زمینه و هدف: دانشجویان در مواقع شکست یا ترس از شکست در موقعیت های تحصیلی مجموعه ای از راهبرد ها را به کار می گیرند تا به آن ها به عنوان قربانیان شرایط و نه قربانیان ناتوانی نگریسته شود و به همین دلیل دچار خودناتوان سازی تحصیلی می شوند. مطالعات بسیاری به بررسی عوامل مؤثر در خودناتوان سازی تحصیلی پرداخته و عوامل بسیاری را شناسایی کرده اند. هدف از این پژوهش بررسی نقش خوش بینی تحصیلی، باورهای فراشناختی، تنظیم شناختی هیجان در پیش بینی خودناتوان سازی تحصیلی دانشجویان دانشگاه لرستان در سال تحصیلی ۹۴ - ۱۳۹۳ بود. روش: جامعه این پژوهش را کلیه دانشجویان دانشگاه لرستان تشکیل می دادند. اعضای نمونه ۳۵۰ نفر(200 نفر زن و 150 نفر مرد) از دانشجویان مقطع کارشناسی بودند که به با روش نمونه گیری تصادفی ساده انتخاب شدند(حجم نمونه با توجه به جدول مورگان برآورد شد). برای گردآوری داده ها از پرسشنامه های تنظیم شناختی- هیجانی گارنفسکی و همکاران(۲۰۰۱)، خودناتوان سازی تحصیلی میگلی(۲۰۰۰)، خوش بینی تحصیلی شیرر و کارور(۱۹۸۵)،باورهای فراشناختی ولز وکاترایت – هاتن(۲۰۰۴) استفاده شد. پژوهش حاضر توصیفی از نوع همبستگی بود و داده ها با استفاده از ضریب همبستگی ساده و رگرسیون چندگانه همزمان تجزیه و تحلیل شد. یافته ها:یافته ها نشان داد که خوش بینی تحصیلی، پذیرش، توجه مثبت مجدد، تمرکز بر تفکر، باورهای مثبت، خودآگاهی شناختی با خودناتوان سازی تحصیلی با رابطه منفی و معنی داری و خرده مقیاس های مقصر دانستن خود، توجه مجدد به برنامه ریزی، مصیبت بار تلقی کردن، تضاد شناختی، کنترل ناپذیری و خطر افکار و نیاز به کنترل افکار با خودناتوان سازی رابطه مثبت و معنی داری دارد. همچنین، نتایج تحلیل رگرسیون چندگانه نشان داد خوش بینی تحصیلی، باورهای فراشناختی مثبت و راهبردهای سازگار تنظیم شناختی هیجان به صورت منفی و باورهای فراشناختی منفی و راهبردهای ناسازگار تنظیم شناختی هیجان به صورت مثبت، خودناتوان سازی تحصیلی را پیش بینی می کنند. علاوه بر این، متغیرهای پیش بین به طور کلی 1/50 درصد از واریانس خودناتوان سازی تحصیلی را تبیین می کنند. بحث و نتیجه گیری:به طور کلی نتایج حاکی از اهمیت نقش متغیرهای خوش بینی تحصیلی، باورهای فراشناختی، تنظیم شناختی هیجان در پیش بینی خودناتوان سازی تحصیلی بود.بنابراین چنان چه با استفاده از روش های آموزشی بتوان میزان خوش بینی تحصیلی، تنظیم شناختی هیجان و استفاده از باورهای فراشناختی مثبت را افزایش داد می توان سطح خودناتوان سازی تحصیلی را به میزان قابل ملاحظه ای پایین آورد.
