محمد رضایی
| مدرک تحصیلی: استادیار گروه تاریخ و تمدن ملل اسلامی، دانشگاه شهید مدنی آذربایجان |
| پست الکترونیکی: velashedi@gmail.com |
مطالب
فیلتر های جستجو:
فیلتری انتخاب نشده است.
نمایش ۱ تا ۲۰ مورد از کل ۶۷ مورد.
دیالکتیک تمایز و تمایززدایی: پرسه زنی و زندگی گروه های فرودست شهری در مراکز خرید تهران(مقاله علمی وزارت علوم)
حوزه های تخصصی:
"مفهوم پرسه زنی اگرچه در ایران چندان مورد استفاده قرار نگرفته است، اما میتواند توضیح دهنده بسیاری از پدیدههای فرهنگی باشد. در مقاله حاضر ابتدا شرحی کوتاه از تاریخچه پرسه زنی و معنای اختیار شده از آن ارائه میدهیم، سپس به توضیح شکلی از پرسهزنی، به مثابه سبک زندگی متمایز گروههای فرودست شهری در مراکز خرید میپردازیم. نتایج این مقاله به کمک روش کیفی و از طریق تکنیک مصاحبه و مشاهده به دست آمدهاست. نویسندگان معتقدند که مراکز خرید در پی ایجاد زندگی خاصی برای طبقات متوسط شهری اند که این سبک از طریق خرید و مصرف کالاها فراهم میشود، در عین حال، پرسه زنی در ایران به آن معنایی که نویسندگان اختیار کردهاند خود زندگی گروه های فرودست شهری را شکل دادهاست.
"
بازنمایی اقلیت های قومی در سریال های تلویزیونی(مقاله علمی وزارت علوم)
حوزه های تخصصی:
"مطالعه فرآیند بازنمایی در رسانه ها از حوزه های مهم پژوهشی در مطالعات فرهنگی است. ما در این مقاله، تحت تاثیر رویکرد برساخت گرایانه بازنمایی استوارت هال، اشکال بازنمایی رسانه ای قومیت را در مجموعه های تلویزیونی ایرانی بررسی می کنیم. برای این منظور، دو مجموعه اگه بابام زنده بودو آهوی ماه نهم را به شیوه ای کیفی تحلیل کرده ایم. پرسش اساسی ما حول عدالت بازنمایی قومیتی در شبکه های تلویزیون سامان یافته است. همچنین نقد دورنی بر اساس مقایسه اشکال بازنمیی قومیت ها، براساس مصوبات اهداف، محورها و اولویت ها و سیاست های تولید، تامین و پخش توجه کردیم. براساس نتایج، می توان داوری کرد که نمایش قومیت به نوعی رویه نابرابر و ناعادلانه در ترسیم گروههایی از جامعه دلالت دارد. این نحوه مواجهه با نقش های قومیت، وضعیت مبهمی را به وجو می آورد که همه قومیت ها و اقلیت های جامعه را در قالب نقشی غیر جدی ( حاشیه ای) و گاه منفی در معرض دید همگان قرار می دهد. در حاشیه بودن، حالات اظهاری و اشکل بیانی بازگیران قومیتی را محدود می کند و قیودی مضاعف پیش پای سوژه های اقلیت می نهد: سوژه هایی به منزله کسانی که در حوزه عمومی سخن می گویند.
