تقی آزاد ارمکی

تقی آزاد ارمکی

رتبه علمی: استاد گروه جامعه شناسی دانشکدة علوم اجتماعی دانشگاه تهران
پست الکترونیکی: azadarmaki@gmail.com

مطالب
ترتیب بر اساس: جدیدترینپربازدید‌ترین

فیلتر های جستجو: فیلتری انتخاب نشده است.
نمایش ۴۱ تا ۶۰ مورد از کل ۱۳۳ مورد.
۴۱.

تحلیل محتوای سیاست های فرهنگی ایران، بر اساس قانون اساسی، سند سیاست های فرهنگی و برنامه پنجم توسعه(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: راهبرد اجتماعی فرهنگی سال اول تابستان ۱۳۹۱ شماره ۳

کلید واژه ها: فرهنگ قانون اساسی سیاست فرهنگی سیاست گذاری فرهنگی برنامه پنجم توسعه و سند سیاست های فرهنگی

حوزه های تخصصی:
  1. حوزه‌های تخصصی علوم اجتماعی جامعه شناسی جامعه شناسی توسعه جامعه شناسی توسعه
  2. حوزه‌های تخصصی علوم اجتماعی جامعه شناسی جامعه شناسی فرهنگ برنامه ریزی و مهندسی فرهنگی
تعداد بازدید : ۴۱۴۰ تعداد دانلود : ۱۶۲۰
در این مقاله سیاست های فرهنگی کنونی ایران بر اساس سه متن قانون اساسی (اصول مربوط به فرهنگ)، سند سیاست های فرهنگی جمهوری اسلامی ایران (مصوب 1371 شورای عالی انقلاب فرهنگی) و برنامه پنجم توسعه (فصل فرهنگ) به روش تحلیل محتوا مورد ارزیابی قرار گرفته است. طرح تحقیق تحلیل محتوا، در قالب هشت متغیر و مقولات متناسب با هر کدام از این متغیرها، از مطالعات پیشین استخراج شده و برای تحلیل محتوای نمونه های انتخاب شده از سیاست های فرهنگی کنونی ایران استفاده شده است. یافته های تحقیق نشان می دهد که سیاست های فرهنگی ایران واجد ویژگی های مثبتی از جمله ساخت ارزش ها و مفاهیم والا، مقابله با فرهنگ مهاجم جهانی، ممانعت از سوداگری در فرهنگ و توجه به زیرساخت های فرهنگ است. مشکلات و ویژگی های منفی سیاست های فرهنگی ایران عبارت است از: وسعت مفهوم فرهنگ، کلی بودن، دولتی بودن، ابهام، تناقض و عدم اولویت بندی و تفکیک مناسب.
۴۲.

مشروعیت سیاسی و ساختار قدرت در حکومت سلجوقیان(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: جامعه شناسی تاریخی سال چهارم پاییز و زمستان ۱۳۹۱ شماره ۲

کلید واژه ها: خلافت ساختار قدرت مشروعیت سیاسی وزارت سلطنت دولت سلجوقی امارت

حوزه های تخصصی:
  1. حوزه‌های تخصصی تاریخ ایران اسلامی حکومت های ایرانی- اسلامی سلجوقی سیاسی
  2. حوزه‌های تخصصی علوم اجتماعی جامعه شناسی جامعه شناسی تاریخی تاریخ ایران
تعداد بازدید : ۴۴۸۶ تعداد دانلود : ۱۸۳۷
ترکمانان سلجوقی زمانی در عرصة قدرت خواهی گام نهادند که ایران تجربة تاریخی وسیعی از تحولات سیاسی و تشکیل حکومت های نو به نو در دورة خلافت عباسی را پشت سر می گذاشت. این دولت ها تجربة ارزشمندی از ساختار و مشروعیت سیاسی را برای دولت سلجوقی به یادگار گذاشتند تا به کمک آن اولین امپراتوری اسلامی را در تاریخ میانة ایران تشکیل دهند. دولت سلجوقی با تکیه بر شیوه ای مرکب از آداب و رسوم قبیله ای و دیوان سالاری ایرانی، ساختار جدیدی از قدرت را ایجاد کرد که توانست نزدیک به یک قرن و نیم بر قلمروی گسترده ای از ماوراءالنهر تا مدیترانه حکومت کند. این مقاله با توجه به تعریف ماکس وبر از مشروعیت و انواع آن، به بازنگری ساختار دولت سلجوقی از زمان تشکیل امپراتوری سلجوقی تا پایان حکومت سلطان ملکشاه (485-431ق) می پردازد تا نوع ویژه ای از مشروعیت سیاسی را معرفی کند که سلجوقیان با تکیه بر کنشگران و نهادهای مؤثر در جامعه و تقسیم قدرت در میان ایشان در تاریخ ایران رقم زدند.
۴۳.

