در پیش از انقلاب، تشکیل شرکتهای سهامی زراعی در کنار سایر نظامهای بهرهبرداری کشاورزی نوین استراتژیای به منظور تغییر ساختارهای ناکارآمد بخش کشاورزی بوده است که به سبب عدم توجه به مشارکت روستائیان و نارضایتی آنان، با وقوع انقلاب به سرعت منحل شدند. پس از گذشت چند دهه و گستردهتر شدن نظام خرده مالکی، عدم استفاده بهینه از منابع آب و خاک و اهداف توسعه بخش کشاورزی در برنامههای توسعه اقتصادی و اجتماعی کشور، لزوم تغییر در نظام بهرهبرداری را ایجاب نموده است. از این رو برخی از کارشناسان منطقهای جهاد کشاورزی معتقدند با ایجاد تغییراتی در ساختار تشکیلاتی شرکتهای سهامی زراعی میتوان بر اثر بخش بودن این نظام در زمینه توسعه کشاورزی و روستایی امیدوار بود. نمود این اعتقاد را میتوان در شکلگیری شرکت سهامی زراعی در دشت سهلآباد به عنوان اولین شرکت سهامی پس از انقلاب به همراه سایر شرکتهای تشکیل یافته در استان خراسان جنوبی یافت. این مقاله با ارائه و بررسی شاخصهای مشارکتی جامعه روستایی در دشت سهلآباد، به دنبال تحلیل نقش و جایگاه آنان در زمینه تشکیل و فعالیت شرکت سهامی زراعی مزبور بوده است. تحقیق حاضر به لحاظ هدف کاربردی و از حیث ماهیت و روش توصیفی – تحلیلی میباشد که به منظور نیل به اهداف از روشهای اسنادی و میدانی استفاده شده است. جامعه تحقیق مشتمل بر 202 سهامدار بوده که از میان آنها 130 سهامدار با کمک فرمول کوکران و روش نمونهگیری تصادفی ساده انتخاب و مورد پرسشگری واقع شدهاند. آنالیز دادههای گردآوری شده با استفاده از نرم افزار SPSS صورت گرفته است. نتایج حاکی از آن است که میزان مشارکت جامعه روستایی بر حسب شاخص RPPI که معرف میزان مشارکت افراد ناحیه در تشکیل شرکت سهامی زراعی میباشد، زیاد بوده و هم چنین میزان مشارکت سهامداران شرکت بر حسب شاخص FSPI که معرف مشارکت سهامداران در فعالیتهای شرکت سهامی زراعی در طی یک سال میباشد، در سطح متوسطی قرار داشته است. در نهایت میتوان گفت که بهرهبرداران زراعی دشت سهلآباد نقش اساسی در تشکیل و تداوم فعالیت این شرکت داشتهاند.