"
تأثیر «تلاوت قرآن» بر «سلامت روان»(مقاله پژوهشی حوزه)
حوزه های تخصصی:
هدف پژوهش حاضر بررسی تأثیر «تلاوت قرآن کریم» بر «سلامت روان» دانشجویان پزشکی است. این پژوهش از نوع نیمه آزمایشی با پیش آزمون−پس آزمون به همراه گروه کنترل می باشد. جامعه آماری پژوهش شامل دانشجویان پسر دانشگاه علوم پزشکی کرمانشاه و نمونه آماری آن شامل 30 نفر از دانشجویان بود که به روش نمونه گیری در دسترس انتخاب و در دو گروه به عنوان گروه آزمایش و گروه گواه قرار داده شدند (هر گروه 15 نفر). برای هر دو گروه، در دو مرحله پیش آزمون و پس آزمون، پرسشنامه سلامت عمومی (GHQ-28) اجرا گردید. گروه آزمایش، بعد از پیش آزمون در 15 جلسه (30 دقیقه ای) به «تلاوت قرآن کریم» گوش دادند؛ آنگاه، پس آزمون اجرا شده و داده ها با روش تحلیل کواریانس تجزیه و تحلیل شد. نتایج نشان داد «تلاوت قرآن» بر «سلامت روانی» گروه آزمایش تأثیر مثبت داشته است
ارزیابی عملکرد نظام آموزش عالی مطالعه موردی موسسه های آموزشی علمی کاربردی ( ترمیک و پودمانی) در شهر تهران (1385)(مقاله علمی وزارت علوم)
حوزه های تخصصی:
عملکرد موسسه های علمی کاربردی شهر تهران هدف بررسی این پژوهش است که به شیوه پیمایشی انجام شده است. اطلاعات لازم برای این بررسی از طریق دو نوع پرسش نامه مدیران و دانشجویان به دست آمده است. بخش دیگر اطلاعات در طی مشاهده و مصاحبه با دانشجویان، مدیران و استادان موسسه های علمی کاربردی کسب شده است. 20 موسسه مرتبط در سطح شهر تهران به روش نمونه گیری «تصادفی ساده» انتخاب شدند. مهمترین نتایج در بخش تجزیه و تحلیل اطلاعات به قرار ذیل است: چشم انداز مثبتی از انتظارات موسسه های علمی کاربردی اعم از مسوولان و دانشجویان نسبت به این مراکز دیده نشده است. به نظر می رسد عملکرد این مراکز در بخشی از زمینه ها در راستای برنامه ها و اهداف معین در آیین نامه تاسیس این مراکز نیست. امکانات و منابع قابل توجهی به کار گرفته شده است؛ لیکن خروجی این داده ها مقبول و مطلوب عوامل دست اندرکار اعم از مدیران و به خصوص دانشجویان نیست. به نظر می رسد کاربردی نبودن آموزش های مراکز علمی کاربردی مهم ترین ضعف و کاستی آن هاست. این در حالی است که کاربردی و مهارتی بودن آموزش های علمی کاربردی مهم ترین هدف تاسیس چنین مراکزی است. جمع این دو گزاره نشان می دهد که موسسه های علمی کاربردی از مهم ترین هدف پایه گذاران منحرف شده اند
سوژه و قدرت: تحلیل چگونگی شکل گیری ذهنیت در مطالعات فرهنگی(مقاله علمی وزارت علوم)
حوزه های تخصصی:
رابطه سوژه و قدرت یکی از موضوعات محوری در مطالعات فرهنگی است. در سنت مطالعات فرهنگی، حداقل دو نوع نگاه به این رابطه دیده می شود. در رویکرد اول این رابطه جبری و یک سویه است. بر اساس این رویکرد، ذهنیت سوژه ها به نحوی موفق توسط گروه های قدرتمند جامعه شکل می گیرد. اما در رویکرد دوم رابطه یاد شده باز است به طوری که سوژه ها امکان مقاومت در برابر معانی مرجح گفتمان های حاکم را دارند، لذا، باز تولید امری از پیش معین نیست. در این مقاله نشان داده می شود که هر دو رویکرد گرفتار نوعی جزم اندیسی اند. رویکرد اول بازتولید ایدئولوژیک و رویکرد دوم مقاومت سوژه های اجتماعی را امری مسلم پنداشته اند. ادعای این مقاله آن است که هر چند رابطه گفتمان های قدرت و سوژه ها رابطه ای یک سویه نیست اما مفهوم دسترسی گفتمانی، حداقل در شرایط برخی جوامع نظیر جامعه ایرانی بسیار اساسی است. به عبارت دیگر، فارغ از دغدغه های نظری، باید رابطه میان گفتمان های حاکم و سوژه ها را به نحوی مورد آزمون قرار داد.