تبیین جامعه شناختی روابط جنسی آنومیک در ایران(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: خانواده پژوهی سال هفتم زمستان ۱۳۹۰ شماره ۲۸

کلید واژه ها: سبک زندگی آنومی محرومیت نسبی نیاز نیاز جنسی نیاز عاطفی هم بالینی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۸۲۰ تعداد دانلود : ۱۴۳۲
رابطه جنسی «پیش از ازدواج» (آنومیک) در ایران در حال افزایش است و سیاست غالب، نادیده گرفتن آن است. پژوهش حاضر به دنبال کشف عوامل اجتماعی موثر، در بروز و شکل گیری این روابط است. این تحقیق، یک پژوهش با رویکرد کیفی است. در این تحقیق با 34 نفر از مردانی که این گونه روابط را تجربه کرده اند مصاحبه گردید. یافته ها نشان می دهند که مواردی چون احساس نیاز، حس کنجکاوی و کسب تجربه، شبکه روابط اجتماعی و گروه های دوستی سوژه، بیکاری و شرایط اقتصادی، فشار فرهنگی، افزایش سن ازدواج، افزایش تکنولوژی های ارتباطی نوین و پیدایش ارزش های جدید فرهنگی در جامعه، از جمله مهم ترین عوامل پیدایش و گسترش این روابط هستند. ساز و کار گرایش به این گونه روابط، مکانیسمی پیچیده و چندمرحله ای دارد. نیازها به سوژه برای ارضای آن ها فشـار وارد می کننـد. سوژه بـه دنبال راه های مشروع و فرهنـگی ارضای نیاز است. اگـر راه-های فرهنگی و مشروع ارضای نیازها برای همه فراهم نباشد کسانی که به طور مشروع و قانونی نتوانند آن نیازهـا را بـرطرف کنند دچـار آنومی می شوند. در این مرحله، سوژه آنومیک، به دنبال راه های فرهنگی جدید برای تامین نیازهای خود می گردد. شیوه های جدید فرهنگی، زمینه را برای شکل گیری روابط پیش از ازدواج فراهم می کنند.
۴۴.

بررسی ایده شبکه تعاملات اجتماعی روشنفکران رندال کالینز در میان اندیشمندان ایران(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: مطالعات فرهنگی و ارتباطات سال هفتم بهار ۱۳۹۰ شماره ۲۲ 116 - 143

کلید واژه ها: رندال کالینز روشنفکران ایران هویت ملی جامعه شناسی علم و معرفت اجتماع علمی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۴۷۲ تعداد دانلود : ۲۶۸
در این تحقیق ما با بررسی آثار و آراء هشت تن از اندیشمندان در یکی از حوزه های علوم انسانی و اجتماعی، با چارچوب نظری رندال کالینز، در جستجوی عوامل امکان و امتناع تولید علم و ایده در علوم اجتماعیِ ایرانِ معاصر بوده ایم. رندال کالینز که در کتاب پراهمیت خود با عنوان ”جامعه شناسی انواع فلسفه“ سه عامل حیاتی برای تولید و مانایی ایده ها و آثار تراز اول را در تاریخ 2500 ساله ی فلسفه می یابد و اثبات می کند که اندیشمندان تراز اول تاریخ همواره از یکی از این سه عامل بهره برده اند: حضور در جمع اندیشمندان همفکر، تضارب و نقد آراء مخالف و یا تلمذ در مکتب یا حلقه ی اساتید و اندیشمندان مهتر و سلف. ما با بررسی و در نهایت، رد ایده ”جوان بودن“ و یا ایده ”در حال گذار بودن“ جامعه شناسی ایران، به بررسی واقع بینانه و علمی وضعیت تولید اندیشه های مانا و تراز اول حوزه ی هویت ملی (منتخبی از سایر حوزه ها) در گرایش های مختلف علوم انسانی پرداخته ایم. در پسِ تحقیق حاضر عدمِ وجود ”اجتماع های علمی“ که منتهی به تولید ایده و نظرِ تراز اول گردند، به عنوان علتِ اصلی ناشکوفایی علوم اجتماعی در ایران تلقی می گردد.
۴۵.

