رامین حبیبی کلیبر

هدف پژوهش حاضر بررسی اثربخشی آموزش مهارت های زندگی (تفکر انتقادی) بر تسط بر خود و نگرش به مصرف مواد مخدر در دانش آموزان دوره متوسطه بود. طرح پژوهش نیمه آزمایشی از نوع طرح پیش آزمون- پس آزمون با گروه کنترل است. جامعه آماری دانش آموزان دختر دوره متوسطه ناحیه 4 شهرستان تبریز در سال تحصیلی 99-1398 بودند که از میان آن ها تعداد 30 نفر به روش نمونه گیری هدفمند انتخاب شده و به صورت تصادفی در دو گروه آزمایش (15 نفر) و گروه کنترل (15 نفر) جایگزین شدند. به این ترتیب که آزمودنی های گروه آزمایش، تحت آموزش مهارت های زندگی (تفکر انتقادی)، به مدت 10 جلسه قرار گرفتند و در مقابل گروه کنترل هیچ آموزشی را دریافت نکرد. برای جمع آوری داده ها از مقیاس پذیرش اعتیاد وید و تسلط بر خود تانجی استفاده شد. تجزیه و تحلیل داده ها توسط آزمون آماری تحلیل کواریانس انجام شد. نتایج پژوهش نشان داد که آموزش مهارت های زندگی (تفکر انتقادی) بر تسلط بر خود و نگرش به مصرف مواد مخدر در دانش آموزان تأثیر دارد. در واقع آموزش مهارت های زندگی باعث افزایش تسلط بر خود و کاهش نگرش مثبت به مصرف مواد مخدر در دانش آموزان می شود. بنابراین فراگیری آموزش مهارت های زندگی نقش مهمی در تسط بر خود و نگرش به مصرف مواد دانش آموزان دارد.

هدف پژوهش حاضر کشف خوشه های دانشجویان براساس سرزندگی تحصیلی، اضطراب امتحان و بررسی عملکرد تحصیلی خوشه های آنان بود. تحقیق از نوع کاربردی بوده و طرح آن از نوع همبستگی است. جامعه آماری پژوهش حاضر کلیه دانشجویان سال دوم کارشناسی دانشگاه شهید مدنی آذربایجان در سال  98-1397 بودند، که از میان آن تعداد 360 نفر به عنوان نمونه با روش نمونه گیری تصادفی خوشه ای انتخاب شدند. ابزارهای استفاده شده در پژوهش حاضر پرسش نامه اضطراب امتحان ساراسون و مقیاس سرزندگی تحصیلی مارتین و مارش بود. برای تحلیل داده ها از تحلیل خوشه ای سلسله مراتبی (روش وارد) و آزمون تی مستقل استفاده شد. بر اساس یافته ها دو خوشه از دانشجویان شناسایی شد، که خوشه اول شامل دانشجویانی بود که اضطراب امتحان و سرزندگی تحصیلی متوسط داشتند، و خوشه دوم شامل دانشجویانی بود که اضطراب امتحان پایین و سرزندگی تحصیلی بالایی داشتند. عملکرد تحصیلی دانشجویان خوشه دوم به طور معنی داری بهتر از دانشجویان خوشه اول بود. دستیابی به خوشه های اضطراب امتحان و سرزندگی تحصیلی دانشجویان، بررسی فرایند آموزش و یادگیری را با رویکردی گروه محور ممکن می سازد. به این صورت که گروه های دانشجویانی که اضطراب امتحان کمتری داشته و از سرزندگی تحصیلی بالاتری برخوردارند، عملکرد تحصیلی بهتری دارند.

