رسول جعفریان

رسول جعفریان

مطالب
ترتیب بر اساس: جدیدترینپربازدید‌ترین

فیلتر های جستجو: فیلتری انتخاب نشده است.
نمایش ۱۰۱ تا ۱۲۰ مورد از کل ۳۲۹ مورد.
۱۰۱.

نسخه خوانی 5

نویسنده:
منبع: آینه پژوهش سال ۲۸ فروردین و اردیبهشت ۱۳۹۶ شماره ۱ (پیاپی ۱۶۳) 29 - 52

کلید واژه ها: نسخه خوانی نسخه خطی خوانش متون

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۳۷۵ تعداد دانلود : ۲۷۳
نویسنده در نوشتار حاضر در قالب پنجمین سلسله انتشارات با عنوان نسخه خوانی، متن چند نسخه را مورد مداقه قرار داده است. این متون بدین شر حاند: - سیطره فلسفه طبیعی یونانی بر اخلاق عملی مسلمانی - نگارش روزنامه نجومی برای طغرل: مختصر نامه - حکایتی از کاشف الغطاء درباره گدای سامرا و عاقبت وی - ماده تاریخی از یک بنا - دو متن درباره تعمیر گنبد امام رضا ؟ع؟ پس از زلزله سال 1084 در خراسان - قصیده ای در ستایش شاه سلیمان صفوی - یادداشتی متفاوت درباره امامان از یک متن صوفیانه قرن هشتم نهم هجری - دیدن خواب تابوت به چه معناست؟ - حاج محمد کریم خان رهبر شیخیه، تلگراف و هیپنوتیزم - گزارش حمله یوسف خان کاشغری به استرآباد، زلزله شدید در بابل و چند حکایت دیگر در سال 1222 - یافت شدن یک کاشی در رود آور همدان در سال 1292 - ماده تاریخ کشف امریکا
۱۰۲.

عبدالله سویدی و روایتی سلَفی از کنگره تقریب نادرشاه افشار در نجف(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: مطالعات تاریخ اسلام سال نهم بهار ۱۳۹۶ شماره ۳۲

کلید واژه ها: عراق تشیع نادرشاه افشار سلفیه تقریب بین مذاهب عبدالله سویدی

حوزه های تخصصی:
  1. حوزه‌های تخصصی تاریخ ایران اسلامی حکومت های ایرانی- اسلامی افشار فرهنگی
  2. حوزه‌های تخصصی تاریخ گروه های ویژه شخصیت ها
تعداد بازدید : ۲۲۳۸ تعداد دانلود : ۱۰۰۱
کنگره نجف که با هدف تقریب بین مذاهب اسلامی و به رسمیت شناخته شدن مذهب شیعه جعفری در سال 1156ق./1743م. برگزار شد، یکی از آخرین تلاش های نادرشاه افشار برای ایجاد تغییر در نظم سیاسی-مذهبی معارض میان ایران شیعی و عثمانی سنی بود. اگرچه تاکنون اشارات و مطالعات متعددی در باب گزارش این نشست و اثرات آن صورت گرفته است، اما این نوشتار با بهره گیری از روش توصیفی-تحلیلی در مطالعات تاریخی که مبتنی بر بررسی موشکافانه اسناد و مدارک کتابخانه ای است، تلاش می کند روایت سنّی سلفی این نشست را که برآمده از مشاهدات شیخ عبدالله سُوَیدی، نماینده والی بغداد در نجف بود مورد تحقیق قرار دهد. در این زمینه بسط و تفسیر مقدماتی همچون شناخت سیاست های مذهبی نادرشاه افشار، شرایط سیاسی، اجتماعی عراق در نیمه قرن هجدهم میلادی و زمینه های شکل گیری اندیشه سلفی در میان علما و متفکران مسلمان مورد توجه قرار خواهد گرفت. همچنین غایت این پژوهش بررسی خاستگاه های اجتماعی و فکری جریان سلفی در عراق و ارائه تاریخی مختصر از روند شکل گیری کنگره نجف است که با مقایسه تطبیقی دو روایت شیعی و سنی از این نشست، تصویری تازه از مناسبات فکری و فرهنگی رایج در طیف سنی و سلفی علمای عراق ارائه خواهد شد.
۱۰۳.