بررسی سبک شناسانة رمان «ارمیا» اثر رضا امیرخانی(مقاله علمی وزارت علوم)
حوزه های تخصصی:
سبک در هنر داستان نویسی به مانند سبک در سایر انواع ادبی، فراهنجاری در زبان است که نظام خاص احساسات و اندیشه های نویسنده و شیوة شخصی او را در نگریستن به جهان نمایش می دهد. در دوران معاصر، سبک شناسی اگرچه همانند گذشته مورد استفاده قرار می گرفته؛ امّا از لحاظ کاربرد زبانی و ویژگی های ادبی دچار تغییر و دگرگونی هایی شده است که نویسندگان معاصر را همچون گذشته صاحب سبکی شخصی ساخته است. سبک خاصی که امیرخانی در آثار خود به کار برده از حیث زبانی و ادبی قابل تأمّل است: کاربرد واژگان جنگی، جابه جایی ارکان جمله، استناد به آیات قرآن، جدا نوشتن کلمات متّصل و... از برجستگی های زبانی او به شمار می رود. همچنین کاربرد تشبیه، توصیف و تصویر از موارد دیگر سبکی او به شمار می آید. محوریت غالب فکری او، نشان دادنِ تضاد و تناقضی است که برخی از رزمندگان، پس از بازگشت از جبهه و جنگ به آن دچار می شوند و همین عامل، سبب کناره گیریِ آنان از مردم می شود. روش اتخاذ شده برای بررسیِ سبکیِ رمانِ ارمیا، رویکرد سبک شناسیِ لایه ای است. در این روش، متن داستان در سه لایة زبانی، ادبی و فکری مورد تحلیل سبک شناسانه قرارگرفته است. در سطح زبانی، عناصر لفظی و زبانی پرکاربرد، به عنوان موتیفِ لفظی یا دورن مایه نشان داده شده است. در سطح ادبی نیز عناصر ادبیِ متن که ایجاد کننده تصویر و موسیقی در متن شده اند و در نهایت در سطح فکری نیز، عناصر فکری و محتوایی غالب در متن رمان مشخّص شده اند. در این مقاله کوشیده ایم به بازنمایی سبکیِ این رمان در سه حیطة زبانی، فکری و ادبی دست یابیم.
مطالعات فرهنگ عامه
منبع:
کتاب ماه ۱۳۸۳ شماره ۷۹
حوزه های تخصصی:
مطالعات فرهنگی بومی
منبع:
کتاب ماه ۱۳۸۳ شماره ۷۹
حوزه های تخصصی:
تحلیل فردگرایی در شبکه های اجتماعی مجازی(مقاله علمی وزارت علوم)
منبع:
مطالعات رسانه های نوین سال چهارم پاییز ۱۳۹۷ شماره ۱۵
1 - 33
حوزه های تخصصی:
در میانِ اندیشمندان و جامعه شناسانِ ایرانی مجادله ای مبنی بر فردگرا یا جمع گرا بودن جامعه ایرانی وجود دارد؛ اما این مجادله و همچنین پژوهش های تجربی در مورد فردگرا یا جمع گرا بودن جامعه ایران فارغ از توجه به زندگی ایرانی ها در شبکه های اجتماعی مجازی، شکل گرفته و انجام شده است. حال آنکه با گسترش استفاده از این شبکه ها در سال های اخیر لازم است تا جمع گرایی و فردگرایی در نسبت با شبکه های مجازی نیز مورد مطالعه قرار گیرد. برای مطالعه این موضوع در این پژوهش، کار با نظریه فردگرایی شبکه ای بری وِلمن (2012) آغاز گردید و درنهایت این مفهوم بازتعریف و مقیاسی برای سنجش آن ساخته شد؛ بنابراین یکی از نوآوری های این پژوهش ساخت مدل اندازه گیری برای این مفهوم بوده است. یافته های به دست آمده نشان از فردگرایی شبکه ای در سطح متوسط دارد و به طورکلی می توان گفت کنش های فردگرایانه و جمع گرایانه در سطوح مختلف در شبکه های اجتماعی مجازی دیده می شود. همچنین یافته های جدید نشان می دهد خانواده گرایی به عنوان یکی از فرهنگ های عمومی جامعه ایران در شبکه های مجازی نیز نقش چشمگیری دارد. در نهایت می توان گفت مقیاس فردگرایی شبکه ای ساخته شده در این پژوهش که برای اولین بار سنجش شده است می تواند الگوی مناسبی در مطالعه فردگرایی در فضای مجازی باشد که لازم است اصلاح و دوباره سنجش شود.
