بابک شمشیری

بابک شمشیری

مدرک تحصیلی: دانشیار دانشکده علوم تربیتی دانشگاه شیراز

مطالب
ترتیب بر اساس: جدیدترینپربازدید‌ترین

فیلتر های جستجو: فیلتری انتخاب نشده است.
نمایش ۴۱ تا ۶۰ مورد از کل ۷۶ مورد.
۴۱.

بررسی تطبیقی نگاه روان شناسی و اسلام به مقوله ی مثبت نگری در انسان(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: روش ها و مدل های روان شناختی سال یازدهم تابستان ۱۳۹۹ شماره ۴۰ 173 - 192

کلید واژه ها: مثبت نگری مثبت اندیشی روان شناسی اسلام انسان

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۶۰۵ تعداد دانلود : ۳۳۶
مثبت نگری مفهومی است که توجه ویژه ای را در روان شناسی و نیز در دین به خود جلب کرده است. روان شناسی در ابتدای ظهور خود بیشتر توجه خود را معطوف به نقاط منفی وجود انسان مانند درمان بیماری ها و آسیب های روانی می کرد اما اخیرا رویکرد روان شناسی مثبت نگر که یکی از رویکردهای نو ظهور در مکتب روان شناسی است، برخلاف روان شناسی قدیمی به جای تأکید بر بیماری ها و آسیب ها تمرکز خود را روی خصایص و توانمندی های مثبت انسان از قبیل شادکامی، امید، خوشبینی، بهزیستی و دیگر ابعاد وجود انسان معطوف داشته است. همچنین در دین اسلام هم همواره بر مثبت اندیشی و تفکر مثبت جهت بهداشت روان و سلامت عقل تأکیدات فراوانی شده است. بنابراین هدف پژوهش حار بررسی تطبیقی نگاه روان شناسی و اسلام در رابطه با ابعاد و مولفه های مثبت نگری در انسان است. روش پژوهش حاضر از نوع تحقیقات تحلیلی- استنتاجی است، به این ترتیب که با جمع آوری اطلاعات از متون اسلامی و روان شناسی، به بررسی مفهوم مثبت نگری و نگرش نسبت به انسان پرداخته شد. به طور کلی می توان اینگونه نتیجه گیری کرد که بین هسته اصلی معنای روان شناختی مثبت نگری و معنای اسلامی آن نه تنها تفاوت وجود ندارد بلکه در این دو رویکرد نگاه تقریبا مشابهی به مثبت نگری و مثبت اندیشی شده است و از طرفی دیگر، هم در اسلام و هم در روان شناسی اگرچه به جنبه های منفی وجود انسان توجه شده است اما به طور کلی در این دو دیدگاه نگاه تقریبا مثبتی به انسان و ابعاد وجودی آن معطوف است.
۴۲.

تدوین برنامه درسی صلح در آموزش عالی: یک مطالعه کیفی(مقاله پژوهشی وزارت بهداشت)

نویسنده:
منبع: راهبردهای آموزش در علوم پزشکی دوره دهم آذر و دی ۱۳۹۶ شماره ۵ (پیاپی ۴۵)

کلید واژه ها: برنامه درسی برنامه درسی صلح آموزش صلح آموزش عالی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۵۶۲ تعداد دانلود : ۴۸۷
زمینه و اهداف: برقراری عدالت و عدم تبعیض از راه تعلیم و ترویج مفاهیمِ صلح آمیز می تواند نویدبخش استفاده از این آموزه ها در زندگی آینده افرادباشد. به همین سبب هدف پژوهش پیش رو تدوین برنامهدرسی صلح در آموزش عالی جمهوری اسلامی ایران بوده است. روش بررسی: براساس طرح کیفی و روش مطالعهموردی، به منظور تعیین عناصر لازم برای تدوین برنامهدرسی صلح، با استفاده از پرسشنامه باز پاسخ و نیمه ساختارمند با نمونه گیری هدفمند و تکنیک اشباع نظری، نظر استادان و متخصصان گروه حقوق و علوم اجتماعی دانشگاه های شهید بهشتی، اصفهان، شیراز و کرمان به دست آمد. آنگاه داده های به دست آمده با استفاده از نرم افزار Nvivo نسخه 11 از طریق فن تحلیل مضمون تجزیه و تحلیل شد و یافته ها در قالب شبکه مضامین پایه، سازمان دهنده و فراگیر دسته بندی و سازماندهی شدند. برای اعتباریابی داده های کیفی، از روش همسوسازی نتایج حاصل از شبکهمضامین و تحلیل اسناد استفاده شد. یافته ها: براساس نتایج به دست آمده، برنامهدرسی صلح (مضمون فراگیر) دارای ابعادی چون محتوا، منطق، اهداف، روش ها و محیط یادگیری به عنوان مضامین سازمان دهنده است و هر کدام از این مضامین نیز دارای سطوح و مضامین پایه متنوعی هستند که می توانند برای تدوین برنامه درسی صلح به کار آیند.   نتیجه گیری: آموزش صلح می تواند به دانشجویان کمک کند تا دانش و مهارت های لازم را برای یک زندگی صلح آمیز بیاموزند و این دانش و مهارت را در خانواده، تعاملات اجتماعی و در سطوح ملی و بین المللی به کار گیرند. بنابراین لازم است که برای آموزش و ترویج صلح نه تنها به عنوان یک مفهوم وسیع، بلکه به عنوان یک واقعیت ملموس، از همه منابع و امکانات استفاده شود.
۴۳.