نسخه خوانی (3)

نویسنده:
منبع: آینه پژوهش سال ۲۷ آذر و دی ۱۳۹۵ شماره ۵ (پیاپی ۱۶۱) 33 - 43

کلید واژه ها: نسخه خوانی نسخه خطی خوانش متون

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۶۶ تعداد دانلود : ۲۸۰
نویسنده در نوشتار حاضر متن چند نسخه را مورد مداقه قرار داده است. این متون بدین شرح اند: -         اشعاری درباره کشته شدن ناصرالدین شاه از کتاب سرالبلاد حسن بن یعقوب انجدانی -         اختلاف مذاهب در شعر معروف حافظ با عنوان «جنگ هفتادو دو ملت همه را عذر بنه/ چون ندیدند حقیقت ره افسانه زدند» -         نسخه ای مربوط به تاریخ های یک زندگی از 1222 تا 1252 ق. -         نمونه ای از پیشگویی های منجمانه و مستخرج از رمل، برای شاه طهماسب دوم در سال 1141 -         وقف نامه یک عالم دینی برای همه کتاب ها و نوشت افزارهای خود -         سندی درباره وشاره، روستای محل تولد خواجه نصیرالدین طوسی در خلجستان قم -         پاسخ به سؤالی درباره حکم استفاده از قبله نما در عصر صفوی.
۱۰۴.

نسخه خوانی (4)

نویسنده:
منبع: آینه پژوهش سال ۲۷ بهمن و اسفند ۱۳۹۵ شماره ۶ (پیاپی ۱۶۲) 10 - 21

کلید واژه ها: نسخه خوانی نسخه خطی خوانش متون

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۹۵ تعداد دانلود : ۳۷۷
نویسنده در نوشتار حاضر در قالب چهارمین سلسله انتشارات با عنوان نسخه خوانی، متن چند نسخه را مورد مداقه قرار داده است. این متون بدین شرح اند: - متنی پیرامون تاریخ چند طاعون و زلزله در منطقه آذربایجان و شهر مراغه در فاصله سال های 1194 تا 1261 ق. - یادداشتی درباره قحطی، سیل و مرگ و میر از سال 1247 ق و حوالی آن. - صفحه ای مربوط به مقایسه جنایات و کشتار چنگیز با دیگر حوادث خونبار تاریخ و بیان واقعه مغول به عنوان بدترین واقعه تاریخ. -گزارش یک منشی دوره قاجاری در مقدمه کتابی با عنوان چاره ساز در شرح برخی از فرمایشات امام علی ع و ارائه نکاتی درباره وضع منشی گری و منشیان دوره قاجاری -خاطره ای از علامه مجلسی درباره آمدن یکی از مرتاضان هندی به اصفهان -مطلبی درخصوص زمان حاجت روا شدن خواسته ها با نگاهی به نفوذ منجمان در میان سیاستمداران صفوی در کتاب حل المسائل اثر قطب الدین لاری -متن وقف نامه دو جلد یک کتاب مصباح از سال 1118 ق. توسط حاجی نسیم.
۱۰۵.

نسخه خوانی (1) سفرهای زیارتی یک یزدی در نیمه دوم قرن سیزدهم هجری

نویسنده:
منبع: آینه پژوهش سال ۲۷ مرداد و شهریور ۱۳۹۵ شماره ۳ (پیاپی ۱۵۹) 8 - 11

کلید واژه ها: محمدحسن بن محمدابراهیم یزدی نسخه جامع الاخبار سفرهای زیارتی وقف نامه

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۵۳ تعداد دانلود : ۲۰۴
نسخه مورد بحث نویسنده در نوشتار حاضر جامع الاخبار است که محمدحسن بن محمدابراهیم یزدی این مجلد را همراه با چند کتاب دیگر وقف مدرسه یزدی ها در نجف کرده است. ایشان وق فنامه یک صفحه ای در آغاز این نسخه دارد و در آن، علاوه بر یادداشت تولد و ازدواج، چند یادداشت درباره سفرهای زیارتی خود نوشته است. یادداشت های زیارتی او در سه صفحه آمده و حاوی گزارش بسیار مختصر یک سفر حج، دو سفر عتبات و چهار سفر مشهد او است. نویسنده در نوشتار حاضر، متن وقف نامه و یادداشت های زیارتی وی را ارائه داده است
۱۰۶.

