ناصر عباسی

پاسخگویی ادراک شده همسر (PPR) سازه ای است که می تواند به ارزیابی صمیمیت در زوج درمانی کمک کند. بااین وجود، پژوهش در مورد PPR به واسطه فقدان وجود مقیاس اندازه گیری استاندارد در این زمینه با مشکل مواجه شده است. هدف پژوهش حاضر ترجمه و بررسی ساختار عاملی، تغییرناپذیری، روایی و همسانی درونی مقیاس پاسخگویی و عدم حساسیت ادراک شده (PRI) در بین نمونه های ایرانی بود. جامعه آماری پژوهش حاضر، معلمان متأهل استان زنجان در سال 1401-1400 بود که در کل 429 معلم از طریق نمونه گیری در دسترس در این پژوهش مشارکت کردند. برای تحلیل داده ها از شاخص های آمار توصیفی و آزمون MAP، تحلیل موازی، تحلیل شبکه اکتشافی، تحلیل بوت استرپ، مدل پاسخ مدرج و تحلیل عاملی تأییدی استفاده شد. یافته ها نشان داد که ساختار عاملی PRI در جامعه ایران با مطالعه Crasta و همکاران (2021) مشابه است؛ یعنی PRI یک ساختار دوبُعدی داشت. شاخص های برازش مقیاس و بار عاملی گویه ها هم به تفکیک جنسیت و هم در کل نمونه مطلوب بودند. یافته های مربوط به تغییرناپذیری جنسیتی مقیاس در مدل های مختلف نیز گویای این بود که مفهوم گویه ها برای زنان و مردان یکسان است. تحلیل های مبتنی بر نظریه سؤال-پاسخ نشان داد که گویه های مستخرج برای نسخه کوتاه PRI در این پژوهش با نسخه کوتاه مستخرج از مطالعه Crasta و همکاران (2021) یکسان بود. آماره های آلفا، پایایی ترکیبی، شاخص AVE و روایی تشخیصی مقیاس PRI نیز مطلوب بودند. یافته های مربوط به روایی همگرا و واگرا نیز حاکی از روابط معنادار PRI با دیگر متغیرهای موردمطالعه در این پژوهش بود. درکل، مقیاس PRI ویژگی های روان سنجی مطلوبی نشان داد که گویایی قابلیت کاربست پذیری آن در جامعه ایران و هماهنگی آن با هنجارهای فرهنگی کشور بود. بااین حال، در مطالعه حاضر احتمال ضعیف بودن روایی تشخیصی دو سازه موجود در این مقیاس به خصوص برای گروه زنان وجود داشت که پیشنهاد می شود در مطالعات آتی با حجم نمونه بیشتر موردبررسی قرار گیرد.

آلفرد آدلر یکی از نظریه پردازان برجسته حوزه روان درمانی است که رویکرد وی در زمینه علاقه اجتماعی، مورد توجّه بسیاری از علاقه مندان این حوزه است. هدف درمان آدلری، کمک به افراد در زمینه هدایت آن ها از سمت هدف های خودخواهانه، به سوی اهداف اجتماعی است. از سوی دیگر، تدوین مبانی نظری سند تحوّل بنیادین آموزش و پرورش یکی از اقدامات مهمّی است که در طی سال های اخیر، توسط وزارت آموزش و پرورش صورت گرفته است؛ لذا بررسی مبانی جامعه شناختی آن، که نقش ویژه ای در تربیت شهروندانی صالح و جامعه ای سالم دارد، دارای اهمیّت فراوان است. پژوهش حاضر با هدف بررسی تطبیقی مبانی جامعه شناختی تربیّت رسمی و عمومی از منظر رویکرد آدلری، با روش تحقیق تطبیقی بردی، به بررسی وجوه مشترک و تفاوت میان مبانی جامعه شناختی تربیّت رسمی و عمومی و رویکرد آدلری پرداخته است. نتایج، حاکی از آن است که وجوه اشتراک متعددی میان این دو دیدگاه وجود دارد؛ از جمله اینکه در هر دو دیدگاه، جامعه جزو جدایی ناپذیر زندگی انسان هاست. همچنین افراد ضمن بی همتا بودن، در قبال جامعه مسئولیّت خاص خود را دارند اهمیّت و نقش بسیار مهمّ خانواده، از دیگروجوه اشتراک هر دو است. اما در مقابل، وجوه افتراقی چون تفاوت در نگاه به انسان، گرایش فطری اجتماعی اولیه و ثانویه و نوع نگاه به خانواد،ه در این دو دیدگاه، به چشم می خورد. نتایج مطالعه حاضر و پژوهش های مشابه که به تطبیق اسناد تعلیم و تربیت با نظریه های مقبول روان درمانی -که نقش مهمّی در سلامت روانی انسان ها دارند پرداخته اند- می تواند موجب تقویّت پایه های علمی و کاربردی سازی این اسناد گردد و افق های تازه ای را پیش روی صاحب نظران تعلیم و تربیت قرار دهد.

