مرضیه محصص

مرضیه محصص

مدرک تحصیلی: عضوهیات علمی دانشگاه شهید بهشتی دانشکده الهیات و ادیان

مطالب
ترتیب بر اساس: جدیدترینپربازدید‌ترین

فیلتر های جستجو: فیلتری انتخاب نشده است.
نمایش ۲۱ تا ۴۰ مورد از کل ۴۲ مورد.
۲۱.

درآمدی بر ترجمه ساخت های کنایی در صحیفه سجّادیّه(مقاله ترویجی حوزه)

نویسنده:
منبع: حدیث و اندیشه بهار و تابستان ۱۳۹۸ شماره ۲۷ 105 - 131

کلید واژه ها: ترجمه صحیفه سجادیه ساخت های کنایی معادل یابی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۵۵۷ تعداد دانلود : ۳۹۱
ترجمه به مثابه فرآیندی هدفمند جهت رفع موانع زبانی و فرهنگی است و در پیام رسانی متون اهمیت دارد، لذا ارائه ترجمه ای همسنگ متون موثق دینی جهت انتقال مفاهیم والای آن، ضرورت می یابد. در صحیفه سجادیه، تعابیر کنایی فراوانی است که مترجمان در معادل یابی و ترجمه صحیح آن با چالش هایی رو به رو هستند. غایت نوشتار حاضر ترجمه ساخت های کنایی صحیفه سجّادیّه در ترجمه ی فارسی سه تن از مترجمان معاصر (ارفع، بلاغی و سجّادی) می باشد. بدین منظور با روش توصیفی- تحلیلی فرآیند ترجمه و معادل یابی کنایی در صحیفه مورد بررسی قرار گرفته است. مترجمان در ساختهای کنایه از صفت، اغلب به ترجمه کنایی و معنایی روی آورده اند و در ساختهای کنایه از موصوف، بیشتر به ترجمه تحت اللفظی و معنایی گرایش داشته؛ در کنایه از نسبت نیز به ترجمه تحت اللفظی پرداخته اند، امّا در برخی موارد به علّت عدم توجّه به معادل یابی ، مفهوم و ساختار نحوی و بلاغی نتوانسته اند معنای مناسب را ارائه دهند.
۲۲.

گونه های سکوت گفتمانی در قصه مریم (س)(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: مطالعات قرآنی و فرهنگ اسلامی سال سوم بهار ۱۳۹۸ شماره ۱ (پیایی ۹) 129-147

کلید واژه ها: زبان شناسی قصه های قرآنی گفتمان سکوت مریم (س)

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۸۱۴ تعداد دانلود : ۴۲۰
قرآن کریم مجموعه ای از لایه های معنایی متعدد است. این ویژگی، زمینه را برای به کارگیری مکاتب گوناگون زبانی در مطالعات قرآنی فراهم می سازد. بهره گیری از ابزارها و دانش های جدید معرفتی و زبانی نوعی تدبر روشمند در آیات و مصادیق آن است. سکوت، عنصری معنادار در کلام است و همچون بخشی از زبان، نقش مهمی در انتقال پیام و تاثیر گذاری بر مخاطب دارد؛ به توسعه دلالت های متنی می انجامد و اشتیاق خواننده را برای درک معنا می افزاید. کاربرد این شیوه در آثار ادبی، علاوه بر موجزگویی، شگردی برای اقناع عقلی و عاطفی بشمار می آید بر این اساس نوشتار حاضر سعی دارد تا با رویکرد نظریه گفتمان سکوت و با تکیه بر روش توصیفی-تحلیلی، قصه قرآنی مریم (س)،که در آیات (74-35 سوره آل عمران) و آیات( 15-34 سوره مریم) مطرح شده، مورد واکاوی قرارگیرد. تأمل در این آیات گویای آن است که مصادیق سکوت گفتمانی در سطوح ساختاری، معنایی و کاربردشناختی، زمینه ساز ایجازگویی ها، تصویرسازی ها و همچنین دستیابی به غرض هدایتی قصه مریم(س) شده است. در این راستا غلبه کاربست سکوت پیش انگاشتی و محوریت موضوعی تعامل عفیفانه مریم(س)، مخاطب را به ژرف نگری فرا می خواند.
۲۳.

