خستگی شناختی و حل مسائل شناختی: آزمون الگوی اثر تعدیل کنندة خوش بینی گرایشی (مقاله علمی وزارت علوم)

چکیده

به منظور تعیین اثر تعدیل کنندة خوش بینی در رابطة بین خستگی شناختی و حل مسئله شناختی، آزمایشی طراحی و اجرا شد. ابتدا نسخة تجدید نظرشدة آزمون جهت گیری هدف (شیر، کارور و بریجز، 1994) بر روی 300 دانشجو اجرا شد. از بین افرادی که نمره های آنها در سازه خوش بینی 2± واحد انحراف استاندارد از میانگین نمره ها فاصله داشت، تعداد 40 دانشجو انتخاب و به طور تصادفی در چهار گروه 10 نفری تخصیص داده شدند. آزمایش دارای دو مرحله بود. در مرحله اول، آزمودنی های گروه کنترل با تکالیف افتراقی قابل کنترل و آزمودنی های گروه آزمایش با تکالیف افتراقی غیرقابل کنترل رو به رو شدند و در مرحله دوم، گروه ها در موقعیت حل مسئله، به تکلیف آناگرام پاسخ دادند. نتایج تحلیل واریانس دوراهه از معناداری اثر اصلی عامل گروه و عامل خوش بینی و از عدم معناداری کنش متقابل عوامل گروه و خوش بینی در پیش بینی نمره های حل مسئلة شناختی به طور تجربی حمایت کردند. عدم معناداری کنش متقابل عوامل گروه و خوش بینی نشان داد خوش بینی رابطة بین خستگی شناختی و حل مسائل شناختی را تعدیل نمی کند. این یافته ها ضمن تأکید بر توجه به نقش اصلی منابع تغییرپذیری خستگی شناختی و خوش بینی در پیش-بینی حل مسئله شناختی فراگیران نشان می دهند رابطة علّی بین خستگی شناختی و عملکرد حل مسئله تابعی از تغییر در عامل خوش بینی محسوب نمی شود.