بهمن نجاریان

پژوهش حاضر به منظور بررسی رابطه خشنودی شغلی و انگیزه پیشرفت با سلامت روان و مسئولیت پذیری مربیان تربیتی زن آموزشگاههای اهواز طراحی و اجرا شده است. در این تحقیق، خشنودی شغلی و انگیزه پیشرفت به عنوان متغیرهای پیش بین و سلامت روان و مسئولیت پذیری به عنوان متغیرهای ملاک برگزیده شده اند. نمونه تحقیق، 126 مربی تربیتی زن شاغل در نواحی چهارگانه آموزش و پرورش اهواز را شامل می باشد که با روش نمونه گیری تصادفی از جامعه مربیان تربیتی زن آموزشگاههای اهواز انتخاب گردیده اند. فرضیه های این پژوهش عبارتند از: بین خشنودی شغلی و انگیزه پیشرفت مربیان تربیتی زن آموزشگاههای اهواز با سلامت روان و مسئولیت پذیری آنان رابطه وجود دارد. در این پژوهش از پرسشنامه شاخص توصیف شغل برای سنجش خشنودی شغلی، از پرسشنامه توصیف خود گیزلی برای سنجش انگیزه پیشرفت، از فهرست تجدیدنظر شده علائم روانی برای سنجش سلامت روان و از مقیاس مسئولیت پذیری پرسشنامه شخصیتی کالیفرنیا به منظور سنجش مسئولیت پذیری مربیان مذکور استفاده شد. پژوهش حاضر، تحقیقی بنیادی و کاربردی است و روش تحلیل داده ها، همبستگی است که در طی آن ضرایب همبستگی ساده و چندگانه بین متغیرهای پیش بین و متغیرهای ملاک محاسبه شده اند. همچنین همبستگی چند متغیری (دو متغیری) خشنودی شغلی و انگیزه پیشرفت با سلامت روانی، از همبستگیهای ساده هر یک از دو متغیر اول با متغیر آخر بیشتر بود. همچنین، همبستگی چند متغیری، (دو متغیری) خشنودی شغلی و انگیزه پیشرفت با مسئولیت پذیری، از همبستگیهای ساده هر یک از دو متغیر قبلی با متغیر بعدی، بیشتر بود.

هدف پژوهش حاضر بررسی نقش عوامل شناختی (شامل باورهای ناکارآمد، تفسیر مزاحمت های ذهنی، تمایل به فرونشانی افکار، توانایی ادراک شده کنترل فکر و راهکارهای کنترل فکر)، صفات شخصیتی، سابقه خانوادگی و فشار روانی در پیش بینی ابتلا به اختلال وسواسی - اجباری بود. 103 آزمودنی مبتلا به اختلال وسواسی - اجباری و 103 آزمودنی غیربالینی در این پژوهش شرکت داشتند. ابزارهای پژوهش عبارت بودند از: برنامه مصاحبه برای اختلالات اضطرابی در DSM-IV- نسخه تمام عمر، پرسشنامه باورهای وسواسی، سیاهه تفسیر مزاحمت های ذهنی، سیاهه فرونشانی خرس سفید، پرسشنامه کنترل فکر، پرسشنامه توانایی کنترل فکر، سیاهه پنج عاملی شخصیتی نئو، مقیاس رویدادهای زندگی و پرسشنامه اطلاعات شخصی. نتایج تحلیل ممیز همزمان نشان داد که به کمک متغیرهای فوق می توان ابتلا به اختلال وسواسی - اجباری را پیش بینی نمود. تابع حاصل 58% واریانس تفاوت ها گروه ها را تبیین می کند. این تابع 87.9% از افراد دو گروه را به درستی به گروه های خود منتسب می کند. تحلیل ممیز گام به گام نیز نشان داد که به ترتیب متغیرهای تمایل به فرونشانی افکار، سابقه خانوادگی، برونگرایی، استفاده از راهکار تنبیه برای کنترل فکر، وظیفه شناسی، باورهای ناکارآمد در حیطه کمال گرایی / قطعیت و صفت شخصیتی توافق بیش از سایر متغیرها در تمایز دو گروه سهیم هستند.