استفاده از آزمون های مبتنی بر نقشه مفهومی به عنوان ابزارهای ارزشیابی، یکی از روش های نوین ارزشیابی است که می تواند جایگزین روش های سنتی ارزشیابی شود. لذا هدف پژوهش حاضر، ارزشیابی بار شناختی و روش های نمره دهی این آزمون ها بود. آزمودنی های پژوهش حاضر شامل دانش آموزان چهار کلاس درس زیست شناسی از چهار دبیرستان متفاوت بودند (در مجموع 109 نفر) که به روش نمونه گیری خوشه ای چندمرحله ای انتخاب شدند. ابزارهای پژوهش شامل یک آزمون چهارگزینه ای (محقق ساخته)، چهار آزمون مبتنی بر نقشه مفهومی (محقق ساخته) و مقیاس بار شناختی «NASA-TLXL» (هارت و استیولند، 1988) بود. طرح پژوهشی مورد استفاده نوعی طرح ارزشیابی بود. روش های آماری شامل ضریب همبستگی پیرسون، آزمون t مستقل و تحلیل واریانس یک راهه (آزمون ولچ و آزمون تعقیبی گیمز-هاول) بود. بر اساس نتایج، آزمون های ترسیم نقشه مفهومی نسبت به آزمون های تکمیل نقشه مفهومی، به طور معناداری بار شناختی بیشتری روی آزمودنی ها تحمیل می کردند. همچنین، سه روش نمره دهی رابطه ای، ساختاری و شباهت به نقشه متخصص، شاخص های روایی ملاکی، روایی تمییزی و پایایی قابل قبول و معناداری داشتند. در مجموع، روش های نمره دهی رابطه ای، ساختاری و شباهت به نقشه متخصص می توانند برای نمره دهی آزمون های مبتنی بر نقشه مفهومی به خوبی مورد استفاده قرار گیرند. همچنین، استفاده از آزمون های تکمیل نقشه مفهومی می تواند راهکار مناسبی برای غلبه بر اضافه بار شناختی در جریان ارزشیابی های مبتنی بر نقشه مفهومی باشد. بنابراین، نتایج پژوهش حاضر می تواند به طراحی آزمون های مبتنی بر قواعد شناختی کمک کند و پلی بین فرایند ارزشیابی آموزشی و علوم شناختی برقرار کند.

هدف: اضطراب امتحان پاسخی به شرایط مربوط به ارزیابی عملکرد دانشجویان است و تجارب دانشجویان در این زمینه از اهمیت بالایی برخوردار است. هدف پژوهش حاضر، واکاوی تجارب زیسته دانشجویان از پدیده اضطراب امتحان بود. روش ها: روش پژوهش انجام شده بر اساس رویکرد کیفی و روش پدیدارشناسی بود. جامعه آماری پژوهش شامل دانشجویان کارشناسی رشته های علوم تربیتی دانشگاه شهید مدنی آذربایجان در سال تحصیلی 98-1397 بود. 9 نفر از دانشجویان از طریق نمونه گیری هدفمند جهت مصاحبه انتخاب شدند. برای جمع آوری داده ها از مصاحبه نیمه سازمان یافته استفاده شد و تا زمان اشباع داده ها ادامه یافت و پس از ضبط مصاحبه متن آن ها تهیه شد و مضامین اصلی و فرعی استخراج گردید. جهت اعتباریابی داده ها از اعتبار گوبا و لینکلن و جهت تجزیه و تحلیل داده ها از روش کلایزی استفاده گردید. یافته ها: پس از استخراج موضوعی و طبقه بندی آن ها، یافته ها در سه مقوله اصلی؛ عوامل ایجاد کننده، پیامدها و راه های تقلیل و شانزده مقوله فرعی طبقه بندی شدند. مضامین فرعی عوامل ایجاد کننده شامل: استاد، والدین، مدیریت زمان، ترس از ارزیابی منفی دیگران، کمال گرایی، نظام ارزشیابی سنتی، اهمیت تکلیف؛ مضامین فرعی پیامدها شامل: افت تحصیلی، اهمال کاری، ناکارآمدی، افزایش اشتها، مشکلات فیزیولوژیکی و مضامین فرعی راه های تقلیل شامل ارتباط باخدا، لمس درمانی، تعیین اهداف تسلطی، افکار مثبت داشتن از توصیفات دانشجویان بودند. نتیجه گیری: با توجه به نتایج کمک به یادگیری در دانشجویان برای مدیریت مؤثر اضطراب امتحان یک چالش اساسی بوده و نیاز به تلاش گروهی در تمام مراحل آموزشی دارد.

هدف پژوهش حاضر هنجاریابی، پایایی و تحلیل عاملی اکتشافی پرسشنامه تعهد به مدرسه در بین دانش آموزان دوره متوسطه بود. روش پژوهش توصیفی- پیمایشی و جامعه آماری پژوهش دانش آموزان پسر سال دوم متوسطه شهر تبریز در سال تحصیلی 98-1397 بودند که از این جامعه تعداد 350 نفر به روش نمونه گیری خوشه ای چندمرحله ای به عنوان نمونه آماری انتخاب شدند. برای جمع آوری داده ها از پرسشنامه تعهد به مدرسه و انگیزش پیشرفت استفاده شد. تجزیه و تحلیل داده ها با روش آماری تحلیل اکتشافی، ضریب همبستگی و روش آلفای کرونباخ انجام گرفت. یافته های پژوهش نشان داد که تحلیل عاملی بر روی داده ها نشان دهنده ی وجود شش عامل در مقیاس احساس تعهد به مدرسه بود که حدود 54 درصد از واریانس کل این مقیاس توسط این شش عامل پوشش داده شد. همچنین ضریب آلفای کرونباخ کل پرسشنامه 91/0 به دست آمد و با توجه به این ضریب می توان گفت که مقیاس مورد نظر از پایایی خوبی برخوردار است. روایی همگرای پرسشنامه نیز نشان داد که بین پرسشنامه احساس تعهد به مدرسه با انگیزش پیشرفت هرمنس همبستگی مثبت و معناداری وجود دارد و این نتیجه روایی همگرای مقیاس احساس تعهد به مدرسه را تأیید می کند. بنابراین روایی و پایایی این پرسشنامه مورد تأیید قرار گرفت. پرسشنامه تعهد به مدرسه را می توان به عنوان یک ابزار پایا و معتبر در موقعیت های آموزشی مورد استفاده قرار داد.