بررسی برخی مؤلفه های برنامه درسی تربیت معنوی در چارچوب سنت گرایی سید حسین نصر(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: پژوهش های برنامه درسی دوره نهم بهار و تابستان ۱۳۹۸ شماره ۱ 320 - 355

کلید واژه ها: مؤلفه های برنامه درسی معنویت تربیت معنوی سنت گرایی سید حسین نصر

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۵۳۲ تعداد دانلود : ۳۹۴
هدف اصلی این مقاله بررسی برخی مؤلفه های برنامه ی درسی تربیت معنوی بر مبنای سنت گرایی سید حسین نصر است. مؤلفه های مورد بررسی اصول، روش ها و محتواهای تربیت معنوی هستند. این پژوهش از نوع فلسفی است و با روش استنتاجی فرانکنا انجام گرفت. یافته ها نشان می دهد برخی از اصول تربیت معنوی در منظومه ی فلسفی-عرفانی نصر عبارتند از: اصل پیروی از سنت که متضمن عمل به آداب شریعت و طریقت نیز می باشد، تبعیت از استاد، شکوفاسازی داشته های فطری، حجاب و غفلت زدایی، حضور اجتماعی فعال و کثرت طریقت ها که متضمن تساهل و تسامح در امر تربیت است. روش های تفکر، تأمل معنوی، مراقبه، هرمنوتیک معنوی، مطالعه ی سه کتاب وحی، انسان و طبیعت؛ مطالعه ی علوم سنتی، مشق نظری و عملی هنرهای سنتی، عمل به آداب روحانی، عمل های صالح مبتنی بر نیکی، تقوا، توبه و مجاهده ی درونی از روش های تربیتی استنتاج شده اند. محتوای تربیت معنوی نیز شامل سنت و مؤلفه های آن یعنی وحی های الهی، میراث تصوف، علوم سنتی، ادبیات سنتی، هنرهای سنتی، اسطوره و نماد است. رویکرد نصر به تربیت معنوی توجه بیش تری به زیبایی شناسی، اخلاق، حیطه ی عاطفی، عشق و جوهره ی دین دارد و متضمن تعلیم وتربیت کثرت گراست.
۴۴.

ویژگی های برنامه ی درسی صلح محور بر اساس آموزه های فلسفه ی میان فرهنگی(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: پژوهش های برنامه درسی دوره نهم پاییز و زمستان ۱۳۹۸ شماره ۲

کلید واژه ها: فلسفه ی میان فرهنگی گفت وگوی چندجانبه برنامه ی درسی آموزش صلح

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۵۱۳ تعداد دانلود : ۴۱۰
برای ایجاد و توسعه ی صلح، دو عامل نقش تعیین کننده دارند: «گفت وگوی چندجانبه ی میان فرهنگی» و «آموزش صلح». پژوهش حاضر تلاشی است در جهت تدوین یک برنامه ی درسی صلح محور با استفاده از آموزه های فلسفه یا بینش میان فرهنگی. در این پژوهش که با روش تحلیلی-استنتاجی صورت گرفته است، ابتدا با استناد به دیدگاه های صاحب نظران و یافته های پژوهش های پیشین، از ضرورت نگاه میان فرهنگی به صلح و آموزش صلح گفته ایم. سپس به بررسی مختصر و نقد طرح های صلح پیشین و همچنین مطالعات آموزش صلح پرداخته شده است. آنگاه با معرفی «فلسفه ی میان فرهنگی» و برشمردن برخی خصوصیات آن، دلالت ها و امتیازات این اندیشه ی فلسفی را که می تواند برای ساخت یک برنامه ی درسی صلح محور مورداستفاده قرار گیرد بیان نموده ایم. آموزه هایی مثل: حقیقت منتشر، توجه به «دیگری»، گفت وگومحوری و توجه به مسائل عینی جامعه و بررسی انضمامی آن ها. در پایان، ویژگی های یک برنامه ی درسی صلح محور با رویکرد میان فرهنگی در چهار بخش: اهداف، محتوا، رویکردهای یاددهی-یادگیری و روش ها و رویکردهای ارزشیابی بیان شده است. ویژگی هایی که می تواند برای تدوین یک برنامه ی درسی صلح محور با رویکرد میان فرهنگی مورداستفاده قرار گیرد.
۴۵.

بازسازی نقش و کارکرد فلسفه تعلیم و تربیت در نسبت با عمل تربیتی مبتنی بر اندیشه های جان دیویی

نویسنده:
منبع: آموزش پژوهی دوره ششم زمستان ۱۳۹۹ شماره ۴ (پیاپی ۲۴) 45 - 66

کلید واژه ها: فلسفه فلسفه تعلیم وتربیت عمل تربیتی عمل گرایی دیویی بازسازی تجربه

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۴۴۴ تعداد دانلود : ۴۲۱
هدف از این مقاله بررسی رویکردهای مختلف به فلسفه تعلیم وتربیت و تلاش برای بازسازی نقش و کارکرد آن با توجه به اندیشه های عملگرایانه جان دیویی است. نوشتار پیش رو تاملی فلسفی است و تلاش کرده ایم ضمن بررسی آرا و اندیشه های جان دیویی، به بازسازی ارتباط میان فلسفه، عمل تربیتی و فلسفه تعلیم وتربیت بر اساس رویکرد او بپردازیم. مبتنی بر این رویکرد، رابطه فلسفه، فلسفه تعلیم وتربیت و عمل تربیتی رابطه ای دوسویه و دیالکتیکی است و هر گونه فلسفه ورزی تربیتی، زمانی که جامه عمل می پوشد و تبدیل به کنش تربیتی برای حل مسائل یا چالش های تربیتی موجود در بافت و موقعیت تربیتی می شو،د خود مشمول بازبینی و بازسازی دوباره از مسیر فلسفه ورزی تربیتی می-شود. همچنین در این نوشتار ضمن شناسایی دو نوع فلسفه تعلیم وتربیت «خرد» و «کلان»، نشان داده ایم هر دوی آنها مبتنی بر واقعیت های عمل تربیتی و برآمده از بافت و موقعیت تربیتی هستند و علاوه بر فیلسوفان/فلسفه ورزان تربیتی در محیط های آکادمیک و پژوهشی، معلمان و مربیان نیز ضروری است به تامل در مسائل موجود در میدان کنش تربیتی شان بپردازند و فلسفه ورزی کنند.
۴۶.

