مطالب مرتبط با کلیدواژه

محصولات کشاورزی


۴۱.

عوامل مؤثر بر شبکه زنجیره تأمین(بازار) محصولات موز و انبه در نواحی روستایی استان سیستان و بلوچستان(مقاله علمی وزارت علوم)

کلیدواژه‌ها: محصولات کشاورزی زنجیره تأمین ساختار بازار سکونتگاه های روستایی سیستان و بلوچستان

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۳۷۳ تعداد دانلود : ۲۷۷
محصولات گرمسیری از جمله محصولات باغی هستند که مقدار قابل توجهی از این محصولات در روستاهای سیستان و بلوچستان تولید می شود اما به دلیل توجه نکردن به زنجیره تأمین این محصولات و واردات بی رویه، انگیزه روستاییان برای تولید این محصولات روز به روز کاهش یافته است. در این پژوهش به بررسی رابطه عناصر سه گانه بازار یعنی ساختار رفتار عملکرد دو محصول انبه و موز با رهیافت SCP در مقطع زمانی 1398 در روستاهای سیستان و بلوچستان با استفاده از روش سیستم معادلات همزمان پرداخته شده است. نتایج تخمین مدل برای دو محصول انبه و موز نشان داد که در معادله تمرکز سودآوری اثر مثبت و معناداری بر تمرکز در محصول انبه داشته به طوری که با افزایش سودآوری، بازار به شرایط انحصاری نزدیکتر شده و سودآوری تولید کنندگان افزایش می یابد. در معادله تحقیق و توسعه برای هر دو محصول انبه و موز، تمرکز دارای اثر منفی و معناداری بر تحقیق و توسعه است؛ به طوری که با افزایش تمرکز در بین تولیدکنندگان روستایی، بازار به سمت شرایط انحصاری حرکت کرده است. اما سودآوری، دارای اثر مثبت و معنادار بر فعالیت تحقیق و توسعه است که مطابق انتظارات بازار بوده و نشان می دهد با افزایش سودآوری، انگیزه بیشتری برای صرف هزینه تحقیق و توسعه وجود خواهد داشت. در معادله سودآوری برای محصول انبه، با افزایش تمرکز یعنی حرکت به سمت بازار انحصاری، سودآوری نیز افزایش پیدا خواهد کرد. همچنین توسعه در هر دو محصول، دارای اثر مثبت و معناداری بر سودآوری است. بر اساس تأثیرات مثبت متقابل بین تحقیق و توسعه و سودآوری در دو محصول انبه و موز، پیشنهاد می شود در زمینه تولید، بازاریابی و برندسازی این محصولات در بین روستاییان جهت ایجاد شبکه مبتنی بر زنجیره تأمین این محصولات تحقیقات گسترده ای صورت گیرد و راهکار دستیابی به این مهم تشکیل تعاونی ها یا اتحادیه های محلی محصولات گرمسیری در روستاها است.
۴۲.

نقش سیستم های اطلاعاتی در فرایند برنامه ریزی تولید محصولات کشاورزی(مقاله علمی وزارت علوم)

کلیدواژه‌ها: سیستم های اطلاعاتی برنامه ریزی تولید محصولات کشاورزی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۳۶۳ تعداد دانلود : ۲۱۳
با توجه به منشأ درونی مشکلات تولید و تجارت محصولات کشاورزی کشور، این پژوهش با هدفِ بررسی وضعیت موجود برنامه ریزی و نقش سیستم های اطلاعاتی در برنامه ریزی تولید محصولات کشاورزی ایران در راستای طراحی یک سیستم اطلاعاتی کشاورزی اثربخش انجام گرفت. پژوهش حاضر از نظر هدف، کاربردی؛ از نظر گردآوری داده ها، توصیفی -  پیمایشی و از نظر ماهیت، تحلیل  کیفی بود. اطلاعات این تحقیق از طریق بررسی مستندات و گزارش ها و با استفاده از روش نمونه گیری هدفمند و انتخاب و مصاحبه با مدیران و کارشناسان حوزۀ مدیریت و برنامه ریزی تولید محصولات کشاورزی و فناوری اطلاعات وزارت جهاد کشاورزی و سازمان های تابعه جمع آوری و به روش مضمونی (تِم) تحلیل شد. نتایج نشان داد  که در حوزۀ برنامه ریزی تولید محصولات کشاورزی، ضعف اطلاعاتی شدید وجود دارد و تبادل اطلاعات به صورت سیستمی بین کشاورزان از یک سو و از سوی دیگر، میان کارشناسان حوزۀ کشاورزی با کشاورزان و سایر ذی نفعان با همدیگر وجود ندارد و لذا طراحی سیستم جامع اطلاعات کشاورزی ضروری است.
۴۳.

