سید رضا میراحمدی

سید رضا میراحمدی

مطالب

فیلتر های جستجو: فیلتری انتخاب نشده است.
نمایش ۱ تا ۲۰ مورد از کل ۲۷ مورد.
۱.

کاربست بُعد شناختی در خوانش گفتمان نامه 31 نهج البلاغه(مقاله علمی وزارت علوم)

تعداد بازدید : 879 تعداد دانلود : 682
نشانه- معناشناسی که شکل تکامل یافته نشانه شناسی کلاسیک است، فرصتی فراهم آورده تا مطالعه چگونگی تولید، کارکرد و دریافت معنا در نظامی فرآیندی میسر گردد. بر این اساس در روابط نشانه ها فقط به نمایش تولید دال ها و قدرت مدلول ها بسنده نمی شود؛ بلکه علاوه بر آن، شرایط و ماهیت چگونگی شگل گیری گفتمان نیز بررسی می شود. به این ترتیب گفتمان تبدیل به محل ثبت، دگرگونی، تولید، ویرانگری و بازسازی نشانه_معناها می شود و زمینه را برای دستیابی به مفهومی جدید و غیر منتظره ایجاد می کند. در این راستا با استفاده از روش تحلیلی- توصیفی، متن نامه 31 نهج البلاغه با عنوان«وَمِن وَصیَّهٍ لَهُ لِلحَسَنِ بنِ عَلِیٍّ کَتَبَ إِلَیهِ بِحَاضِرِینَ» به منظور بررسی بُعد شناختی گفتمان از منظر نشانه-معناشناسی انتخاب گردیده است . یافته های پژوهش حاکی از آن است که گفتمان غالب در متن اصلی ، گفتمان شناختی است، چرا که امام به عنوان گفته پرداز در تمام گفتمان از افعال شناختی متعدد بهره گرفته است و برای نیل به آن از ابزار مجاب سازی از نوع گونه تشویقی بیش از سایر شیوه ها بهره جسته اند چرا که فرزندشان به عنوان مخاطب مخالف و مقابل گفتمان نیستند .
۲.

میدان معناشناختی واژه های زعم، مریه و ریب در قرآن کریم

کلید واژه ها: قرآن کریم معناشناسی میدان معنایی ایزوتسو

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 21 تعداد دانلود : 965
یکی از روش های معناشناسی، نظریه ایزوتسو است که در حوزه واژگان قرآنی کاربرد دارد. ایزوتسو برای استخراج معنای واژگان، با نگاهی به معنای واژه در شعر جاهلی به تطوّر معنایی توجّه نموده و واژگان کانونی، کلیدی و فرعی را مشخّص می نماید. سپس با هفت روش (تعریف بافتی، جانشینی واژگان، واژگان متضادّ، میدان معنایی، صورت منفی واژگان، ترادف عبارات و کاربرد در بافت غیردینی) معنای واژگان را مشخّص می نماید. این پژوهش، پس از مشخّص نمودن نوع واژگان، با روش توصیفی-تحلیلی به تأثیر هر واژه در میدان معنایی پرداخته است. سپس معناشناسی واژگان «زعم»، «مریه» و «ریب» با استفاده از بخش های قابل پیاده سازی نظریه ایزوتسو انجام شده است. از خلال این جستار مشخّص شد واژگان «زعم»، «مریه» و «ریب» در شعر جاهلی، کاربرد داشته امّا در کاربرد قرآنی به ترتیب دارای معنای اساسی «عقیده باطل»، «شکّ لجوجانه» و «شکّ معاندانه» است. از سه واژه مورد بررسی، «مریه» و «ریب» در قرآن در باب افتعال به کار رفته اند و این موضوع نشان دهنده آن است که این دو میدان معنایی قابلیّت تأثیرگذاری بیشتری دارند.
۳.

دراسه الأسلوب المهذّب فی اللغه العربیّه وفقاً لنظریّه التأدّب عند براون ولیفنسون(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: نظریه التأدب الأسالیب المهذبه مستویات التأدب الفشل التداولی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 542 تعداد دانلود : 814
إنّ الأسلوب المهذّب من القضایا المهمّه فی التواصل، حیث یمهّد الطریق لتواصل ناجح مع المخاطب ویحول دون الفشل التداولیّ. لقد درست هذه المقاله الأسلوب المهذّب فی اللغه العربیّه وفقاً لنظریّه التأدّب عند براون ولیفنسون التی تعتبر من أشهر النظریّات فی هذا المجال، إضافه إلى نظریّه بروک وناغاساکا المأخوذه من النظریّه الأصلیّه. ولکنّ البحث لم یتوقف عند النظریّه، بل قام بدراسه أنواع الأسالیب المهذّبه فی اللغه العربیّه بأمثله وظیفیّه وفقاً للمنهج المتبع فی هذا البحث وهو منهج وصفیّ – تحلیلیّ، بعد أن درس خلفیّه التأدّب فی اللغه العربیّه وبیّن الفارق بین التلطّف والتأدّب وهما مصطلحان خلط بعض الباحثین بینهما فی دلالتهما. وقد اقترحت هذه الورقه البحثیّه مستویات للتأدّب من المستوى الأوّل حتى الثالث لتیسیر استخدام الأسالیب المهذّبه فی المواقف التواصلیّه. وخلصت إلى أنه من الأحسن أن نستخدم التلطّف بمعنى حسن التعبیر الذی یقابل المحظور اللغویّ ونستخدم التأدّب لتسمیه نظریّه براون ولیفنسون نظراً لدلالته اللغویّه. کما یمکن تناول الأسالیب المهذّبه ضمن تقسیمها إلى أربع فئات رئیسه (مخاطبه الآخرین، واستخدام الأسلوب المباشر بشکل مهذّب، والاعتذار، والاستفهام) وفئات فرعیّه، حیث یتمّ تقدیم مستویات للتأدّب وفقا لنظریّه براون ولیفنسون فی ثلاثه مستویات، وکلّما ارتفع المستوى کانت نسبه تهدید ماء وجه المخاطب أکثر.
۴.