پژوهش حاضر با هدف بررسی نقش واسطه ای انگیزش تحصیلی در رابطه یادگیری خودراهبر و سرزندگی تحصیلی انجام شد. روش پژوهش توصیفی از نوع همبستگی (تحلیل مسیر از نوع معادلات ساختاری) بود. جامعه آماری شامل کلیه دانشجویان دانشگاه شهید مدنی آذربایجان در سال تحصیلی 98-1397 بودند که تعداد آن ها 8000 نفر بود که از این تعداد 244 دانشجو (172دختر و 72پسر) با روش نمونه گیری خوشه ای چند مرحله ای به عنوان نمونه انتخاب شده و مورد بررسی قرار گرفتند. در پژوهش حاضر از پرسشنامه های یادگیری خودراهبر فیشر و همکاران (2001)، انگیزش تحصیلی لپر و همکاران (2005) و سرزندگی تحصیلی حسین چاری و دهقانی زاده (1391) به عنوان ابزار جمع آوری اطلاعات مورد استفاده قرار گرفت. برای تحلیل داده ها از روش معادلات ساختاری و نرم افزار ایموس استفاده شد. نتایج تحلیل مسیر نشان دادند در مدل پیشنهادی مدل مفروض با داده های پژوهشی برازش می شوند. اثر مستقیم یادگیری خودراهبر بر انگیزش تحصیلی و اثر مستقیم انگیزش تحصیلی بر سرزندگی تحصیلی هر دو در سطح (01/0> P ) معنادار بودند. همچنین اثر غیرمستقیم یادگیری خود راهبر بر سرزندگی تحصیلی ( 05/0> P ) معنادار شد. یادگیری خودراهبر 26/0درصد از تغییرات انگیزش و 16/0 درصد از واریانس سرزندگی را تبیین می کند. بنابراین توجه به یادگیری خودراهبر نقش مهمی در انگیزش تحصیلی و سرزندگی تحصیلی دانشجویان دارد.

پژوهش حاضر با هدف تعیین اثربخشی آموزش حافظه کاری هیجانی بر کاهش مشکلات رفتاری و بازداری رفتاری دانش آموزان دختر دوره ی اول متوسطه انجام شد. این پژوهش از نوع مطالعات نیمه آزمایشی با طرح پیش آزمون- پس آزمون همراه با گروه کنترل بود. جامعه آماری پژوهش شامل کلیه دانش آموزان دوره ی اول متوسطه ناحیه 5 شهر تبریز در سال تحصیلی 97-1396 بود. از این جامعه، نمونه ای به حجم 30 نفر دارای مشکلات رفتاری بر اساس نمونه گیری هدفمند انتخاب شده و به صورت تصادفی در دو گروه آزمایش (15 نفر) و کنترل (15 نفر) جایگزین شدند. برای جمع آوری داده ها از پرسشنامه مشکلات رفتاری راتر فرم اولیاء و معلمان، بازداری رفتاری برو/ نرو و نرم افزار حافظه کاری هیجانی استفاده شد. تجزیه و تحلیل داده ها با روش آماری تحلیل کوواریانس انجام شد. نتایج پژوهش نشان داد که آموزش حافظه کاری هیجانی بر مشکلات رفتاری و بازداری رفتاری دانش آموزان تأثیر معناداری دارد (05/0>P). در واقع آموزش حافظه کاری هیجانی باعث کاهش مشکلات رفتاری و بهبود بازداری رفتاری در دانش آموزان می شود. بنابراین با توجه به نتایج پژوهش حاضر، آموزش حافظه کاری هیجانی نقش مهمی در مشکلات رفتاری و بازداری رفتاری در دانش آموزان دارد