ذخایر راهبردی محصولات کشاورزی: مطالعه تطبیقی تجارب کشورهای آسیایی و ارایه پیشنهاداتی برای ایران(مقاله علمی وزارت علوم)

کلیدواژه‌ها: ذخایر راهبردی محصولات کشاورزی مواد غذایی اساسی امنیت غذایی مطالعه تطبیقی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۴۲ تعداد دانلود : ۲۴۷
نگهداری ذخایر مواد غذایی اساسی مورد نیاز جوامع، از جمله ابزارهای مورد استفاده دولت ها در تأمین امنیت غذایی است. نگهداری ذخایر محصولات کشاورزی با اهداف راهبردی همچون تأمین نیاز در شرایط بحرانی، کنترل بازار و تثبیت قیمت، در کشورهای آسیایی و در حال توسعه امری مرسوم است. به طوری که برخی، موضوع فوق را بیشتر پدیده ای آسیایی می دانند. در ایران نیز به جهت گستردگی مساحت، جمعیت زیاد و تهدیدات ناشی شرایط آب وهوایی، نوسانات اقتصادی و تحریم ها، نگهداری ذخایر اقلام کالایی مهم همواره مورد توجه بوده است. مقاله حاضر به بررسی ساختار و سازوکارهای مدیریت و نگهداری ذخایر محصولات کشاورزی با اهداف راهبردی در هشت کشور منتخب آسیایی پرداخته و با الگوبرداری از تجربیات این کشورها و با توجه به توصیه های سازمان های جهانی، پیشنهادهایی را در رابطه با سیاست های نگهداری این ذخایر در ایران ارائه داده است.
۴۴.

راهبردهای توسعه بیمه محصولات کشاورزی در بین کشاورزان خرده مالک (مطالعه موردی: دهستان تبادکان شهرستان مشهد)(مقاله علمی وزارت علوم)

کلیدواژه‌ها: بیمه محصولات کشاورزی خرده مالک SOWT-QSPM

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۳۲۳ تعداد دانلود : ۱۳۷
هدف: کشاورزان خرده مالک در مواجه با حوادث زیان بار طبیعی بسیار آسیب پذیر هستند و بیمه محصولات کشاورزی ابزاری برای مدیریت ریسک و حمایت از آنان در برابر مخاطرات است که می تواند حیات تولید زراعی را در کشور تضمین کند. بنابراین، مطالعه حاضر با هدف شناسایی و اولویت بندی راهبردهای مطلوب توسعه بیمه محصولات کشاورزی انجام شده است. روش شناسی: این تحقیق به لحاظ روش از نوع توصیفی- تحلیلی و از نظر هدف از نوع تحقیقات کاربردی- توسعه ای است. نمونه آماری مورد مطالعه شامل 160 نفر از کشاورزان بیمه شده و بیمه نشده بود. همچنین، از پرسشنامه برای گردآوری داده ها استفاده شد و داده های گردآوری شده با دو ابزار مدیریت استراتژیک SWOT و QSPM تجزیه وتحلیل شدند. یافته ها: نتایج نشان داد استراتژی های «تدافعی»، استراتژی های بهینه برای گسترش بیمه کشاورزی در بین کشاورزان خرده مالک است. همچنین، به کمک ماتریس برنامه ریزی استراتژیک کمی، راهبرد کانونی «تبیین علمی موانع توسعه بیمه کشاورزی و تقویت تحقیقات علمی درخصوص عوامل موثر بر پذیرش بیمه از سوی بهره برداران خرده مالک» با امتیاز 5/4 معرفی گردید. نتیجه گیری: با استفاده از راهبردهای ارائه شده و عمل به پیشنهادهای اجرایی این پژوهش می توان در جهت کاهش نقاط ضعف و جلوگیری از تهدیدها عمل نمود و بیمه محصولات کشاورزی در میان کشاورزان خرده مالک را توسعه داد. طبقه بندی موضوعی: , G22    .R51 , Q10
۴۵.