مبانی اعتماد اجتماعی در متون دینی(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: نظریه های اجتماعی متفکران مسلمان دوره نهم بهار و تابستان ۱۳۹۸ شماره ۱ 52 - 80

کلید واژه ها: حسن ظن اعتماد اخوت

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۶۷ تعداد دانلود : ۱۲۴
تقویت «اعتماد اجتماعی»، برای تقویت هویت جمعی، انسجام و نظم در جامعه، ضروری است و به منزله مؤلفه ای پویا و درونزاد در کنش عمومی تاثیرگذار است. در این تحقیق، زیرساختها و مبانی شناختی و عاطفی اعتماد کردن(بعنوان یک عمل آگاهانه و ارادی) با رویکردی درون دینی ( و با استفاده از مفهوم «حسن ظن» ) مورد بررسی قرار گرفته است. بر این اساس، اهداف پژوهش عبارتند از: ۱)تبیین شرایط و حدود و ثغور «حسن ظن» بر اساس آیات قرآن و روایات؛ و ۲)تبیین عواطف بین فردی مناسب برای اعتماد با توجه به مفهوم «اخوت ایمانی» در قرآن. روش پژوهش، توصیفی-تحلیلی بود. بر اساس یافته ها، در دیدگاه اسلامی اعتماد کردن، مولود پیوند مناسب میان سه عنصر: «اندیشه ها»، «عواطف» و «واقعیت» هاست و ضوابط دقیقی دارد(که در مقاله بحث شده است). خوش گمانی مبتنی بر شناخت نسبت به مومنان، در بافت فرهنگی-اجتماعی که در آن راستی و درستکاری بر ناراستی غلبه دارد، به اضافه احساس قدرتمند اخوت ایمانی که نوعی تعلق خاطر و هویت جمعی ایجاد می کند، زمینه اعتماد اجتماعی خردمندانه را فراهم میکند. لذا اجتناب از تردیدهای ناموجه، خوش بینی واقع بینانه و همچنین، خودمدیریتی در مواجهه با بدگمانی ها از سوی فرد اعتماد کننده، و نیز رفتارهای اعتمادساز از سوی اعتماد شونده، و هم چنین، اصلاح فضای اخلاقی جامعه، در راستای تقویت اعتماد عمومی توصیه می شود.
۲۴.

نقد مبانی تاریخ مندی در تفاسیر زن محور از قرآن(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: مطالعات راهبردی زنان سال بیست و یکم زمستان ۱۳۹۷ شماره ۸۲ 57 - 76

کلید واژه ها: تاریخ مندی جاودانگی قرآن تفاسیر زن محور فمینیسم

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۵۹۰ تعداد دانلود : ۴۵۹
یکی از رویکردهای مفسران زن محور، با هدف هجمه به برداشت های مردسالارانه از قرآن، رویکرد تاریخی است. برخی با اشاره به تحولات گوناگون تاریخ جاهلی و عرب عصر نزول، در طراحی الگویی متفاوت برای اثبات برابری جنسیتی تلاش کردند. بایستگی تحقیقات منسجم به فراخور زمینه سازی برای طرح آراء و نظرات مختلف موجب شد، پژوهش حاضر با روش توصیفی-تحلیلی به تقریری از دیدگاه های تاریخی نگر مفسران زن مدار بپردازد و مبانی آن را تحلیل و بررسی کند. مهم ترین یافته های پژوهش حاکی است که مفسران زن محور از طریق تأکید بر ضرورت خوانش تاریخ مند قرآن ذیل آیات فسخ نکاح، تعدد زوجات و حجاب رهیافت باورهای ناصواب در تشریعات قرآنی مربوط به زنان را نتیجه می گیرند؛ لذا مانایی آموزه های قرآنی و همچنین کفایت احکام تشریعی در حوزه ی زنان را مخدوش می کنند. از منظر نگارندگان این پژوهش مبنای منشأ شناختی و انسان شناختی نگره ی مذکور محل نقد و بازاندیشی است؛ تنزل دادن احکام تشریعی زنان در سنت پیامبر (ص) در بافت فرهنگی به تضییع محتوا و پیام دین می انجامد و تبعات باطلی را به دنبال دارد. ازجمله راهبردهای مفسران زن محور برای اثبات دیدگاه های فمینیستی توسل به گزاره های دینی با نادیده گرفتن تفسیر روشمند آیات و به حاشیه راندن اصل فرازمانی و فرامکانی قرآن است.
۲۵.