برقراری رابطه دوستی با جنس مخالف، به دلیل اثرات فردی و اجتماعی این پدیده، امروزه بیش از پیش مورد توجه روان شناسان و جامعه شناسان قرار گرفته است. هدف این پژوهش، واکاوی دلایل گرایش به ارتباط با جنس مخالف قبل از ازدواج در میان دانشجویان دانشگاه بود. این پژوهش، مطالعه ای کیفی از نوع پدیدارشناسی است که با استفاده از مصاحبه نیمه ساختار یافته اجرا شد. نمونه ها شامل 18 نفر از دانشجویان کارشناسی دانشگاه شهید مدنی آذربایجان در سال تحصیلی 98-1397 بود که با به کارگیری اشباع نظری در تعیین حجم نمونه و به روش نمونه گیری گلوله برفی به دست آمد. در این پژوهش 8 مضمون اصلی و 25 مضمون فرعی استخراج شدند که مضامین اصلی عبارتند از: خلاء عاطفی، تربیتی- تغییرات ناگزیر اجتماعی، فرهنگی-رسانه های جمعی-دین گریزی-پاسخ به نیاز درونی-ویژگی های شخصیتی-فشارهای محیطی و دوستان و سیستم آموزشی ناکارآمد. یافته های این پژوهش، ضرورت توجه نهادهای مسئول تربیتی-فرهنگی کشور، خانواده ها و افراد متخصص و دلسوزِ فعال در این زمینه به تجربیات زیسته برآمده از چنین پژوهش هایی، آگاه سازی آحاد جامعه توسط نهادهای مسئول در زمینه آسیب های ناشی از ارتباط ناسالم و آموزش شیوه های برقراری ارتباط سالم را بیش از پیش آشکار می سازد.

زمینه و هدف: متخصصان و پژوهشگران حیطه اختلالات یادگیری خاص، روش های درمانی مختلفی را در پژوهش های آزمایشی یا نیمه آزمایشی برای کمک به افراد با این اختلال و همچنین رفع مشکلات آموزشی و تحصیلی آنها، طراحی و به کار برده اند. مطالعه حاضر با استفاده از الگوی پژوهشی فراتحلیل، به دنبال مشخص ساختن این موضوع است که اثربخشی مداخلات درمانی-آموزشی تا چه میزان می تواند در بهبود اختلال یادگیری خاص اثرگذار باشد. روش: در این فراتحلیل، جامعه آماری شامل آن دسته از پژوهش های در دسترس مرتبط با مداخلات درمانی-آموزشی اختلال یادگیری خاص در داخل کشور بوده است که بین سال های 1380 تا 1393 منتشر شده اند. جهت دستیابی به پژوهش های مورد نظر، پایگاه مرکز اطلاعات علمی جهاد دانشگاهی، پایگاه نشریات ایران (مگ ایران)، و سایت علوم انسانی مورد جستجو قرار گرفتند. به منظور انتخاب پژوهش های اولیه از کلیدواژه های اختلال یادگیری خاص، ناتوانی یادگیری، اختلال ریاضی، اختلال خواندن، اختلال نوشتن، اختلال دیکته، نارسانویسی، نارساخوانی، روش دیویس، روش فرنالد، کپارت، مداخلات آموزشی، و مداخلات روان شناختی استفاده شد. جهت تعیین میزان اندازه اثر مداخلات درمانی-آموزشی، با استفاده از نمونه گیری در دسترس، 33 اندازه اثر از 24 پژوهش که از لحاظ روش شناختی مورد قبول بودند، انتخاب شده و فراتحلیل روی آنها انجام شد. ابزار پژوهش چک لیست فراتحلیل بود. یافته ها: یافته های پژوهش نشان داد میزان اندازه اثر مداخلات درمانی-آموزشی بر بهبود اختلال یادگیری خاص، 75/0 است که با توجه به جدول کوهن در حد بالایی قرار دارد. همچنین نتایج نشان داد که روش درمانی فرنالد با اندازه اثر 32/2 نسبت به دو روش دیگر (تمرین و تکرار، و چندرسانه ای) که به ترتیب دارای اندازه های اثر ترکیبی با مدل تصادفی 87/0 و 32/1 بودند، دارای اندازه اثر بیشتری است. نتیجه گیری: اندازه اثر به دست آمده، مؤثر بودن استفاده از مداخلات درمانی-آموزشی در بهبود اختلال یادگیری خاص دانش آموزان را نشان داد. همچنین با توجه به نتایج این پژوهش مبنی بر بالا بودن اندازه اثر روش چندحسی فرنالد، می توان نتیجه گرفت که در طراحی بسته های درمانی ویژه دانش آموزان با اختلالات یادگیری خاص، بهتر است روش های درمانی چندحسی که ابعاد مختلف مشکلات این کودکان را مورد توجه قرار می دهد، در الویت درمان قرار گیرد.