تأثیر تکانه قیمت نفت بر قیمت محصولات کشاورزی در گروه غلات با توجه به دوره های بحران غذایی(مقاله علمی وزارت علوم)

کلیدواژه‌ها: قیمت نفت بحران غذایی محصولات کشاورزی نرخ تورم مدل خود رگرسیون برداری پنلی (PVAR)

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۴۲۹ تعداد دانلود : ۲۰۵
مقدمه و هدف : وابستگی اقتصاد کشورهای دارای منابع طبیعی به درآمدهای نفتی منجر به این شده که تکانه های قیمت نفت اثر قابل ملاحظه ای بر اقتصاد این کشورها و بخصوص قیمت مواد غذایی و کشاورزی داشته باشد که این موضوع بر امنیت غذایی در آینده تاثیر گذار خواهد بود. مواد و روش ها : هدف این مقاله بررسی تأثیر تکانه قیمت نفت بر قیمت محصولات کشاورزی با توجه به دوره های بحران غذایی با رویکرد Panel VAR است. برای این منظور از اطلاعات آماری 14 کشور واردکننده نفت و 10 کشور صادرکننده نفت در دوره زمانی 2018-1990 استفاده شد. متغیرهای مورداستفاده در این مطالعه شامل قیمت  محصول های (ذرت، برنج، سویا، گندم و جو) ، نرخ ارز حقیقی، قیمت نفت خام، تولید جهانی نفت، فعالیت اقتصادی واقعی جهانی و ذخایر احتیاطی نفت می باشد. یافته ها : نتایج حاصل از برآورد تغییرات قیمت محصولات کشاورزی (بخصوص ذرت و سویا) نشان داد که شوک های نفتی علاوه بر تأثیر مستقیم، به طور غیرمستقیم و از طریق شوک های عرضه و تقاضای کل قیمت محصولات کشاورزی را تحت تأثیر قرار می دهند. واکنش قیمت این محصولات به شوک های نفتی، تقاضای کل و بازارهای کالایی به لحاظ جهت، شدت و الگو در دو گروه کشورهای صادرکننده و واردکننده نفت مشابه و به شکل معناداری مثبت است. بحث و نتیجه گیری: بر اساس نتایج بدست آمده مشاهده گردید که شوک های بخش عرضه و تقاضای نفت نسبت به شوک نرخ ارز و قیمت نفت تأثیر بیشتری بر افزایش در قیمت محصولات کشاورزی داشته است که این موضوع به دلیل جایگزین سازی سوخت های زیستی به جای سوخت های فسیلی در کشورهای واردکننده نفت نسبت به کشورهای صادرکننده نفت رخ می دهد.
۴۶.

تبیین تجاری سازی محصولات کشاورزی در اقتصاد روستایی کرگانرود تالش(مقاله پژوهشی دانشگاه آزاد)

کلیدواژه‌ها: تبیین تجاری سازی محصولات کشاورزی اقتصاد روستایی کرگانرود

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۱۱ تعداد دانلود : ۹۹
کشاورزی از دیرباز نقش مهمی در اقتصاد روستایی داشته و امرار معاش بسیاری از روستاییان وابسته به آن می باشد بخش کرگانرود تالش از مناطق مهم کشاورزی به شمار می رود و با توجه به تولید مازاد در برخی محصولات کشاورزی مانند برنج، کیوی مکان بسیار مناسبی جهت استقرار صنایع تبدیلی محصولات کشاورزی است. در این مقاله به تبیین تجاری سازی محصولات کشاورزی در اقتصاد روستایی کرگانرود تالش پرداخته شده است. بخش کرگانرود یکی از بخش های شهرستان تالش در استان گیلان با مرکزیت شهر لیسار است. براساس فرمول کوکران و با توجه به حجم جامعه آماری ، تعداد 377 نمونه تعیین شد. روش جمع آوری اطلاعات کتابخانه ای و میدانی می باشد در راستای نتایج پژوهش پیشنهاد می شود : حمایت دولت از کشاورزان برای تولید محصولات کشاورزی . جلوگیری از تغییر کاربری زمین های کشاورزی و ساخت و سازهای بی رویه مسکونی.
۴۷.