دور التکرار فی مغالاه المعانی وتوجیه المتلقّی علی أساس نظریّه فان دایک (تطوّرات إیران الفضائیّه فی قناتی"العالم"و"العربیّه" أنموذجاً)(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: التکرار تطورات إیران الفضائیه فان دایک قناه العالم قناه العربیه

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 617 تعداد دانلود : 883
إنّ استخدام أیّ ظاهره من ظواهر الأدب فی الشعر والنثر لا یکون عبثاً ومن دون دوافع مسبقه وینطبق ذلک علی التکرار، فأصبح التکرار من التقنیات الواضحه لبناء النص الخبریّ، إذ یلعب دوراً بارزاً فی معالم الوصول إلی مضمون النص ونقل المعانی الخفیّه فی النصوص الخبریّه للمخاطب ویعدّ أداه إستراتجیّه قویّه تؤدّی إلی توجیه الانتباه إلی اللغه ذاتها وتنبیه المتلقّی إلی ما یریده المتکلم أو الکاتب؛ فإنّ وسائل الإعلام تستخدم التکرار قاصدهً ترسیخ غایتها الرئیسه فی أذهان الناس وهی تمهید الطریق لقبول السیاسات المتبعه فی هذه الوسائل.ویقوم البحث الراهن بتحلیل النصوص الخبریّه فی قناتی "العالم والعربیّه"، مرکّزا علی دور التکرار فی مغالاه المعانی وأهمیّته فی انتباه المخاطب إلی بعض المعانی الخاصّه علی أساس نظریّه "فان دایک"؛ حیث تشیر نتائج البحث إلى کیفیّه محاوله أصحاب وسائل الإعلام وأسالیبهم لغرس صوره إیجابیّه لأنفسهم أو للجهات المتبوعه وصوره سلبیّه للجهات المعارضه لسیاساتهم فی أذهان الجمهور باستخدام تقنیه التکرار. ولهذا تستخدم فی قناه العالم الإخباریّه الحکومیّه الإیرانیّه کلمات مثل "النجاح"و"السلمیّ"و"الدفاعیّ" کما تتکرّر کلمات مثل "غیر سلمیّ" و"التهدید" و"القلق الشدید" فی قناه العربیّه السعودیّه؛ لأن ترتیب الکلمات الإیجابیّه أم السلبیّه معًا فی نص إخباریّ یتسبّب فی إنشاء صوره إیجابیّه أو سلبیّه عن إیران، فیتمّ تسجیلها فی أذهان الجمهور والتکرار یعمل مثل مطرقه ترسّخ هذه الصوره الإیجابیّه أو السلبیّه فی أذهان المخاطبین.فتکمن أهمیه هذا البحث فی أنّ التکرار هو من أکثر التقنیات المستفاده لنقل الرسائل الخفیّه إلی الجمهور، والتی حظیت باهتمام إعلامیّ کبیر، لا سیّما فی السنوات الأخیره، خاصّهً فی الأخبار المتعلّقه بإیران، حیث إنّ معرفه أسالیب استخدام هذه التقنیه فی وسائل الإعلام تزید من معرفه الجمهور الإعلامیّه.
۵.

نقدی بر کتاب الشعر والشعراء فی العصر العباسی (شعر و شاعران در عصر عباسی)(مقاله علمی وزارت علوم)

تعداد بازدید : 127 تعداد دانلود : 99
نقش بی بدیل تاریخ نگاران ادبی در اثبات حوادث ادبی و نیز برجسته کردن نقش ادیبان غیر قابل انکار است و اگر نتوان آن را برترین وسیله دانست می توان آن را دست کم یکی از بهترین وسائل در ابراز و نمایاندن نقش بی همتای ادبیات در ساخت و بافت های اجتماعی و فرهنگ افزایی جامعه شمرد. کتاب «الشعر والشعراء فی العصر العباسی» یکی از آثار پرفروغ نویسنده پرتوان و ناقد مایه ور و با بصیرت، مصطفی شکعه است که به سبب شیوه منتقدانه مؤلف بسیار اثرگذار به نظر می آید. آنچه بیشتر از همه مشهود است، نقاط قوت کتاب بود که بر کاستی ها یا ضعف های اندک و احتمالی آن غالب بود. از بهترین یافته های این پژوهشواره این که شکعه با اشراف و تمرکز بر شعر و شعرای این دوره بسیار پراهمیت ادبی و نقد بسیار ژرف، و نیز نمودار کردن ادبیّت برخی از شاعرانی که در دیگر کتب همسان، یا بسیار کمرنگ جلوه داشتند و یا بی فروغ بودند، نقش اثرگذار خود را به درستی ایفا کرده است. فصل ها نیز بر اساس همین رویکرد ویژه و نوآورانه نویسنده، که در کتاب های هم موضوع با آن یافت نمی شود یا اندک است، تنظیم شده است و موازنه های او نیز نشان از احاطه و ژرف نگری اش دارد. شاید نقطه ضعف ایشان بیشتر موارد شکلی اندک بوده است وگاه نیز مفهومی.
۶.

