مطالعه و بررسی نقوش سکه های ساتراپ های دوره هخامنشی

چکیده

سکه ها منابع مصور و معتبری از قرون و زمان های گذشته هستند که مطالعه ی آنها می تواند به روشن شدن بخش های تاریک تاریخ گذشتگان کمک شایان توجهی کند. سکه ها در زمان های گذشته نقش رسانه ای داشته اند و مطالعه نقوش روی آن ها در شناخت ادیان و مذاهب و اساطیر باستانی، هنر، آداب و رسوم، البسه، جنگ افزارها و ... ملت های مختلف نقش بسیار مهمی دارد. با اینکه اهالی کشور لیدی اولین قوم ضرب کننده ی مسکوکات بودند اما افتخار ضرب سکه به صورت گسترده و نهادینه به نام هخامنشیان ثبت شده است. سکه های هخامنشی مدرک گرانبهایی از تاریخ، فرهنگ، هنر و مذهب ایران باستان به شمار می روند. مهمترین سکه های دوره هخامنشی پس از سکه های شاهی که از آن پادشاهان بود سکه هایی بودند که توسط ساتراپ ها (شهربان ها) در ایالات مختلف ضرب می شدند و در نقوش پشت و رویشان تفاوت های قابل توجهی با سکه های شاهی داشتند. مهم ترین نقوشی که بر روی سکه های ساتراپ ها نقش می گردید، تصویر ناوهای جنگی، نقوش قلاع و ... بود و در پشت سکه ها نقش شاه هخامنشی نقر می گردید. در طول دوره هخامنشی تعداد ساتراپ ها و جایگاه سیاسی آن ها دچار تغییرات مکرری شد که در بسیاری موارد می توان این تغییرات را بر روی سکه ها، کتیبه ها و ... مشاهده کرد. در این تحقیق که به روش توصیفی تحلیلی است و در آن از منابع کتابخانه ای و اسناد موزه ای استفاده شده است به مطالعه و بررسی نقوش سکه های ساتراپ های امپراتوری هخامنشی از قبیل استراتون اول و دوم، اورگوراس دوم، تیسافرن، باگواس، ممنون، داتم و ... پرداخته شده است.