پژوهش حاضر با هدف بررسی اثربخشی آموزش ابراز وجود بر حل مسأله اجتماعی و جرأت ورزی دانش آموزان پسر قربانی قلدری در دوره متوسطه اول انجام شد . روش پژوهش شبه آزمایشی با طرح پیش آزمون – پس آزمون با گروه کنترل بود. جامعه آماری پژوهش شامل کلیه دانش آموزان پسر قربانی قلدری دوره اول متوسطه شهر مریوان بود که در سال تحصیلی ۹۸-۹۷ مشغول تحصیل بودند با استفاده از روش نمونه گیری تصادفی خوشه ای ۶۰ دانش آموز انتخاب و به طور تصادفی در دو گروه آزمایش(۳۰) و کنترل (۳۰) جایگزین شدند. گروه آزمایش به مدت شش هفته و هر هفته دو جلسه (در مجموع ۱۲ جلسه) به صورت گروهی مداخله آموزش ابراز وجود دریافت کردند، اما گروه کنترل در طی انجام پژوهش آموزشی دریافت نکردند. ابزارهای پژوهش شامل پرسشنامه های قربانی قلدری، جرأت ورزی و حل مسأله اجتماعی بود. تحلیل داده ها به روش تحلیل کوواریانس بود. نتایج نشان داد که آموزش ابراز وجود بر میزان جرأت ورزی دانش آموزان قربانی قلدری تأثیر معناداری داشته است، اما بر حل مسأله اجتماعی تأثیری نداشته است. مطابق یافته های پژوهش حاضر می توان نتیجه گرفت که از آموزش مهارت ابراز وجود می توان به عنوان یک روش کارآمد برای افزایش جرأت ورزی دانش آموزان قربانی قلدری استفاده کرد.

زمینه و هدف: تولد یک فرزند برای مادر همواره با استرس و اضطرابی همراه است؛ حال اگر این کودک دارای مشکلاتی نیز باشد احساسات و هیجاناتی را به همراه خواهد داشت. بر این اساس هدف پژوهش حاضر شناسایی تجربه زیسته مادران دارای کودک مبتلا به ناتوانی ویژه یادگیری در زندگی بود. روش: این پژوهش به روش پژوهش کیفی از نوع پدیدارشناسی در سال 1397 طی دوره 4 ماهه انجام شد. جامعه آماری آن تمامی مادران درای کودک مبتلاء به ناتوانی ویژه یادگیری بودند که به مرکز مشکلات ویژه یادگیری ازنا (لرستان) رجوع کرده بودند. از طریق نمونه گیری هدفمند تا میزان اشباع، 6 مادر انتخاب شدند که در مصاحبه عمیق و ساختارنایافته شرکت کردند. مصاحبه ها بر اساس روش کلایزی تجزیه و تحلیل شدند. یافته ها: تجارب مادران در چهار مضمون اصلی سازمان یافت: بی نظمی در خانواده، نگرانی، هیجانات مثبت و هیجانات منفی. این سه مضمون اصلی در مقاله به تفضیل مورد بحث قرار گرفتند. نتیجه گیری: پرورش کودکان مبتلاء به ناتوانی ویژه یادگیری، تجربه ای دشوار است که حمایت تخصصی از مادران، طی نخستین سال های تحول اختلال را ضروری می سازد. بدین منظور، هر یک از مضامین پژوهش حاضر، اهداف درمانی بالقوه برای افزایش بهزیستی مادران است که می توان آن ها را برای ارتقاء مداخلات موجود و در طراحی مداخلات نوین به کار برد.

هدف: هدف پژوهش حاضر تأثیر الگوی تدریس بدیعه پردازی و الگوی چرخه یادگیری هفت مرحله ای بر بهبود تفکر خلاق دانش آموزان بود. روش: طرح پژوهش به شیوه تجربی و از نوع طرح پیش آزمون- پس آزمون با گروه کنترل بود. جامعه آماری پژوهش کلیه دانش آموزان دختر دوره متوسطه شهر تبریز در سال تحصیلی 96-1395 بودند که از این جامعه تعداد 60 دانش آموز انتخاب و به روش نمونه گیری تصادفی چندمرحله ای خوشه ای در 3 گروه، 2 گروه آزمایش و 1 گروه کنترل قرار گرفتند. آزمودنی های گروه آزمایش اول (الگوی تدریس بدیعه پردازی) و آزمودنی های گروه آزمایش دوم (الگوی چرخه ی یادگیری هفت مرحله ای) تحت آموزش قرار گرفتند و در مقابل، گروه کنترل هیچ آموزشی را دریافت نکرد. برای جمع آوری داده ها از پرسشنامه تفکر خلاق تورنس استفاده شد. تجزیه وتحلیل داده ها با روش آماری تحلیل کواریانس و آزمون تعقیبی LSD انجام شد. یافته ها: نتایج پژوهش نشان داد که الگوی تدریس بدیعه پردازی و چرخه ی یادگیری هفت مرحله ای بر تفکر خلاق دانش آموزان تأثیر دارد. در واقع الگوی تدریس بدیعه پردازی و چرخه ی یادگیری هفت مرحله ای باعث افزایش تفکر خلاق در دانش آموزان می شود.