شیوه نقد اخبار تاریخ اسلام در بحار الأنوار(مقاله پژوهشی حوزه)

نویسنده:
منبع: تاریخ اسلام سال هفدهم پاییز ۱۳۹۵ شماره ۳ (پیاپی ۶۷)

کلید واژه ها: تاریخ اسلام محمدباقر مجلسی نقد تاریخی بحار الأنوار جوامع روایی شیعی

حوزه های تخصصی:
  1. حوزه‌های تخصصی تاریخ گروه های ویژه منابع و کلیات
  2. حوزه‌های تخصصی تاریخ گروه های ویژه تاریخ نگاری
تعداد بازدید : ۱۹۲۴ تعداد دانلود : ۹۰۳
34 جلد از مجموعه 110 جلدی بحار الأنوار، ذیل عناوین مرتبط با تاریخ اسلام قرار دارند و می توان این تاریخ را به سه بخش: «تاریخ پیامبر(ص) [ج 15 22]»، «تاریخ تحولات سیاسی از تشکیل سقیفه تا پایان خلافت امیرمؤمنان، علی(ع) [ج 28 34]» و «تاریخ امامان شیعه: [ج 35 53]» تقسیم نمود. مجلسی برای تکمیل دائرةالمعارف حدیثی خویش، به تدوین تاریخ اسلام با محدوده ای که خودش تعریف نموده و بر اساس منابع شیعی، همت گمارده است. مصادر تاریخ نگاری مجلسی و چینش ابواب تاریخی بحار الأنوار، بیانگر اثرپذیری تاریخ نگری وی از مبانی کلامی شیعه است؛ اما وی در مواجهه با اخبار و احادیث تاریخی و سنجش آنها، روشی غیرکلامی برگزیده است. این نوشتار که با هدف واکاوی روش نقد گزارش های مربوط به تاریخ اسلام در بحار الأنوار تدوین شده، به این نتیجه رسیده است که مجلسی غالباً نظرات خود درباره احادیث را پس از نقل کامل روایت بیان نموده و در موارد بسیاری، به شباهت میان روایات منابع شیعه و سنّی و اقتباس های احتمالی صورت گرفته در کتاب های مختلف اشاره کرده است. نقد محتوایی روایات شیعه و سنّی، رفع تعارض میان اخبار تاریخی منابع شیعی، ارجاع غیرمستقیم به منابع اهل سنّت، توجه به عنصر زمان در نقادی ها و رفع ابهام از اسامی خاص در برخی روایات تاریخی، از دیگر شیوه های رایج شرح اخبار در بحار الأنوار علامه مجلسی است. مجلسی در زمینه شرح و توضیح اخبار، گاه به روایات موازی و گاهی نیز به استنباط های شخصی خویش متکی است. بااین-همه، برخی نقادی های مجلسی در بخش تاریخ اسلام بحار الأنوار، بر پیش-فرض های اعتقادی استوار است که شامل موارد معدود و خاصی می گردد.
۱۰۷.

دو قصیده و ترکیب بند در ستایش حج از روزگار صفوی محمد باقر خلیل کاشی (م 1081)(مقاله ترویجی حوزه)

نویسنده:
منبع: میقات حج دوره ۲۵ زمستان ۱۳۹۵ شماره ۲ (پیاپی ۹۸) 100 - 116

کلید واژه ها: حج روزگار صفوی قصیده ترکیب بند مکه مکرمه نجف اشرف

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۲۲ تعداد دانلود : ۲۳۶
حج عبادتی است که همزمان، شیرین و پرزحمت است، و بسا به همین دلیل، خداوند متعال، تنها یک بار آن هم برای آدم مستطیع آن را واجب کرده است. آن روزگاران، راهی طولانی با زحمت فراوان می رفتند، اما شوق کعبه، همواره اثر معنوی شگفتی در مردمان باقی می گذاشت. این سفر و پیامدهای معنوی آن، در ادب جاری فارسی بسیار تأثیر گذاشت، و شعائر حج، اماکن مقدسه، احساسات و عواطف، به خصوص سفر کردن در بیابان و طی کردن بادیه، روی شعر فارسی سخت موثر افتاد. بسیاری از شاعران در این باره شعر گفتند و از کلمات مرتبط با حج، در اشعار خویش استفاده کردند. اشعاری هم به طور واقعی در باره سفر سروده می شد. در اینجا دو نمونه از این اشعار از دوره صفوی آورده ایم که سابق بر این منتشر نشده است. دوره صفوی، به خصوص عصر اخیر آن، در امر حج بسیار فعال بود و شمار زیادی از مردم هر ساله از طریق نجف عازم حجاز می شدند. در این اشعار می توان رد پایی از این احساس و علاقه در ادب فارسی یافت.
۱۰۸.