تراانسان گرایی جنبشی آینده گرا و ضرورت شکل گیری تحقیقات آینده پژوهانه

نویسنده:
منبع: آینده پژوهی انقلاب اسلامی سال اول زمستان ۱۳۹۹ شماره ۳ 31 - 58

کلید واژه ها: تراانسان گرایی فناوری ارتقای انسان آینده پژوهی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۴۱۳ تعداد دانلود : ۳۰۴
تراانسان گرایی یک جنبش نوظهور علمی است که رویکردی آینده گرا دارد و با اتکا به تحقیقات علمی خود درصدد ارتقای بیولوژیکی و افزایش کیفیت زندگی بشر است. هدف این پژوهش، تبیین وجوه علمی و آینده گرایانه این جنبش و اهمیت شکل گیری تحقیقات آینده پژوهانه در این حوزه است که با رویکرد کیفی و به روش تحلیلی تفسیری انجام شده است. دستاورد اصلی این مقاله، تبیین چارچوب و حیطه تحقیقات علمی و آینده گرایانه ای است که تراانسان گرایان بر آن متمرکز شده اند. از این رهگذر برخی از مسائل و چالش هایی که درصورت تحقق ایده های این جنبش پدید خواهدآمد و نیازمند تحقیقات آینده پژوهانه است، آشکار شد. هرچند راه تا غایت اهداف تراانسان بسیار طولانی و غیرممکن به نظر می آید، لیکن قدم در این راه گذاشته شده است و  درجاتی از تراانسان گرایی را می توان متصور بود. حتی با محقق شدن کسری از اهداف نهایی تفکرات این جنبش، به حتم شاهد اثرات بسیار بزرگی  بر جنبه های مختلف زندگی بشر خواهیم بود. ازاین رو، پرداختن به تراانسان گرایی ازمنظر آینده پژوهی و وجوه مختلف میان رشته ای آن، از اهمیت ویژه ای برخوردار است.
۴۷.

بررسی تربیت دینی صلح محور مبتنی بر کثرت گرایی دینی عرفانی(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: ادیان و عرفان سال ۵۰ بهار و تابستان ۱۳۹۶ شماره ۱ 147 - 170

کلید واژه ها: تربیت دینی صلح محور عرفان کثرت گرایی دینی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۴۰۶ تعداد دانلود : ۳۶۴
شاخصه های مؤثّر ارتباطی جهان حاضر در پی واکاوی اصولی معیّن برای حل منطقی تعارضات فعلی و یا به تعبیری دیگر، ایجاد صلح میان انسان هاست. با توجّه به نقش دین در زندگی جوامع و وجود کثرت های روزافزون دینی، استفاده از رویکردی فعّال و صلح محور در عرصه تربیت دینی یعنی عرفان، ضروری می نماید، از این رو مقاله حاضر بر آن است تا با استفاده از یک روش توصیفی تفسیری، تربیت دینی صلح محور مبتنی بر کثرت گرایی دینی عرفانی را بررسی کند و پرسش های اصلی آن عبارتند از: 1) منظور از کثرت گرایی دینی مبتنی بر عرفان چیست؟ 2) تربیت دینی صلح محور مبتنی بر کثرت گرایی دینی عرفانی چگونه تربیتی است؟ نتایج پژوهش حاضر نشان می دهد که بر اساس نوع نگاه تربیت دینی صلح محور مبتنی بر کثرت گرایی دینی عرفانی، می توان مؤلّفه ها و پیش زمینه هایی نظیر ایجاد روحیّه ی هم دلی و مهرورزی، گفتمان دینی، تساهل و تسامح یا مدارا و ایجاد روحیّه مسئولیّت پذیری میان پیروان ادیان را در نظر گرفت که در زمینه تربیت دینی، زمینه ساز آشتی و تفاهم میان آن ها گردیده و به صلح و هم زیستی مسالمت آمیز بینجامد.
۴۸.

تدوین چارچوب الزامات و شرایط تحقق شایستگی ها و قابلیت های زنان: مطالعه موردی زنان استان فارس(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: زن و جامعه سال دوازدهم پاییز ۱۴۰۰ شماره ۳ (پیاپی ۴۷) 19 - 32