هدف پژوهش حاضر، مقایسه اثربخشی آموزش حافظه کاری هیجانی و آموزش حافظه کاری خنثی بر کارکردهای شناختی و علائم اضطراب امتحان دانشجویان بود . تعداد 60 دانشجو با اضطراب امتحان بالا با استفاده از پرسشنامه اضطراب امتحان اسپیلبرگر به عنوان نمونه پژوهش انتخاب شدند. آزمودنی ها در سه گروه آموزش حافظه کاری هیجانی، آموزش حافظه کاری خنثی و گواه جای دهی شدند. آزمودنی های گروه های آزمایش به مدت 15 جلسه 45 دقیقه ای تحت آموزش حافظه کاری هیجانی و خنثی قرار گرفتند، درحالی که افراد گروه گواه، هیچ گونه مداخله ای دریافت نکردند . همه افراد قبل و پس از آموزش با استفاده از پرسشنامه اضطراب امتحان اسپیلبرگر، پاره تست فراخنای ارقام هوش وکسلر و آزمون عملکرد پیوسته مورد ارزیابی قرار گرفتند. داده های با استفاده از تحلیل کوواریانس چند متغیری تحلیل شدند. نتایج نشان داد که آزمودنی های گروه حافظه کاری هیجانی و حافظه کاری خنثی بهبود معناداری در علائم اضطراب، فراخنای ارقام مستقیم و معکوس، خطای حذف، خطای ارائه و زمان واکنش در مقایسه با گروه گواه داشتند. همچنین نتایج نشان داد که آزمودنی های گروه حافظه کاری هیجانی در مقایسه با گروه حافظه کاری خنثی، بهبود بالاتری در هیجان پذیری (مؤلفه هیجانی اضطراب امتحان) و خطای ارائه به دست آوردند. براساس نتایج پژوهش حاضر، استفاده از آموزش های کامپیوتری مبتنی بر حافظه کاری خصوصاً حافظه کاری هیجانی می تواند به عنوان یک مداخله مؤثر برای کاهش علائم اضطراب امتحان و بهبود حافظه کاری و توجه پایدار پیشنهاد شود .

هدف پژوهش حاضر بررسی تعیین اثربخشی آموزش کارکردهای اجرایی عصب-روان شناختی بر فراحافظه، برنامه ریزی و حل مسئله دانش آموزان با اختلال ریاضی بود. پژوهش حاضر از نوع نیمه آزمایشی و با طرح پیش آزمون- پس آزمون با گروه کنترل بود. جامعه آماری این تحقیق شامل همه ی دانش آموزان دختر با اختلال ریاضی سوم تا ششم ابتدایی است که درسال 1397-1396 به مرکز آموزش مشکلات ویژه یادگیری ایثار مراجعه کرده اند. تعداد 30 نفر از آن ها به صورت نمونه گیری دردسترس انتخاب و در دو گروه آزمایش و کنترل قرار گرفتند. در ابتدا از نفرات هر دو گروه آزمون های هوش وکسلر و آزمون ریاضی کی مت گرفته شد. هر دو گروه در پیش آزمون و پس آزمون با پرسشنامه فراحافظه و آزمون برج لندن مورد سنجش قرار گرفتند. به گروه آزمایش طی 10 جلسه به مدت 3 ماه آموزش ارائه شد، درحالی که گروه کنترل هیچ آموزش خاصی را دریافت نکردند. نتایج تحلیل کوواریانس چند متغیره نشان داد که تفاوت معناداری بین دو گروه از نظر فراحافظه، برنامه ریزی و حل مسئله وجود دارد . بدین معنی که آموزش کارکردهای اجرایی توانسته است میزان توانایی فراحافظه، برنامه ریزی و حل مسئله دانش آموزان با اختلال ریاضی را افزایش دهد. از نتایج این پژوهش می توان در آموزش و درمان دانش آموزان با اختلال ریاضی استفاده نمود و همچنین کارکردهای اجرایی باید به عنوان عامل کلیدی همواره مورد توجه قرار گیرد.