فضا های عمومی و ابژه های نسلی (مطالعه موردی ترمینال جنوب از منظر روابط نسلی)(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: مطالعات فرهنگی و ارتباطات سال هفتم تابستان ۱۳۹۰ شماره ۲۳ 51 - 72
حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۹۰ تعداد دانلود : ۲۴۷
روابط اجتماعی همواره مورد تو ج ه اندیشمندن بوده اس ت ، دراین میان روابط نسلی و ابژ ه های نسلی موضوع جدیدی در اختیار م ی نهد . این مقاله با رویکردی نسل ی و رو ش ی کیفی به روابط بین نسلی و ابژ ه های نسلی در بستر زندگی روزمره و فض ا های عمومی پرداخته اس ت . این مقاله نشان داده است که روابط و ابژ ههای نسلی در فضا های عمومی به دلیل فقدا ن محلیت ، تصور غریبگی، بی ثباتی، تضعیف پیون د های اولیه (قومی ، خویشاوندی و ... )، و اثرگذاری پ یوندهای فرهنگ ی و اجتما ع ی ناش ی از خانواد ه ، دین، نظام س یاس ی و تقویت پیون د ها و تمایزات ثانویه (سبک زندگی ، مصرف و ... ) در عریان ترین شکل ممکن متبلور م ی شوند. یافته ها نشان داد که نس ل های سه گانه با وجود همسانی های کلی فرهنگی و اجتماعی از نظر خرید حمل و مصرف ابژه ها و تعامل با افراد، اشیاء و فضای پیرامو ن در ترمینال جنوب متفاوت عمل می کنند.
۴۶.

بررسی جهت گیری ارزشی و ارتباط آن با تغییرات اقتصادی و اجتماعی در استان هرمزگان (مورد مطالعه شهروندان شهر بندرعباس)(مقاله پژوهشی دانشگاه آزاد)

نویسنده:
منبع: علوم اجتماعی شوشتر سال پنجم پاییز ۱۳۹۰ شماره ۱۴

کلید واژه ها: استان هرمزگان جهت گیری ارزشی تغییرات اقتصادی و اجتماعی ارزش های مادی و فرامادی

حوزه های تخصصی:
  1. حوزه‌های تخصصی علوم اجتماعی جامعه شناسی جامعه شناسی فرهنگ مطالعات فرهنگی
  2. حوزه‌های تخصصی علوم اجتماعی جامعه شناسی جامعه شناسی اقتصادی
تعداد بازدید : ۱۱۶۵ تعداد دانلود : ۵۶۳
از آنجا که ارزش ها نیرومندترین عنصر تعیین کننده در نظام اجتماعی و فرهنگی جوامع به شمار می روند و شیوه جهت گیری، کنش و تعامل افراد را تعیین و هدایت می کنند. لذا این مقاله در صدد است ضمن شناخت وضعیت جهت گیری ارزشی افراد، رابطه بین تغییرات اقتصادی و اجتماعی و نوع جهت گیری ارزشی را مورد بررسی قرار دهد. داده-های این تحقیق با انجام 31 مصاحبه کیفی از میان افراد هیجده سال و بالاتر ساکن در شهر بندرعباس، گردآوری و مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت. نتایج نشان داد که 6/51 درصد از مصاحبه شوندگان دارای جهت گیری ارزشی مادی، 9/41 درصد دارای گرایشات ارزشی التقاطی و 5/6 درصد نیز دارای گرایشات ارزشی فرا مادی گرایانه بودند. بعبارت دیگر، افراد ارزش های مادی را نسبت به ارزش های فرامادی، در اولویت بالاتری قرار می دهند. همچنین افراد جوانتر نسبت به افراد مسن تر، و افراد دارای تحصیلات بالاتر نسبت به افراد دارای تحصیلات پایین تر، بیشتر به سمت ارزش های فرامادی گرایش دارند. در خصوص وضعیت اقتصادی شهر بندرعباس، همه مصاحبه شوندگان به جز یک نفر که توسعه اقتصادی در شهر بندرعباس را بر مبنای شرایط سیاسی می دانست، اعتقاد داشتند که از نظر اقتصادی و توسعه فضایی وضعیت شهر در طی چهار دهه گذشته بهتر شده است. اما در خصوص وضعیت اجتماعی و فرهنگی نظرات متفاوتی وجود داشت که آنها را به دو دسته تقسیم بندی نمودیم. همچنین نتایج حاصل از تحلیل داده های کیفی نشان می دهد که میزان اعتماد اجتماعی، تعاملات اجتماعی و عام گرایی مصاحبه شوندگان در سطح نسبتاً پایینی قرار دارد.
۴۷.