بُعد شخصیّت یکی از ابعاد مهّم، وسیع و جذّاب وجود آدمی می باشد. هنگامی که انسان، تحت تأثیر تنش های درونی و بیرونی، دچار اضطراب و ناآرامی شود، این ناآرامی ها به ساختار شخصیّت وی نفوذ می کنند و موجب خواهند شد که ساختار شخصیّتی فرد مختل شود. غاده السّمان، نویسنده زن معاصر عرب، نیز به علّت زندگی در اوضاع جنگ و آشوب، دچار اضطراب واقع شده و سال های پرآشوب بیروت را با تمام وجود لمس کرده است. به همین علّت این آشفتگی های درونی در نوشته های او نمود یافته اند. بیروت ۷۵ نخستین رمان غاده السّمان، تصویری از بیروت در آستانه ی جنگ داخلی است. از آنجایی که نظریه شخصیّت خانم کارن هورنای، یکی از مهمّ ترین نظریه های شخصیّت است که مورد توجّه پژوهشگران حوزه ادبیّات قرار گرفته است، پژوهش حاضر به شیوه توصیفی - تحلیلی و در چهارچوب این نظریه به بررسی و تحلیل شخصیّت های اصلی رمان بیروت 75، فرح، یاسمینه، طعان، ابوالملا و ابوالمصطفی، پرداخته است. بر اساس یافته های پژوهش، فرح دارای شخصیّت روان رنجورانه پرخاشگر هورنای است. یاسمینه راهبه که به سرنوشتی تلخ دچار می شود دارای شخصیت مطیع نظریه هورنای است. ابوالملا که برای آزادی دخترانش دست به دزدی می زند نیز دارای شخصیّتی مطیع است. طعان که ابتدا فاقد شخصیّت های روان رنجور است، به جرم باسواد بودن مجبور به جدایی از قبیله اش می شود؛ دارای شخصیتی جدا شد. ابومصطفی هم که برای رسیدن به اهدافش دست به انتحاری می زند دارای شخصیت پرخاشگر ازنظر نظریه کارن هورنای می باشد.

نوجوانی دوره حساسی از زندگی می باشد و نوجوانان بزهکار در معرض آسیب های روان شناختی بسیاری هستند. هدف پژوهش حاضر بررسی آموزش گروهی مبتنی بر رویکرد راه حل محور بر سازگاری و سلامت روان نوجوانان بزهکار شهر تهران بود. روش پژوهش شبه آزمایشی با طرح پیش آزمون - پس آزمون با گروه کنترل بود. جامعه آماری پژوهش شامل نوجوانان بزهکار 18- 14 ساله کانون اصلاح و تربیت شهر تهران در سال  بود که از بین آنان تعداد 24 نفر به روش نمونه گیری در دسترس انتخاب و سپس به صورت تصادفی در دو گروه آزمایش و کنترل (هر گروه 12 نفر) جایگزین شدند از پرسش نامه های سلامت روان، سازگاری اجتماعی و سنجش نگرش به بزهکاری استفاده شد. گروه آزمایش به مدت هشت جلسه 90 دقیقه ای یک بار در هفته تحت مشاوره گروهی با رویکرد راه حل محور قرار گرفتند و گروه کنترل هیچ گونه مداخله ای دریافت نکرد. داده ها با استفاده از آزمون تحلیل کوواریانس چند متغیره تحلیل شدند. نتایج نشان داد آموزش گروهی مبتنی بر رویکرد راه حل محور بر سازگاری و سلامت روان نوجوانان بزهکار تأثیر معنا دار دارد. نتایج پژوهش حاضر قابلیت این را دارد که مورداستفاده نظری و کاربردی مشاوران، روان شناسان و سازمان های ذی ربط قرار بگیرد.