مقدمه: هدف پژوهش حاضر بررسی اثربخشی آموزش مهارت های اجتماعی و هیجانی بر بهبود روابط بین فردی در دانش آموزان بود. روش کار: طرح پژوهش نیمه آزمایشی از نوع پیش آزمون- پس آزمون و گروه کنترل بود. جامعه آماری این پژوهش کلیه دانش آموزان پسر دوره دوم متوسطه شهر کلیبر در سال تحصیلی 97-1396 بودند که از این جامعه، تعداد 44 دانش آموز در دو گروه آزمایش (22 دانش آموز) و کنترل (22 دانش آموز) به روش نمونه گیری خوشه ای چند مرحله ای انتخاب شدند. ابتدا از بین مدارس شهر کلیبر تعداد یک مدرسه متوسطه به صورت تصادفی انتخاب شد. در مرحله بعد از آن مدرسه، دو کلاس دوره دوم متوسطه به صورت تصادفی انتخاب و مورد بررسی قرار گرفتند. به این صورت که ابتدا پرسشنامه روابط بین فردی به عنوان پیش آزمون استفاده شد و بعد برای گروه آزمایشی مهارت های اجتماعی و هیجانی آموزش داده شد و گروه کنترل هیچ مداخله ای دریافت نکرد. بعد از اجرای آموزش مهارت های اجتماعی و هیجانی دوباره پرسشنامه روابط بین فردی بر روی دانش آموزان مورد بررسی قرار گرفت. برای تجزیه و تحلیل داده های پژوهش از پرسشنامه دشواری در روابط بین فردی و بسته آموزشی مهارت های اجتماعی و هیجانی استفاده شد. تجزیه و تحلیل داده ها با آزمون آماری تحلیل کواریانس چندمتغیره انجام گرفت. یافته ها: نتایج پژوهش نشان داد که آموزش مهارت های اجتماعی و هیجانی، بر روابط بین فردی دانش آموزان تأثیر دارد و باعث کاهش مشکلات بین فردی در دانش آموزان می گردد. نتیجه گیری: بنابراین آموزش مهارت های اجتماعی و هیجانی بر کاهش مشکلات بین فردی در دانش آموزان پیشنهاد می گردد.

هدف: هدف پژوهش حاضر، مطالعه اثربخشی توانبخشی شناختی رایانه ای بر شناخت اجتماعی، کنترل مهاری و اجتناب شناختی دانش آموزان دارای اختلال یادگیری ریاضی است. روش: این پژوهش به شیوه نیمه آزمایشی از نوع طرح پیش آزمون- پس آزمون با گروه کنترل بود. جامعه آماری این پژوهش کلیه دانش آموزان پسر دارای اختلال ریاضی پایه ششم ناحیه یک شهر تبریز در سال تحصیلی 98-97 بودند که از جامعه حاضر تعداد 30 نفر به روش نمونه گیری تصادفی چندمرحله ای انتخاب و در دو گروه مداخله و کنترل (15 نفر برای هر گروه) قرار گرفتند. گروه مداخله در معرض توانبخشی شناختی رایانه ای قرار گرفت و گروه کنترل آموزشی را دریافت نکرد. برای جمع آوری داده ها از   آزمون های شناخت اجتماعی، کنترل مهاری، اجتناب شناختی و آزمون کی مت ریاضی استفاده شد. تجزیه و تحلیل داده ها با روش آماری تحلیل کوواریانس انجام شد. یافته ها: نتایج نشان داد که توانبخشی شناختی رایانه ای بر شناخت اجتماعی، کنترل مهاری و اجتناب شناختی دانش آموزان دارای اختلال یادگیری ریاضی تأثیر دارد و باعث افزایش شناخت اجتماعی و کاهش کنترل مهاری و اجتناب شناختی در دانش آموزان می شود. نتیجه گیری: به کارگیری توانبخشی شناختی رایانه ای بر دانش آموزان دارای اختلال یادگیری ریاضی پیشنهاد می گردد. 

یکی از مهم ترین عواملی که باعث پیشرفت تحصیلی می گردد، سرزندگی تحصیلی است. پژوهش حاضر باهدف تمایز دانش آموزان با سرزندگی تحصیلی بالا و پایین بر اساس مؤلفه های خوش بینی تحصیلی و جهت گیری هدف انجام شد. روش پژوهش حاضر علی- مقایسه ای بود. جامعه آماری پژوهش حاضر کلیه دانش آموزان دختر و پسر مقطع متوسطه دوم شهرستان سنندج در سال تحصیلی 95-1394 به تعداد 4300 نفر بودند که بر اساس جدول کرجسی و مورگان، تعداد 370 دانش آموز با روش نمونه گیری خوشه ای چندمرحله ای انتخاب شدند. . برای جمع آوری داده ها از پرسش نامه های خوش بینی تحصیلی دانش آموزان (1392) با ضریب آلفای کرونباخ 87/0، جهت گیری هدف الیوت و مک گریگور (2001) با ضریب آلفای کرونباخ 88/0 و سرزندگی تحصیلی حسین چاری و دهقانی زاده (1391) با ضریب آلفای کرونباخ 80/0 استفاده گردید. روایی هر سه پرسشنامه نیز، در حد مطلوب بود. دهقانی زاده مطلوبی داده ها با استفاده از آزمون تجزیه تابع تشخیص مورد تجزیه وتحلیل قرار گرفتند. یافته های تجزیه تابع تشخیص، منجر به یک تابع تشخیص معنادار شد که طبق این تابع مؤلفه ی اعتماد دانش آموزان به معلمان مربوط به خوش بینی تحصیلی و مؤلفه تسلط-گرایش مربوط به جهت گیری هدفی دارای بالاترین توان در تمایز دو گروه از دانش آموزان بودند. همچنین نتایج تجزیه تابع تشخیص نشان داد که اکثر دانش-آموزان با سرزندگی تحصیلی پایین با بالاترین درصد تشخیص (8/75 درصد) به درستی از دیگر دانش آموزان متمایز شده بودند و 73 درصد از افراد دو گروه طبق تابع به دست آمده به طور صحیح مجدداً طبقه بندی شده بودند. نتایج این طبقه بندی مجدد نشانگر توان متغیرهای مذکور در تمایز میان دانش آموزان دارای سطوح مختلف سرزندگی تحصیلی بود.

