قاسم سلیمی

پژوهش حاضر با هدف واکاوی رساله های دکتری رشته فلسفه تعلیم و تربیت دانشگاه شیراز برای دستیابی به گرایش های موضوعی و رویکردها، روش های پژوهش آنها و بررسی روند رساله ها در طول زمان انجام شده است. نمونه این پژوهش، تمامی رساله دکتری رشته فلسفه تعلیم وتربیت دانشگاه شیراز از ابتدای راه اندازی رشته تا 1399 است. این رساله ها با بهره گیری از روش تحلیل محتوای قیاسی و استقرایی تحلیل و بررسی شدند. نتایج تحلیل 29 رساله نشان دهنده آن بود که رساله های دانشگاه شیراز در 11 گرایش موضوعی انجام گرفته که در این میان به تعلیم وتربیت اسلامی، تعلیم وتربیت رسمی ایران و جامعه شناسی تعلیم وتربیت بیش از سایر موضوعات توجه شده است. رویکرد استنتاجی، رویکرد غالب رساله ها بوده و از میان 14 روش پژوهش استخراج شده، تحلیل محتوا، سهم بیشتری را داشته است؛ همچنین رساله ها در دهه 90 نسبت به دهه 80، تغییرات مثبتی ازنظر تنوع موضوع ها، روش های پژوهش و توجه به چالش ها و مسائل روز تعلیم وتربیت ایران داشته اند.

8 در عصر اطلاعات و اقتصاد دانش محور این سرمایه معنوی شرکت ها است که به بقاء و رشد آنها کمک خواهد کرد و نه سرمایه های فیزیکی. سازمان ها در محیط متلاطم و پیچیده امروزی باید بتوانند از دانش موجود خود حداکثر بهره برداری را کرده و بطور مستمر در جهت خلق و توسعه دانش جدید تلاش کنند. در این راستا فرهنگ سازمانی از عواملی است که نقش به سزایی در موفقیت فعالیت های مدیریت دانش دارد. تحقیق حاضر به بررسی رابطه بین فرهنگ سازمانی و فرایند مدیریت دانش در مدیریت اکتشاف شرکت ملی نفت ایران پرداخته است. این تحقیق، توصیفی پیمایشی و مقطعی می باشد. دو پرسشنامه فرهنگ سازمانی و مدیریت دانش بین کارکنان این سازمان توزیع و تعداد 137 پرسشنامه در تحلیل ها مورد استفاده قرار گرفت. یافته ها حاکی از آن است که فرهنگ سلسله مراتبی، گونه فرهنگی غالب سازمان مورد مطالعه است. بین گونه های فرهنگ سازمانی با یکدیگر و همچنین فعالیت های مدیریت دانش رابطه معنی داری وجود دارد. بین فعالیت های ذخیره، کاربرد، تسهیم و ارزیابی دانش و فرهنگ سازمانی رابطه مستقیم و مثبت معنی داری مشاهده شد در حالی که بین فعالیت های کسب و انتقال دانش و فرهنگ سازمانی رابطه مثبتی وجود ندارد.

هدف : هدف از پژوهش حاضر، واکاوی تجارب اعضای هیأت علمی در ارتباط با شایستگی ها و پویایی های تدریس و پژوهش در فرآیند بین المللی شدن آموزش عالی در دانشگاه شیراز بود. روش: به منظور نیل به هدف مطالعه از رویکرد کیفی و روش پژوهش در این مطالعه، روش مطالعه موردی بوده است. جامعه آماری شامل اعضای هیات علمی بود که دارای تجربه های آموزشی و پژوهشی مشترک بین المللی و یا دارای تحصیلات از دانشگاه های بزرگ بین المللی در بخش های مختلف دانشگاه شیراز بودند که با روش نمونه گیری هدفمند با تکنیک معیار و براساس اشباع نظری، تعداد 15 عضو هیأت علمی استادیار، دانشیار و استاد انتخاب و مورد مصاحبه قرار گرفتند. ابزار گردآوری داده ها مصاحبه نیمه ساختمند با اعضای هیأت علمی است و روش تحلیل داده های به دست آمده نیز براساس روش کدگذاری، تدوین و تحلیل شبکه مضامین انجام گرفت. یافته ها: نتایج نشان داد که شایستگی های تدریس اعضای هیات علمی در فرآیند بین المللی شدن دارای 17 مضمون پایه است که برخی از آن ها عبارت است از: داشتن انگیزه علمی، توانایی به کارگیری فناوری نو در تدریس، استفاده از منابع به روز در تدریس، توجه به توسعه حرفه ای خود، توانایی تربیت نیروی متخصص، تعهد و مسؤولیت حرفه ای و ... . شایستگی پژوهشی نیز دارای 8 مضمون پایه بود که برخی از آنها شامل انتشار مقاله و سایر آثار علمی استاد به زبان انگلیسی، تلاش در جهت همکاری برای تولید دانش در عرصه های بین المللی، توانایی علمی و پژوهشی استاد و ... می باشد.