سینما در باره سینما: متا سینما در سینمای ایران پس از انقلاب اسلامی و مجادله بر سرخود سینما(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: مطالعات فرهنگی و ارتباطات سال هفتم زمستان ۱۳۹۰ شماره ۲۵ 71 - 96

کلید واژه ها: سبک زندگی هویت ملی سبک فراغتی نمادهای منزلتی نقش های خانوادگی پایبندی به ارزش ها شرایط محل زندگی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۶۵۲ تعداد دانلود : ۳۸۵
متاسینما یا خود بازنمایی و خود ارجاعی های سینما را به معنایی گسترده تر از تقلیل آن به ژانر می توان آنرا مجادله ای بر سر جایگاه سینما در جامعه دانست. از این رو متاسینما راجع به رابطه سینما و جامعه و به طور کلی راجع به ماهیت سینما در فرایند تجربه مدرنیته در ایران نیز هست. چرا که سینما قبل از هر چیز مهمترین فرم فرهنگی مخلوق مدرنیته است. ازاین رو، این امکان وجود خواهد داشت که به مدد متاسینمای سینمای ایران پس از انقلاب اسلامی، تأملی از جایگاه سینما در جامعه سینمایی ایران و در نتیجه از مدرنیته ارائه دهیم. در این مقاله، متاسینمای سینمای ایران پس از انقلاب اسلامی بررسی شده است. هدف این مقاله آن است که با کاوش در خود ارجاعی های سینما پس از انقلاب چیزی راجع به تجربه مدرنیته در ایران کشف کند. بررسی چند متافیلم شاخص سینمای ایران پس از انقلاب نشان می دهد که سه شکل سینما در جایگاه تهدیدی برای نظم امور، امری حقیقی در مجاورت زندگی روزمره و سینما به مثابه فرمی که در خلق آن ناتوان هستیم، اشکالی هستند که متاسینما راجع به ماهیت سینما و در نتیجه راجع به مدرنیته به ما می گوید.
۴۸.

بازنمایی جامعه پیش و پس از انقلاب با تکیه بر دو رمان رازهای سرزمین من و آزاده خانم و نویسنده اش اثر رضا براهنی

نویسنده:
منبع: پژوهش زبان و ادبیات فارسی بهار ۱۳۹۰ شماره ۲۰

کلید واژه ها: جامعه شناسی ادبیات ساختارگرایی تکوینی رضا براهنی رازهای سرزمین من آزاده خانم و نویسنده اش

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۷۷۸ تعداد دانلود : ۹۶۲
ساز و کار اندیشه اجتماعی در ادبیات براهنی اساس تحقیق حاضر است. بدین منظور تصویر جامعه ایران در دو دوره قبل و بعد از انقلاب اسلامی در ادبیات داستانی رضا براهنی بر اساس ساختگرایی تکوینی لوسین گلدمن مورد بررسی قرار گرفت. از میان آثار براهنی دو رمان رازهای سرزمین من و آزاده خانم و نویسنده اش (آشویتس خصوصی دکتر شریفی) انتخاب گردید و به مفهوم شناسی و مقوله بندی این مفاهیم پرداخته شد. این مطالعه با تاسی از پارسنز در چهار حوزه فرهنگ، اجتماع، سیاست و اقتصاد انجام گرفت و مشخص گردید ساز و کار اندیشه اجتماعی در ادبیات براهنی رویکرد فرهنگی ـ سیاسی است. به عبارتی رمان های وی سیاسی هستند، لیکن از طریق فرهنگ دستیابی می شوند.
۴۹.

سنخ شناسی الگوهای روابط جنسی پیش از ازدواج در ایران(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: جامعه پژوهی فرهنگی سال دوم پاییز و زمستان ۱۳۹۰ شماره ۲ (پیاپی ۴)