خوانش معناشناسانه کارکرد عناصر چهارگانه داستان قرآنی موسی(ع) و فرعون(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: واژگان کلیدی: عناصر چهارگانه گاستون باشلار داستان موسی (ع) و فرعون

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 325 تعداد دانلود : 607
عناصر چهارگانه در میان اساطیر و باورهای کهن بشر جایگاهی ویژه داشته و آرای فیلسوفان، طبیبان و عارفان زیادی را به خود اختصاص داده است. در ادبیات نیز این عناصر آشکار بوده است. باشلار تخیلات مادی بشر را بر اساس عناصر آب، آتش، خاک و باد طبقه بندی می کند و معتقد است برای بازشناسی شاعران اصیل، باید به میزان نزدیکی و دوری آن ها از این عناصر توجه کرد. از نظر او اثر هنری پویایی خود را از عمق ارتباط با عناصر چهارگانه می گیرد که این عناصر به شکل گسترده و هنری در سوره قصص آشکار است. مربع معنایی با فشرده کردن فرایند کلامی، نقطه مرکزی و قلب گفتمان را نشانه می رود. فرایند پویای کلام را به تصویر می کشد و بر ارتباط مقوله ای استوار است. هدف این مقاله یافتن تأثیر عناصر چهارگانه بر فرایند تحول معنایی است تا اثر آن ها را در لایه انتزاعی و پنهان متن کشف کند. بدین ترتیب، نگارندگان در این پژوهش کوشیده اند با استفاده از رویکرد مربع معناشناسی گرمس و نظرات باشلار کارکرد این عناصر طبیعی را در سوره قصص با محوریت داستان حضرت موسی(ع) و فرعون بررسی کنند و تضادهای موجود در محور حرکتی دو کنشگر اصلی داستان را بر اساس مربع معناشناسی گرمس تحلیل کنند. نتایج مقاله نشان می دهد، عناصر چهارگانه، همگونی زیادی با جامعه هدف نبوت حضرت موسی(ع) (جامعه مصر) دارند. آب، آغازگر نجات بخشی بشر است. آتش، نشانه تغییر و تولدی دوباره است. بسامد عنصر خاک پر رنگ تر از بقیه عناصر است. هممچنین، در محور معنایی رسالت و هدایت، عناصر چهارگانه محور ارتباطی تقابل تناقضی را شکل می دهند.
۷.

منهجیّه ترجمه الصور الکنائیّه عن القیامه فی القرآن الکریم وفق نظریه لارسون ترجمه مکارم الشیرازیّ وحسین أنصاریان نموذجاً(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: المنهجیه القرآن صور کنائیه للقیامه نظریه لارسون الترجمه الفارسیه

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 85 تعداد دانلود : 797
إن ترجمه النصوص المختلفه وخاصّه المقدّسه منها والصور الأدبیّه المستخدمه فیها، بما فی ذلک الکنایه، تتطلّب حلولاً أساسیّه. ولارسون هی واحده من اللغویّین الذین قدّموا استراتیجیات عملیّه لترجمه الصور المجازیّه، حیث تؤکّد، من خلال تقدیم ثلاث ااستراتیجیات والتمییز بین الأسس الدلالیّه والبنى الفوقیّه النحویّه والمعجمیّه والصوتیّه للغه، على اکتشاف المعانی الأصلیّه من خلال فحص البناء اللغویّ ثم إعاده التعبیر عنه فی إطار اللغه الهدف؛ إذ ترجمتها الدلالیّه هی ترجمه وفیّه للغه المصدر وتعتبر طریقه موثقه لترجمه النصوص المختلفه وخاصه النصوص الدینیّه. والغرض من هذا البحث هو التعرّف على طرق الترجمه فی نموذج لارسون ودراسه مدى فعالیّه الاستراتیجیات المقترحه فی هذا النموذج ونسبه توافقها مع ترجمه "مکارم الشیرازی" و"حسین أنصاریان" فی ترجمه کنایات النصف الأول من القرآن الکریم. تم تنظیم هذا البحث من خلال طریقه مراجعه الترجمات بناءً على نهج لارسون، حیث اختیرت اثنتا عشره صوره کنائیّه من إحدى وعشرین صوره موجوده عن موضوع القیامه فی هذا القسم. ومن أهمّ نتائج البحث التی تجدر الإشاره إلیها هی أنّ أداء المترجمَیْن کان مختلفاً فی مکوّنات الترجمه الدلالیّه، إذ کان "مکارم" فی ترجمه المعانی المجازیه أکثر دقّه من أنصاریان، واتّصف الأخیر فی ترجمه المکوّنات المعجمیّه المهمّه ونقل المعلومات الضمنیّه والصریحه للنصّ بأداء أکثر دقّه وحساسیّه. ولکنهما فی ترجمه العلاقات العامّه والخاصّه للکلمات یتّبعان نهجاً مشابهاً.
۸.

