هدف از این پژوهش تعیین نقش واسطه ای فرایندهای نظام خود، انگیزش و هیجان های تحصیلی در رابطه بین بافت اجتماعی کلاس و درگیری تحصیلی بود. بدین منظور ۵۸۶ دانش آموز دختر و پسر پایه نهم متوسطه شهر تهران انتخاب شدند و پرسشنامه های درگیری تحصیلی (ریو و تی سنگ، ۲۰۱۱) و هیجان های تحصیلی (پکران و دیگران، 200۵) و مقیاس های انگیزش تحصیلی (والرند و دیگران، 1989)، ارضای نیازهای اساسی روان شناختی (فیلاک و شلدون، 2003)، حمایت هیجانی معلم (ساکیز، 2007)، حمایت از استقلال عمل (بلک برن، ۱۹۹۸) و حمایت هیجانی همسالان (جانسون و دیگران، 1983) را تکمیل کردند. ارتباط بین متغیرها با استفاده از مدلی ساختاری به روش تحلیل مسیر آزمون شد. نتایج تحلیل مسیر نشان داد بافت اجتماعی کلاس (شامل حمایت هیجانی معلم، حمایت از استقلال عمل و حمایت هیجانی همسالان) از چندین مسیر بر درگیری تحصیلی اثر ساختاری دارد. در مهم ترین مسیر عوامل بافت اجتماعی کلاس بر فرایندهای نظام خود (ارضای نیاز استقلال عمل، ارضای نیاز صلاحیت و ارضای نیاز ارتباط) اثر ساختاری داشت و این فرایندها بر انگیزش تحصیلی به طور ساختاری تأثیر می گذاشت. انگیزش بر هیجان های تحصیلی اثر ساختاری داشت و هیجان ها نیز بر درگیری تحصیلی به طور ساختاری تأثیر می گذاشت. بنابراین عوامل بافت اجتماعی کلاس به واسطه فرایندهای نظام خود، انگیزش و هیجان های تحصیلی بر درگیری تحصیلی تأثیر گذاشتند.