مسئله و هدف: فرصت های مطالعاتی هم چنان گنجینه هایی جهت مطالعه و تأمل برای دانشگاهیان به شمار می روند. بررسی جریان و تجارب فرصت مطالعاتی در دانشجویان دکتری به عنوان یکی از مهم ترین افرادی که نقش تولید دانش را بر عهده دارند، تاکنون در کانون توجه پژوهشگران در دانشگاه شیراز نبوده است. هدف این مطالعه، واکاوی تجارب زیسته دانشجویان دکتری در دانشگاه شیراز از فرصت های مطالعاتی بود که با رویکردی تفسیری و راهبرد پدیدارشناسی انجام شد. روش شناسی: مشارکت کنندگان بالقوه پژوهش، دانشجویان دکتری در حوزه های علوم پایه، فنی- مهندسی، کشاورزی، دامپزشکی و علوم انسانی بودند که در 3 سال گذشته، دوره فرصت مطالعاتی خود را در یکی از دانشگاه های معتبر خارج از کشور گذرانده بودند. با استفاده از رویکرد نمونه گیری هدفمند و روش نمونه گیری معیار و حداکثر تنوع رشته ای 23 دانشجوی دکتری به عنوان مشارکت کننده انتخاب گردیدند. روش گردآوری داده ها، مصاحبه نیمه ساختاریافته بود. پس از کدگذاری داده ها، با تحلیل مضمون، مقوله ها استخراج شدند. یافته ها: یافته های مطالعه در پنج مضمون سازمان دهنده؛ زمانی برای گفتگوی بین فرهنگ ها؛ زمانی برای جامعه پذیری؛ زمانی جهت آشنایی، تعامل و فهم ساختار آکادمیک؛ فرصتی برای خودشناسی و توسعه حرفه ای؛ زمانی برای جدایی و گام برداشتن در مسیر جدید پژوهشی، بازآرایی گردیدند. نتیجه گیری: یافته های مطالعه کنونی نشان داد که استفاده از فرصت های مطالعاتی خارج از کشور به شناخت دنیای بزرگ تر، شکوفا شدن استعدادها، آشنایی با عقاید و فرهنگ های مختلف، استقلال و قوی شدن دانشجو، جهان بینی نو و تغییر در دیدگاه، رسیدن به رشد و خودباوری را برای دانشجویان به ارمغان آورد.

مطالعه حاضر با هدف طراحی مدل برندسازی دانشگاهی و شناسایی پیشایندها و پیامدهای آن انجام گرفت. بر این اساس، از گفتمان پژوهش کیفی و روش فراترکیب نظریه ساز استفاده گردید. در این راستا با جستجو در پایگاه های اطلاعاتی معتبر و مطالعات و پژوهش های مرتبط با برندسازی دانشگاهی، تعداد 42 مقاله انتخاب و محتوای آنها بصورت عمیق مورد بررسی قرار گرفت. یافته های پژوهش نشان داد که پیشایندهای برندسازی دانشگاهی عبارتند از: اعتبار دانشگاه، میراث دانشگاه، کیفیت امور رفاهی دانشگاه، موقعیت جغرافیایی، فرهنگ و وضعیت مالی پایدار. همچنین کسب شهرت، بین المللی شدن، کسب مزیت رقابتی پایدار، تضمین کیفیت، کسب رتبه دانشگاهی برتر، تصویر جدید در محافل پیرامون، هویت سازی جدید، تحول فرهنگی و اجتماعی، و اثرات ملی و محلی، پیامدهای برندسازی دانشگاهی به شمار می روند. بنابراین چنین میتوان نتیجه گیری کرد که دانشگاهی که در مسیر برندسازی گام برمی دارد، منتظر افزایش شهرت ملی و بین المللیِ، سرآمدیِ اعضای هیات علمی و دانشجویان، اشتغال پذیری دانش آموختگان در بازار کار، دستاوردهای زیاد، استانداردهای علمی بالا، جذابیت، مزیت رقابتی پایدار، افزایش استقرار شرکتهای دانش بنیان و نوآورانه، افزایش کیفیتِ دانشجویان، اساتید، آموزش، خدمات، برنامه و زندگی دانشجویی، مرجعیت علمی و کسب جایگاه برتر در بازار و نظام های رتبه بندیِ معتبر دانشگاهی، ایجاد یک تصویر متمایز از دانشگاه، ارتقاءِ هویت و ارزش دانشگاه، تولید سرمایه های آموزشی، فرهنگی و اجتماعی، تنوع قومی، زبانی و فرهنگی در دانشگاه، کسب جایگاه بین المللی و دستیابی به استانداردهای جهانی، هم افزایی با برند شهری، موثر در رشد سیاسی و توسعه اقتصادی کشور خواهد بود