کلید واژه ها: توانمندسازی توسعه زنان الزامات و شرایط جامعه ایران

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۳۸۶ تعداد دانلود : ۱۱۰
هدف : هدف این پژوهش، شناسایی الزامات و شرایط تحقق توسعه توانمندسازی زنان بر اساس شایستگی های زنان جامعه ایرانی می باشد. روش : روش پژوهش حاضر، کیفی از نوع مطالعه موردی می باشد. مشارکت کنندگان بالقوه این پژوهش شامل متخصصان و اعضای هیأت علمی در رشته های مختلف تعلیم و تربیت (علوم تربیتی)، جامعه شناسی، حقوق و روانشناسی و همچنین زنان نمونه استان فارس (مدیران زن و مادران نمونه) بودند، که با استفاده از روش نمونه گیری هدفمند و معیار اشباع نظری 13 نفر از متخصصان و 15 نفر از زنان و مادران  نمونه شهر که تصدی مدیریتی داشتند، انتخاب شدند. روش جمع آوری داده ها مصاحبه عمیق و مطالعه اسناد مرتبط با موضوع پژوهش بود. جهت بررسی الزامات و شرایط تحقق توسعه توانمندسازی زنان بر اساس شایستگی های زنان جامعه ایرانی از روش تحلیل شبکه مضامین استفاده شد. یافته ها : در نتیجه الزامات و شرایط تحقق توسعه توانمندسازی زنان در قالب 5 مؤلفه سازمان دهنده آموزشی- پرورشی، سیاسی- اجتماعی، اقتصادی، فرهنگی و فضای خانوادگی تدوین گردید. به منظور اعتباریابی نتایج کیفی از تکنیک های قابل قبول بودن و قابل اعتماد بودن استفاده شد.
۴۹.

در نکوهش «تملق»: گفتاری انتقادی در تربیت و آموزش اخلاق

نویسنده:
منبع: آموزش پژوهی دوره چهارم تابستان ۱۳۹۷ شماره ۲ (پیاپی ۱۴) 49 - 66

کلید واژه ها: تملق ستایش گری تمجید راهکارهای تربیتی آموزش و تربیت اخلاقی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۳۵۴ تعداد دانلود : ۲۰۰
تملق از جمله صفات ناپسندی است که جنبه اجتماعی داشته و ظاهرگرایی، ریاکاری و نفاق را در جامعه گسترش می دهد. اهداف این پژوهش که از نوع کیفی است و با روش تحلیلی- استنباطی انجام شده عبارتند از : بررسی مفهوم، دلایل و ریشه های تملق گویی و پیامدهای آن، بازشناسی راهکارهای تربیتی و آموزشی برای مقابله با این رذیلت اخلاقی. برای نیل به اهداف مذکور، در این پژوهش، ضمن بررسی اجمالی ریشه های تاریخی این رذیلت اخلاقی، تمایز بین تملق و تمجید مورد بحث قرار گرفته و سپس، ریشه ها و مضرات تملق، بررسی شده است. در گام بعدی، با کنکاش در آیات، روایات و آراء اندیشمندان مسلمان، برخی روش های مقابله با تملق گویی در قالب «راهکارهای تربیتی» پیشنهاد شده که مهمترین آنها عبارتند از آگاهی بخشی و معرفت افزایی نسبت به مضرات تملق، برخورد قاطع و علنی با تملق گویی، بی اعتنایی به تملق گو، جایگزینی فضای نقد به جای تملق و ترویج فرهنگ تمجید و سپاس.
۵۰.

تحلیل فرم و محتوایِ نمادینِ حرکات نمایشی- آیینیِ قَرسه ای کُرمانج های شمال خراسان(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: مطالعات ایرانی سال بیستم بهار و تابستان ۱۴۰۰ شماره ۳۹ 131 - 161

کلید واژه ها: آیین های نمایشی لیستِک کرمانج هویت تاریخی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۳۴۵ تعداد دانلود : ۲۱۷
افکار، اندیشه ها و جهان بینی ها به عنوان مولفه هایِ غیرمادی فرهنگ از دیرباز تاکنون در قالب هایی مادی همچون رقص، نمایش، بازی و موسیقی نمود پیدا کرده و حفظ می شوند. نوعی از حرکات نمایشی - آیینی در میان قوم کُرمانج ساکن در شمالِ خراسان رواج دارد که تحتِ عنوان «لیستِک» شناخته می شود؛ این رقص یا بازی را می توان به عنوان یکی از نمودهای مهم فرهنگی این قوم برشمرد که خود متاثر از افکار و اندیشه ها، سبک زندگی و هویتِ تاریخی کُرمانج های این منطقه می باشد. هدف پژوهش حاضر، توصیف و تحلیل این رقص ها جهت شناخت هر چه بهتر یکی از جلوه های شاخص هویت تاریخی این قوم بوده است. بر این مبنا، سوال اصلی پژوهش این گونه شکل می یابد که ساختار فرمی و محتوای نمادین حرکات آیینی نمایشی قَرسه ای کُرمانجی چگونه است؟ با این هدف و بر اساس فعالیتی کتابخانه ای - میدانی، به تحلیل ساختار فرم و محتوای نمادین منتخبی از این لیستِک ها پرداخته شده است. بر مبنای نتایج پژوهش لیستِک های کُرمانجی چه به لحاظ ساختار و فرم اجرا و چه به لحاظ محتوا، متاثر از هدف مهاجرت این قوم از موطن اصلی خود، جهت دفاع و حراست از مرزهای شمال شرقی ایران بوده است؛ به همین منظور، غالبِ حرکات  لیستِک بازان در این بازی ها مُعرّف ماهیتی جنگاورانه و نظامی و با هدف حفظ و تقویت استقامت و نیروی بدنی و قوای جنگی آنها می باشد.
۵۱.