مطالعه تطبیقی نگره اسلامی و غربی به پیش داوری(مقاله پژوهشی حوزه)

نویسنده:
منبع: اسلام و مطالعات اجتماعی سال ششم پاییز ۱۳۹۷ شماره ۲ (پیاپی ۲۲) 85 - 106

کلید واژه ها: پیش داوری دیدگاه اسلامی دیدگاه غربی اخلاق اجتماعی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۶۹۶ تعداد دانلود : ۳۸۱
پیش داوری، به معنای نگرش منفی درباره گروه های دیگر و یا اعضای آن ها، یکی از موضوعات مهم روان شناسی اجتماعی است. با توجه به آن که از یک سو همبستگی و انسجام در جوامعی که از قومیت ها، گروه ها و خرده فرهنگ های متعدد تشکیل شده اند، متاثر از کیفیت ارتباطات کارآمد و موثر میان افراد است و از سوی دیگر، اخلاق اسلامی دربردارنده تمامی معیارهایی است که در سایه تفکر توحیدی، رشد و تعالی را در ابعاد گوناگون تعاملات اجتماعی انسان فراهم می کند، مسئله اصلی پژوهش حاضر آن است که نگره اسلامی چه مواجه ای با موضوع پیش داوری دارد؟ در پژوهش حاضر با استفاده از روش تطبیقی- مقایسه ای، پس از تبیین گستره مفهومی پیش داوری از منظر روان شناسان اجتماعی غربی و اسلامی، عوامل موثر بر تکوین پیش داوری دسته بندی می شود. در پایان مطالعه این نتیجه به دست آمد که هر چند آموزه های اسلامی و غربی در زمینه شناسایی عوامل موثر بر تکوین پیش داوری، نگره ای نزدیک به یکدیگر دارند، اما از رهگذر مداقه در منابع اسلامی که دربردارنده تجویزهای سلبی و ایجابی درباره پیش داوری هستند، می توان مرزهای این مفهوم را بازشناسی کرد.
۲۶.

واکاوی مضمونی حجاج های کلامی در پرتو آموزه های رضوی(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: فرهنگ رضوی سال پنجم زمستان ۱۳۹۶شماره ۲۰ 189-222

کلید واژه ها: حجاج گفتمان امام رضا (ع) امامت

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۷۴۹ تعداد دانلود : ۴۳۹
نظریه «حجاج» جلوه ای از گفت وگو با هدف اقامه دلیل در جهت اثرگذاری درونی بر مخاطبان است. این فرایند از طریق به کارگیری عناصر زبانی در گفتمان ها محقق می شود. در عصر حاضر می توان با بهره جویی از این روش جدید تحلیل زبانی، دریچه ای نو به میراث معتبر رضوی گشود. امام رضا (ع) متناسب با اقتضائات عصری ضمن پالایش مباحث کلامی، در قالب گفتمان حجاجی و با رویکردی هدایتی، از ظرفیت اندیشه ورزی مخاطبان حداکثر بهره برداری را می کنند. این پژوهش، ضمن تبیین علمی نظریه حجاج، در صدد پاسخ گویی به این پرسش است که مطابق آموزه های رضوی چه مضامینی، محوریت حجاج های کلامی را تشکیل داده اند؛ لذا در قالب روش توصیفی تحلیلی، پس از تبیین مرزهای مفهومی اصطلاح حجاج و اصطلاحات مشابه همچون جدل، خطابه، برهان و اقناع بر مبنای رویکردهای معاصر به این نظریه، مضامین توحید، امامت و نبوت، به عنوان درون مایه های پرتکرار در روایات رضوی با اسلوب گفتمان حجاجی دسته بندی می شود. به اعتقاد نگارندگان مضمون امامت، به مثابه پربسامدترین مضمون در حجاج های کلامی رضوی، تن ها یک اقتضای عصری نبوده؛ بلکه نشانگر یک ضرورت مکتب تشیع و رهنمود فرهنگی حضرت رضا (ع) درباره لزوم تجهیز شیعیان به انواع روش ها در اثبات اصل امامت است. به عبارت دیگر از رهگذر بهره گیری از این اسلوب گفتمانی، موضوع امامت اهل بیت (ع) به عنوان یکی از مهم ترین مسائل جامعه اسلامی و روح مکتب تشیع، مورد توجه مضاعف قرار می گیرد.
۲۷.