هدف پژوهش حاضر، توسعه چارچوب ظرفیت سازمانی دانشگاهی بود. روش پژوهش، فراترکیبِ کیفی هفت مرحله ای سندلوسکی و باروسو (2007) بود. در گام اول، سؤال پژوهش در مورد توسعه چارچوب ظرفیت دانشگاهی مطرح و بر اساس آن اعضای تیم فراترکیب مشخص شدند. در گام دوم و سوم، 63 پژوهش کیفی از میان 120 پژوهش از پایگاه های معتبر علمی داخلی و خارجی جستجو و معیارهای شمول مقالات مشخص گردید. در گام چهارم، با تجزیه وتحلیل داده ها، 104 مضمون پایه مرتبط با ظرفیت دانشگاهی استخراج گردید. بر آن اساس در گام پنجم، 104 مضمون پایه در 19 مضمون سازمان دهنده سطح اول شامل آموزش؛ پژوهش؛ خدمات اجتماعی؛ بهره وری؛ فنّاوری؛ ساختار سازمانی؛ نظارت و ارزیابی؛ مدیریت منابع انسانی؛ شایستگی های منابع انسانی؛ توان پاسخگویی؛ مالی؛ نظام برنامه ریزی؛ مدیریت دانشجویان؛ امکانات و تسهیلات؛ مسئولیت های شغلی اعضای هیئت علمی؛ فرهنگ سازمانی؛ برنامه درسی و رهبری تغییر قرار گرفتند. در مرحله بعد، مضامین سازمان دهنده سطح اول در 5 مضمون سازمان دهنده سطح دوم شامل مدیریت استعداد؛ زیرساخت ها؛ مأموریتی؛ فرآیندی و عملکرد سازمانی طبقه بندی شدند. در انتها نیز، شبکه مضامین ظرفیت سازمانی دانشگاهی ترسیم گردید. در گام ششم، یافته ها اعتبار یابی شدند و پس از تأیید، در گام هفتم ارائه گردیدند. چارچوب توسعه داده شده در این پژوهش، امکان ارزیابی ظرفیت سازمانی دانشگاه ها و مراکز آموزش عالی را فراهم آورده است.

در دهه های اخیر راهبردهای گوناگونی برای توسعه سرمایه انسانی توسط سازمان های پیش رو در پیش گرفته شده است. یکی از بهترین ابزارها از نقطه نظر متخصصان حوزه منابع انسانی برای این منظور، برنامه های ارشادگری است. افزون بر این، تحولات فناورانه در محیط های سازمانی، اهمیّت توجه به ارشادگری برخط را دو چندان نموده است. هدف پژوهش حاضر ارائه چارچوب مدل آموزشی ارشادگری برخط، مبتنی بر تسهیم یا به اشتراک گذاری دانش برای آموزش مشاغل کلیدی صنعت حمل و نقل ریلی کشور بود. پژوهش حاضر کیفی و مبتنی بر پارادایم تفسیرگرایی است که با استفاده از روش فراترکیب و مطالعه موردی کیفی، چارچوب مدل آموزشی طراحی گردید. با کاوش مطالعات مرتبط جهانی در ابتدا با استفاده از روش فراترکیب تعداد 23 مقاله منتخب بعد از مراحل ارزیابی کیفیت که با معیارهای مورد پذیرش منطبق بود، مورد بررسی قرار گرفت. در مرحله بعد در مطالعه موردی با استفاده از روش نمونه گیری هدفمند با 30 نفر از افراد خبره در حوزه صنعت ریلی کشور مصاحبه انجام شد. سپس مضامین حاصل از روش فراترکیب و مضمون های مصاحبه ها مورد تحلیل و جمع بندی قرار گرفت. نتایج پژوهش فراترکیب و مطالعه موردی نشان داد که مولفه های فرهنگ سازمانی، منابع مالی و بودجه، ارزیابی و کنترل، حمایت و پشتیبانی، ارتباطات، منابع انسانی، برنامه ریزی، ساختار سازمانی، شرایط محیطی، فناوری های اطلاعاتی و ارتباطی از ابعاد اصلی مدل آموزشی ارشادگری برخط هستند. همچنین هر یک از این مولفه ها در برگیرنده زیر مولفه هایی بوده که ارشادگری برخط را تحت تاثیر قرار می دهند.