تأثیر تداخل زبانی مثبت در یادگیری زبان عربی

کلید واژه ها: تشابهات میان زبانی تداخل زبانی تداخل مثبت آموزش زبان عربی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 670 تعداد دانلود : 959
ارتباط بین ایران و کشورهای عربی و وام گیری از زبان های یکدیگر باعث بروز بسیاری از تشابهات در نظام زبانی فارسی و عربی شده است. از جمله مسائل مهم به وجود آمده دراین ارتباط، پدیده «تداخل زبانی» است که در هنگام استفاده از زبان عربی پدیدار شده و بر فرایند آموزش و یادگیری زبان عربی تأثیر می گذارد. تداخل موجود بین این دو زبان، دو تأثیر مثبت و منفی به همراه دارد. با وجود تأثیرات منفی تداخل، به منظور تسهیل در امر آموزش و یادگیری زبان عربی می توان از جنبه های مثبت این پدیده بهره کافی گرفت. این پژوهش به روش تحلیلی-توصیفی با هدف تبیین تداخل مثبت زبانی، به استخراج تشابهات موجود در واج، واژگان و دستور دو زبان و مقایسه آن ها پرداخته است. نتایج پژوهش نشان می دهد که بسیاری از واژگان عربی در فارسی دچار تغییر یا تحول معنایی نشده و معنایی یکسان در دو زبان دارند. این عدم تغییر و تحول معنایی باعث یادگیری آسان تر برخی واژگان دخیل خواهد شد. از طرفی برخی تشابهات دستوری در دو زبان وجود دارد که با بهره گیری اساتید و مدرسان زبان عربی از این تداخلات دستوری مشابه و موجود بین دو زبان، فرایند آموزش تسهیل می شود. یادگیرنده زبان دوم همیشه دنبال راهی می گردد که یادگیری را برای خود آسان تر و جذّاب کند؛ بنابراین با استفاده بیشتر از این تشابهات و یادآوری آن به یادگیرنده در هنگام آموزش، رغبت وی به یادگیری زبان عربی افزون تر خواهد شد.
۹.

بررسی ترجمه خطبه های برگزیده نهج البلاغه بر اساس الگوی صوری و پویای نایدا (مطالعه موردی: ترجمه انصاریان، دشتی و مکارم شیرازی)(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: نهج البلاغه خطبه های برگزیده ترجمه الگوی صوری و پویا یوجین نایدا

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 830 تعداد دانلود : 386
نایدا زبانشناس مشهور آمریکایی در حوزه ترجمه و زبان شناسی است که ترجمه را به دو دسته صوری و پویا تقسیم می کند. ترجمه صوری همان ترجمه لفظی و پایبندی به نویسنده است و ترجمه پویا، ترجمه ارتباطی یا انتقال پیام و توجه به مترجم می باشد. در ترجمه پویا به علت ایجاد تعدیلات فراوان می توان از عناصری چون حذف، اضافه، کاهش و تغییر نقش کلمات و عبارت استفاده کرد. در این پژوهش با استفاده از روش توصیفی- تحلیلی با ذکر نمونه هایی از خطبه های نهج البلاغه، ترجمه های انتخابی بر اساس الگوی ذکر شده مورد بررسی قرار می گیرند. در بحث مؤلفه اضافه کردن یا کاستن از عناصر واژگانی ترجمه، توجه به بافت و موقعیت کلام و در نظر گرفتن ساختمان اصلی زبان مبدأ و مقصد از اهمیتی بالا برخوردار است؛ چراکه این دو مؤلفه گاهی باعث انقال معنا و پیام مورد نظر از زبان اصلی به متن مقصد و گاهی نیز باعث بر هم خوردن صورت و ساختار زبانی در متن مقصد می گردند. از میان مترجمان، دشتی و مکارم شیرازی از میان چهارده نمونه انتخابی از واژگان نهج البلاغه هر کدام به ترتیب نه مورد را بر اساس مدل پویا و پنج مورد را بر اساس مدل صوری به زبان مقصد انتقال داده اند و انصاریان نیز از چهارده مورد، هفت مورد را بر اساس مدل پویا و هشت مورد دیگر را بر اساس مدل صوری ترجمه کرده است.
۱۰.

