ارزیابی سطح الگوی رشد هوشمند در مناطق روستایی استان تهران (مقاله علمی وزارت علوم)

چکیده

هرچند روستاهای پیرامون کلانشهرها در مسیر توسعه ی خود بسیار از رشد و گسترش شهر مرکزی و روابط با آن متأثر هستند، این تأثیر بیشتر به شکل افزایش جمعیت و گسترش کالبدی سکونتگاه های روستایی پیرامون شهرها تجلی می یابد و کمتر نشانی از توسعه ی اقتصادی و اجتماعی در چارچوب توسعه ی پایدار روستایی را با خود دارند. این روستاها معمولاً گرفتار چالش های متعدد اقتصادی، کالبدی، اجتماعی و زیست محیطی می شوند. در این راستا، یکی از راه حل های مطرح شده برای مقابله با این نابسامانی ها، بهره گیری از الگوی «رشد هوشمند» است. درواقع، رشد هوشمند استراتژی عاقلانه ای برای جهت دادن به پراکندگی به سمت پایداری و توسعه ی هدفمند است. روش تحقیق توصیفی - تحلیلی و شیوه ی جمع آوری اطلاعات مبتنی بر مطالعات اسنادی و مطالعات میدانی است . هدف مقاله ی حاضر، در گام نخست شناسایی و بومی سازی زیرمعیارهای رشد هوشمند براساس ماهیت روستاهای کشور و در گام دوم ارزیابی روستاهای پیرامون کلانشهر تهران براساس معیار های رشد هوشمند است. بنابراین، با بهره گیری ازنظر خبرگان حوزه ی مطالعات روستایی، 74 نماگر برای ارزیابی روستاها مشخص شد. نتایج به دست آمده از آزمون رادار نشان می دهد که براساس طیف پرسکات آلن، هیچ یک از روستاها در وضعیت رشد هوشمند نیستند و بیشتر در طیف رشد غیرهوشمند و رشد غیرهوشمند بالقوه قرار دارند. همچنین، ازنظر سطح رشد هوشمند، روستاهای موردمطالعه در چهار طبقه تقسیم می شوند. روستاهای لالان و امامه بالا در شمال تهران، باغ کمش و قلعه نو املاک در شرق و کردزار در غرب درمقایسه با سایر روستاها از وضعیت مطلوب تری برخوردارند.