مقدمه: در چند دهه اخیر، با ورود مفاهیم جدیدی همچون معناجویی در کار، شناخت اخلاق، معنا بخشی به سازمان، پارادایم نوینی در سازمان ها مطرح شده است که می توان از آن به عنوان معنویت محیط کاری نام برد. پژوهش های انجام شده در زمینه معنویّت در محیط کار نشان می دهد که معنویّت در محیط های سازمانی منجر به رشد و توسعه رفتارهای شهروندی سازمانی می شود. لذا هدف پژوهش حاضر بررسی رابطه بین معنویت در کار و مؤلفه های آن با رفتار شهروندی سازمانی در دانشگاه علوم پزشکی شیراز بود. روش کار: روش پژوهش از لحاظ هدف، کاربردی و از لحاظ گردآوری داده ها، توصیفی- همبستگی بود. جهت جمع آوری داده های موردنظر، تعداد 260 نفر از کارکنان و مدیران دانشگاه علوم پزشکی شیراز مورد بررسی قرار گرفتند. ابزارهای مورداستفاده در این پژوهش شامل پرسشنامه رفتار شهروندی سازمانی ارگان و پرسشنامه معنویت در کار میلیمن و همکاران است که پایایی آن ها از طریق ضریب آلفای کرونباخ به ترتیب 71/0 و 82/0 به دست آمد. روایی این پرسشنامه ها نیز مورد تائید متخصصان قرار گرفت. جهت تحلیل داده ها از آزمون های تی تک نمونه ای، همبستگی پیرسون، رگرسیون چندگانه و مدل سازی معادلات ساختاری استفاده گردید. یافته ها: نتایج تی تک نمونه ای نشان داد که وضعیت رفتار شهروندی سازمانی و معنویت در کار در سطح نسبتاً مطلوبی قرار دارد. نتایج آزمون همبستگی پیرسون حاکی از آن است که بین رفتار شهروندی سازمانی و تمامی مؤلفه های آن با معنویت در کار رابطه مثبت و معناداری وجود دارد. نتایج رگرسیون نشان داد که ابعاد معنویت در کار، بر رفتار شهروندی سازمانی اثر معناداری دارد. نتیجه گیری: بر اساس یافته های این پژوهش می توان گفت که وجود معنویت در کار در دانشگاه علوم پزشکی شیراز منجر به توسعه و بهبود رفتار شهروندی سازمانی می شود.

این پژوهش با هدف مطالعه معیارها و فرآیندهای ارتقاء اعضای هیات علمی در حوزه علوم انسانی از منظر مطالعات جهانی و هم راستاسازی مطالعات با تجارب اعضای هیأت علمی دانشگاه شیراز و تدوین و اعتباریابی الگوی مرتبط انجام شد. پژوهش در دو بخش کیفی و کمی انجام شد. در بخش کیفی به مطالعه ادبیات پژوهش و اسناد و مدارک و بررسی قوانین دانشگاه های مختلف جهان پرداختیم. با انجام مصاحبه گروهی در گروه های کانونی با اعضاء هیأت علمی، به شناسایی مولفه های تاثیرگذار بر ارتقاء اعضای هیأت علمی حوزه علوم انسانی در دانشگاه شیراز پرداختیم. در این مرحله جهت تحلیل داده ها از روش کدگذاری باز و کدگذاری محوری استفاده شد. در بخش کمی به ارائه یافته های توصیفی پژوهش، روایی و پایایی ابزار و تبیین مولفه های اثرگذار پرداختیم. حجم جامعه 210 نفر اعضای هیأت علمی دانشکده های علوم انسانی بود و با استفاده از جدول مورگان و محاسبه فرمول کوکران تعداد 132 نفر به عنوان نمونه انتخاب شدند. از روش نمونه گیری تصادفی استفاده شد و تعداد 94 پرسشنامه تکمیل شد و مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت. در بخش کمی پژوهش ابزار مورد استفاده، پرسشنامه محقق ساخته بود این پرسشنامه در دو بخش ملاک های مطرح شده در دانشگاه های برتر با 43 گویه و ملاک های برگرفته از جلسات مصاحبه با 41 گویه تنظیم گردید. با استفاده از نرم افزار spss16 یافته های توصیفی و جهت تعیین بارعاملی ابعاد و شاخص های پرسشنامه، از روش تحلیل عامل تاییدی و نرم افزار لیزرل استفاده گردید. یافته ها بیانگر آن بود که 5 عامل اصلی و 67 عامل فرعی در ارتقا اعضای هیأت علمی دانشکده های علوم انسانی دانشگاه شیراز موثر است. بالاترین بار عاملی مربوط به مهارت های عمومی و پس از آن به ترتیب عامل های آموزش، ارائه خدمات، پژوهش و مدیریت قرار دارند و به عنوان پیش بینی کننده های ارتقای اعضای هیات علمی معرفی می شوند.