تحلیل کاربردشناسانه کارکرد اقناعی استعاره در نامه های برگزیده نهج-البلاغه

کلید واژه ها: نهج البلاغه نامه های برگزیده استعاره کاربردشناسانه اقناع

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 12 تعداد دانلود : 505
کاربردشناختی، ادبیات را به عنوان مؤثرترین و زیباترین نوع گفتمان تلقی می کند، گفتمانی که نه تنها زیبایی و جمال در آن بلکه تمام کارکردها و وظائف ارتباطی زبان در آن موجود است. بنابراین فن اقناع به عنوان هدف غایی هر گفتمانی، در ذیل مکتب کاربردشناختی قرار می گیرد. استعاره به عنوان ابزاری است که جایگاهی بالا در امر ارتباط بین متکلم و فرستنده و نیز در امر اقناع و اثرگذاری بر مخاطب دارد. مقاله حاضر با روش توصیفی تحلیلی سعی دارد این صنعت بلاغی را با هدف اقناع مخاطب در نامه های برگزیده نهج البلاغه بررسی کند. از دستاوردهای پژوهش این است که امام7 بیش تر استعاره خود را درجهت تنبیه، تذکیر و ترغیب مخاطب به کار می گیرد و برای اقناع مخاطب از این طریق، تصاویری ساده و ملموس انتخاب می کند که اقناع و قدرت تأثیری بیش تر دارند.
۱۱.

بررسی دو کتاب مختارات من النصوص الأدبیه فی العصر العباسی الثانی و المنتخب من نظم العصر العباسی و نثره (2)

کلید واژه ها: نقد کتاب کتاب المنتخب کتاب مختارات شکل محتوا نقاط ضعف و قوت

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 272 تعداد دانلود : 524
کتاب هایی که در یک موضوع نگاشته می شود گاهی این سؤال را درپی دارد که با وجود بودن یکی، فایده بعدی چیست؟ آیا نقص یا خللی نویسنده دوم را بر آن داشته که دست به نگارش جدیدی بزند یا حتی فراتر از آن با وجود بودن تألیفات فراوانی در متون منتخب، که گاهی با شرح و تحلیل همراه است، چه سودی به بار می آورد؟ دو کتاب موردنقد در یک سال نگاشته شده و هر کدام با انگیزه ای خاص یا احساس نیازی گردآوری شده است. اگر دو تألیف در یک سطح و با رویکرد واحدی بود امر موازنه دقیق تر و قدری سخت تر می شد، اما از این دو تألیف مختارات عامری درس نامه ای برای این ماده درسی به شمار می آید و دیگری در راستای کتاب های سازمان سمت است که بیشتر جنبه آموزشی دارد و معیارهای خاصی نیز برای چاپ این کتاب ها دارد. نویسنده قصد خود را تکمیل کتاب تاریخ خود دانسته است. به سبب شکل دو اثر و شیوه پرداختن به متون این دوره، مقایسه دقیق بین دو کتاب کمی دشوار به نظر می رسد. از مهم ترین نتایج حاصل از این تحقیق آنکه اشکالات تقریباً فراوان شکلی و محتوایی در هر دو کتاب وجود دارد که نباید در کتاب های آموزشی وجود داشته باشد. گزینش سروده ها در کتاب مختارات بیشتر بر اساس واقعیت دانشجوی کارشناسی است و کاملاً یک درس نامه به شمار می آید، اما متون در کتاب المنتخب کامل تر و متنوع تر است.
۱۲.

القصدیّه فی رسائل الإمام علیّ (ع) إلی معاویه فی ضوء الأفعال الکلامیّه(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: التداولیه القصدیه الأفعال الکلامیه رسائل الإمام علی (ع) إلی معاویه

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 873 تعداد دانلود : 851
القصدیّه من أهم العوامل التی تؤثر علی استعمال اللغه فی الخطاب وتلعب دوراً أساسیاً فی توجیه المرسل إلى اختیار استراتیجیّه الخطاب کما تسهم فی تأویل الخطاب من قبل المرسل إلیه حسب سیاق معیّن. القصدیّه من المفاهیم الأساسیّه والفاعله فی اللسانیات التداولیّه التی تهتمّ بالثلاثیّه (المرسِل والرساله والمرسَل إلیه) فی عمل فنیّ. تبحث هذه المقاله عن مقاصد الإمام علیّ (ع) فی مراسلاته مع معاویه، رامیه إلی الکشف عن استراتیجیّه الإمام فی توجیه المخاطب، معتمده علی الأفعال الکلامیّه وقوّتها الإنجازیّه. فهذه الأفعال التی تعتبر إحدی محاور اللسانیات التداولیّه وأهمها، یعتمد علیها المرسل فی تحقیق مقاصده الخطابیّه وتغییر الواقع والتأثیر علی الغیر من خلال الأقوال الوصفیّه التقریریّه أو الأدائیّه الإنجازیّه کالاستفهام والأمر والنهی والتوبیخ وغیرها. فاعتمدت الدارسه الحالیّه علی المنهج التداولیّ فی ضوء الوصف والتحلیل لعرض النماذج وتحلیلها، حیث وصلت إلی أنّ الأفعال الکلامیّه فی رسائل الإمام (ع) لمعاویه بشکل غیر مباشر تحمل طاقات إنجازیّه لتوجیه مخاطبه والتأثیر فیه وذلک ملائم مع الاستراتیجیّه التلمیحیّه بتجاوز المعنی الظاهر إلی معنی ضمنیّ لإنجاز فعل التوجیه الذی یتداخل مع الاستراتیجیّه التوجیهیّه، حیث یحاول الإمام من خلالها أن یضغط علی مخاطبه من خلال شرط الصیغه (الأمر) والسلطه (المنزله الاجتماعیّه).
۱۳.