کلید واژه ها: روابط جنسی پیش از ازدواج روابط عاشقانه روابط ضد عاشقانه عشق سیال هم خانگی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۵۰۹۲ تعداد دانلود : ۲۰۵۸
تحولات اجتماعی سال های اخیر در ایران، به تدریج، ابعاد متفاوتی به خود گرفته اند و نه تنها ارزش ها که رفتارهای افراد را مشمول تغییر قرار داده اند. یکی از این تغییرات در حوزة روابط جنسی پیش از ازدواج و در مناسبات با جنس مخالف روی داده است. نتایج تحقیقات متعدد نشان می دهد که روابط جنسی پیش از ازدواج، در سال های اخیر، میان جوانان افزایش یافته است. اما بیان «رشد» این روابط همة ماجرا نیست؛ چرا که افزایش حجم این رفتارهای جدید به تدریج پیچیده تر شدن آن ها را نیز در پی داشته است تا آن جا که امروزه با «گونه های متفاوتی» از روابط جنسی پیش از ازدواج مواجه ایم که خاستگاه های متفاوتی دارند. هدف این تحقیق کیفی سنخ شناسی الگوهای متفاوت روابط جنسی پیش از ازدواج در ایران بوده است. در این تحقیق، با 54 نفر از پسران و دخترانی که این روابط را تجربه کرده اند مصاحبه شده است. یافته های پژوهش نشان می دهد که الگوهای روابط جنسی پیش از ازدواج در ایران به حداقل «شش دسته» تفکیک و تکثیر شده است. این الگوها عبارت اند از 1. روابط آزاد (الگوهای روسپی گری)؛ 2. روابط صیغه ای؛ 3. روابط دوست دختر ـ دوست پسر؛ 4. روابط هم خانگی؛ 5. روابط ضد عاشقانه (الگوهای فریب)؛ و 6. روابط مبتنی بر عشق سیال. این الگوهای گوناگون را می توان در زیر چتر سه گفتمان متفاوت از یک دیگر مجزا کرد: «گفتمان پیشامدرن» (روابط دسته های اول و دوم)، «گفتمان مدرن» (روابط دسته های سوم، چهارم، و پنجم)، و «گفتمان پسامدرن» (روابط دستة ششم). هریک از این گفتمان ها سوژه ها را در جهت خاصی فرا می خوانند و افراد در این گفتمان ها نه صرفاً رفتارها که ارزش های متفاوتی نیز پیدا کرده اند. در این میان، گفتمان پیشامدرن قدمتی به درازای تاریخ دارد که تاکنون به بقای خود ادامه داده است؛ اما، در کنار آن ، امروزه، در لایه های پنهان جامعة شهری، دو گفتمان مدرن و پسامدرن نیز سر برآورده اند که، به رغم تفاوت هایشان، هر دو محصول فرایند مدرنیته در جامعة ایرانی اند ؛ الگوهایی از رابطه که به مدد تحولات ساختار اجتماعی و اقتصادی و تغییرات ارزشی ناشی از آن، در سال های اخیر، با گسترش زیادی مواجه شده اند.
۵۱.

پایگاه خانوادگی، سنخ های دینداری و کیفیت ارزش های مذهبی در ایران

نویسنده:
منبع: پژوهش جوانان، فرهنگ و جامعه (جوان و مناسبات نسلی) بهار و تابستان ۱۳۸۹ شماره ۴

کلید واژه ها: اجتماعی پایگاه اقتصادی ارزش های مذهبی معناگرایی مذهبی و مناسک گرایی مذهبی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۸۹۶ تعداد دانلود : ۱۲۳۲
در مقاله حاضر ارزش های مذهبی به دو سنخ «مناسک گرایی مذهبی» و «معناگرایی مذهبی» تفکیک و تاثیر پایگاه اقتصادی- اجتماعی خانواده های ایرانی بر آنها بررسی شده است. به لحاظ مفهوم شناسانه، تعریف اساسی دورکیم مبنا قرار گرفته و به لحاظ نظری نیز مباحث وبر در شیوه های تاثیرگذاری و تاثیرپذیری ارزش های ذهنی بر منزلت عینی کنشگران مذهبی و همچنین شیوه های اثرگذاری اخلاق اقتصادی ناشی از آن بر ارزش های مذهبی مورد توجه بوده است. بر این اساس دو فرضیه به دست آمده و در نهایت با توجه به داده های پیمایش ملی «بررسی ارزش های ذهنی ایرانیان» مورد ارزیابی و سنجش قرار گرفته است. این پیمایش در سطح 27 استان و با تعداد 2275 نمونه در سطحی ملی توسط موسسه مطالعات و تحقیقات اجتماعی انجام شده است. رابطه میان دو متغیر در فرضیه نخست (پایگاه اقتصادی- اجتماعی خانواده های ایرانی و مناسک گرایی مذهبی) معنادار و مثبت می باشد. رابطه میان دو متغیر در فرضیه دوم (پایگاه اقتصادی- اجتماعی خانواده های ایرانی و معناگرایی مذهبی) نیز معنادار و مثبت است. از این رو، پایگاه اقتصادی- اجتماعی تاثیر مستقیم و معناداری بر سنخ های دینداری ایرانیان دارد.
۵۲.