تأملی بر «شرک جنسیتی» در خوانش های زن مدارانه از قرآن(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: مطالعات راهبردی زنان سال بیستم زمستان ۱۳۹۶ شماره ۷۸ 29 - 49

کلید واژه ها: قرآن کریم شرک جنسیتی فمینیسم زن مداری

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۵۷۲ تعداد دانلود : ۳۵۷
اندیشه های زن مدارانه با تمرکز بر آیات قرآنی دال بر مفاهیم جنسیت، اثبات برابری جنسیتی میان مردان و زنان را هدف قرار داده اند. در این پژوهش، با روش توصیفی- تحلیلی خاستگاه ایده ی «شرک جنسیتی» در خوانش های زن مدارانه از قرآن بررسی می شود. مروجین این دیدگاه معتقدند، باور به جایگاه برتر مردان نقض کنند ه ی فهم توحیدی از خداوند است و تفاسیر قرآنی که ذیل آیاتی نظیر 34 سوره ی نساء و 22 سوره ی صافات، اندیشه های مبتنی بر برتری مردان را تقویت می کنند و مروج لزوم اطاعت زنان از همسران هستند، شرک آلودند، لکن بازاندیشی اسلامی در مورد مؤلفه های ایده ی شرک جنسیتی حاکی از آن است که پذیرش راستین توحید، تلقی متمایز از دو واژه ی تساوی و عدالت و باور به هماهنگی نیازها و توانایی های جنسیتی، مفاهیم مطرح شده در اید ه ی شرک جنسیتی را تصحیح می کند. همچنین ناهماهنگی مقدمات و نتایج، تصویرسازی های مخدوش از آموزه های دینی و عدم استقصای جامع منابع مرتبط نقدهای تأمل برانگیزی وارد بر این ایده است.
۲۸.

نشانه معناشناسی گفتمان تبلیغی موسی(ع)(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: جستارهای زبانی دوره هشتم آذر و دی ۱۳۹۶ شماره ۵ (پیاپی ۴۰)

کلید واژه ها: گفتمان قرآن تحلیل نشانه معناشناسی الگوی تنشی موسی (ع)

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۶۹۰ تعداد دانلود : ۴۵۷
گفتمان قرآنگفتمانی چندلایه است. با بهره گیری  از روش های مطالعه معنا، فرایندهای ارزشی معنا و جنبه کاربردی و تأثیری متن را تا حدودی می توان روشن کرد و از این میان، روش تحلیل نشانه معناشناسی گفتمان، با بازخوانی نظام های سیال متن ضمن روساخت قالب بندی شده، چگونگی کارکرد، تولید و دریافت معنا را در نظام های گفتمانی تبیین می کند. این جستار با بهره از الگوی تنشی تحلیل به مطالعه شصت آیه نخست سوره شعراء می پردازد که جهت الگودهی و آرامش دادن به پیامبر اکرم (ص)، گفتمان تبلیغی حضرت موسی (ع)را روایت می کند. فضای تنشی حاکم بر گفتمان آیات در عین دربرگرفتن نظام های گفتمانی مختلف با نوسان مرزهای معنایی، فرایند سیال معنا را در تعامل دو بُعد عاطفی و شناختی شکل می دهد. گفتمان آیات تعاملی است و متأثر از حضور حسی ادراکی و شَوِشِی ر شرایطی ناپایدار و غیرمنتظره قرار دارد؛ به طوری که در کشمکش طرف های گفت وگو با اتصال و انفصال در فضای گفته پردازی و نیز با رخداد زیبایی شناختی اعجاز، گفتمان به سمت مرکز عملیات گفته پردازی -  که در اینجا «ربوبیت» است- سوگیری می کند تا فراتر از نقطه توانش و کنش تبلیغی در ابعاد زیبایی شناختی، نتیجه نهایی رقم بخورد.
۲۹.

بازخوانشی از اقتباس های قرآنی در صحیفة سجّادیّه (مطالعة موردی دعای اوّل تا هفتم)(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: پژوهشنامه معارف قرآنی (آفاق دین) سال هشتم تابستان ۱۳۹۶ شماره ۲۹