امروزه این نگاه نهادینه شده است که دانشگاه ها و مراکز آموزش عالی، می توانند رویکردهای آموزشی و یادگیری خود را از طریق برنامه درسی ارتقا دهند. مطالعات اخیر نشان داده است که بسیاری از دانشگاه های جهان در حال انطباق برنامه های درسی و رویکردهای آموزشی خود با نیازهای صنعت 4.0 هستند. هدف از مطالعه کنونی، شناسایی مهارت های دیجیتالی قابل تامل در تدوین برنامه درسی دانشجویان مهندسی و ارائه سازوکارهایی جهت انطباق شایستگی های دانشجویان مهندسی با صنعت 4.0 می باشد. روش مطالعه، فراترکیب یا سنتز پژوهی با استفاده از گام های شش گانه سندلوسکی و باروسو (2006) بوده است. با جستجو در پایگاه های معتبر تعداد 61 مطالعه مورد تجزیه و تحلیل قرارگرفته و مضمون سازی گردید. یافته های پژوهش نشان داد که مهارت های موردنیاز دانشجویان مهندسی در برنامه های درسی شامل: 1. مهارت های فناورانه و دیجیتالی؛ 2. مهارت مهندسی و 3. مهارت های پایه می باشد. همچنین یافته های پژوهش 21 سازوکار ازجمله 1. طراحی برنامه درسی منطبق با الزامات صنعت 4.0؛ 2. استفاده و کاربرد عملی فناوری های دیجیتال در برنامه های درسی موسسات آموزش  عالی 3. تدوین برنامه درسی همگرا براساس فناوری های نوین  و تغییرات بنیادین در ساختار آموزش، محتوای دروس و تدریس 4. آموزش آزمایشگاه محور و عملی در برنامه های درسی آموزش مهندسی؛ 5. آموزش دانشجویان بر اساس یک بستر فناورانه را جهت توسعه مهارت های دیجیتالی در برنامه های درسی مهندسی برای انطباق با تقاضاهای صنعت 4.0 الزامی می داند. در پایان این مقاله، رهنمودهای عملیاتی برای به روزرسانی برنامه های درسی دانشگاهی ارائه می نماید.

هدف کلی از انجام این پژوهش بررسی نقش سرمایه اجتماعیدر ارتقای آمادگی کارآفرینی دانشجویان مهندسی دانشگاه شیراز است. روش پژوهش در این مقاله، توصیفی از نوع همبستگی است. جامعه مورد بررسی شامل تمام دانشجویان مهندسی دانشگاه شیراز است که از طریق روش نمونه گیری دردسترس 103 نفر انتخاب و مطالعه شدند. به منظور گردآوری داده های پژوهش از پرسش نامه های آمادگی کارآف رینی اومن ی و دیگران (2009) و همچنی ن از پرسش نامه سرمایه اجتماعی گیو و دیگران (2013) استفاده شد. برای سنجش روایی پرسش نامه ها از روایی محتوایی و صوری و بررسی توسط استادان متخصص حوزه و به منظور پایایی آن از آلفای کرونباخ استفاده شد که پایایی پرسش نامه اومنی و دیگران و پرسش نامه گیو و دیگران، به ترتیب 77/0 و 74/0 محاسبه شد. پس از محاسبه روایی و پایایی، این ابزار در بین افراد نمونه توزیع شد و سپس داده ها با استفاده از روشهای آماری T تک نمونه ای، ضریب همبستگی پیرسون و مدل معادلات ساختاری مورد تحلیل قرار گرفتند. نتایج آزمون T تک نمونه ای نشان داد که وضعیت سرمایه اجتماعی و آمادگی کارآفرینی در دانشجویان مهندسی بالاتر از سطح قابل قبول است. نتایج آزمون همبستگی پیرسون با استفاده از نرم افزار SPSS حاکی از آن است که بین سرمایه اجتماعی و تمام مؤلفه ه ای آن با آمادگ ی کارآفرین ی رابط ه مثب ت و معن اداری وج ود دارد. نتای ج آزم ون معادلات ساخت اری با استف اده از ن رم افزار lisrel8.8 نش ان داد که سرمای ه اجتماع ی پیش بینی کننده مثبت و معنادار آمادگی کارآفرینی در دانشجویان مهندسی است.