هدف از پژوهش حاضر بررسی میزان همه گیر شناسی اضطراب امتحان و رابطه آن با خودکارآمدی و جایگاه مهار درونی با توجه به کنترل متغیر هوش در دانش آموزان پسر و دختر دبیرستانهای اهواز می باشد. نمونه مربوط به همه گیر شناسی 3109 دانش آموز پسر و دختر دبیرستانهای اهواز بود که با روش تصادفی ساده انتخاب شدند. همچنین 340 دانش آموز برای آزمون فرضیه ها به طور تصادفی گزینش شدند. برای جمع آوری داده ها از پرسشنامه اضطراب امتحان برای همه گیر شناسی، و مقیاس خودکار آمدی، پرسشنامه جایگاه مهار و آزمون هوش، برای آزمون فرضیه ها استفاده شد. نتایج نشان داد که میزان همه گیر شناسی اضطراب امتحان در نمونه مورد بررسی 17.3 درصد است. میزان همه گیر شناسی اضطراب امتحان در دانش آموزان دختر نسبت به پسر (22 در مقابل 12.8 درصد) و عرب نسبت به فارس (18.7 در مقابل 16.4) بیشتر است. نتایج آزمون فرضیه ها نشان داد که با کنترل متغیر هوش، اضطراب امتحان با خودکار آمدی (0.29-= r) و جایگاه مهار درونی (0.24-= r) همبستگی منفی معنی داری دارد. همچنین، نتایج پژوهش نشان داد که بین ترکیب خطی متغیرهای پیش بین (خودکار آمدی، جایگاه مهار درونی و هوش) با متغیر ملاک (اضطراب امتحان) همبستگی چندگانه معنی داری وجود دارد (0.01=P).

هدف اصلی این پژوهش مقایسه وضعیت سلامت روانی، سلامت جسمانی و عملکرد تحصیلی دانش آموزان واجد و فاقد پدر پایه اول دبیرستانهای شهرستان اهواز می باشد. حجم نمونه در این پژوهش شامل 200 دانش آموز پسر (100 دانش آموز فاقد پدر و 100 دانش آموز واجد پدر) پایه اول دبیرستان است که به طور تصادفی از بین دبیرستانهای نواحی 4 گانه آموزش و پروش شهرستان اهواز انتخاب شده اند. ابزارهای مورد استفاده در این تحقیق پرسشنامه حمایت اجتماعی (SSI)، پرسشنامه عزت نفس کوپر اسمیت، ماتریس پیش رونده ریون، فهرست تجدیدنظر شده علائم روانی (SCL-90-R)، مقیاس درجه بندی شدت بیماری، معدل پایان سال تحصیلی و پرسشنامه توصیفی آزمودنی (محقق ساخته) می باشند. نتایج تحقیق نشان داد که بین سلامت روانی، جسمانی و عملکرد تحصیلی دانش آموزان فاقد و واجد پدر بدون در نظر گرفتن حمایت اجتماعی به عنوان متغیر تعدیل کننده تفاوت معنی دار یافت نشد. اما نتایج نشان داد که بین دانش آموزان فاقد پدر و دارای حمایت اجتماعی بالا و آنانی که دارای حمایت اجتماعی پائینی بودند از لحاظ سلامت روانی و عملکرد تحصیلی تفاوت معنی دار یافت شد.

پژوهش حاضر به منظور مقایسه نظام ارزشی، نگرش نسبت به کنترل نوجوانان و نگرش نسبت به تحصیل دانش آموزان سال سوم دبیرستانهای اهواز با والدین و نزدیکترین دوستان همکلاسی آنها طراحی و اجرا شد. جامعه آماری شامل کلیه دانش آموزان دختر و پسر سال سوم دبیرستانهای شهر اهواز در سال تحصیلی 82-81 بود. نمونه پژوهش تعداد 400 نفر دانش آموز (200 دختر و 200 پسر) بود که با استفاده از روش نمونه گیری تصادفی چند مرحله ای انتخاب شد. به علاوه، تعداد 800 نفر والدین (400 نفر پدر و 400 نفر مادر) و تعداد 1200 نفر از نزدیکترین دوستان همکلاسی دانش آموزان در تحقیق حاضر شرکت داشتند. در این تحقیق از پرسشنامه نظام ارزشی آلپورت، ورنون و لیندزی و پرسشنامه نگرش نسبت به کنترل نوجوانان استات و پرسشنامه نگرش نسبت به تحصیل رانکویست و اسلتو استفاده گردید. ابزارهای فوق از لحاظ ویژگیهای روان سنجی مورد بررسی قرار گرفتند. نتایج پایایی و اعتبار این آزمونها مطلوب و رضایت بخش هستند. فرضیه اصلی این پژوهش یعنی وجود تفاوت معنی دار بین ابعاد ششگانه ارزشها (نظری، اقتصادی، اجتماعی، هنری، سیاسی و مذهبی) و نگرشهای دانش آموزان و والدین و شباهت بین ارزشها و نگرشهای دانش آموزان و نزدیکترین دوستان همکلاسی آنان با استفاده از روش آماری تحلیل واریانس چند متغیری با اندازه گیریهای مکرر مورد تحلیل و بررسی قرار گرفت. آزمونهای پیگیری توکی، مشخص کردند که بین میانگین نمره های به دست آمده دانش آموزان و والدین در ابعاد ارزش نظری، سیاسی، هنری و اجتماعی تفاوت معنی داری وجود دارد، ولی در ارزشهای اقتصادی و مذهبی تفاوت معنی داری وجود ندارد. همچنین، این آزمونها نشان دادند که بین میانگین نمره های دانش آموزان و نزدیکترین دوستان همکلاسی آنان در ابعاد ارزش نظری، اقتصادی و اجتماعی شباهت وجود دارد لیکن در ارزشهای هنری، سیاسی و مذهبی تفاوت وجود دارد. بین میانگین نمره های والدین و دانش آموزان در نگرش نسبت به کنترل نوجوانان و نگرش نسبت به تحصیل نیز تفاوت معنی دار وجود دارد، در حالی که بین میانگین نمره های دانش آموزان و نزدیکترین دوستان همکلاسی آنان در نگرشهای فوق الذکر شباهت وجود دارد. نتایج نیز با توجه به مساله شکاف بین نسلها، مورد بررسی قرار گرفت.

