برنامه ریزی مکانی - زمانی ارائه خدمات حمل و نقل شهری عمومی با استفاده از مدل های مکان مبنا مطالعه موردی: ایستگاه های اتوبوس منطقه 6 تهران (مقاله علمی وزارت علوم)

چکیده

رشد و توسعه شهرها در سال های اخیر و به تبع آن افزایش جمعیت شهرها، مشکلات عدیده ا ی را برای ساکنان به وجود آورده است که از آن جمله معضلات ایجاد شده در حمل و نقل است.حمل و نقل و جابجایی انسان و کالا فعالیتی مهم برای هر جامعه انسانی به شمار می آید و تأثیرات عمده ای بر روی الگوهای زندگی و تعاملات اجتماعی مردم خواهد داشت.  ایستگاه های اتوبوس یکی از اجزای مهم این سیستم به شمار می آید و لازم است ایستگاه ها در محل هایی تعبیه شوند که باعث افزایش پوشش این سیستم در مناطق مختلف شهر شوند.  لذا لازم است ایستگاه های سیستم اتوبوس رانی بر اساس چگونگی توزیع جمعیت و تنوع کاربری ها در مناطق مختلف شهری، طوری مکان یابی گردند که علاوه بر افزایش دسترسی کاربران به این سیستم، زمان سفر را نیز کاهش دهند.بر اینا ساس در پژوهش حاضر به برنامه ریزی مکانی زمانی ارائه خدمات حمل و نقل شهری عمومی با استفاده از مدل های مکان مبنا در منطقه  6  تهران پرداخته شد.  پس از مطالعه و بررسی های لازم بر روی منطقه موردنظر،  17  شاخص در قالب سه معیار دسترسی، معیار جمعیتی و وضعیت تردد تعیین گردید.  به منظور ارزیابی وضعیت ایستگاه های موجود و پیشنهاد ایستگاه های جدید در منطقه مورد مطالعه از نتایج مدل تحلیل شبکه  (ANP) و مدل زمانی آلن[1]، بهره برده شد.  نتایج تحقیق نشان داد که از لحاظ مکانی، از کل مساحت  1557.5 هکتاری منطقه حدود 51 درصد در وضعیت مناسب و نسبتاً مناسب،  30.45 درصد وضع متوسط و حدود  35.1 درصد از کل مساحت منطقه در وضعیت نسبتاً نامناسب و نامناسب قرار دارد؛ و از لحاظ زمانی، از  246 ایستگاه موجود و پیشنهادی،  17  ایستگاه دارای اشتراک زمانی نمی باشند،  229 ایستگاه دارای اشتراک زمانی می باشند، بنابر این از ایستگاه های دارای اشتراک زمانی برای سرویس دهی بیشتر استفاده می شود.  پیشنهاد می شود برای ایستگاه های دارای پنج اشتراک، اتوبوس هر  5  دقیقه یکبار، برای ایستگاه های دارای چهار اشتراک نیز هر  5  دقیقه، برای ایستگاه های دارای سه اشتراک هر  10 دقیقه، برای ایستگاه های دارای دو اشتراک هر 15  دقیقه و برای ایستگاه های دارای یک اشتراک هر  20  دقیقه اتوبوس از ایستگاه عبور کند.