هدف این پژوهش کاوش مؤلفه های اثربخش در تدریس نوآورانه اساتید در فضای مجازی بود. روش پژوهش از نوع کیفی است و اعضای هیئت علمی نمونه و موفق در تدریس دانشگاه شیراز در سال 1400 که تجربه برگزاری کلاس درس با استفاده از روش های خلاق و نوآورانه در فضای مجازی را داشتند، به عنوان مشارکت کنندگان بالقوه در نظر گرفته شدند. با استفاده از روش نمونه گیری هدفمند و رویکرد اشباع نظری با 15 نفر مصاحبه انجام شد. داده های لازم استخراج و با  روش تحلیل مضمون مورد بررسی قرار گرفت و در نهایت مؤلفه های اثربخش در تدریس نوآورانه اساتید در فضای مجازی در قالب پنج مضمون سازمان دهنده سطح دوم و ده مضمون سازمان دهنده سطح اول و هشتاد و چهار مضمون پایه تدوین گردید. براساس یافته های پژوهش شایستگی دیجیتالی اساتید شامل دو مضمون سازمان دهنده شایستگی شخصیتی و شایستگی حرفه ای، در گیر ساختن دانشجویان  شامل دو مضمون سازمان دهنده علایق و تعاملات مجازی، محتوای مجازی شامل دو مضمون سازمان دهنده کیفیت محتوا و سازمان دهی محتوا، راهبردهای یاددهی - یادگیری مجازی شامل دو مضمون سازمان دهنده ساختاری (شیوه اجرا) و اجرای اثربخش و در نهایت بازخورد شامل دو مضمون سازمان دهنده ارزشیابی و بازخورد انگیزشی استاد بود. نتایج پژوهش حاکی از آن است که تدریس اثربخش در فضای مجازی مستلزم فراهم ساختن زیرساخت ها و بسترهای لازم خصوصاً فراهم ساختن زمینه های لازم جهت توسعه و بهسازی مهارت ها و شایستگی های حرفه ای، دیجیتالی و ارتباطی استادان براساس بسترهای مختلف آموزشی با هدف افزایش کیفیت انتقال دانش و ارتقای سطح علمی دانشجویان است.

هدف اصلی این پژوهش، بررسی شایستگی های معناسازی صنعت محور دانشجویان مهندسی است. این پژوهش کیفی با استفاده از روش هفت مرحله ای ساندلوسکی و باروسو انجام شده است. گروه فراترکیب متشکل از سه نفر متخصص برنامه ریزی درسی و یک نفر متخصص در روش پژوهش فراترکیب بود. 107 منبع پژوهشی مرتبط، مبنای تحلیل قرار گرفت که نتیجه آن استخراج 11 مضمون مسئله یابی، موضوع یابی، انتخاب موضوع با هدف یافتن راه حل های جدید، تحلیل نیازهای اطلاعاتی، طراحی و تدوین ساختار جستجوی اطلاعات، اجرای فرایند جستجوی اطلاعات، ارزیابی فرایند جستجوی اطلاعات، تدوین ساختار حل مسئله بر اساس اطلاعات نهایی، اجرای حل مسئله، پیامدهای حل مسئله، تصمیم گیری نهایی در خصوص ساختار حل مسئله است. اعتبار داده ها با استفاده از فنون اعتبارپذیری، انتقال پذیری و همسوسازی داده ها و اعتمادپذیری به داده ها نیز با هدایت دقیق جریان جمع آوری اطلاعات و همسوسازی پژوهشگران تأیید شد. نتایج نشان دادند که معناسازی شایسته برای موفقیت در بسیاری از مشاغل، لازم است و فرد باید در محیطی پرتلاطم و پیچیده و در حالت غیرقطعی، توانایی تصمیم گیری، اقدام و تدوین نقشه عمل را داشته باشد. اساتید می توانند با آموزش معناسازی در فرایند تدریس، خلاقیت خویش را در کلاس درس نشان دهند و هنر تدریس اثربخش را با دانش علمی تلفیق کنند. بر اساس نتایج پژوهش، از یک طرف می تواند تجارب وسیعی را در اختیار برنامه ریزان آموزشی قرار دهد و از طرف دیگر شناسایی مضامین احصاء شده در رویکرد معناسازی، تأثیر به سزایی بر بهبود کیفیت تدریس در حوزه آموزش مهندسی می گذارد که داشتن درک صحیح از این عوامل، برای دانشگاه و نظام آموزش عالی بسیار مهم است.