جهان شناسی ابویوسف یعقوب بن اسحاق کِندی(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: فلسفه علم سال ششم پاییز و زمستان ۱۳۹۵ شماره ۲ (پیاپی ۱۲)

کلید واژه ها: جهان شناسی حرکت طبع عناصر چهارگانه ابویوسف یعقوب بن اسحاق کندی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۳۷۴۵ تعداد دانلود : ۹۷۹
کِندی نخستین محصول مهمّ دوران گذار از کلام به فلسفه بود که با اتّکا به آثار مکتب ارسطویی تلاش کرد جهان شناسی قابل دفاعی در برابر اندیشه های وارداتی به عالَم اسلام عرضه کند. او فلسفه ی اولی را اشرف علوم به شمار می آورد و علوم مبتنی بر برهان را مفید یقین می دانست.کِندیبا بهره گیری از مفهوم «ابداع» در تبیین آغاز آفرینش، به نظریّه ی خلق از عدم، تناهی حرکت، متناهی بودن زمان و مکان و در نتیجه، حدوث عالَم و ماسوی الله اعتقاد داشت. به باور وی، دو نوع حرکت انتقالی وجود داشت: دَوَرانی و مستقیم؛ او حرکت افلاک را از نوع اوّل و حرکت عناصر اربعه را از نوع دوّم می دانست. نظریّه ی عناصر چهارگانه در منظومه ی فکری کِندی، به ویژه در میان علوم طبیعی، از جایگاه خاصی برخوردار بود.این نظریّه نه تنها در علوم طبیعیاز محوریّت خاصّی برخوردار بود، بلکه کِندی حتّی سعی کرد آن را به علوم تعلیمی هم تسرّی دهد و میان این عناصر و موسیقی هم ارتباط برقرار کند. او همین محوریّت عناصر و ویژگی های آنها را در نورشناسی هم حفظ کرد و وجود عنصر غیرشفّاف و کدر خاک را موجب وجود رنگ های مختلف در عالَم طبیعت دانست. او تمایل عناصر از خاک و آب گرفته تا جرم اقصی را به کره (کامل ترین شکل) می دانست و جهان را کروی شکل تصوّر می کرد که کره ی زمین در وسط آن جای داشت، فلک ثوابت در این کیهان شناسی آخرین افلاک بود و ورای آن هیچ چیز وجود نداشت.
۱۰۹.

ملاحظات و نیازهای یک مسافر حج در میانه دوره قاجار(مقاله ترویجی حوزه)

نویسنده:
منبع: میقات حج دوره ۲۴ تابستان ۱۳۹۵ شماره ۴ (پیاپی ۹۶) 100 - 132

کلید واژه ها: زائر حج خصلت قطعه ملبوس مأکول مرکب مکاری

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۳۱۷ تعداد دانلود : ۱۸۲
مباحث  نوشته حاضر که متنی از دوره قاجار است، در دو بخش یا به گفته نگارنده در دو خصلت بیان شده است؛ خصلت نخست در نیازهای زائر حج است؛ مانند لباس و غذا و مرکب و بقیه مسائل؛  خصلت دوم، در باره نوع سلوک زائر است با مسائل مختلف. در خصلت اول چهار عنوان یا قطعه آورده  است که:  قطعه اوّل در ذکر بیان ملبوس حاجیان است؛  قطعه دوم در ذکر بیان مأکولی آنان؛  قطعه سوم در ذکر مجملی از اجزای متفرقه سفر و قطعه چهارم در ذکر بیان مرکب سواری خود. و در خصلت دوم نیز از چهار قطعه سخن گفته شده: قطعه اول در سلوک و رفتار مکاری با سرنشین، و ترجیح مال کرایه است از مال داشتنِ خود؛  قطعه دوم در بیان سلوک بار کردن  و بین راه رفتن؛  قطعه سوم در بیان سلوک و رفتار ورود به منزل است الی زمان کوچ مسافر و بالاخره قطعه چهارم در بیان ذکر سلوک و رفتار مسافرر است و در خصوص مذمّت امانت گرفتن و قرض دادن در بین راه. همچنین نویسنده در هر بخش، مسائل کلی مورد نیاز را بیان نموده و در ضمن حکایتی را نیز نقل می کند.  
۱۱۰.