بررسی میزان برخورداری کتاب های مطالعات اجتماعی دوره ابتدایی از مؤلفه های به زیستی ریف(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: اندیشه های نوین تربیتی دوره هفدهم بهار ۱۴۰۰شماره ۱ 137 - 160

کلید واژه ها: تحلیل محتوا به زیستی مؤلفه های به زیستی مطالعات اجتماعی دوره ابتدایی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۳۳۴ تعداد دانلود : ۲۷۷
به زیستی از اندیشه ای حمایت می کند که افراد را با هدف بهبود و ارتقاء کیفیت زندگی به بازنگری و بازسازی افکار، ارزش های فرهنگی و ساختارهای اجتماعی تشویق می کند. در این زمینه رویکرد محتوا در جهت درک به زیستی دانش آموزان حائز اهمیت می باشد. بر این اساس هدف پژوهش حاضر، بررسی میزان برخورداری مؤلفه های به زیستی در کتاب های مطالعات اجتماعی دوره ابتدایی می باشد. روش این پژوهش توصیفی، تحلیل محتوا می باشد و جامعه اطلاع رسان این پژوهش شامل چهار جلد کتاب درسی دوره ابتدایی در سال تحصیلی 99-1398 و ابزارهای این پژوهش فرم تحلیل محتوا باتوجه به مؤلفه های به زیستی ریف است. به این صورت که پس از مشخص کردن مؤلفه های مورد نظر به عنوان ملاک های تحلیل و تعیین بند، پرسش و تصویر هر درس به عنوان واحد تحلیل با استفاده از تکنیک ویلیام رومی به تحلیل محتوای متن، پرسش ها و تصاویر کتاب های مذکور اقدام شد. نتایج پژوهش نشان داد که میزان توجه کتب مطالعات اجتماعی دوره ابتدایی به صورت کلی و هر یک از کتاب ها به مؤلفه های به زیستی، در حد پایین تر از متوسط (ضریب درگیری پایین تر از 1) بوده و از نظر توجه به به زیستی و مؤلفه های آن به تجدید نظر و ویرایش اساسی نیاز دارند. در این میان کتاب مطالعات اجتماعی پایه سوم با ضریب درگیری 52/0 دارای کم ترین ضریب درگیری و کتاب مطالعات اجتماعی ششم با 83/0 دارای بیشترین ضریب درگیری می باشند. علاوه بر این، میزان توجه کتاب ها به مؤلفه ها به صورت متوازن نمی باشد و در این میان مؤلفه ی روابط مثبت با دیگران بیشترین فراوانی و خودمختاری کم ترین فراوانی را به خود اختصاص داده اند.
۵۲.

تربیت اخلاقی از منظر رویکرد نقل گرایی و دلالت های تربیتی متأثر از آن(مقاله ترویجی حوزه)

نویسنده:
منبع: اخلاق دوره جدید سال ششم تابستان ۱۳۹۵ شماره ۲۲ (پیاپی ۴۴) 311 - 332

کلید واژه ها: تربیت اخلاقی نقل گرایی سلفیان وهابیان نقد ظاهرگرایی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۳۲۴ تعداد دانلود : ۳۹۳
 در تاریخ تربیتی اسلام با گرایش ها و رویکردهای متفاوتی روبه رو می شویم. گرچه سخن همهٔ آن ها برپایهٔ قرآن و سنت است، هریک از زاویه ای با واژهٔ تربیت و حیطه های مربوط به آن روبه رو شده اند. پژوهش و بررسی دربارهٔ این اصول تربیتی اهمیت دارد؛ چراکه با نقد و بررسی آن ها می توان عمیق تر و کاربردی تر با موضوعات تربیتی روبه رو شد. همچنین، آشنایی با معایب و کاستی های موجود، می تواند چهرهٔ واقعی این گرایش ها را آشکارتر سازد. از جملهٔ این رویکردها، گرایش نقل گرایی است که در حال حاضر، به شکل افراطی در گروه هایی، همچون سَلفیان و وهابیان و ده ها فرقهٔ دیگر دیده می شود. این گروه ها با تأکید بر سنت و کتاب، شیوه های غلط تربیتی خود را میان قشرهای گوناگون، از جمله جوانان ترویج می دهند. حال، باتوجه به اهمیت تربیت اخلاقی، این پرسش مطرح می شود که در رویکرد نقل گرایی معیارهای تربیت اخلاقی چگونه دنبال شده اند و آیا تربیت اخلاقی نقل گرایانه به این معیارها توجه کرده است یا خیر؟ این مقاله با روش تحلیلی استتاجی در پی پاسخ به این پرسش هاست. در ادامه دلالت های تربیتی رویکرد نقل گرایی و تأثیرات منفی این نوع تربیت اخلاقی نقد و بررسی می شود. 
۵۳.

شناسایی ویژگی های معلم اثربخش در آموزش مجازی دوران کرونا- رویکرد فراترکیب(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: نوآوری های آموزشی سال بیستم زمستان ۱۴۰۰ شماره ۸۰ 105-131

کلید واژه ها: معلم اثربخش حضور شناختی حضور اجتماعی حضور تدریس رویکرد فراترکیب

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۳۲۳ تعداد دانلود : ۱۹۸
هدف پژوهش حاضر شناسایی ویژگی های معلم اثربخش در آموزش مجازی دوران کرونا بوده است. طرح این پژوهش سنتز پژوهی کیفی، از نوع فراترکیب تبدیلی است و با استفاده از روش شش مرحله ای ساندلوسکی و باروسو انجام شده است. در طی مراحل، ضمن انتخاب تیم فراترکیب، سوال پژوهش و معیارهای شمول مقالات مشخص شدند و طی جستجوی نظام مند منابع در پایگاه های اطلاعاتی لاتین، با توجه به معیار خروج 45 مقاله اصیل انتخاب شدند. سپس ضمن استخراج مضامین پایه، تعداد 54 مضمون پایه تثبیت شد که در 8 مضمون سازمان دهنده سطح اول و سپس 3 دسته مضامین سازماندهنده سطح دوم شامل حضور شناختی(توسعه مفاهیم خود در دانش آموز، درگیری شناختی دانش آموزان، پشتیبانی فعالیت های دانش آموز)، حضور اجتماعی(توانایی ایجاد فعالیت های گروهی، توانایی مدیریت فعالیت های گروهی حین تدریس) و حضور تدریس(مهارت در ساماندهی دانش تدریس خود، شناخت مفاهیم نظری تدریس در محیط های الکترونیکی، طراحی و اجرای تدریس الکترونیکی) تبدیل شدند. در نهایت تمامی مضامین مذکور در قالب مضمون فراگیر ویژگی های معلم اثربخش در آموزش مجازی، ارائه شدند. همچنین با استفاده از تکنیک های اعتبارپذیری و انتقال پذیری، اعتبار یابی یافته ها انجام شد. ماهیت نقش تسهیلگری معلم در آموزش های مجازی دوران کرونا و توجه متولیان امر آموزش به تغیرات امر تعلیم و تربیت و گرایش آن به سمت آموزش الکترونیکی، آنان را به بازنگری روال های آموزشی معطوف و ترغیب می کند.
۵۴.