هدف تحقیق حاضر بررسی اثربخشی دوره های آموزش مهندسی شرکت ایران خودرو بر اساس مدل کرک پاتریک است. بدین منظور، دوره آموزشی جوش مقاومتی خودرو پژو 206 بر اساس مدل کرک پاتریک به عنوان پایلوت مورد ارزشیابی قرار گرفت. این دوره از نظر چهار شاخص موجود در مدل کرک پاتریک شامل واکنش فراگیران به دوره آموزشی، میزان یادگیری فراگیران، میزان تغییرات حاصل شده در رفتار فراگیران و نتایج حاصل از اجرای دوره آموزشی بررسی شد. نتایج به دست آمده نشان می دهد که فراگیران با توجه به عاملهای مهم موجود در یک دوره آموزشی واکنش مطلوبی به دوره آموزشی اجرا شده از خود نشان داده اند. همچنین، دوره آموزشی در حد مطلوبی باعث افزایش سطح دانش فراگیران نیز شده است. از نظر تغییرات ایجاد شده در رفتار فراگیران نتایج نشان می دهند که این تغییرات ایجاد شده درسطح نسبتاً مطلوبی است. به علاوه، دوره آموزشی صرفاً 13 درصد در کاهش دوباره کاریها تأثیر داشته است. در پایان، کلیه نتایج حاصل شده از چهار شاخص جمع بندی شدند که نتایج نشان می دهد دوره آموزشی جوش مقاومتی خودرو پژو 206، 45 درصد اثر بخش بوده است. این درصد اثر بخشی به اعتقاد کارشناسان آموزش، مهندسان و سرپرستان خطوط تولید در سطح مطلوبی قرار داشته

صنعت نسل چهارم یکی از چالش برانگیزترین موضوعات برای طراحی مهندسی و همچنین برای آموزش عالی است. در این راستا یکی از موضوعات جذاب محافل دانشگاهی و صنعتی ایجاد توانمندی ها، الزامات و شایستگی ها در دانشجویان برای انطباق با این صنعت است. هدف پژوهش حاضر شناسایی شایستگی هایی دانشجویان مهندسی و الزامات آموزش عالی بر اساس رویکرد کیفی با روش فراترکیب است. یافته های پژوهش نشان داد که شایستگی ها و الزامات در ابعاد: 1. شایستگی های دانشجویان مهندسی (توانمندی های فردی، دانش و مهارت تخصصی، توانمندی های اجتماعی، مهارت های فناورانه) 2. الزامات دانشگاهی (الزامات آموزشی 0/4، بسترهای آموزشی، الزامات برنامه درسی، بهسازی اساتید) 3. الزامات غیردانشگاهی (مهارت های راهبردی صنعت 0/4، الزامات بازار کار) 4. توسعه منابع انسانی شناسایی گردید. یافته های مطالعه کنونی می تواند برای برنامه ریزی توسعه رویکردهای جدید در برنامه های درسی آموزش مهندسی مفید باشد.

 امروزه، دانشگاهها و مؤسسات آموزش عالی نیازمند زیر ساختهایی هستند که به طور اساسی در ایجاد و انتقال دانش بر پایه اصول مدیریت دانش و یادگیری سازمانی به آنان کمک کند. مدیریت دانش یکی از ابزارهای کارآمد خلق، انتقال و تسهیم دانش در دانشگاه یادگیرنده است. در پژوهش حاضر دیدگاههای اعضای هیئت علمی در ارتباط با مؤلفه های اصلی خلق، انتقال، مدیریت و تبدیل دانش در تعامل فعالیتهای اعضای هیئت علمی و دانشجویان و در یک محیط یادگیری، در یک دانشکده فنی و مهندسی بررسی شده است. روش پژوهش توصیفی از نوع زمینه یابی، ابزار پژوهش پرسشنامه و جامعه آماری اعضای هیئت علمی بوده است. با توجه به محدود بودن جامعه آماری سعی شده است تا کل اعضای هیئت علمی به عنوان نمونه در نظر گرفته شوند. برای تجزیه و تحلیل سؤالات پژوهش از آمار توصیفی و آمار استنباطی استفاده شده است. یافته های پژوهش نشان داد که مؤلفه های راهبری دانشگاهی، زیر ساختهای فناوری اطلاعات و ارتباطات، فرهنگ و توسعه و طراحی موتور پژوهش از دیدگاه اعضای هیئت علمی در خلق، انتقال، مدیریت و تبدیل دانش مؤثرند. در پایان، بر مبنای نتایج پژوهش در خصوص تبیین زیر ساختهای مورد نیاز مدیریت دانش در دانشکده یادگیرنده، پیشنهادهایی به منظور کاربست مدیریت دانش در دانشکده های فنی و مهندسی ارائه شده است.