نسخه خوانی (2)

نویسنده:
منبع: آینه پژوهش سال ۲۷ مهر و آبان ۱۳۹۵ شماره ۴ (پیاپی ۱۶۰) 33 - 43

کلید واژه ها: نسخه خوانی نسخه خطی خوانش متون

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۳۲۲ تعداد دانلود : ۲۶۱
نویسنده در نوشتار حاضر متن چند نسخه در زمینه های مختلف را مورد بازخوانی قرار داده است. برخی از این متون بدین شرح اند: - متنی از قرن یازدهم از زبان طلبه ای که از مدرسه بیرونش کرده اند . - خبر محاصره مشهد در سال 1265 در انجامه کتاب سرورالعارفین - یادداشتی درباره وضع دانش نجوم در دوره تیموری - ماده تاریخ های سلطنت سلاطین صفوی و .. . - اشاره به زمان چند واقعه تاریخی در دوره اخیر صفوی - تاریخ ولادت، جلوس و درگذشت برخی از شاهان صفوی و ...
۱۱۱.

گزارشی از راه حج و اماکن مقدسه مکه و مدینه از سال 1296ق. (بر اساس سراج المناسک از اسماعیل مجاور و محمدبیک ساوجبلاغی)(مقاله ترویجی حوزه)

نویسنده:
منبع: میقات حج دوره ۲۵ پاییز ۱۳۹۵ شماره ۱ (پیاپی ۹۷) 91 - 104

کلید واژه ها: اسماعیل مجاور ساوجبلاغی مکه موصل شام جنه المعلاه کوه ابوقبیس کوه ثور کوه نور جده ایران

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۸۶ تعداد دانلود : ۲۳۷
اثری در مناسک حج در اختیار نویسنده ای قرار گرفته و او ضمن درج آن در یک متن، گزارش هایی پیرامون راه حج، و اماکن مقدس مکه و مدینه در آن افزوده و در جاهای مختلف این متن قرار داده است. گزارش موجود که در سال 1296 و 1297 ق.  فراهم آمده، توسط یکی از هموطنان سنی مذهب نگاشته شده و در این مورد تلاش کرده است تا ما را در جریان مسیر راه حج، ویژگی برخی از شهرها، همچنین بیان مسافات میان شهرها قرار داده و در مکه و مدینه نیز، از اماکن مقدس آن، آنچه به نظرش جالب آمده است، بیان کند؛ به طوری که خواهید دید، این متن از جهت اشتمال بر برخی از جزئیات می تواند روشنگر نکات جالب توجهی در باره ادبیات حج ونیز موضوع اماکن مقدس باشد.
۱۱۲.

شناخت مصطفی زمانی از خلال نوشته هایش

نویسنده:
منبع: آینه پژوهش سال ۲۶ بهمن و اسفند ۱۳۹۴ شماره ۶ (پیاپی ۱۵۶) 38 - 44

کلید واژه ها: مصطفی زمانی ادب‍ی‍ات دی‍ن‍ی ادبیات سیاسی ادبیات مذهبی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۳۹۸ تعداد دانلود : ۲۲۳
مفاهیمی که در ادبیات دینی سیاسی یکی دو دهه پیش از انقلاب چاپ می شد، به وفور در نوشته های مرحوم مصطفی زمانی دیده می شود. مفاهیمی که شبکه ای از باورها را پدید آورد که پشتوانه تحولی به نام انقلاب اسلامی شد. جدول آثار وی و به خصوص محتوای آنها، می تواند نمایی از تاروپود مولفه های رایج در ادبیات دینی و مذهبی آن روزگار را آشکار کند. این مسائل می تواند در مفاهیم فراوانی تعریف شود؛ شامل: اسلام، دفاع از اسلام، نقد مسیحیت، استعمار، مفاسد اجتماعی، انحطاط مسلمین، شراب خواری، مشکلات اجتماعی، خدمات اجتماعی، اخلاق عمومی، مفاسد و جرایم، نهضت اسلام، انقلاب اسلام، اندلس، فلسطین، الجزایر و ... . نویسنده در نوشتار حاضر مروری بر محتوای بخشی از آثار مصطفی زمانی دارد.
۱۱۳.