توسعه فرهنگ پژوهش، در نظام آموزش و پرورش از جایگاه والایی برخوردار است؛ به گونه ای که بدون انجام پژوهش، امور آموزشی نیز از پویایی و نشاط لازم برخوردار نخواهد بود. حال توجّه به امر پژوهش در دانشگاه فرهنگیان از اهمیتّی مضاعف برخوردار است؛ چرا که مهارت های پژوهشی منجر به توانمندسازی دانشجو معلّمان در حین تحصیل و در نهایت تدریس و حل مسائل آموزشی می شود. زبان و فرهنگ عربی به دلیل اشتراکات فراوان با زبان و فرهنگ فارسی و نیز اهمیّت دینی و مذهبی که در ایران دارد، همواره مورد توجّه پژوهشگران و زبانشناسان ایرانی بوده است؛ بنابراین این پژوهش قصد دارد جایگاه پژوهش در برنامه درسی رشته آموزش زبان عربی دانشگاه فرهنگیان را واکاوی نماید. روش پژوهش حاضر، به لحاظ شیوه جمع آوری داده ها از نوع پژوهش های تحلیل محتوای توصیفی و تحلیلی است. هدف این پژوهش، شرح کامل دروس پژوهش محور و نگاه دقیق و توجّه جدّی به جایگاه پژوهش در برنامه درسی رسمی رشته آموزش زبان عربی دانشگاه فرهنگیان می باشد. بررسی ها نشان داد که تنها 5% از برنامه درسی رشته آموزش زبان عربی دانشگاه فرهنگیان را دروس پژوهشی به خود اختصاص داده اند و رویکرد غالب در برنامه درسی این رشته رویکرد کیفی است. نتایج این مطالعه می تواند نیمرخی منسجم پیش روی برنامه ریزان درسی این رشته قرار دهد و به لحاظ اهمیّت موضوع، مسئولین امر را در جهت رفع نواقص، توجّه بیشتر به غنی تر شدن و کاربردی سازی برنامه درسی این رشته یاری نماید.

مقوله چندمعنایی از مهم ترین مبحث هایی است که در مکاتب مختلف زبان شناسی و سنّت مطالعه معنی مورد توجّه قرار دارد. در پژوهش حاضر مقوله چندمعنایی در صفات ترکی آذربایجانی با رویکرد شناختی بررسی شده است. نوشتار پیش رو توصیفی - اسنادی بوده و داده های پیکره از مجلاّت محلّی به زبان ترکی، فرهنگ ترکی - فارسی (شاهمرسی) و فرهنگ فارسی - آذربایجانی، نوشته بهزادی انتخاب شد. گزینش معانی سرنمون براساس نتایج پرسش نامه محقّق ساخته، مصاحبه و نیز شمّ زبانی نگارنده بوده است. با بررسی پیکره های دردسترس، درمجموع هفتاد صفت ساده چندمعنا شناسایی و برای هر صفت، شبکه شعاعی ترسیم شد. با بررسی معانی مختلف این صفات، مشخّص شد که ازمیان سازوکارهای شناختیِ ایجاد چندمعنایی، استعاره های مفهومی بیشترین سهم را به خود اختصاص می دهند و برخلاف دیدگاه سنّتی، ارتباط میان معانی صفات چندمعنی، تصادفی نیست، بلکه رابطه نظام مندی برقرار بوده که با مقوله بندی شعاعی قابل توصیف است. نتایج پژوهش حاضر به همراه پژوهش های مکمّل در این حوزه می تواند درزمینه آموزش زبان و تألیف فرهنگ های لغت کاربردی تر، افزایش میزان ارتباط در بازیابی اطّلاعات و ماشین های ترجمه دقیق تر یاری گر متخصّصان این حوزه ها باشد.