آرمان گرایی واقع بینانه، رویکردی مناسب برای تربیت دینی

نویسنده:
منبع: آموزش پژوهی دوره سوم بهار ۱۳۹۶ شماره ۱ (پیاپی ۹) 111 - 132

کلید واژه ها: تعلیم وتربیت واقع گرایی ارمان گرایی عقلا نیت اینده نگری

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۳۱۰ تعداد دانلود : ۲۰۵
انسان از دیرباز همواره بدنبال دیدن واقعیت و یافتن حقیقت بوده است. این سوال که واقعیت و حقیقت چیست ؟ تلاشهای دامنه دار بشری را بدنبال داشته و نحله های فلسفی فراوانی را در حوزه های مختلف از جمله در تعلیم و تربیت بوجود اورده است . اینکه بطور اخص واقع گرایی و ارمان گرایی ( خارج از تلقی مکتب فلسفی) چیست؟ این دو چه ارتباطی با هم دارند ؟و حقیقت این ارتباط چیست ؟ عموما سسوالاتی است که انسان در برابرمشاهده ی یک شرایط چالش بر انگیز وغیر قابل انتظار از خود می پرسد . شراایط و اموری (واقعیت ) که با ارزوها (ارمان) او همخوانی نداشته و گاه مقابل و مغایر هم هستند . این وضعیت در حال حاضر در حوزه تعلیم وتربیت دینی کشور به شدت مشهود است و موجبات تغییرات و اخییرا تحولات بنیادین را دراین قلمرو فراهم اورده است . طی این مقاله به روش تحلیل فلسفی سعی شده است رویکردهای مختلفی در نحوه ارتباط واقعیت و ارمان بیان شود. نگارنده رویکرد ارمانگرایی واقع بینانه را واجد ویژگی هایی می داند که می تواند مناسب تربیت دینی در شرایط کنونی کشور قرار گیرد و تا حدودی فاصله میان واقعیت و ارمان را کوتاه نماید
۵۵.

ریشه ها، علل و پیامدهای کینه توزی از منظر آموزه ها و اخلاق اسلامی(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: علوم تربیتی از دیدگاه اسلام سال هشتم بهار و تابستان ۱۳۹۹ شماره ۱۴ 143 - 164

کلید واژه ها: کینه توزی آموزه های اسلامی اخلاق فردی اخلاق اجتماعی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۸۸ تعداد دانلود : ۱۷۸۰
هدف از پژوهش حاضر، چگونگی کنترل، کاهش و علاج کینه توزی به عنوان یک مانع جدی در راه صلح و اخلاق صلح محور بود. چرا که اگر سلامت را به مثابه پلی برای صلح در نظر بگیریم، کینه توزی همچون یک بیماری است که مانع از تحقق آن می شود. مطالعه حاضر از نوع مطالعات کیفی و روش آن، توصیفی تحلیلی بوده و محور اصلی پژوهش، مفهوم شناسی کینه توزی براساس آموزه های اسلامی و آراء اندیشمندان اخلاق اسلامی بود. جامعه این پژوهش تمامی مستندات مربوط به موضوع پژوهش در کتب و نوشته های اخلاقی و آراء اندیشمندان اخلاقی بود. در روش گردآوری داده ها، از روش اسنادی و به منظور تحلیل داده ها، از شیوه تحلیل مفهومی استفاده شد. یافته های پژوهش نشان داد که براساس تحلیل محتوای آموزه های اسلامی و آراء اندیشمندان اخلاق اسلامی، کینه توزی نوعی بیماری تلقی شده است. به همین دلیل در دو سطح فردی و اجتماعی، راهکارهایی برای پیشگیری، درمان و کاهش آن در جامعه شناسایی و استخراج شد. از مهم ترین راهکارهای درمانی در بعد فردی می توان به راهکارهای روان شناختی، مشاوره ای و روان درمانی، تقویت اعتقادات مذهبی و ایمان و اصلاح باورهای مذهبی، تربیت عاطفی افراد و پرورش و تقویت عشق و محبت، آگاهی بخشی و تشدید آگاهی و تقویت تفکر انتقادی اشاره کرد. راهکارهای درمانی در بعد اجتماعی نیز شامل تقویت روابط مبتنی بر محبت، نیکی، احترام و پذیرش دیگران، ترویج فرهنگ گفت وگو در جامعه و به رسمیت شناختن دیگران، شفافیت بخشی در جامعه و اصلاح ساختارهای اجتماعی معیوب است که منجر به خشم و نفرت و کینه توزی عمومی می شود.
۵۶.

