مدل سازی تغییرات دینامیک کاربری اراضی با استفاده از پردازش شئ گرا تصاویر ماهواره ای و مدلCA-Markov مطالعه موردی: شهر شیراز (مقاله علمی وزارت علوم)

چکیده

تغییرات کاربری اراضی از جمله فرآیند های اجتناب ناپذیر و محصول واکنش میان عوامل انسانی و طبیعی می باشد. داده های سنجش از دور و روش های نوین در زمینه پردازش تصاویر ماهواره ای به طور گسترده ای برای تعیین نوع، مقدار و محل تغییر کاربری زمین استفاده می گردد. نقشه های کاربری اراضی و نقشه های پیش بینی تغییرات مکانی-زمانی کاربری اراضی، تأمین کننده بخش عمده ای از اطلاعات مورد نیاز برنامه ریزان و مدیران شهری در زمینه اتخاذ تدابیر صحیح و تصمیم گیری های اصولی در جهت نیل به توسعه پایدار شهری می باشند. در این مطالعه با پردازش شی گرا تصاویر ماهواره ای لندست متعلق به سال های 1384، 1389 و 1394 به مدل سازی تغییرات دینامیک کاربری اراضی شهر شیراز پرداخته و از مدل تلفیقی زنجیره مارکوف- سلول های خودکار در طی دو مرحله، برای پیش بینی تغییرات کاربری اراضی استفاده شده است. در مرحله اول، با استفاده از نقشه کاربری اراضی سال های 1384 و 1389، کاربری اراضی سال 1394 پیش بینی گردید. به منظور صحت سنجی نتایج حاصله، از نقشه کاربری اراضی سال 1394 استفاده و نتایج نشان دهنده دقت 89 درصدی مدل در این مرحله می باشد. در مرحله بعد، با تنظیم پارامتر های مدل طبق مرحله قبل، با استفاده از نقشه کاربری اراضی سال های 1389 و 1394 به مدل سازی کاربری اراضی سال 1399 پرداخته شد. نتایج حاصل از بررسی تغییرات صورت گرفته در بازه 20 ساله مورد بررسی، نشان دهنده تغییر مساحت اراضی ساختمانی از 38 کیلومترمربع در سال 1384 به 142 کیلومترمربع در سال 1399 می باشد که حاکی از رشد قابل توجه اراضی مسکونی در محدوده زمانی مورد بررسی بوده و نیازمند تدوین برنامه های اصولی در زمینه بهبود مدیریت شهری می باشد.