پانزده سند نویافته از نادرشاه افشار به زبان عربی(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: آینه میراث دوره ۱۳ پاییز و زمستان ۱۳۹۴ شماره ۲ (پیاپی ۵۷) 109 - 131
تعداد بازدید : ۱۸۴ تعداد دانلود : ۱۳۴
فرمانهای برجای مانده از سلاطین منابعی مهم و موثق در بررسی تاریخ سیاسی و اجتماعی هستند. شمار قابل ملاحظه ای فرمان از دوره افشاریه تا نیمه نخست قاجاری در نسخه ای در کتابخانه مجلس شورای اسلامی برجای مانده که بسیار ارزشمند بوده و تاکنون مورد توجه قرار نگرفته است. در میان این فرامین، پانزده فرمان به زبان عربی از نادرشاه افشار، خطاب به سران قبایل عرب جنوب ایران مشاهده می شود که سندی از چگونگی ارتباطات نادر با قبایل و سیاستهای او در حوزه مرزهای جنوب غرب ایران است. در این نوشتار، پس از ذکر مقدماتی درباره اوضاع ایران در زمان قدرت گیری نادر، پاره ای مشخصه های شکلی و محتوایی این فرامین بیان شده و پس از آن، صورت بازخوانی شده اسناد ارائه گردیده است. 
۱۱۴.

گزارشی از مشکلات راه حج، شرکت لنج، و قرنطینه طور سینا (از سال 1914 میلادی / 1332 ق. / 1293 ش.)(مقاله ترویجی حوزه)

نویسنده:
منبع: میقات حج دوره ۲۴ زمستان ۱۳۹۴ شماره ۲ (پیاپی ۹۴) 98 - 112

کلید واژه ها: عصر ناصری گذرنامه شرکت لنج قرانتین طور سینا

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۷۷ تعداد دانلود : ۱۶۸
در گزارش سفری که بدان پرداخته ایم، اشاره به زمان نشده و تاریخ نگارش آن، روشن نیست، جز یک مورد تاریخی که آن هم مربوط به نامه ای است با تاریخ سپتامبر ۱۹۱۴ میلادی بنابر این، می توان از روی آن تاریخ، محدوده تاریخی این سفر را معین کرد که دوره پس از عصر ناصری است؛ زمانی که پدیده ای به نام گذرنامه و برگه عبور رایج شد.نویسنده گزارش که یک مأمور عالی رتبه دولتی است و انتقاداتی به مسائل طول راه دارد، مطالب خود را با «فصل اول» و با عنوان «پیش آمدهای راه و معاملات لنج و غیر با حاجی» آغاز می کند و البته گزارشش را بی آنکه فصل دومی در کار باشد، به پایان می برد. «تخلف های دایره لنج از قرار داد ها» و «وضع قرانتین طور سینا» از بخش های مهم این گزارش است.
۱۱۵.

برگی ناشناخته از میراث عقلی شیعه در نیمه نخست قرن چهارم هجری، مروری بر کتاب البرهان فی وجوه البیان از ابوالحسن اسحاق بن ابراهیم کاتب

نویسنده:
منبع: آینه پژوهش سال ۲۶ خرداد و تیر ۱۳۹۴ شماره ۲ (پیاپی ۱۵۲) 31 - 43

کلید واژه ها: کتاب البرهان فی وجوه البیان ابوالحسین اسحاق بن ابراهیم کاتب علم بیان

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۳۶۳ تعداد دانلود : ۳۵۲
البرهان فی وجوه البیان اثر ابوالحسین اسحاق بن ابراهیم کاتب، اثری ادبی و در علم بیان از نیمه نخست قرن چهارم هجری است. اثری که دقیقا موضوع نطق و بیان را محور قرار داده و از هر سمت و سو با توجه به مبانی علمی این رشته در متون یونانی، نثر و نظم عربی، کلمات بزرگ و نمونه های تاریخی، سعی کرده است تا موضوع تفهم انسانی را مورد بررسی قرار دهد. نویسنده در نوشتار حاضر، مروری بر کتاب فوق دارد. وی در راستای این هدف، پس از ارائه شرح حال مختصری از نویسنده کتاب، آثار شیعی در البرهان را در سه بخش روایات امامان (ع)، مسائل کلامی و فقهی، مورد مداقه قرار می دهد.
۱۱۶.