تحلیل زبان شناختی «خروج آمریکا از برجام» در گفتمان های دو شبکه «العربیه» و «المنار»(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: تحلیل گفتمان برجام ون دایک العربیه المنار

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 204 تعداد دانلود : 86
رسانه ها نمی توانند مخاطبان خود را وادار سازند که «چگونه» بیندیشند؛ اما می توانند با به کارگیری مهارت هایی، آن ها را ترغیب کنند که به «چه موضوعی» فکر کنند، به همین منظور با برجسته سازی پیام هایی که در راستای اهداف آن هاست، توجه مخاطبان را به آن موضوع جلب می کنند. برای برجسته سازی پیام در رسانه ها، تکنیک های مختلفی وجود دارد که از جمله آن ها، تکنیک های زبانی است. پژوهش حاضر به تحلیل زبان شناختی خروج امریکا از برجام در گفتمان های دو شبکه « العربیه » عربستان و« المنار » لبنان با استفاده از الگوی ون دایک می پردازد. «برجسته سازی» و «حاشیه رانی» تکنیک هایی هستند که این دو شبکه تلاش کردند با بهره گیری از آن، قوت گفتمان خود را برجسته کنند ودرمقابل قوت غیر (دشمن) را به حاشیه ببرند و ضعف وی را برجسته کنند. داشتن ایدئولوژی متفاوت نسبت به برجام، معیار اصلی انتخاب این دو شبکه خبری بوده است. این شبکه ها تلاش کردند با استفاده از ابزارهای زبانی چون تکرار، مبالغه، تضاد، قصر و... به دنبال تأثیرگذاری بر مخاطب و اقناع وی باشند و به همین منظور با انتخاب دقیق حروف و واژگان به کار رفته در متن اخبار، واقعیت ها را به گونه ای دیگر نشان دهند و پیام پنهان مورد نظر خود را زیرکانه و غیرمستقیم به مخاطبان منتقل کنند.
۱۴.

المفعول المطلق المجرور بالحرف(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: المفعول المطلق الجار المجرور حرف الباء حرف الکاف

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 93 تعداد دانلود : 131
إن ما یعرف بالمفعول المطلق فی الأعمال النحویه یطلق على المفعول المطلق الاصطلاحی، أی المصادر المفرده المنصوبه المشترکه مع الأفعال فی أصلها بتوظیفات توکیدیه أو عددیه أو بیان نوع أو ما ناب مناب الفعل. ویبدو أنّ الجار والمجرور الذی له فاعلیه المفعول المطلق قد تعرّض للجهل والغفله؛ وهذا ینبعث من أنّ نزعه النحو العربی نزعه إلى الإعراب واللفظ. ویکفیه فی تحدید دور الجار والمجرور بتعلیقهما وترتیبهما إلى عامل فعلی أو شبه فعلی. هذا ویمکن تعیین دور إعرابی للجارّ والمجرور، علاوه على ما یکون لهما دور الخبر والصفه والحال. وتنوی هذه المقاله بمنهج وصفی تحلیلی، بیان ثنائیه صوره المفعول المطلق معتمده على نماذج قرآنیه وغیرها؛ والصورتان هما: المصدر المفرد المنصوب، وهو معروف عند النحاه بالمفعول المطلق، وهذا هو القالب السائد؛ والأخرى وهی أقلّ استعمالا تلک التراکیب التی تتألّف من الحرفین: الباء و الکاف والمصدر المجرور من أصل الفعل، وذلک بشروط ومعاییر محدّده. ویمکن تحدید دور إعرابی معین لکثیر من الجار والمجرور المستعمل فی الجمله. وهذا باعتبار المعنى والتحاشی من الاتجاه الإعرابی.
۱۵.

حقیقت نمایی در البخلاء جاحظ (موردکاوی قصه های اهل مرو و خراسان)(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: حقیقت نمایی البخلاء جاحظ قصه مرو و خراسان شعوبیه

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 379 تعداد دانلود : 467
جاحظ (۱۶۰-۲۵۵ق) نویسنده توانای قرن دوم وسوم هجری، یکی از سرشناس ترین چهره های نثر عربی است که در حوزه های مختلف گیتی شناسی، نقد و ادبیات، موسیقی و جانورشناسی قلم زده است. او چندین اثر مشهور و جریان ساز دارد که "البخلاء" یکی از جذاب ترین آن هاست. جاحظ در این کتاب به طور ویژه موضوع بخل را به عنوان مضمونی اجتماعی مورد دقت و واکاوی قرار داده و آن را دستمایه کار خویش ساخته و قصه هایی از خسیسان روایت نموده است. او بخش عمده ای از داستان های خود را به روایت های بخیلان اهل مرو و خراسان اختصاص داده که نشان می دهد در این اثر بی تأثیر از جریان شعوبیه، یکی از مهم ترین جریانات سیاسی آن دوران، نبوده است. جاحظ با توسل به این جریان به نگارش داستان هایی می پردازد و به عجم ها نسبت می دهد که مبنای حقیقی ندارد. اما او ادیبی بلیغ و توانا است و این حکایت ها را در قالبی حقیقت نما به مخاطب ارائه داده است و با وجود این که قصه ها از حقیقت تهی است و با قوّه عقل و منطق همخوانی ندارد اما خواننده با توجه به کاربرد ابزارهای حقیقت نما از جانب نویسنده، داستان را حقیقت می پندارد.این پژوهش نشان می دهد که اتکاء جاحظ بر نوع قصه با رعایت ضوابط فنّی و علّی آن، ایجاد فرایند استناد، دقت در توصیف اشیاء و وصف مشروح آن فرایند حقیقت نمایی را ایجاد می کند و خواننده را به تصدیق حکایت های خود وا می دارد.
۱۶.