تحلیل محتوایی وساختاری روایی ها: رباعی های محلی دامغانی(مقاله علمی وزارت علوم)
حوزه های تخصصی:
«روایی »ها شعرهای عامیانه ای هستند که با لهجه مردم دامغان کاربرد محلی یافته اند. این اشعار بیشتر در مراسم سرور و عروسی از سوی خویشاوندان زن که از منسوبان عروس و داماد هستند در خوشامد گویی ورود به مجلس سرور و شادباش عروس و داماد خوانده می شود. روایی ها بیشتر در قالب رباعی و در مضامین غنایی است. هدف پژوهش حاضر، معرفی و تحلیل ساختاری و محتوایی روایی ها، با بررسی مناسبتی این اشعار به منظور معرفی و ثبت آن ها به عنوان مصادیقی از اشعار عامیانه است. برجسته سازی این اشعار به سبب اینکه دربردارنده افکار و آداب و رسوم یک منطقه است، می تواند ما را در شناخت و بررسی سیر تحولات اجتماعی و فرهنگی شهر دامغان یاری رساند. به این منظور از اشعاری با جمع آوری میدانی و کتاب فولکلور دامغان تألیف محمدعلی طاهریا استفاده شده است. به طور کلی بررسی های انجام شده، روایی ها را در دو بخش محتوایی و ساختاری دسته بندی کرده است. در بخش محتوایی، اشعار در دو بخش محتوای مناسبتی و واژه های آغازین و در بخش ساختاری، از سه منظر زبان، صور خیال، موسیقی و وزن تحلیل می شوند.
رضایت مندی بافندگان فرش دستباف در استانهای آذربایجان شرقی و اصفهان(مقاله علمی وزارت علوم)
منبع:
گلجام ۱۳۸۵ شماره ۳
حوزه های تخصصی:
فیس بوک و رفتار انتخاباتی (مطالعه انتخابات ریاست جمهوری سال 1392 ایران)(مقاله علمی وزارت علوم)
حوزه های تخصصی:
این پژوهش چگونگی تأثیر عضویت افراد در فیس بوک را بر رفتار رأی دهی آن ها در انتخابات ریاست جمهوری سال 1392 مطالعه می کند. روش تحقیق، کیفی است، برای جمع آوری داده ها از اتنوگرافی مجازی و تکنیک های مشاهده و مصاحبه عمیق و همچنین برای تحلیل داده ها از تحلیل تماتیک استفاده شده است. بنابر یافته های این پژوهش تابوبودن مشارکت در انتخابات 92 به عنوان اولین انتخابات ریاست جمهوری بعد از انتخابات و حوادث سال 88، نبود فضای تبادل نظر به جز فیس بوک و همچنین قرارداشتن فیس بوک در جایگاه فضایی در برابر رسانه های رسمی از دلایل چرایی تأثیرگذاری آن بر تغییر نظر انتخاباتی کاربران از عدم مشارکت به مشارکت است. دلایلی که به وضعیت سیاسی ایران، وضعیت انتخابات ریاست جمهوری 92 و نیز فیلتر بودن فیس بوک برمی گردد. همچنین براساس این یافته ها اطلاع از نظرات گوناگون کاربران و شخصیت های سیاسی، تکرار و بازتکرار محتواهای بسیج کننده و انتشار موضع افراد غیرسیاسی مشهور، از مکانیسم های چگونگی تأثیرگذاری فیس بوک بر تغییر نظر انتخاباتی و سپس رفتار رأی دهی است. یافته ها نشان می دهد که نخست، مطالعه تأثیر «سایت های شبکه اجتماعی» مانند فیس بوک بر مشارکت سیاسی بدون توجه به وضعیت خاص سیاسی و موقعیت این شبکه ها در ایران امکان پذیر نیست. دوم، بحث های سیاسی شاید منجر به افزایش اطلاعات و انگیزه سیاسی شوند، اما به ناچار منجر به تغییر رفتار انتخاباتی نمی شوند. سوم، نمی توان از مشارکت سیاسی به طورکلی سخن گفت، چراکه مشارکت سیاسی مفهوم گسترده ای است که مشارکت انتخاباتی یکی از انوع آن است. چه بسا، عدم مشارکت انتخاباتی را نیز باید گونه ای مشارکت سیاسی سلبی در ایران به حساب آورد.