کلید واژه ها: امام سجّاد(ع) صحیفة سجّادیّه اقتباس های قرآنی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۸۲۱ تعداد دانلود : ۴۴۴
یکی از جلوه های درخشان صحیفة سجّادیّهپیوند این کتاب شریف با قرآن کریماست. هدف این جستار، به تصویر کشیدن انس و همنشینی امام سجّاد (ع)با قرآن کریمو نیز اثرپذیری عمیق آن حضرت (ع)از کلام وحی در دعای اوّل تا هفتم صحیفة سجّادیّهاست. ضرورت این پژوهش، هویداسازی یکی از انواع تعامل گنجینة حدیثی شیعه با قرآن کریم، از رهگذر بررسی گونه شناسی اقتباس و کارکردهای گوناگون این گونه ها در بافت متنی صحیفة سجّادیّهمی باشد. بدین منظور، با روش توصیفی تحلیلی به بررسی این عنصر ادبی پرداخته شده است. گونه های مقتبس قرآنی در هفت دعای اوّل صحیفة سجّادیّهعبارت است از: اقتباس کامل، جزئی، متغیّر، اشاره ای و استنباطی. یافته های پژوهش حاکی از آن است که پربسامدترین گونه، اقتباس متغیّر و دشوارترین نوع، از حیث تشخیص، اقتباس استنباطی است و انگیزة کاربست این گونه ها برای تعلیل، تأکید، تفسیر و توضیح، تهلیل و تحمید و جری و تطبیق است و گاه کارکرد ترکیبی دارد.
۳۰.

مفهوم شناسی توصیفی «مغفرت» با تأکید بر روابط هم نشینی(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: مطالعات قرآنی و فرهنگ اسلامی سال اول پاییز ۱۳۹۶ شماره ۳ 27-60

کلید واژه ها: قرآن مغفرت غفران آمرزش روابط هم نشینی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۹۴۷ تعداد دانلود : ۶۹۹
«مغفرت» از شئون ربوبیت است و همگان بدان چشم امید دارند )بقره/285). این واژه در زمره واژگان پرکاربرد و بحث برانگیز قرآنی است و در نظام قرآنی در ارتباط با کلمات دیگر، صبغه معناشناسانه ویژه ای می یابد.طیف وسیع آیات غفران و عدم تبیین دقیق حوزه معنایی این واژه، سبب شده برخی گناهکاران به خود وعده آمرزش دهند؛ حال آنکه این ادعا باطل است و امیدواری به مغفرت الهی، مستلزم وجود زمینه هایی است که باید در رفتارهای انسانی انعکاس داشته باشد. بنابراین ضرورت دارد ماهیت عناصری که شبکه معنایی «مغفرت» را تشکیل می دهند مورد بازشناسی قرار گیرد. نوشتار حاضر به منظور ارائه تصویری از جایگاه « مغفرت» در قرآن کریم، ضمن استخراج کانون های کاربردی «مغفرت»، در پی پاسخگویی به این سوال است که مطابق آیات قرآنی ، کدامیک از واژگان با «مغفرت»، بر محور همنشینی، دارای رابطه معنایی و یا تقابل معنایی هستند؟بررسی واژه های همنشین «مغفرت» در قرآن حکایت از آن دارد که این واژه در کانون ارتباط پیامبران، فرشتگان و نیز گناهکاران با خدا ، همچنین در کانون ارتباطات میان فردی ظهور یافته است. از رهگذر تحلیل کاربردها و استخراج مفاهیم همنشین مشخص شد که از یک سو مفهوم مغفرت با مفاهیم ارزشی همچون ایمان، تقوا، توبه، خشیت، صبر، رحمت و عدم اصرار بر گناه دارای رابطه معنایی می باشد. از سوی دیگر این واژه با مفاهیم ضد ارزشی همچون شرک، استکبار، کفر، عذاب و خسران دارای تقابل معنایی است.
۳۱.

خوانش امام خمینی(ره) از تربیت هنری(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: مطالعات معرفتی در دانشگاه اسلامی سال ۲۰ بهار ۱۳۹۵ شماره ۱ (پیاپی ۶۶) 89 - 110