ارائه مدلی برای تحلیل محتوای سیاست های فرهنگی(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: مطالعات فرهنگی و ارتباطات سال ششم پاییز ۱۳۸۹ شماره ۲۰ 47 - 76

کلید واژه ها: فرهنگ سیاست فرهنگی سیاست گذاری فرهنگی برنامه ریزی فرهنگی تحلیل محتوا ارزیابی سیاست های فرهنگی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۳۴۵ تعداد دانلود : ۲۳۰
این مقاله، بر آن است که مدلی برای تحلیل محتوای سیاست های فرهنگی بدست دهد. منظور از سیاست های فرهنگی در این مقاله به طور خاص سیاست هایی است که از جانب دولت به صورت مکتوب و مصوب ارائه می شود تا زمینه ای برای مدیریت فرهنگی (برنامه ریزی و سازماندهی و هدایت منابع و نیروها) باشد. مدل باید به دنبال پیدا کردن عقلانیت حاکم بر سیاست فرهنگی باشد. به منظور دستیابی به این مدل، ضمن مطالعه ادبیات موضوع به مسائل دخیل و موثر در شکل دادن به سیاست های فرهنگی مثل تعریف فرهنگ، محدوده ی فرهنگ، ویژگی های اجتماعی فرهنگ، دلایل نیاز به سیاست گذاری برای فرهنگ و علل تدوین آن، و سرمشقهای سیاست گذاری فرهنگی و همچنین اجزای سیاست فرهنگی می پردازیم. در نهایت همه ی این موارد که بر شمردیم به علاوه ی نهاد متولی اجرای سیاست تبدیل به متغیرها و حوزه ای که مورد سیاست گذاری قرار گرفته نهایتا هشت متغیر اصلی برای تحلیل محتوای سیاست های فرهنگی را شکل میدهد. به ازای هر متغیر، مقوله های متناسب با آنها از خلال مطالعه ادبیات موضوع استخراج و مطرح شده است.
۵۴.

تبیین جامعه شناختی شکل گیری دولت مطلقه مدرن در ایران(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: مسائل اجتماعی ایران سال اول بهار و تابستان ۱۳۸۹ شماره ۱

کلید واژه ها: دولت مدرن دوره پهلوی اول تبیین ساختاری همگون سازی هویتی مطالعه تاریخی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۳۱۷۸ تعداد دانلود : ۱۴۷۵
این پژوهش در صدد پاسخ گویی به این پرسش های اساسی است که چرا دولت در دوره پهلوی اول ساختاری متفاوت از دوره قاجار پیدا کرد. چه عوامل ساختاری ترتیب نهادی دولت را دگرگون کرد و آن را به سمت ساختاری جدید (دولت مطلقه مدرن) حرکت داد. علت این دگرگونی ساختاری چه و سازوکار آن چگونه بود. در این مقاله، برای پاسخ گویی به پرسش های یاد شده با استناد به ادبیات مربوط به دولت مدرن و با قرار دادن دولت مدرن در مقابل امپراتوری ایده آل، گونه ای از دولت مدرن ارائه می شود. پس از آن، با اتخاذ رویکردی ساختاری ظهور دولت مدرن در ایران در پرتو تحولات ساختاری ناشی از ادغام ایران در نظام جهانی در دوره قاجار، تبیین می شود. نتایج نشان می دهد که ادغام ایران در نظام جهانی در دوره قاجار فشار ساختاری در جهت نوسازی دولت وارد می کرد. اما به دلیل ناتوانی قاجارها در نوسازی، انقلاب مشروطه به وقوع پیوست. از این نظر انقلاب مشروطه سرآغاز شکل گیری دولت مدرن در جامعه ایران بود. از آن جا که دولت های مدرن عموماً در قالب دولت های مطلقه ظهور می یابند و با گسترش توان نظامی و اداری دولت، بنیان های دولت مدرن را پی ریزی می کنند، دولت مشروطه به دلیل فقدان توان نظامی و اداری لازم شکست خورد. ناکامی دولت یاد شده منجر به بروز هرج و مرج در سال های بعد شد که اتفاقاً زمینه اجتماعی به قدرت رسیدن رضاخان را با حمایت انگلستان، که قدرتی کانونی در نظام جهانی بود، فراهم ساخت. دولت جدید با اتخاذ سیاست ها و اقداماتی سعی در مدرن سازی دولت کرد؛ اقداماتی که قدرت و توان نظامی دولت را افزایش می داد؛ حکام محلی و سایر منابع اقتدار را که در ساخت شبه امپراتوری دولت قاجار میان قدرت مرکزی و توده مردم واسطه و حایل بودند از میان برمی¬داشت؛ منجر به بروز توسعه حاکمیت و بلامنازع شدن قدرت دولت در قلمرو سرزمینی ایران می شد؛ واحدهای اجتماعی را به هم مرتبط می ساخت و نوعی یکپارچگی در سطوح مختلف جامعه به وجود می¬آورد؛ چارچوب ایرانی بودن را مشخص و نوعی هویت همگون و همسان در جامعه ایرانی ایجاد می کرد. با چنین اقداماتی ساختار دولت از دولت قبل متمایز و زمینه برای شکل گیری دولت مطلقه مدرن فراهم شد. شرایط ساختاری جامعه ایران نیز چنین فرآیندی را امکان پذیر می ساخت.
۵۵.

