هدف: در این پژوهش به مطالعه انتقادهای وارد بر ارزش منصفانه و ارائه تفسیری بر این دستاوردها پرداخته شده است. در خصوص ارزش منصفانه، نظرها به سه دسته تقسیم می شود: دسته ای که به شدت طرف دار آن است. گروهی که به شدت مخالف آن است و گروهی که به دلایلی نگرانی هایی از آن دارند. شناخت دلایل انتقادهای واردشده بر ارزش منصفانه، به درک بهتری از مفهوم ارزش منصفانه، به خصوص از دیدگاه نظری و سیر تطور این نظام اندازه گیری نیاز دارد. بنابراین در بخشی از این پژوهش، به مطالعه بسترهای تاریخی، سیاسی و اجتماعی ای پرداخته شده که در نقاط مختلف جهان به شکل گیری ارزش منصفانه انجامیده است.
روش: پژوهش حاضر کیفی و با روش فراترکیب انجام شده است. در این راستا مراحل، تنظیم سؤال های پژوهش، مرور نظام مند ادبیات، جست وجو و انتخاب متن های مناسب، استخراج اطلاعات از متن ها، تجزیه و تحلیل و ترکیب یافته های کیفی و ارائه تفسیری از تفسیرهای موجود طی شده است.
یافته ها: در این پژوهش، مرور، شناسایی، گونه شناسی و طبقه بندی و تحلیلی از حوزه های مختلف تحقیقات انجام شده در زمینه ارزش منصفانه، از بُعد نظری انتقادی ارائه شده است که نمایانگر هشت حوزه مورد توجه ویژه شامل نظریه های استفاده شده در نظام های اندازه گیری، دلایل شکل گیری ارزش منصفانه، رابطه آن با استانداردگذاری و موارد استفاده از آن، نقش چارچوب نظری گزارشگری مالی در توسعه ارزش منصفانه، مزایای ارزش منصفانه، معایب ارزش منصفانه، اثر ارزش منصفانه بر بحران های مالی، نقدها و چالش های حسابرسی ارزش منصفانه و اثر نظام های مالی سرمایه داری و کمونیستی بر ارزش منصفانه است.
نتیجه گیری: در این پژوهش، نقدها و چالش های وارد بر ارزش منصفانه طی دو دهه اخیر، از دو دیدگاه نظری و انتقادی شناسایی شد. این پژوهش می تواند به عنوان نقشه راه برای محققان در حوزه ارزش منصفانه به کار گرفته شود که حوزه های مورد توجه در این خصوص و بخش های قابل مطالعه در آینده را نشان می دهد.