کلید واژه ها: هنر تربیت هنری امام خمینی (ره) فرم محتوا

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۶ تعداد دانلود : ۴
هدف: پرورش خلاقیت هنری، زمینه سازی برای تولید محتوای هنری همخوان با ارزشهای اسلامی- ایرانی و وسعت بخشی به ذائقه هنری، از اهداف تعلیم و تربیت به شمار می آید. با توجه به آنکه یکی از اهداف بنیادین انقلاب اسلامی، اشاعه همه جانبه تربیت اسلامی در جامعه است، عنایت به تمامی ابعاد تربیت و از آن جمله تربیت هنری، امری بایسته اهتمام می باشد. نظر به تأثیرگذاری وافر تربیت هنری بر ارتقای فرهنگی کشور، تبیین خط مشی های ترسیم شده توسط بنیانگذار انقلاب اسلامی(ره)، ضرورت دارد. روش: این نوشتار با روش تحلیلی- استنباطی، پس از تبیین موضوع «تربیت هنری» به عنوان یکی از موضوعات نوین در آثار فلاسفه تعلیم و تربیت، اهداف، اصول و مبانی تربیت هنری را در پرتوی آرا و نظریات امام خمینی(ره) بررسی می کند. یافته ها: هنر به عنوان یک محتوای فرهنگی و یک ضرورت در روند تکامل اجتماعی، به برقراری رابطه معنادار میان مفاهیم، تحول در ساختارهای شناختی قبلی و انتقال یادگیری در بسترها و بافتهای جدید می پردازد. تربیت هنری به فرایند افزایش رشد مهارتهای فکری و شناختی و تولید ایده های نوین گفته می شود و یکی از مهم ترین کارکردهای نظام آموزشی پیشرو به شمار می آید و به شکل گیری هویت فرهنگی، رفتارسازی در جامعه، هدایت افراد به سوی هنجارها و تکوین معرفتی منتقد می انجامد . نتیجه گیری: اخلاق محوری، دین مداری، استقلال فکری و توجه به مصالح ملی، از جایگاهی بنیادین در خوانش امام خمینی(ره) از تربیت هنری برخوردارند
۳۳.

دیدگاه تفسیری علامه طباطبایی پیرامون روابط بین الملل(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: مطالعات تفسیری سال هفتم تابستان ۱۳۹۵ شماره ۲۶

کلید واژه ها: روابط بین الملل دولت اسلامی سید محمدحسین طباطبایی آیات اجتماعی

حوزه های تخصصی:
  1. حوزه‌های تخصصی علوم اسلامی منطق، فلسفه و کلام اسلامی کلام دین پژوهی فلسفه دین
  2. حوزه‌های تخصصی علوم اسلامی تفسیر و علوم قرآن تفسیر قرآن کلیات روش های تفسیر و تأویل
  3. حوزه‌های تخصصی علوم اسلامی تفسیر و علوم قرآن تفسیر قرآن کلیات مفسران و تأویل گران شیعی
  4. حوزه‌های تخصصی علوم اسلامی تفسیر و علوم قرآن تفسیر قرآن معارف قرآن حکومت وسیاست در قرآن
  5. حوزه‌های تخصصی علوم اسلامی فقه و اصول فقه اندیشه و فقه سیاسی اندیشه سیاسی اسلام فلسفه سیاسی
تعداد بازدید : ۱۰۹۰ تعداد دانلود : ۵۵۸
بازپژوهی آراء اجتماعی اندیشمندان مسلمان در حوزه مسائل بین الملل، موضوعی درخور توجه است. علامه طباطبایی، مفسری آشنا با گستره اندیشه های معاصر، به فراخور آیات قرآنی، بدین امر اهتمام داشته است. مقاله حاضر با روشی تحلیلی، خطوط کلی جهان بینی قرآنی علامه طباطبایی در عرصه بین الملل و اصول حاکم بر تعامل های دولت اسلامی با دیگر کشورها را بررسی کرده است. به اجمال می توان اذعان داشت که وی معتقد است غالب احکام اسلامی دارای روح اجتماعی هستند؛ همچنین قرآن کریم، ظرفیت استخراج تمامی آموزه های بنیادین علوم انسانی را دارا است. نگرش علامه طباطبایی نسبت به برخورداری جامعه از واقعیتی عینی و فرافردی و اصالت بخشی به مصلحت های جامعه، مبانی دیگری است که سبب شکل گیری اصول دولت اسلامی در عرصه تعاملات بین المللی از این منظر شده است. همزیستی مسالمت آمیز، عدالت طلبی، صلح گرایی، اصل دعوت، پایبندی به پیمان های بین المللی، از مهم ترین اصول حاکم بر تعامل های بین المللی دولت اسلامی در نگاه ایشان است.
۳۴.

علامه محمد حسین فضل الله و اندیشه همزیستی اجتماعی در تفسیر آیات قرآن(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: تحقیقات علوم قرآن و حدیث سال دوازدهم بهار ۱۳۹۴ شماره ۱ (پیاپی ۲۵)