خوانش مضاعف: روش شناسی بنیامینی- دلوزی در تحلیل فیلم (همراه با تحلیل فیلم درباره الی)(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: جامعه شناسی هنر و ادبیات دوره ۲ پاییز و زمستان ۱۳۸۹ شماره ۲ (پیاپی ۴) 129 - 153

کلید واژه ها: ایماژ دیالکتیکی بازنمایی خوانش مضاعف ژیل دلوز سینما والتر بنیامین

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۹۱ تعداد دانلود : ۹۴
هدف این مقاله طرح بحثی روش شناختی در باب چگونگی خوانش فیلم از منظری بنیامینی_ دلوزی و نمایش نحو? کاربرد آن از رهگذر تحلیل یک فیلم است. برای این هدف ابتدا پروبلماتیک دوگانگی واقعیت و هنر و یا رابطه داستان و واقعیت یا سینما و واقعیت را به مثابه زمین? نظری طرح مباحث روش شناختی حول سینما و تحلیل فیلم توضیح می دهیم. سپس با توجه به این زمین? نظری، معرفت شناسی دلوزی در باب سینما و چالش آن با مسئل? افلاطونی تقابل بین واقعیت اجتماعی و بازنمایی یا تصویر سینمایی آن را به مثابه اساس نظری روش- شناسی بنیامینی- دلوزی در تحلیل فیلم به بحث می گذاریم. در اثنای این بحث، روش شناسی دلوزی- بنیامینی را در تقابل با رهیافت های روش شناختی مسلط زبان شناختی و روان شناختی در مطالعات سینمایی معرفی خواهیم کرد، مقالات بنیامین و دلوز در مطالعات سینمایی به گونه ای زیمنه ساز پایان دادن به سلط? محتوا -محوری در خوانش فیلم هاست و بنابراین رویکرد دلوز به سینما در تقابل با رهیافت های رئالیستی و پدیدار شناختی آندره بازن و رهیافت زبان شناختی و روانکاوانه کریستین متز است. چارچوب دلوزی- بنیامینی ضمن اجتناب از در افتادن به حوزه مطالع? سینما به مثابه ابزاری بازتابانه در چارچوب سنت بازنمایی، خوانشی مضاعف از سینما ارائه می دهد؛ به لحاظ روشی، روش شناسی دلوزی- بنیامینی متضمن تحلیل همزمان ابعاد زیبایی شناختی فیلم و زمینه های اجتماعی – سیاسی آن است. در پایان و برای پایان و تدقیق و تصریح بیشتر مباحث نظری و روشی فیلم «درباره الی» را بر اساس روش شناسی فوق مورد تحلیل قرار می دهیم.
۵۶.

بررسی سنخ های ارزشی و تغییرات فرهنگی در خانواده(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: خانواده پژوهی سال ششم پاییز ۱۳۸۹ شماره ۲۳