کاربرد شبکه کانولوشنی LSTM در طبقه بندی محصولات کشاورزی با استفاده از سری زمانی NDVI(مقاله علمی وزارت علوم)

کلیدواژه‌ها: یادگیری عمیق حافظه کوتاه مدت بلند سری زمانی سنتینل 2 طبقه بندی محصولات کشاورزی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۴۱۷ تعداد دانلود : ۱۸۱
تغییرات رشد محصولات کشاورزی در فواصل زمانی نسبتاً کوتاه، ناهم زمانی کشت محصولات مشابه، شباهت طیفی میان محصولات گوناگون در برخی از زمان های دوره کشت و کمبود داده های زمینی، طبقه بندی محصولات زراعی در تصاویر ماهواره ای را به کاری چالش برانگیز مبدل می کند. تغییر مقدار درصد پوشش و سبزینگی، در طول فصل رشد، از برجسته ترین ویژگی پوشش های گیاهی ازجمله محصولات کشاورزی است که می توان بر آن نظارت کرد. این کار با استفاده از سری زمانی شاخص های گیاهی انجام می شود که اطلاعات بسیار مفیدی از توالی ویژگی های فنولوژیک محصولات کشاورزی در اختیار ما قرار می دهد. استفاده از روش های یادگیری عمیق با توانایی یادگیری اطلاعات متوالی حاصل از این سری ها می تواند، در طبقه بندی محصولات کشاورزی و کاهش وابستگی به داده های زمینی، مفید باشد. شبکهLong-Short Term Memory (LSTM) یکی از انواع شبکه های عصبی بازگشتی در تجزیه و تحلیل داده های متوالی است که توانایی یادگیری توالی های بلندمدت در سری زمانی را دارد؛ بنابراین در این مطالعه، پس از محاسبه شاخص NDVI از باندهای ماهواره سنتینل 2 در نُه تاریخ متفاوت و تشکیل سری زمانی آن شاخص برای ورود به شبکه، دو ناحیه متفاوت در دشت مغان در نظر گرفته شد که محصولات کشت شده در آنها، طی عملیات زمینی، برداشت شده بود. در ناحیه اول، شبکه کانولوشنی LSTM برای طبقه بندی محصولات آموزش دید و در ناحیه دیگر، کارآیی این شبکه آموزش دیده در طبقه بندی محصولات ارزیابی شد و دقت کلی 82% و ضریب کاپای 8/0 به دست آمد. افزایش تعداد نمونه های زمینی و انتخاب مرز دقیق محصولات، می تواند کارایی روش مورد استفاده را افزایش دهد.
۴۸.

بررسی اثر وابستگی کالایی در صادرات محصولات کشاورزی ایران(مقاله علمی وزارت علوم)

کلیدواژه‌ها: تجارت محصولات کشاورزی وابستگی کالایی برآوردگر درستنمایی شبه بیشینه پوآسن

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۴۰ تعداد دانلود : ۱۵۹
تجارت خارجی یکی از مؤلفه های مهم در توسعه اقتصادی به ویژه برای کشورهای در حال توسعه است که از این طریق، می توانند به رشد سریع اقتصادی دست یابند. در سال های اخیر، وابستگی کالایی به یکی از مباحث نوظهور در حوزه تجارت بین الملل تبدیل شده است که بر اساس یافته های تجربی پژوهش های مختلف، موجب تغییر در الگوی تجاری کشورهای مختلف می شود. از این رو، هدف مطالعه حاضر بررسی اثر متغیر وابستگی کالایی بر صادرات محصولات کشاورزی ایران و شرکای تجاری منتخب بود؛ و بدین منظور، از شاخص مزیت نسبی استفاده شد، که بیانگر تخصصی شدن کشورها و شاخص نزدیکی به منظور یافتن تشابه کالایی است. برای تعیین نوع اثرگذاری متغیرها، از الگوی جاذبه و روش درست نمایی شبه بیشینه پوآسن (PPML) در دوره زمانی 2001 تا 2018 استفاده شده که بر اساس نتایج الگوی جاذبه، تأثیر متغیر وابستگی کالایی بر افزایش تجارت محصولات کشاورزی ایران چشمگیر است. همچنین، بر اساس نتایج تحقیق، متغیرهای درآمد سرانه و جمعیت شرکای تجاری اثر مثبت و معنی دار و فاصله جغرافیایی اثر منفی و معنی دار بر صادرات کشاورزی ایران دارند. بنابراین، پیشنهاد می شود که بازارهای هدف نزدیک و با درآمد سرانه بالا و نیز دارای درجه بالای وابستگی کالایی مد نظر صادرکنندگان قرار گیرد.
۴۹.