راه عتبات به حج و هزینه های آن (بخشی از رساله مسالک السالکین)(گزارشی از سال 1253ق)(مقاله ترویجی حوزه)

نویسنده:
منبع: میقات حج دوره ۲۳ تابستان ۱۳۹۴ شماره ۴ (پیاپی ۹۲) 132 - 159

کلید واژه ها: کیکاووس میرزا عتبات شام حمله داران هزینه های سفر

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۱۱ تعداد دانلود : ۲۲۳
کیکاوس میرزا نویسنده این سفرنامه، فرزند فتحعلی شاه است و چنانکه در تذکره خاوری از وی به عنوان سی و دومین فرزند ذکور فتحعلی شاه یاد شده (متولد ۱۲۲۲ق.) و نوشته است: برادر صُلبی و بطنی نواب کیقباد میرزاست... مدتی مدید در عهد صاحبقران رشید به نیابت آن مستوره معظمه [صبیه محترمه ابراهیم خلیل خان جوانشیر، حاکم قراباغ که وی را تربیت کرده بود] به حکومت دارالایمان قم رسید و بی شائبه اغراق، از حُسن تدبیر، باعث آبادانی آن ولایت گردید. 
۱۱۷.

دو رساله در حج، رساله اول: حج نامه الله یار صوفی نقشبندی سمرقندی(مقاله ترویجی حوزه)

نویسنده:
منبع: میقات حج دوره ۲۳ بهار ۱۳۹۴ شماره ۳ (پیاپی ۹۱) 134 - 161

کلید واژه ها: حج نامه سرور السامعین مزارات مدینه وصف مسجد الحرام عراق شام استانبول

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۱۹ تعداد دانلود : ۲۰۰
الله یار صوفی (نقشبندی سمرقندی)، شاعری است ترک زبان که بنا به آنچه در منابع مختلف نوشته اند، به سال ۱۱۳۳ درگذشته است. زادگاه الله یار را «کته قورغان» یا «میان کان» از توابع سمرقند یاد کرده اند. این شاعر صوفی، به صورت شاعر دو زبانه، در حوزه ادب و دین و اخلاق و عرفان، شعر سروده است. حج نامه موجود، شعر فارسی و شامل سه بخش است: «اعمال حج و زیارت اماکن متبرکه مکه»، دوم «زیارت مدینه» و سوم «مرقد امام حسین7 کربلا ، و این در حالی است که شاعر یک حنفی متعصب است. سرور السامعین نیز سفرنامه دیگری است از نویسنده ای که چیزی از او نمی دانیم. این سفرنامه، به رغم اختصار، متفاوت با موارد مشابه است و دارای ادبیات معمول سفرنامه ای نیست. سفرنامه به صورت معمول، گزارش سفر و بیان کارهای روزانه در گذر ایامی است که در طول سفر بر مسافر می گذرد. اما این گزارشِ کوتاه که هدف آن نیز راهنمایی حجاج بعدی است، در چند بخش مسائل لازم را بیان کرده است.
۱۱۸.

نقش قبایل بربر و سنت های قبیله ای در شکل گیری و تکاپوی جنبش موحدون(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: پژوهشنامه تاریخ اسلام سال چهارم تابستان ۱۳۹۳ شماره ۱۴ 27-48

کلید واژه ها: ابن تومرت قبیله گرایی سنت های قبیله ای موحدون مغرب اسلامی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۴۸۳ تعداد دانلود : ۵۱۲
جنبش موحدون را ابن تومرت در شمال آفریقا آغاز کرد و پیروان بسیاری را از قبایل مصمودی ساکن ارتفاعات اطلس، به سوی خودش کشاند. آنان پیرو مهدی و هدایت یافته ابن تومرت بودند و می بایست در آخرالزمان، مسلمان واقعی می شدند. قبایل دور افتاده بربر پیش از این در تحولات تاریخی جهان اسلام تأثیرگذار بودند، اما به حکومت دست نیافتند. آنان در اندک زمانی حاکمان غربی مدیترانه شدند و مسیر تاریخ را تغییر دادند. مسئله اصلی این تحقیق چگونگی این تغییر کلی در شمال آفریقا و تأثیر قبایل و سنت های قبیله ای در پیدایی جنبش موحدون است. بر پایه منابع تاریخی، ساختار قبیله ای جامعه بربر، نه تنها مانع ایجاد دولت موحدی نبود که منبع اصلی این دولت به شمار می رفت. ابن تومرت و جانشینانش، جامعه قبیله ای بربرها را از میان نبردند و به آن آسیب نرساندند، اما ساختار تازه ای از جنبش پدید آوردند. آنان از آداب و آیین های قبایل سود جستند و از سنت ها و تجربه های بربری، بهره بردند. اختلاط و هم کاری قبایل بربر را با یک دیگر، از دلایل اصلی شکل گیری امپراطوری موحدون و حکومت های شمال آفریقا می توان برشمرد که به پشتوانه آنان، نظام هایی سیاسی پدید آمد.
۱۱۹.