کلید واژه ها: خانواده تغییرات فرهنگی سنخ های ارزشی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۳۱۹۸ تعداد دانلود : ۱۳۸۵
ارزش ها نقشی اساسی در تبیین، کنترل، هدایت و پیش بینی کنش های افراد ایفا می کنند و شیوه جهت گیری، کنش و تعامل آن ها را نسبت به سایر افراد تعیین و هدایت می کنند. بنابراین با توجه به اهمیت ارزش ها در تعیین و هدایت رفتار و تعاملات اجتماعی در جامعه، بررسی موضوع این مقاله به ویژه در جوامع چندفرهنگی مانند شهر بندرعباس، از اهمیت بسیار بالایی برخوردار است. این مقاله در صدد است با بهره گیری از نظریه های مربوط به تغییرات فرهنگی، ضمن شناخت وضعیت سنخ های ارزشی در بین اعضای خانواده ایرانی (والدین و فرزندان)، به بررسی تغییرات فرهنگی در خانواده بپردازد. داده هـای این تحقیق با تکمیل 393 پـرسشنامـه (200 نفر والدین و 193 نفر فرزندان) به روش مصاحبه حضوری، از خانوارهای ساکن در شهر بندرعباس، گردآوری و مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفتند. نتایج حاصل از بررسی وضعیت سنخ های ارزشی، نشان می دهند که هم والدین و هم فرزندان، ارزش های مادی را نسبت به ارزش های فرامادی، در اولویت بالاتری قرار می دهند. هم چنین نتایج نشان داد، میزان رضایت از زندگی، تعامل اجتماعی و احساس خوشبختی فرزندان، بیشتر از والدین است و در مقابل والدین بیشتر به ارزش های مذهبی و خانوادگی توجه دارند. این مسئله احتمالاً به دلیل تاکید بیشتر والدین بر ارزش های سنتی، مذهبی و خانوادگی باشد که خود نیز، تحت تاثیر شرایط اجتماعی شدن افراد در دوران اولیه زندگی اشان است. در یک جمع بندی کلی می توان گفت، به دلیل برآورده نشدن نیازهای اولیه افراد در هر دو گروه از پاسخگویان (والدین و فرزندان)، اولویت های ارزشی بیشتر به سمت ارزش های مادی گرایش دارد. در واقع علی رغم ظهور و نمود بُعد سخت توسعه در جامعه آماری، بُعد نرم توسعه (تغییرات فرهنگی و ارزشی متناسب) هنوز تحقق نیافته است.
۵۷.

جایگاه بدن در دین(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: مطالعات فرهنگی و ارتباطات سال ششم بهار ۱۳۸۹ شماره ۱۸ 11 - 36

کلید واژه ها: بدن دین جامعه شناسی دین

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۳۸۷ تعداد دانلود : ۲۷۵
به طور سنتی، اندیشمندان و صاحبان فکر در علوم اجتماعی و انسانی بر این باورند که؛ دین و آموزه های آن در میان دینداران و مؤمنان، نگاه سخت گیرانه ای نسبت به بدن دارد. کلاً، این تصور وجود دارد که؛ تأکید دین بر این امر است که بدن می بایست از طریق عمل به دستورات دینی، شعائر و احکام آن در کنترل فرد مؤمن قرار گیرد. برای بررسی دقیق تر این موضوع، شایسته است که نسبت میان بدن و دین، و نیز جایگاه بدن در دین، مورد تحقیق و تفحص قرار گیرد. این مقاله، در پی جستجو و کاوش در این پرسش است که؛ نسبت میان دین و بدن، به چه وجهی است و اساساً بدن چه منزلتی در میان ادیان دارد؟این مقاله برای پاسخگویی به این پرسش ها، به بررسی تطبیقی مقام بدن در ادیان مسیحیت و اسلام پرداخته است.
۵۸.

مطالعة شیوه ها و الگوهای سرمایه گذاری برحسب میزان توسعه یافتگی مناطق (با تکیه بر دو استان اصفهان و ایلام)

نویسنده:
منبع: جامعه شناسی مسائل اجتماعی ایران (تحقیقات علوم اجتماعی ایران) سال اول بهار ۱۳۸۸ شماره ۲

کلید واژه ها: صنعت سرمایه سرمایه گذاری توسعة صنعتی جوامع سنتی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۲۶۸ تعداد دانلود : ۶۷۷
مقالة حاضر به بررسی و مقایسة آثار و عوارض توسعة اجتماعی بر توسعه صنعتی در دو منطقه محروم و برخوردار می پردازد. این دو منطقة بنا بر اعلام سازمان برنامه و بودجة وقت، عبارت اند از استان های اصفهان در مقام دومین استان برخوردار و استان ایلام در مقام محروم ترین استان قبل از کهکیلویه و بویر احمد. هدف پژوهش بررسی این مطلب است که آیا نوع نگاه سنتی مردم بر نوع سرمایه گذاری آنها تاثیرگذار است یا نه و چه رابطه ای میان نوع نگاه و باورداشت های سنتی و الگو های سرمایه گذاری (مطمئن، ریسکی و راکد) وجود دارد و نیز، بین نگاه آنها به ثروت و سرمایه و انواع سرمایه گذاری چه رابطه ای وجود دارد. روش اجرای پژوهش پیمایش بوده و 393 نمونه در هر یک از شهرهای مورد مطالعه انتخاب شده است. یافته ها نشان می دهند هر دو استان باورهایی سنتی دارند و عمدتاً به دنبال سرمایه گذاری مطمئن اند.

کلیدواژه‌های مرتبط

پدیدآورندگان همکار

تبلیغات

پالایش نتایج جستجو

تعداد نتایج در یک صفحه:

درجه علمی

مجله

سال

حوزه تخصصی

زبان