تأثیر پارامترهای اقلیمی بر روی هوازدگی سنگ ها با استفاده از مدل لویس پلتیر - مطالعه موردی: جنوب غرب استان آذربایجان غربی (مقاله علمی وزارت علوم)

چکیده

یکی از روش های ارزیابی و تفسیر اشکال فرسایشی و ژئومورفولوژیکی تحت تأثیر پارامترهای اقلیمی، مدل لویس پلتیر است. این مدل کاربرد زیادی در علم زمین شناسی و ژئومورفولوژی دارد. پژوهش حاضر با هدف بررسی هوازدگی سنگ ها در جنوب غرب استان آذربایجان غربی با شرایط کوهستانی با استفاده از مدل لویس پلتیر انجام شده است. منطقه مورد مطالعه از بخش های کوهپایه، دشت و کوهستانی تشکیل شده است. کمترین ارتفاع این منطقه در کلاس کمتر از 1570-1250 قرار دارد. بخش کوهستانی نیز با ارتفاع بیش از 3576 متر مرتفع ترین بخش منطقه را تشکیل می دهد. کلاس های شیب تهیه شده برای منطقه نشان داد که طبقه شیب 10-0 درصد با 29.57 درصد بیشتر منطقه را شامل می شود. نقشه هم دما و هم بارش نیز با روش زمین آماری عکس فاصله وزنی ( IDW ) در محیط GIS تهیه گردید. درنهایت مقادیر دما و بارش با استفاده از نمودار و جداول تعیین، و وضعیت خشکی و رطوبت منطقه ی جنوب غرب استان آذربایجان غربی، مورد بررسی قرار گرفت. نتایج نشان داد که طبقه بارشی 477-407 میلی متر و دمای 17-15 درجه سانتیگراد با توجه به نقشه هم باران و هم دما مساحت بیشتری را در دامنه شمالی دارند. با توجه به مقادیر دما و بارش و نمودار تقسیم بندی پلتیر محدوده مورد نظر دارای وضعیت هوازدگی کم است و براساس شرایط مرفولوژیکی در وضعیت نیمه خشک واقع شده است. بنابراین با درنظر گرفتن نتایج به دست آمده می توان گفت که هوازدگی مکانیکی عاملی برای تخریب سنگ ها در منطقه مورد مطالعه است. برای این منظور نقشه شدت هوازدگی منطقه براساس پارامترهای اقلیمی وزن دهی شد و سه نوع هوازدگی مکانیکی با شدت های ضعیف، متوسط و شدید به ترتیب 1، 2 و 3 به دست آمد.