گفتمان شیعی در منظومه علی نامه(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: مطالعات تاریخ فرهنگی سال پنجم پاییز ۱۳۹۳ شماره ۲۱

کلید واژه ها: تحلیل گفتمان اهل سنت عناصر حماسی علی نامه حقّانیت امام علی و تشیّع

حوزه های تخصصی:
  1. حوزه‌های تخصصی علوم اسلامی تاریخ اسلام و سیره تاریخ و سیره شناسی تاریخ سیاسی مسلمین
  2. حوزه‌های تخصصی علوم اسلامی تاریخ اسلام و سیره تاریخ و سیره شناسی تاریخ تشیع
تعداد بازدید : ۱۴۵۶ تعداد دانلود : ۸۵۱
علی نامه یکی از حماسه های دینی تاریخیِ نادر قرن پنجم هجری، است که محتوای آن بیان حوادث و رویدادهای تاریخی از خلافت امام علی(ع) تا پایان نبرد صفین است. مطالعه ی این اثر نشان می دهد که سراینده ی آن، علاوه بر گزارش این رویدادها در پی برجسته نمودن باورها و اعتقادات شیعیان می باشد. این موضوع با در نظر گرفتن جدال شیعیان و اهل سنّت در قرن پنجم، ما را به این پرسش اساسی رهنمون می کند که آیا منظومه ی علی نامه تنها به بیان حوادث و رویدادهای صدر اسلام اکتفا می کند، یا در پس روایت خود، به اثبات حقانیّت امام علی(ع) و باورهای شیعی نیز چشم داشته است؟ مدعای ما این است که منظومه ی علی نامه، سعی دارد با توجه به شرایط و زمینه های فرهنگی و اجتماعی قرن پنجم، همزمان با بیان حوادث جمل و صفین، به طرد دیدگاه های اهل سنّت پرداخته و مفاهیم شیعی را برجسته سازد. این مقاله، براساس نظریه ی تحلیل گفتمان لاکلا و موفه فراهم آمده است.
۱۲۰.

سفرنامه مکه از جده تا مدینه (1327- 1326ق.) حاجی میرزا جبار خان نصیر الممالک (1336- 1272ق.)(مقاله ترویجی حوزه)

نویسنده:
منبع: میقات حج دوره ۲۳ پاییز ۱۳۹۳ شماره ۱ (پیاپی ۸۹) 137 - 167

کلید واژه ها: سفرنامه حج عتبات جده مکه مشعر منا فتوح الملک

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۶۳ تعداد دانلود : ۱۷۵
سفرنامه حاضر، گزارشی است از سفر حاجی میرزا جبارخان نصیر الممالک که طی سال های ۱۳۲۶ و ۱۳۲۷ق. صورت گرفته و او به طور روزانه و مطالب هر روز را در یک صفحه نگاشته است. سفرنامه حج و عتبات نصیر الممالک از ۱۶ رمضان المبارک ۱۳۲۶ق. تا هفتم رجب ۱۳۲۷ به صورت روزنامه نوشته شده و دقیقا حاوی اطلاعاتی از خورد و خوارک سفر و ساعات و زیارت و نماز و این قبیل امور است که آخر شب یا صبح برای روز قبل، نوشته می شده است.

کلیدواژه‌های مرتبط

پدیدآورندگان همکار

تبلیغات

پالایش نتایج جستجو

تعداد نتایج در یک صفحه:

درجه علمی

مجله

سال

حوزه تخصصی

زبان