پژوهش حاضر با هدف ترکیب نتایج پژوهش های مختلف و دستیابی به یک نتیجه ی کلی در خصوص اثربخشی مداخلات آموزشی و درمانی بر  اختلال های یادگیری و نیز تعیین نقش جنسیت و سن آزمودنی ها در میزان اثربخشی مداخلات آموزشی و درمانی بر اختلالات یادگیری؛ با استفاده از روش فراتحلیل به انجام رسید. جامعه آماری پژوهش حاضر کلیه ی مطالعات انجام شده و دسترس در خصوص اثربخشی مداخلات آموزشی، درمانی و روان شناختی بر انواع  اختلال های یادگیری(اعم از نارساخوانی، نارسانویسی و اختلال ریاضی) بود که پس از اعمال ملاک های ورود و خروج در مجموع 128 پژوهش به عنوان نمونه انتخاب گردید. از این مطالعات تعداد 623 اندازه اثر استخراج گردید و با استفاده از نرم افزار CMA2 مورد تحلیل قرار گرفت. نتایج نشان داد ، اندازه اثر ترکیبی اثربخشی مداخلات آموزشی و درمانی بر  اختلال های یادگیری در هر دو مدل ثابت و تصادفی معنادار میباشد (001/0P≤) و بر اساس ملاک های تفسیری مقداری بزرگ ارزیابی گردید. همچنین نتایج فرارگرسیون و آزمون تی مستقل نشان داد تاثیر سن و جنسیت به عنوان متغیرهای تعدیل کننده معنادار نمی باشد (001/0P≥). بنابراین می توان نتیجه گیری کرد مداخلات آموزشی ودرمانی که در مطالعات اولیه پژوهش حاضر به کار گرفته شده است از اثربخشی بسیار مناسبی برخوردار بوده اند و متغیرهای جنسیت و سن آزمودنی تاثیری بر میزان اثربخشی مداخلات ندارد.

هدف پژوهش حاضر پی بردن به تجربیات دانش آموزانی بود که تعلل ورزی تحصیلی داشتند. روش پژوهش حاضر کیفی و از نوع پدیدارشناسی بود. مصاحبه نیمه ساختاریافته با 11 نفر از دانش آموزان پسر سال چهارم رشته های نظری مقطع متوسطه دوم (دبیرستان) شهرستان مریوان که به صورت هدفمند انتخاب شدند، در سال تحصیلی 96-95 انجام شد. مصاحبه های ضبط شده به صورت کتبی ثبت شدند و به روش هفت مرحله ای کلایزی مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفتند. تحلیل تجربه زیسته دانش آموزان، موجب شناسایی و دسته-بندی و استخراج مقوله های اصلی«سبب شناسی تعلل ورزی تحصیلی» ، «پیامدها» و «راهکارها» شد و همین طور از مقوله های اصلی ذکر شده، مقوله های فرعی سبب شناسی درون فردی مشتمل بر نداشتن مهارت مدیریت زمان، کمال گرایی و مطلق اندیشی، افکار منفی و ترس از شکست، بی علاقه بودن به موضوعات درسی وسبب شناسی برون فردی و پیرامونی شامل دوستان بی برنامه و بی انگیزه، نبود الگوی موفق و همینطور پیامدهای عاطفی و روانی- تحصیلی و رفتاری - شناختی و راهکارهای فردی – اجتماعی از مقوله های اصلی پیامدها و راهکارها، استخراج شدند. یافته های این پژوهش توانست تصویر روشنی از علل تعلل ورزی تحصیلی، پیامدها و راهکارهای حل مشکل ارائه کند.