واکاوی ترجمه گرمارودی از نامه امام علی (ع) به مالک اشتر بر پایه راه کارهای هفت گانه وینه و داربلنه(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: نهج البلاغه گرمارودی وینه وداربلینه ترجمه مستقیم ترجمه غیر مستقیم

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 675 تعداد دانلود : 451
ژان پل وینه و ژان داربلنه از ایده پردازان مشهور نقد ترجمه در کتاب خود، "سبک شناسی تطبیقی فرانسوی و انگلیسی: یک روش برای ترجمه" (1995)، روش ها و معیارهای هفت گانه ای را برای ترجمه معرفی می کنند که هر مترجمی خواه ناخواه از آن ها استفاده می کند و بهره گیری مترجم از هریک از این روش ها و بررسی میزان این بهره گیری، روش ترجمه مترجم اعم از ترجمه مستقیم و غیرمستقیم را آشکار می سازد. این پژوهش در دو بعد نظری و تطبیقی، ابتدا به شرح مؤلفه های وینه و داربلنه پرداخته و سپس با روشی توصیفی- تحلیلی نمونه هایی از ترجمه موسوی گرمارودی از نامه امام علی (ع) به مالک اشتر (1394) در نهج البلاغه را بر پایه روش های هفت گانه مذکور، مورد بررسی و نقد قرار می دهد تا ارزیابی مثبت و دقیقی از کیفیت و روش ترجمه مترجم ارائه دهد. نتیجه نشان می دهد که گرمارودی از بین روش های هفت گانه وینه و داربلنه کم تر از رویه های مستقیم که عبارت از؛ قرض گیری، گرته برداری و تحت اللفظی است، بهره برده که این موضوع با توجه به مقوله سره نویسی و زبان آرکائی گرمارودی در ترجمه، قابل توجیه است؛ کما این که چهار تکنیک بعدی که مربوط به روش غیرمستقیم است در ترجمه بیش تر به کار گرفته شده است و این روش به افزایش خوانایی و سلاست ترجمه او کمک کرده است.
۱۷.

لمسات سمیائیة فی ألوان أبی تمام(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: أبو تمام السیمیائیة الدلالة الألوان

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 697 تعداد دانلود : 368
تختلف أحیاناً دلالات الألوان عن خواصّها المادیة المعهودة لها مما یجعل المتلقی أن یسرّح فکره فی ثنایا النص لیکتشف تلک الرؤیة غیر المعهودة واستیحاء دلالاتها استعانة بالعلامات المتبلورة فی النص، وتبحث المقالة عن دلالات الألوان عند أبی تمام مستعینة بالسیمیائیة لکشف مدلولاتها؛ حیث إنها قادرة على تقدیم حلول مناسبة لفهم ما یعرو ظواهرها من إبهام فکل لون یحمل دلالة سیمائیة فی النص الشعری خصوصا أن أباتمام یسعى من خلال ذلک أن یترک فی شعره شحنات تعبیریة یفرغها قصداً، ومن هنا رأینا ضرورة البحث عن دلالات الألوان وأبعادها النفسیة؛ لأن السیمائیة تمیط اللثام عن دلالاتها وإیحاءاتها الشعریة، وقامت الدراسة على وفق المنهج الوصفی التحلیلی لتبیّن تلک المدلولات الغائرة فی الألوان المتنوعة ضمن عدد من الأبیات الشعریة المنتخبة، وتبیَّن أنّ أبا تمام یستخدم الألوان فی شعره للتعبیر عن مشاعره فهی وسائط لإبرازها یستعین بها فی تلوین شعره، وأن الدلالات العقلیة والطبیعیة والوضعیة متوفرة فی شعره، فإنها لعبت دورا بارزا فی إبانة المعانی الثانویة وتفسیر ما یعرو دلالات الألوان الثانویة من غموض وإبهام. وتبیّن، أخیراً، أن أبا تمام شاعر رسّام مبدع استطاع بمخیلته أن یزاوج بین الألوان الأصلیة بغیة خلق لون جدید یحمل دلالة معنویة کان یقصدها، وفی نفس الوقت معبّرعن حالته النفسیة، وتتحقق تلک العملیة الفنیة بأسلوب أخّاذ.
۱۸.