کلید واژه ها: علامه محمد حسین فضل الله تفسیر من وحی القرآن همزیستی اجتماعی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۴۸۸ تعداد دانلود : ۸۴۹
محمد حسین فضل الله از جمله مهمترین مفسران معاصر محسوب می شود که از حوزه جغرافیایی لبنان برخواسته و با هدف ارائه اصول کلی حاکم بر نظام اجتماعی اسلام، با شیوه ای تحلیلی و اجتهادی، آیات قرآنی را پردازش نموده است. این مقاله در چهار بخش به بررسی موضوع همزیستی اجتماعی به عنوان یکی از ظرفیت های نظام اجتماعی قرآنی پرداخته است. مهمترین یافته های این مطالعه از رهگذر استخراج مبانی گرایش به همزیستی اجتماعی در اندیشه علامه فضل الله این است که وی متأثّر از شاکله اجتماعی لبنان به سبب گوناگونی ادیان، طوایف و نژادها، مصادیق همزیستی اجتماعی را در حوزه تعاملات فردی، دینی و بین المللی بسیار توسعه بخشیده است.
۳۵.

تحلیل رویکرد علامه فضل الله به «شورا»

نویسنده:
منبع: حسنا سال هفتم بهار ۱۳۹۴ شماره ۲۴

کلید واژه ها: تفسیر شورا علامه محمد حسین فضل الله آیه 159 آل عمران

حوزه های تخصصی:
  1. حوزه‌های تخصصی علوم اسلامی تفسیر و علوم قرآن تفسیر قرآن معارف قرآن حکومت وسیاست در قرآن
  2. حوزه‌های تخصصی علوم اسلامی فقه و اصول فقه اندیشه و فقه سیاسی فقه سیاسی آثار واندیشمندان سیاسی مسلمان
تعداد بازدید : ۸۸۰ تعداد دانلود : ۵۵۵
علامه سید محمد حسین فضل الله از جمله مفسران معاصر محسوب می شود که با هدف ارائه اصول کلی حاکم بر نظام اجتماعی اسلام، با شیوه ای تحلیلی و اجتهادی، آیات قرآنی را پردازش نموده است. این مقاله به بررسی موضوع «شورا» به عنوان یکی از ظرفیت های نظام اجتماعی قرآنی از منظر علامه فضل الله پرداخته است. مهمترین یافته های این مطالعه از رهگذر استخراج جایگاه، کارکرد و مختصات شورا در اندیشه علامه فضل الله این است که از نظر وی به موجب آیه 159 سوره آل عمران، شورا به مثابه یکی از برآیندهای اجتماعی، مشارکت مستقیم یا غیر مستقیم مردم را در عرصه های گوناگون اجتماعی تایید نموده است. علامه فضل الله ملاک تمامی تصمیم گیری های اجتماعی را احکام شرعی و مصالح جامعه اسلامی می داند و معتقد است در صورت علم تصمیم گیران به خبرویت خود در عرصه ای خاص، الزامی به مشورت وجود ندارد.
۳۶.

نگرة قرآن کریم به «خویشتنداری» در رفتارهای خانوادگی(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: پژوهشنامه معارف قرآنی (آفاق دین) سال ششم زمستان ۱۳۹۴ شماره ۲۳

کلید واژه ها: خانواده عفاف تقوا صبر خویشتنداری نگرش قرآنی

حوزه های تخصصی:
  1. حوزه‌های تخصصی علوم اسلامی تفسیر و علوم قرآن تفسیر قرآن معارف قرآن اخلاق و تربیت در قرآن
  2. حوزه‌های تخصصی علوم اسلامی اخلاق و تعلیم و تربیت اسلامی تعلیم و تربیت اسلامی کلیات فلسفه‌ تعلیم و تربیت
  3. حوزه‌های تخصصی علوم اسلامی اخلاق و تعلیم و تربیت اسلامی تعلیم و تربیت اسلامی تعلیم و تربیت نظری تعلیم و تربیت و خانواده
  4. حوزه‌های تخصصی علوم اسلامی اخلاق و تعلیم و تربیت اسلامی تعلیم و تربیت اسلامی تربیت تربیت دینی
تعداد بازدید : ۱۷۳۷ تعداد دانلود : ۱۰۹۳
قرآن کریم با رویکردی هنجارگرا به تربیت انسان ها پرداخته است و بر ضرورت اصلاح و تجدید نظر در رفتارها تأکید ورزیده است. در این راستا، برخی سازه ها از جایگاه بنیادینی برخوردارند. از آنجا که امروزه موضوعات با محوریّت خانواده به عنوان نهادی اثربخش در ارتقاء و بالندگی جامعه، کانون توجّه قرار گرفته است، واکاوی نظریّة کارآمد قرآن در این حوزه ضروری به نظر می رسد. پرسش اصلی این پژوهش آن است کهمطابق آموزه های قرآنی، افراد در کدام یک از رفتارهای خانوادگی به خویشتنداری فراخوانده شده اند؟ در این طرح، با گردآوری اطّلاعات به روش کتابخانه ای، به روش توصیفی و تحلیل محتوا، آیات مربوط به خانواده با محوریّت موضوع «خویشتنداری» رصد شده است. این نوشتار ضمن ارائه مفهوم خویشتنداری در روانشناسی و مفاهیم قرآنی، به تبیین جایگاه خویشتنداری در قالب رفتارهای خانوادگی می پردازد و در نهایت، به ثمرات اتّخاذ رویة خویشتندارانه در مناسبات خانوادگی اشاره می نماید. از رهگذر بررسی گزاره های قرآنی چنین به نظر می آید که «خویشتنداری» در طیف رفتارهای دینی، حقوقی و حریم خصوصی از جایگاه بنیادینی برخوردار می باشد. لذا می توان اذعان داشت که به موجب اتّخاذ رویة خویشتندارانه، حُسن معاشرت و تحکیم خانواده محقّق خواهد شد.
۳۹.