بررسی میزان انطباق محتوای آموزشی دوره انتقال با نیاز سوادآموزان استان فارس

نویسنده:
منبع: آموزش پژوهی دوره چهارم پاییز ۱۳۹۷ شماره ۳ (پیاپی ۱۵) 11 - 30

کلید واژه ها: سوادآموزی کارشناسان سواد آموزش یاران مخاطبان دوره انتقال

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۸۲ تعداد دانلود : ۱۷۴
آموزش مداوم برای همه کشورها نه یک ضرورت سیاسی بلکه یک نیاز واقعی است به طوری که بی سوادی را یک مانع عمده در جهت کاهش و از بین بردن فقر می دانند.این پژوهش با هدف بررسی میزان انطباق محتوای آموزشی دوره انتقال، با نیاز سوادآموزان استان فارس انجام شد. جامعه آماری پژوهش شامل سه گروه، کارشناسان سوادآموزی، آموزش یاران و مخاطبان دوره ی انتقال در استان فارس بود. روش نمونه گیری روش طبقه ای نسبی بود و در مجموع تعداد 261 پرسشنامه گردآوری شد. به منظور جمع آوری داده ها از سه پرسشنامه محقق ساخته استفاده شد. روایی پرسشنامه ها با استفاده از روش تحلیل گویه و پایایی آنها از طریق آلفای کرونباخ سنجیده شد که هر سه پرسشنامه از روایی و پایایی مطلوبی برخوردار بودند. به منظور تجزیه و تحلیل داده ها از آزمون t تک نمونه ای در دو سطح قابل قبول و مطلوب استفاده گردید و نتایج نشان داد از نظر سه گروه مورد پژوهش، میانگین تمامی دروس از سطح قابل قبول بالاتر است. در مقایسه با سطح مطلوب، دروس قرآن و فرهنگ اسلامی از بالاترین میانگین برخوردارند و دروس ریاضی، ادبیات فارسی، علوم تجربی و علوم اجتماعی میانگین کمتری دارند و محتوای آموزشی این دروس در سطح مطلوب نمی باشد.
۵۷.

تأثیر برنامه آموزش فلسفه برای کودکان بر مهارت پرسشگری در درس علوم (مورد مطالعه: دانش آموزان پایه اول دوره ابتدایی)

نویسنده:
منبع: مطالعات آموزشی و آموزشگاهی دوره نهم بهار ۱۳۹۹ شماره ۱ (پیاپی ۲۲) 171 - 192

کلید واژه ها: خودکارآمدی تحصیلی خوش بینی تحصیلی دانشجو سرزندگی تحصیلی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۷۴ تعداد دانلود : ۲۲۷
پژوهش حاضر با هدف بررسی تأثیر برنامه آموزش فلسفه برای کودکان بر مهارت پرسشگری دانش آموزان پایه اول دوره ابتدایی در درس علوم انجام گرفت. پژوهش از نوع کاربردی است و به روش کمّی به صورت آزمایشی با طرح پیش آزمون - پس آزمون با گروه کنترل انجام گرفت. جامعهآماری پژوهش شامل همهدانش آموزان پسر پایه اول دبستان منطقه ارژن در سال تحصیلی 97-96 بود. که دو مدرسه به روش نمونه گیری تصادفی انتخاب شدند و دانش آموزان پایه اول یک مدرسه به عنوان گروه آزمایش و دانش آموزان پایه اول مدرسه دیگر به عنوان گروه کنترل انتخاب شدند. طول مدت پژوهش دوماه بود. آموزش با به کارگیری برنامهآموزش «فلسفه برای کودکان»از طریق اجتماع پژوهشی با به کارگیری مجموعه داستان های فکری «چگونه توانایی فلسفی کودکان را پرورش دهیم؟» انجام گرفت. ابزار پژوهش، آزمون سنجش توانایی پرسشگری بود. نتایج نشان داد برنامه آموزش فلسفه برای کودکان بر مهارت پرسشگری دانش آموزان در درس علوم تأثیر مثبت داشته و بین سطوح پرسش های گروه آزمایش در پیش آزمون و پس آزمون براساس حیطهشناختی بلوم تفاوت معنا داری وجود دارد و سطح پرسش های دانش آموزان از سطح دانش در پیش آزمون به سطح تجزیه و تحلیل و ارزشیابی در پس آزمون ارتقا یافته بود. بر این اساس، پیشنهاد می شود برنامهآموزش فلسفه برای کودکان به عنوان روش تدریس برای افزایش مهارت پرسشگری، در درس علوم به کار گرفته شود.
۵۸.

دلالت های دانش ضمنی با تاکید بر مفهوم شناسی تربیت دینی برای یادگیری و تدریس در مقطع ابتدایی

نویسنده:
منبع: آموزش پژوهی دوره هفتم زمستان ۱۴۰۰ شماره ۴ (پیاپی ۲۸) 21 - 35

کلید واژه ها: دانش ضمنی تربیت دینی تدریس و یادگیری مقطع ابتدایی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۶۱ تعداد دانلود : ۱۵۹
هدف این پژوهش، واکاوی دلالت های دانش ضمنی با تاکید بر مفهوم شناسی تربیت دینی در حوزه تدریس و یادگیری است. با این استدلال که دلالت های دانش ضمنی در تدریس و یادگیری، بر تجربه شخصی و قضاوت های ذهنی استوار بوده، در ارتباط کنشی میان آموزگار و دانش آموز رخ می دهد. برای دستیابی به این هدف با روش تحلیلی-استنباطی؛ مفاهیم تربیت دینی، تدریس و یادگیری ضمنی تحلیل و نسبت تدریس ضمنی با یادگیری آموزه های دینی تشریح گردید. و در نهایت با توجه به مراحل سه گانه تفکرِ «مذهبی شهودی»، «مذهبی عینی» و «مذهبی انتزاعی» در دانش آموزان؛ شیوه های تدریس و یادگیری ضمنی مفاهیم تربیت دینی در دو رده سنی 6 تا 9 سال و 9 تا 11 سال، مقطع ابتدایی(مرحله تفکر مذهبی عینی) استنباط و مطرح شدند. نتیجه اینکه شیوه تربیت دینی رده سنی 6تا9 سال، در چارچوب بیان «ادبیات مذهبی» شکل پیدا می کند تا کنش ارتباطی معلم و دانش آموز از جاذبه و تأثیر لازم برخوردار باشد و در رده سنی 9تا 11 سال، استفاده از شیوه «تصویر-پردازی محبت آمیز از مفاهیم دینی» در قالب «داستان های دینی» با هدف معنا بخشی شخصی نسبت به مفاهیم دینی مطرح گردید.
۵۹.