گفتمان تربیت جدید و تولد مدرسه در ایرانِ دوره قاجار(مقاله علمی وزارت علوم)
منبع:
جامعه شناسی تاریخی سال نهم پاییز و زمستان ۱۳۹۶ شماره ۲
185-211
حوزه های تخصصی:
پژوهش ها درباره پیدایش مدارس جدید در ایران را می توان در سه دسته کلی تحلیل های نوسازی، تحلیل های دولت گرا و تحلیل های ضداستعماری تقسیم بندی کرد. به طور کلی سه نقد بر این تحلیل ها وارد است: پروژه ای دیدن ظهور مدارس جدید در ایران، تقلیل گرایی و ساده سازی. این تحلیل ها با نادیده گرفتن جزییات تاریخی و پیچیدگی هایی که در گذشته تاریخی ایرانیان رخ داده است روایتی ساده از ظهور مدارس در ایران ارایه می کنند. در مقابل باید به دنبال آشکارسازی پیچیدگی ها و ضرورت های تاریخی بود که از دل آن ها تولد مدرسه جدید ممکن شده است. به نظر ما به رغم اهمیت نقش نیروهای سه گانه پیش گفته در تکوین و گسترش مدرسه در ایران، این رخداد تاریخی را باید در متن گسترده تر تحول گفتمانی حول مفهوم تربیت جدید توضیح داد. ظهور مدرسه بیش از آن که حاصل نیروی یرونی و سوژه ای بنیان گذار باشد، حاصل ضرورت هایی بود که به طور تاریخی سربرآورده بودند، وقایعی که رخ داده بودند و نیروهای جدیدی که شکل گرفته بودند تا تربیت مدرسه ای را در ایران ممکن سازند. تربیت دولت، تربیت قشون و فنون و تربیت ملت سه برهه مهم پیدایش این گفتمان هستند که در این مقاله کوشیدیم با جزییات بیشتری ابعاد آن را با تکیه بر تحلیل هم آیندی روشن کنیم.
تحلیل گفتمان انتقادی «وظایف مرید» از دیدگاه قشیری براساس رویکرد فرکلاف(مقاله علمی وزارت علوم)
حوزه های تخصصی:
تحلیل گفتمان انتقادی روشی برای تحلیل متن است و جامع ترین الگو را در این زمینه، نورمن فرکلاف (1989) ارائه کرده است که در سه سطحِ توصیف، تفسیر و تبیین، رابطه متن را با بافت موقعیتی آن آشکار می سازد. با گسترش شیوه های جدید در تحلیل متون، بررسی متون کهن از این افق های تازه ضروری می نماید. هرچند متون عرفانی بیشتر با انگیزه های درونی و به دور از مبارزه با سیاست و اجتماع نگاشته می شدند؛ اما از تاثیر اجتماع و دوران خود مصون نبوده اند و گفتمان های مسلط بر آن ها، متاثر از شرایط دوران آن هاست. قرن پنجم یکی از دوره های مهم در تصوف است و رساله قشیریه یکی از متون برجسته ایست که در همین دوران به وسیله ابوالقاسم قشیری در پیِ ایجاد انحراف در تصوف، برای تبیین اصول و عقاید صوفیه نگاشته شده است. در این پژوهش باب آخر از این اثر را که دربرگیرنده سفارش به مریدان است؛ بر اساس نظریه فرکلاف تحلیل نموده ایم. نتایج بررسی نشان می دهد که ایدئولوژی قشیری در شیوه استفاده از عبارات و کلمات آشکار می شود. گفتمان های مسلط بر این باب شامل تعظیم صوفیه، تسلیم مرید در برابر پیر و زهد هستند که علاوه بر بازنمایی اوضاع اجتماعی و فرهنگی و سیاسی، به بازتولید شرایط جدید و بهبود وضع موجود نیز کمک نموده اند.