سازگاری همسران از راه تغافل

نویسنده:
منبع: حسنا سال پنجم تابستان ۱۳۹۲ شماره ۱۷

کلید واژه ها: خانواده سازگاری آموزه های دینی تغافل

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۰۴۲ تعداد دانلود : ۱۰۹۷
استحکام خانواده مبتنی بر سازوکارهای سالم و بالنده ای است که از بینش ها و روش های بسامان اخلاقی ناشی می شود. تغافل از جمله عوامل تاثیرگذار در ایجاد و بقای سازگاری میان همسران است. نگارنده بر آن است تا با سبک مسئله محور و روش کتابخانه ای به بررسی دیدگاه قرآن و روایات معصومین علیهم السلام به مثابه منابع اصلی دین، درباره «تغافل» بپردازد. بدین منظور، ابتدا به مفهوم شناسی «سازگاری» و «تغافل» پرداخت، سپس مبانی تغافل در ایجاد سازگاری بین همسران را تبیین ساخت و در پایان مرزهای تغافل از منظر آموزه های دینی را ترسیم کرده است.
۴۰.

سازگاری همسران به شیوة تغافل با تأکید بر آموزه های دینی(مقاله ترویجی حوزه)

نویسنده:
منبع: معرفت اخلاقی سال چهارم پاییز و زمستان ۱۳۹۲ شماره ۲ (پیاپی ۱۴)

کلید واژه ها: خانواده سازگاری همسران آموزه های دینی تغافل

حوزه های تخصصی:
  1. حوزه‌های تخصصی علوم اسلامی اخلاق و تعلیم و تربیت اسلامی تعلیم و تربیت اسلامی کلیات فلسفه‌ تعلیم و تربیت
  2. حوزه‌های تخصصی علوم اسلامی اخلاق و تعلیم و تربیت اسلامی تعلیم و تربیت اسلامی تعلیم و تربیت نظری تعلیم و تربیت و خانواده
تعداد بازدید : ۱۳۴۰ تعداد دانلود : ۱۶۷۸
استحکام خانواده بر سازوکارهای سالم و بالنده ای مبتنی است که حاصل بینش ها و روش های بسامان اخلاقی می باشد. تغافل از جمله عوامل تأثیرگذار در ایجاد و بقای سازگاری میان همسران است. نگارنده بر آن است تا با سبک مسئله محور و روش توصیفی تحلیلی به بررسی دیدگاه قرآن و روایات معصومان(ع)، درباره «تغافل» بپردازد و تأثیر آن را بر سازگاری همسران رصد نماید. بدین منظور، پس از مفهوم شناسی «سازگاری» و «تغافل»، مبانی تغافل در ایجاد سازگاری بین همسران تبیین و اصل مودت و رحمت، سازگاری و مدارا، تکریم و احترام ، شکیبایی و بردباری، به عنوان مهم ترین مبانی تغافل در اندیشه دینی مطرح است. مرزهای تغافل نیز به عدم همرنگی با فرد خاطی در انحراف ، عدم تسامح در مورد خطاهای تکرارشونده و فراگیر، همچنین اتخاذ راهکارهایی برای تحقق رفتار مثبت محدود می شود.

کلیدواژه‌های مرتبط

پدیدآورندگان همکار

تبلیغات

پالایش نتایج جستجو

تعداد نتایج در یک صفحه:

درجه علمی

مجله

سال

حوزه تخصصی

زبان