این پژوهش به منظور مقایسه اثر بخشی سه روش روان درمانی تعلیم خود آموزی کلامی به کودکان، تعلیم رفتار درمانی و خود آموزی کلامی به مادران کودکان، در کاهش بی توجهی و تکانشوری کورکان مبتلا به اختلال نقص توجه – بیش فعالی انجام شده است. جامعه آماری مورد مطالعه، مشتمل بر دانش آموزان پسر کلاس سوم و چهارم ابتدائی مدارس دولتی شهرستانهای شیراز بوده است. از جامعه مورد نظر به شیوه تصادفی چند مرحله ای 2863 دانش آموز جهت تشخیص ADHD مورد غربالگری قرار گرفتند. بدین ترتیب، مجموعاٌ 160 آزمودنی ADHD در چهار گروه 40 نفری به طور تصادفی گمارده شدند. از همان کلاسها، 40 کودک بهنجار به طور تصادفی جهت گروه گواه بهنجار انتخاب شد. پژوهش به شیوه آزمایشی با طرح پیش آزمون پس آزمون با پنج گروه انجام شد. چهار گروه متعلق به کودکان ADHD است و یک گروه مربوط به کودکان طبیعی است. نوع مداخله در گروههای ADHD به روش تصادفی تعیین شد. متغیرهای وابسته (بی توجهی و تکانشوری) با فرم فارسی آزمون عملکرد پیوسته ارزیابی شد. نتایج نشان داد، گروه تعلیم خود آموزی کلامی به کودک بیشترین را بهبودی را در عملکرد نشان می دهد. تحلیل واریانس چند متغیری و تحلیل واریانس یک راهه، و روش پیگیری توکی، تفاوتهای معنی داری بین گروه های تعلیم خود آموزی کلامی به مادر و کودک از یک سو و گروههای گواه از سوی دیگر در پاسخهای صحیح و حذف نشان داد گروه تعلیم رفتار درمانی به مادر با هیچ کدام از گروه های گواه تفاوت معنی داری نشان نداد.

این پژوهش به منظور بررسی میزان اثر بخشی دو روش درمان شناختی – رفتاری و آموزش تن آرامی عضلانی تدریجی در کاهش خستگی، پریشانی هیجانی و اختلال کارکردی پرستاران مبتلا به نشانگان خستگی مزمن انجام شده است. جامعه آماری مورد مطالعه مشتمل بر پرستاران زن شاغل در بیمارستانهای زیر مجموعه دانشگاههای علوم پزشکی شهر تهران بوده است. از جامعه مورد نظر به شیوه تصادفی طبقه ای 1088 پرستار جهت تشخیص نشانگان خستگی مزمن (CFS) مورد غربال گری قرار گرفتند. بدین ترتیب، مجموعا 72 آزمودنی CFS در سه گروه 24 نفری به طور تصادفی گماره شدند. از همان بیمارستانها، 24 پرستار بهنجار به طور تصادفی جهت گروه گواه بهنجار انتخاب شدند. پژوهش به شیوه آزمایشی با استفاده از طرح پیش آزمون – پس آزمون همراه با گروه گواه و بهنجار در چهار گروه انجام شد. سه گروه متعلق به پرستاران CFS و یک گروه مربوط به پرستاران بهنجار بوده است. نوع مداخله در گروههای CFS به روش تصادفی تعیین شد. متغیرهای وابسته (خستگی، پریشانی هیجانی و اختلال در کارکرد) با استفاده از مقیاس خستگی چالدر و فرم خود سنجی ارزیابی شد. نتایج نشان داد که درمان شناختی – رفتاری در کاهش خستگی، و اختلال کارکردی مؤثر تر از آموزش تن آرامی می باشد. در حالی که برای کاهش پریشانی هیجانی، آموزش تن آرامی درمان کارآمدتری است.