در دهه کنونی فرایند تسهیم دانش بین اعضای هیئت علمی به عنوان یک موضوع و حوزه مطالعاتی جذاب در ادبیات مدیریت آموزش عالی مطرح شده است. در این مطالعه تلاش شده است تا از منظر اعضای هیئت علمی عوامل مؤثر بر رفتار تسهیم دانش آنان بررسی شود. جامعه آماری پژوهش شامل اعضای هیئت علمی دانشگاههای فنی و مهندسی و غیر فنی و مهندسی شهر تهران بود. نمونه ای با حجم 227 نفر بر اساس روش نمونه گیری تصادفی نسبتی انتخاب شد. ابزار پژوهش پرسشنامه محقق ساخته بود که پایایی آن 903/0 محاسبه شد. برای تحلیل داده ها از آزمون همبستگی پیرسون، آزمون تی مستقل و آزمون تحلیل واریانس یک راهه استفاده شد. نتایج به دست آمده از پژوهش نشان داد که در محیطهای دانشگاهی کیفیت ارائه دانش اعضای هیئت علمی با همدیگر، بهتر از دریافت دانش اعضای هیئت علمی از سوی همکاران است. اعضای هیئت علمی گروه فنی و مهندسی نسبت به سایر گروهها تعاملات نوشتاری سازنده تری دارند. اعضای هیئت علمی گروه فنی و مهندسی نسبت به اعضای هیئت علمی گروه علوم انسانی تعاملات فردی، نوشتاری و شبکه ساز بهتری با همکاران داشته اند. 

پژوهشهای اخیر نشان داده اند که فنّاوری ویدئو کنفرانس، هم اکنون به عنوان راهبردی سودمند برای ارتباط استاد با دانشجو در محیطهای یاددهی و یادگیری در دانشگاهها و مراکز آموزش عالی کاربرد دارد. هدف مقاله کنونی، کاوشی پیرامون عوامل اثر گذار بر ارتقای کیفیت بهره گیری از فناوری ویدئو کنفرانس در آموزشهای مهندسی است. روش پژوهش مورد استفاده در این پژوهش، مطالعه موردی بوده است. به منظور تحقق هدف پژوهش، با 10 دانشجوی تحصیلات تکمیلی یکی از رشته های مهندسی که از فنّاوری ویدئو کنفرانس در کلاس بهره برده بودند به شیوه گروه کانونی مصاحبه شد و سپس مصاحبه ها با استفاده از روش تحلیل مضمون، تجزیه و تحلیل شد. یافته های پژوهش بیانگر آن است که عوامل اثر گذار بر کیفیت بهره گیری از فناوری ویدئو کنفرانس را می توان در سه مقوله اصلی نقشها، تعاملات یاددهی یادگیری و ساختار جای داد. بر این اساس، در پایان مقاله پیشنهاداتی برای برنامه ریزی و سیاست گذاری کاربرد این فنّاوری در محیطهای یاددهی و یادگیری مهندسی ارائه شده است که تامّل در این پیشنهادات می تواند در تعالی کیفیت آموزشهای مهندسی اثر گذار باشد.

 سرمایه فکری محرک پیش برنده کلیدی برای رقابت و بهبود عملکرد دانشگاهی است. در این جستار که با روش پژوهش کیفی تحلیل محتوا درصدد بازخوانی مفاهیم و رویکردهای ارزیابی سرمایه فکری در آموزش عالی صورت گرفته، تلاش شده است تا با توجه به چالشهای پیش روی متخصصان آموزش عالی در ارتباط با ارزیابی سرمایه فکری دانشگاهها و مراکز آموزش عالی به نسبت داراییهای مادی دانشگاهها و ضرورت پیوند برنامه های شناسایی و ارزیابی سرمایه فکری و دانشی با جهت دهی استراتژیک دانشگاه، چارچوب مفهومی بازشناسی شاخصهای ارزیابی سرمایه فکری و دانشی در آموزش عالی ارائه شود که راهنمای عملی اجرای مدیریت سرمایه فکری بخش آموزش عالی باشد. از این رو، در این مقاله نخست برای درک اهمیت ارزیابی سرمایه فکری در آموزش عالی مفهوم سرمایه فکری در دانشگاهها و مراکز آموزش عالی بررسی شده است. واکاوی مدلها و چارچوبهای ارزیابی سرمایه فکری در کشورهای توسعه یافته و دانشگاههای پیشرو در بخش بعدی مقاله مورد توجه قرار گرفته است. در پایان به منظور کاربردی تر ساختن یافته های این پژوهش با رویکرد تطبیقی و با نگاه تصمیم سازی، با توجه به این موضوع اساسی که دانشگاهها و مؤسسات آموزش عالی نمی توانند فقط با تکیه بر داراییهای ملموس موفق شوند، بلکه بلوغ سرمایه فکری درون دانشگاهی سبب ساز تولید دانش است، طی یک مدل مفهومی فرایند ارزیابی سرمایه فکری و دانشی در حوزه آموزش عالی ارائه شده است.