ارزیابی رفتار انتقال قیمت نهاده ها در بازار برخی محصول های کشاورزی(مقاله علمی وزارت علوم)

کلیدواژه‌ها: انتقال قیمت نهاده های کشاورزی محصولات کشاورزی مارکوف - سوئیچینگ

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۳۲ تعداد دانلود : ۱۳۳
از جمله چالش های اصلی و مهم بخش کشاورزی ایران، نوسان های قیمت محصول های کشاورزی است که نقش پررنگی را در اقتصاد ایفا می کند. با توجه به اهمیت نهاده ها در بازار قیمت محصول های کشاورزی، هدف اصلی این پژوهش بررسی تجربی انتقال قیمت بازار نهاده های کشاورزی بر قیمت برخی محصول های کشاورزی (گوجه فرنگی، سیب زمینی و پیاز) با استفاده از الگوی خود توضیح مارکوف-سوئیچینگ و داده های فصلی در سال های 1397-1370 می باشد. در آغاز با بررسی آزمون BDS، الگوی استخراج شده از روش مارکوف-سوئیچینگ نسبت به مدل خطی مناسب تر نشان داده شد. نتایج مدل مارکوف-سوئیچینگ نشان داد شاخص قیمت محصول ها به دو رژیم نرخ رشد قیمتی پایین و بالا طبقه بندی شده است و قیمت نهاده های بذر، کود شیمیایی و سم های شیمیایی در دو رژیم بر روی قیمت محصول های گوجه فرنگی، سیب زمینی و پیاز تاثیرگذارند. نتایج براورد مدل بیانگر وجود تفاوت معناداری میان ضریب متغیرهای هر رژیم بود که این مهم نشانه ای از نامتقارن بودن انتقال قیمت نهاده ها به بازار قیمت محصول های منتخب است. همچنین احتمال پایداری رژیم دوم برای هر سه محصول بالاتر براورد شده است. از این رو، برمبنای نامتقارن بودن انتقال قیمت در این بازار، توصیه مهم سیاستی این پژوهش آن است که سیاستگذاران اقتصادی به منظور ایجاد ثبات قیمت، بایستی به ساماندهی بازار تقاضای نهاده ها و سیاست های تثبیت قیمت در بازار نهاده های کود شیمیایی، سم و بذر و نظارت بیشتر سازمان های ذیربط بر سیاست های واردات نهاده های کشاورزی و چگونگی عرضه و توزیع آن ها توجه ویژه ای داشته باشند و نبود تقارن در قیمت بازار محصول های کشاورزی مورد بررسی را در سیاست ها و برنامه ریزی های خود مدنظر قرار دهند.
۵۰.

نقش مولفه های اقتصاد محیطی در توسعه گردشگری پایدار (مطالعه موردی شهرستان فیروزآباد)(مقاله علمی وزارت علوم)