تقسیم جدید لحروف الجر(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: حروف الجر السبعة التقسیم الاستعمال أُحادی المعنی متعدد المعنی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 343 تعداد دانلود : 880
تعتبر حروف الجرّ من أهمّ حروف المعانی فاعلیة؛ حیث نری علماء النّحو قد قدّموا تقسیمات متعدّدة من جوانب متعدّدة وحیثیات مختلفة، لکنّهم لم یُعربوا عن تقسیمها إلی قسمین: متعدِّد المعنی ویشمل سبعة أحرف: «مِن، عن، إلی، علی، فی، اللام، الباء»، و أُحادیّ المعنی ویحتوی علی بقیّة حروف الجرِّ. والمناط فی هذا التقسیم الجدید وجود استعمالات متعدّدة خاصّة فی هذه الحروف السّبعة وانعدام هذه الاستعمالات فی بقیة حروف الجرّ. وهو الذی دفعنا إلی الاستظهار بذلک التّقسیم لندعم به علی ادّعاء جدّته. وهذه التوظیفات الخاصّة المتعدّدة هی کما یلی: کثرة معانی هذه الحروف السّبعة وتعدّدها، وتوسّطها لتعدیة أفعال تتعدَّی إلی المفعول بواسطة، ومشتقات تلک الأفعال، واستعمال هذه الحروف فی أکثر القیود المرکّبة أو التّرکیبات الکِلمیّة القیدیّة، وکون هذه الحروف زائدة فی أحایین، وأخیراً استخدامها فی مقولات التضمین والمنصوب بنزع الخافض واستبدال الحروف، وانجرار ظروف غیر متصرّفة بسبب عدد من الحروف السّبعة هذه. وأهمّ ما ینتج عن قبول هذا التقسیم بعد الإتیان بشیء جدید لا یوجد عند القدامی والمعاصرین بوضوح وتسلسل یسهل استیعابه، هو التعّرف الأفضل علی أنواع الأفعال و المفاعیل المنوّعة والقیود والتراکیب.
۱۹.

بررسی و نقد کتاب «الشعراء المحدثون»(مقاله علمی وزارت علوم)

تعداد بازدید : 325 تعداد دانلود : 588
سخن از نوگرایی و پیشگامان آن در شعر عصر عباسی تنها اختصاص به زمان معاصر ندارد بلکه از همان زمان های نزدیک به آن عصر، که نقد ادبی بر اثر درآمیختن فرهنگ عربی با فرهنگ ها و میراث های فرهنگی و تازه های تمدنی پا گرفت، به صورت پراکنده در آثار آنان مشاهده می شود، از جاحظ گرفته تا قدامة بن جعفر و آمدی و ابن قتیبه و ابوالفرج اصفهانی. «حسن درویش» نویسنده کتاب «الشعراء المحدثون» با روش تحلیلی-توصیفی موضوع را واکاوی کرده تا فراگیری نوگرایی را در جنبه های مختلف هنر شاعری اینان آشکار سازد. با بررسی اثر حاضر می توان دریافت که نوآوری نگارندة، نخست در گردآوردن سرآمدان این جریان در این کتاب است، سپس اشاره به زوایای پنهان حرکت نوآوری در جنبه های مختلف شعر آنان؛ از نوآوری در زبان شعری تا بناء و تصویر و موسیقی و غرض های مختلف شعری. دیگر آن که حضور نویسنده تا حدود قابل ملاحظه ای در این اثر نمایان است، و بیش تر پس از نقل آراء مختلف یا آنان را تأیید کرده و یا با برهانی مناسب آن ها را ردّ می کند، یا در برخی موضوعات خود نظری ارائه می نماید.
۲۰.

عناصر برجسته انسجام در باییه متنبی بر اساس نظریه هلیدی(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: زبان شناسی نظریه انسجام انسجام دستوری انسجام واژگانی سروده متنبی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 162 تعداد دانلود : 848
یکی از عواملی که زبان شناسی نقش گرا بدان می پردازد، روابط انسجامی میان عناصر زبانی است. این روابط میان عناصر زبانی از چنان اهمیت بالایی برخورداراست که موجب پیدایش نظریه انسجام توسط زبان شناس نقش گرای پیشگام، یعنی مایکل هالیدی گردید. گرچه پیش از وی، عبدالقاهر جرجانی به بررسی زبان به عنوان یک ساختار منسجم در نظریه معروف خود (نظریه نظم) پرداخته است. بنا به تعریف وی، انسجام مفهومی معنایی است که به روابط موجود میان عناصر یک متن اشاره می کند. نقطه مشترک جرجانی با هالیدی بررسی زبان به عنوان یک ساختار منسجم است که نقش کلمه به تنهایی و خارج از کیان جمله قابل بررسی نیست و این ساختار جمله است که بر اساس معنای مراد متکلم جایگاه کلمه را تعیین می کند. روشن است که موضوع انسجام با دقت فراوان و جزییات مربوط به آن اولاً با جرجانی آغاز شده است، ولی در نظریه هالیدی برخی عناوین مختلفی به چشم می خورد. پژوهش حاضر بر آن است تا با روشی توصیفی تحلیلی رویکرد زبان شناختی را بر مبنای نظریه انسجام بر باییه متنبی انطباق دهد و مشخص نماید که چه عواملی باعث منسجم شدن شعر او گشته است؟ از نتایج این پژوهش آن که متنبی از وابستگی لفظی، ارجاعی و معنایی بهره کامل گرفته است تا ماهیت انسجام را بر شعرش حاکم کند؛ این امر بر نظم منطقی ذهنی متنبی دلالت دارد که در زمان وی و به ویژه در این قصیده از جلوه فراوانی برخوردار بوده است.

پالایش نتایج جستجو

تعداد نتایج در یک صفحه:

درجه علمی

مجله

سال

حوزه تخصصی

زبان