خمینی (ره)

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۲۲۶ تعداد دانلود : ۱۱۰۰
مفهوم عدالت، همواره در طول تاریخ به عنوان مفهومی بنیادین اما کلی مطرح شده و دارای انواع مختلفی است. در این مقاله کوشیده ایم با عنایت به شاخصه های عدالت سیاسیِ «جان راولز»، ویژگی های این شاخه از عدالت را در گفتمان سیاسی امام خمینی (ره) بررسی می کنیم. پرسش اصلی پژوهش حاضر این است که عدالت سیاسی در گفتمان سیاسی امام خمینی (ره) دارای چه جایگاهی و چه شاخصه هایی است؟ بر این اساس، ایشان امنیت همگانی، مشارکت عمومی و حق گزینش برابر را به مثابه شاخصه های جهان شمول عدالت سیاسی مطمح نظر قرار می دهد.

کلیدواژه‌های مرتبط

پدیدآورندگان همکار

تبلیغات

پالایش نتایج جستجو

تعداد نتایج در یک صفحه:

درجه علمی

مجله

سال

حوزه تخصصی

زبان