ولایت فقیهان از دیدگاه شیخ فضل الله نوری (بررسی دیدگاه های مخالف و مختار) (مقاله پژوهشی حوزه)

چکیده

شیخ فضل الله نوری قائل به «ولایت فقیهان» بود، نه معتقد به «ظل اللهیِ» شاه. به عبارتی، مجتهد نوری، حکومت را از آن فقهای مبسوط الید می دانست، نه سلطان صاحب قدرت؛ چون به اعتقاد او فقهاء، «نواب عام» امام عصر(عج) هستند. این اعتقاد مجتهد نوری را می توان در آثار و اسناد به جای مانده از ایشان دید. با این وصف، عده ای مدعی هستند که مجتهد نوری، نظری درباره «ولایت فقیه» ندارد و «اصلاً سخنی از ولایت فقیه در هیچ یک از آثار او وجود ندارد، بلکه مدافع سلطنت اسلامیه است و سلطان صاحب شوکت!». هدف این مقاله، بیان این واقعیت است که مسأله مذکور(هم ولایت فقهیان از دیدگاه مجتهد نوری و هم مدعای مخالفان) را بازخوانی و واکاوی کند و با تکیه بر سخنان و اسناد به جای مانده از خود ایشان، اندیشه او را درباره این مسأله بررسی و بیان نماید تا صحت و سقم مدعای مخالفان دیدگاه وی نیز مشخص شود.