کلیدواژه‌ها: اقتصاد گردشگری جاذبه های طبیعی شهرستان فیروزآباد صنعت محصولات کشاورزی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۵۲ تعداد دانلود : ۱۵۳
مقدمه و هدف: هدف کلی این پژوهش بررسی نقش جاذبه ها و پتانسیل های محیطی و طبیعی گردشگری شهرستان فیروزآباد در راستای توسعه گردشگری است. روش پژوهش توصیفی –اسنادی و تحلیلی است. مواد و روش: جامعه آماری مورد مطالعه در این پژوهش گردشگران بازدید کننده از جاذبه های گردشگری شهرستان در سال 1390 تا 1395 است که همه بازدیدکنندگان آثار و پتانسیل های محیطی گردشگری شهرستان را در هدف برنامه های بازدید خود داشته اند که حجم نمونه به روش نمونه گیری تصادفی ساده و با استفاده از جدول مورگان 388 نفر انتخاب شده اند. یافته ها: ابزار پژوهشپرسش نامه محقق ساخته است. آزمون آماری آلفای کرونباخ (قابلیت اعتماد پرسش نامه) 837/0 بوده که بیانگر قابلیت اعتبار بالای پرسش نامه است. نتایج بدست آمده از مدل تحلیل شبکه نشان می دهد شاخص های توان اقتصادی شهرستان فیروزآباد شامل پتانسیل های ارزشمند در حوزه محصولات کشاورزی که منشا شکل گیری واحدهای تجاری – خدماتی و ایجاد اشتغال با مقدار 089/0 بیش ترین نقش را د ر رونق گردشگری در شهرستان فیروزآباد دارد. نتیجه: از آنجا که توانمندسازی ساکنان از راه یجاد فعالیت های مکمل نظیر خدماتی می تواند با افزایش درآمد خانوارها، ایجاد اشتغال و تشویق تولید محصولات کشاورزی و صنایع بومی و دستی، به عنوان راهکاری برای بهبود رشد اقتصادی و اجتماعی در سطح شهر باشد، زیرا در شرایط فعلی اشتغال و فعالیت های تولیدی مکمل در زمینه محصولات کشاورز ی مورد استقبال ساکنان قرار نگرفته است در نتیجه می بایست در فرایند برنامهریزی توسعه گردشگری این شهرستان مورد توجه قرار گیرد.
۵۱.

راهبردهای زنجیره تامین کشاورزی و غذا در دوران کرونا و پساکرونا: تحلیل SWOT

کلیدواژه‌ها: زنجیره تامین پساکرونا محصولات کشاورزی امنیت غذایی تقاضای غذا

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۲۳ تعداد دانلود : ۹۹
صنعت کشاورزی-غذا به عنوان محرک اساسی برای رشد اقتصادی و کاهش فقر در بسیاری کشورها از ارزش قابل توجهی برخوردار است. در کارکرد مطلوب زنجیره تامین محصولات کشاورزی و غذایی، مولفه های اقتصادی، اجتماعی و زیست محیطی متعددی دخیل هستند. به عنوان یکی از این عوامل، همه گیری کرونا سیستم های کشاورزی-غذایی را به سمت چالش های متعددی سوق داده است که در صورت تداوم یا اتمام دوره بیماری باید به آنها رسیدگی شود. در این منظر، دستیابی به راهبردهای زنجیره تامین کشاورزی-غذایی دوران پساکرونا از اهمیت ویژه برای برخوردار است. بنابراین، هدف این مطالعه تجزیه و تحلیل تأثیر همه گیری کرونا بر زنجیره تامین محصولات کشاورزی-غذایی و ارائه راهبردهایی بر اساس تجزیه و تحلیل SWOT به منظور به حداقل رساندن پیامدهای این بیماری در دوران پساکرونا است. در این مطالعه اطلاعات مورد نیاز به روش مروری با بررسی جامع ادبیات شامل اسناد راهبردی، مجلات علمی و داده های سازمان غذا و کشاورزی بدست آمد. بر اساس نتایج همه گیری کرونا تأثیر مستقیم و غیر مستقیم قابل توجهی بر عرضه و تقاضای محصولات کشاورزی و همچنین ناامنی غذایی داشته است که این مطالعه راهبردهایی برای مواجهه با این چالش ها ارائه نموده است.
۵۲.

مدل های داده ای استقرار اینترنت اشیاء در بخش ذخیره سازی زنجیره تأمین گندم: با استفاده از رویکرد علم طراحی اقدام پژوهانه(مقاله علمی وزارت علوم)