ضرورت بازاندیشی در برنامه های آموزش صلح (با رویکردی میان فرهنگی)

نویسنده:
منبع: آموزش پژوهی دوره پنجم زمستان ۱۳۹۸ شماره ۴ (پیاپی ۲۰) 55 - 71

کلید واژه ها: آموزش صلح بازاندیشی پیش نیازها نگاه میان فرهنگی نگاه میان رشته ای

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۳۲ تعداد دانلود : ۱۵۹
صلح آرزوی همیشگی بشر بوده و هست و تاکنون تلاش های زیادی در طول تاریخ از طرف صلح دوستان و صلح جویان برای مهار خشونت و توسعه ی صلح صورت گرفته ولی این تلاش ها به نتیجه ی مطلوبی نینجامیده است. برخی صاحب نظران معتقدند مؤثرترین و بلکه تنها راه ترویج و توسعه ی صلح، آموزش صلح است. به همین خاطر، مطالعات و تلاش های زیادی نیز برای آموزش صلح در کشورهای مختلف صورت گرفته است. اما طرح های آموزش صلح نیز موفقیت چندانی نداشته اند. این مقاله به بیان ضرورت و زمینه هایی برای بازاندیشی در برنامه های آموزش صلح می پردازد. در این مقاله که به روش تحلیل تأملی یا تحلیل فکری صورت گرفته است، به بررسی انتقادی و آسیب شناسی پژوهش ها و تلاش های پیشین درزمینه ی آموزش صلح پرداخته؛ سپس از ضرورت نگاه میان فرهنگی و میان رشته ای به صلح می گوید. آنگاه به بیان برخی سازه های مهم که می تواند یک برنامه ی آموزش صلح را مؤثرتر نماید می-پردازد. در این راستا، از اهمیت مواردی چون: برنامه های جنبی و فوق برنامه ها در مدرسه، بافت دانش آموزی مدرسه و ویژگی ها و مهارت های معلم بحث می کند.همچنین از ضرورت آموزش تفکر فلسفی، تفکر انتقادی، تربیت شهروندی جهانی نگر و آموزش برای ساختن جامعه ی دموکراتیک صحبت شده است.
۶۰.

معرفی مسیری پیشنهادی برای انجام مطالعات و تحقیقات در قلمرو صفات اخلاقی و کاربردهای تربیتی آن(مقاله ترویجی حوزه)

نویسنده:
منبع: معرفت اخلاقی سال دهم بهار و تابستان ۱۳۹۸ شماره ۱ (پیاپی ۲۵)

کلید واژه ها: اخلاق صفات اخلاقی ارزش های اخلاقی تربیت اخلاقی مدل پژوهش

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۲۷ تعداد دانلود : ۲۱۴
دیدگاه صفات؛ یعنی مجموعه ای از رذایل و فضایل، از جمله قدیمی ترین و پرنفوذترین دیدگاه های اخلاقی در جهان اسلام است. به طوری که اکثر تألیفات اخلاقی مسلمانان، اعم از متقدمان و متأخران، از این منظر به موضوع اخلاق نگریسته اند. حال اگر دیدگاه فوق را به عنوان چارچوبی نظری برای انجام مطالعات اخلاقی در نظر بگیریم، هدف این مطالعه، معرفی و ارائه مسیری برای انجام مطالعات و پژوهش های علمی، در قلمرو صفات اخلاقی می باشد. با توجه به این هدف، پرسش عمده مقاله حاضر عبارت است از: برای انجام مطالعه و تحقیق در حیطه صفات اخلاقی، چه مراحلی ضرورت دارد؟ نتایج به دست آمده حکایت از این دارد که شش مرحله کلی را می توان برای انجام مطالعات مربوط به صفات اخلاقی در نظر گرفت. این مراحل، عبارتند از: مفهوم پردازی صفات اخلاقی، شناسایی ریشه های صفات اخلاقی، پیامدهای صفات اخلاقی، راهکارهای پیشگیرانه از رذایل اخلاقی، راهکارهای درمانی و راه های رشد و توسعه فضایل اخلاقی. انجام این شش مرحله، مستلزم استفاده از انواع روش ای پژوهش مشتمل بر روش سنتی اسلامی (اصول فقه)، روش های علمی جدید؛ یعنی کمی و کیفی و نیز روش پژوهش فلسفی، به ویژه با رویکرد تحلیل مفهومی می باشد. این مسیر پیشنهادی می تواند به رشد و توسعه پژوهش در قلمرو تربیت اخلاقی کمک نماید.

کلیدواژه‌های مرتبط

پدیدآورندگان همکار

تبلیغات

پالایش نتایج جستجو

تعداد نتایج در یک صفحه:

درجه علمی

مجله

سال

حوزه تخصصی

زبان