بررسی علل و عوامل شورش پیشه وران تبریز در دوره شاه تهماسب صفوی (979-981 ق.)(مقاله علمی وزارت علوم)
حوزه های تخصصی:
بین سال های (979 981ق) شورشی علیه حکومت صفویه در تبریز روی داد که در منابع این دوره بازتاب چندانی نیافته است. اگرچه منابع اشاره ای به علل و عوامل تکوین شورش نکرده اند ولی عوامل سیاسی، اجتماعی و به ویژه اقتصادی در قالب مؤلفه هایی همچون درگیری با دول مجاور، انتقال پایتخت، اختلاف بین محلات و درگیری های فرقه ای، افول طریقت های صوفیانه و به ویژه رکود تجارت به صورت آشکار و پنهان در بروز آن اثرگذار بوده اند. در پی رکود تجارت و وخامتِ شرایط زندگی به ویژه برای پیشه وران، با توجه به زمینه های آماده، در اثر اجحاف مأموران محلی شورش آغاز گردید و به مدت دو سال تداوم یافت. پژوهش حاضر با روش توصیفی تحلیلی و با اتکا به منابع و مآخذ موجود درپی مطالعه عوامل و تبیین نقش آن ها در تکوین شورش و یافتن پاسخی به سؤال اصلی است که عوامل اجتماعی و اقتصادی چگونه و تا چه میزان در شکل گیری این شورش تأثیرگذار بوده اند؟
حافظ: پسامدرن سده هشتم(مقاله علمی وزارت علوم)
منبع:
نقد ادبی سال دهم زمستان ۱۳۹۶ شماره ۴۰
93-114
حوزه های تخصصی:
در مورد پسامدرنیسم دو دیدگاه کلی وجود دارد: دیدگاه اول آن را متعلق به دوره تاریخی خاصی می داند و دیدگاه دوم آن را همچون سبک هنری و ادبی می نگرد. مطابق دیدگاه دوم، هر اثری که از ساختار و فرم آثار پسامدرن، مانند عدم انسجام، عدم قطعیت، ناباوری به فراروایت ها، عنصر وجودشناسی، طنز و آیرونی، نقیضه گویی و بینامتنیت، برخوردار باشد، پست مدرن شمرده می شود. از آنجا که ساختارشکنی، طنز، نقیضه، اعتراض به کلان روایت ها و... از ویژگی های سبکی مسلم غزلیات حافظ است، این فرض تقویت می شود که حافظ از سبک پسامدرن برخوردار است. بنابراین با توجه به دیدگاه دوم، نگارنده در مقاله حاضر سنجش غزلیات حافظ با تکیه بر ویژگی های سبکی مکتب پست مدرن را پیش روی قرار داده است. بر اساس نتیجه این بررسی شاید بتوان گفت از میان شاعران کلاسیک ایران حافظ تنها شاعری است که نه همچون نویسندگان عصر حاضر با تکیه بر خودآگاهی پسامدرنی، بلکه با تکیه بر نوعی ناخودآگاهی پسامدرنی، به ساختارشکنی مؤلفه های بلاغی و ستیز با مطلق اندیشی های عصر خویش برخاسته و شاهکار پسامدرن دوران خویش را خلق کرده است.
کلیدواژه‌های مرتبط
علوم اجتماعی تاریخ ادبیات فلسفه و منطق روانشناسی جغرافیا اقتصاد مدیریت علوم اسلامی هنر و معماری مطالعات زنان علوم سیاسی علم اطلاعات و دانششناسی علوم تربیتی