تعداد بازدید : ۱۷۰ تعداد دانلود : ۱۳۳
زنجیره تامین در خصوص کالاهای با عمر کوتاه و فاسد شدنی به خصوص محصولات کشاورزی همواره یکی از با اهمیت ترین و چالش برانگیزترین مباحث مدیریتی در زمان های مختلف بوده است. زیرا، در تمامی مراحل فرایند تولید محصولات کشاورزی ممکن است عوامل غیر ایمن و غیر بهداشتی، سلامت محصولات کشاورزی را در معرض مخاطره قرار دهد. علاوه بر این، یکی از مسائل کلیدی زنجیره تامین کشاورزی حجم بالای هدر رفت محصولات در طول زنجیره تامین است. در ایران به عنوان یک کشور در حال توسعه سالانه حدود 30 درصد کل محصولات کشاورزی هدر می رود. حجم بالای ضایعات محصولات کشاورزی به ویژه در رابطه با محصول گندم به عنوان یک محصول سیاسی و راهبردی اهمیت بیشتری پیدا می کند. نتایج برخی از مطالعات نشان می دهد میزان زیادی از هدر رفت گندم، در کشورهای در حال توسعه به دلیل استفاده گسترده از شیوه های سنتی در بخش ذخیره سازی این محصول است. به نظر می رسد، بکارگیری فناوری های نوظهوری نظیر اینترنت اشیاء می تواند راه حل مناسبی برای این مساله باشد. با این وجود، شواهد نشان می دهد در زمینه بکارگیری اینترنت اشیاء در زنجیره تامین به ویژه در بخش لجستیک، کمبودهایی وجود دارد و پژوهشگران می بایست از طریق مدل سازی و بهینه سازی، شکاف های نظری موجود در این زمینه را پوشش دهند. از این رو، پژوهش حاضر در صدد است با استفاده از رویکرد علم طراحی اقدام پژوهانه این مساله مهم پژوهشی را برای اولین بار در ایران مورد تاکید قرار دهد. مهمترین یافته های این پژوهش، شامل مدل مفهومی داده، مدل منطقی پایگاه داده و مدل فیزیکی داده بکارگیری اینترنت اشیاء در بخش ذخیره سازی زنجیره تامین گندم می شود که با مشارکت خبرگان صنعتی و متخصصین مهندسی نرم افزار طراحی و اعتبارسنجی شده است. مدل های طراحی شده در این پژوهش می تواند برای پیاده سازی فناوری اینترنت اشیاء در مراکز ذخیره سازی گندم مفید باشد و به بخشی از مسائل مرتبط با این حوزه پاسخ دهد. یافته های این پژوهش می تواند راهنمای مناسبی برای مسئولان و تصمیم گیرندگان جهت توسعه و بکارگیری اینترنت اشیاء در بخش ذخیره سازی گندم باشد.
۵۳.

تحلیل تاثیر تقاضای محصول های کشاورزی بر مصرف انرژی(مقاله علمی وزارت علوم)

کلیدواژه‌ها: مصرف انرژی محصولات کشاورزی داده - ستانده جداول عرضه و مصرف

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۷۲ تعداد دانلود : ۱۴۹
انرژی از جمله مهم ترین نهاده های تولید بخش کشاورزی است که مصرف آن رابطه ی مستقیمی با افزایش تقاضای  محصول های مختلف این بخش دارد. در همین راستا با توجه به آنکه در سالیان گذشته به دلیل اجرای مرحله های مختلف قانون هدفمندسازی یارانه ها، الگوی مصرف انرژی در این بخش تغییر کرده، از این رو این تحقیق بر آن است تا اثرگذاری های افزایش تقاضای نهایی محصول های منتخب کشاورزی را بر مصرف های مستقیم و نامستقیم (پیدا و پنهان) انرژی نشان دهد. برای دست یافتن به هدف های این تحقیق از آخرین جدول های عرضه و مصرف (سال 1395) استفاده شد. از این روی در آغاز جدول های عرضه و مصرف یکپارچه شد، آنگاه اثرگذاری های افزایش تقاضا از محصول های غله و حبوبات، محصول های دامی و دیگر محصول های کشاورزی بر مصرف گازهای مایع، گازوئیل، بنزین، برق، گاز تصفیه و توزیع شده و دیگر فرآورده ها بررسی شد. نتایج نشان داد با افزایش تقاضا برای محصول های کشاورزی همچنان گازوئیل پرمصرف ترین حامل انرژی به صورت مستقیم است. اما به صورت مستقیم و نامستقیم گازهای مایع بالاترین ضریب های مصرف را در میان حامل های انرژی برای بخش کشاورزی دارند. بنابراین بر مبنای تحلیل نتایج پیشنهاد می شود با توجه به نوع محصول، نسبت های مصرف انرژی، وضعیت منبع های انرژی، همچنین سیاست های مختلف یارانه ای، اقدام های ضروری صورت گیرد. همچنین به نقش حامل های انرژی مانند گازهای مایع که به صورت نامستقیم استفاده می شود توجه شایسته و بهتری به عمل آید.
۵۴.

بررسی حاشیه بازاریابی محصولات کشاورزی روستاهای ایران براساس الگوی مارک ـ آپ(مقاله علمی وزارت علوم)

کلیدواژه‌ها: الگوی مارک - آپ حاشیه بازاریابی محصولات کشاورزی ایران

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۷۴ تعداد دانلود : ۶۳
قیمت ­گذاری و بازاریابی محصولات از مهمترین سیاست­ های کشاورزی است که در ایران به ندرت به طور صحیح از آن استفاده می­شود. اغلب مزارع و واحدهای تولیدی در ایران بعد از تغییرات نظام بهره­ برداری و اصلاحات ارضی، با چالش­ هایی همچون نظام نامناسب قیمت­ گذاری، توزیع محصولات در بازار و کاهش سهم دریافتی روستاییان از قیمت مصرف­ کننده مواجه گردید. از این­ رو، مقاله حاضر با هدف بررسی حاشیه بازاریابی محصولات کشاورزی ایران در بازه زمانی 20 ساله (97ـ 1377)، براساس روش تحقیق روایتی و فراتحلیلی و ارائه چارچوب اقتضایی با فن توصیفی ـ تحلیلی و کاربردی طراحی شد. بدین ­منظور، پس از ارزیابی دقیق پایگاه‌های مختلف اطلاعاتی داخلی در نهایت 50 مطالعه منتشر شده مورد تأیید قرار گرفت که از این میان، تنها 18 مطالعه (31 محصول) به دلیل در دسترس بودن مقاله کامل برای تشکیل جدول فراتحلیل انتخاب گردید؛ و از روش‌های آماری (مانند محاسبه همبستگی اندازه اثر d کوهن) برای سازمان‌دهی و استخراج اطلاعات متغیرها استفاده شد. نتایج فراتحلیل نشان داد، تنها متغیرهای حاشیه بازاریابی محصولات دامی در مدل ارائه شده منطبق بر الگوی مارک ـ آپ بودند. طبق یافته ­ها، متغیرهای حاشیه بازاریابی نیز با ضرایب همبستگی (اندازه اثر) بالا (بیشتر از 5/0) و اندازه اثر بزرگ (بیش از 8/0) بر قیمت محصولات کشاورزی ایران اثر دارند. همچنین عرضه محصولات باغی بیشترین تأثیر را از حاشیه بازاریابی ایران داراست و بعد از آن به ترتیب، محصولات گلخانه ­ای، دامی و زراعی تحت تأثیر حاشیه بازار هستند. همچنین نتایج حاکی از آن است متغیر هزینه بازاریابی بیشترین اثر را بر قیمت محصولات زراعی، متغیرهای تولیدکننده، عمده فروشی، خرده­ فروشی و هزینه­ های بازاریابی بیشترین اثر را بر قیمت محصولات باغی، متغیرهای هزینه ­های بازاریابی و خرده­ فروشی بیشترین اثر را بر محصولات دامی و متغیرهای قیمت خرده فروشی، تولید کننده و هزینه ­های بازاریابی بیشترین اثر را بر حاشیه بازاریابی محصولات گلخانه ­ای، ایران دارند.
۵۵.

بررسی مناسب بودن راهبرد مبادله آب مجازی در گروه محصولات حبوبات در استان های ایران با استفاده از شاخص ترکیبی(مقاله علمی وزارت علوم)

کلیدواژه‌ها: آب مجازی روش تحلیل مؤلفه های اصلی (PCA) محصولات کشاورزی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۹۵ تعداد دانلود : ۸۹
کشور ایران دارای اقلیم خشک و نیمه خشک بوده و بر اساس شاخص های مؤسسه بین المللی مدیریت آب، در آستانه یک بحران شدید آبی است. بنابراین، باید به دنبال راهکارهایی برای صرفه جویی در مصرف آب به ویژه در بخش های پرمصرف مانند کشاورزی بود. طرح مبادله آب مجازی یکی از راهکارهای مناسب برای صرفه جویی در مصرف آب در بخش کشاورزی است. برای بررسی مناسب بودن مبادله اب مجازی، توجه به شاخص های منابع آبی، اقتصادی، فناوری و حمل ونقل، و جامعه مهم است. در این راستا، در مطالعه حاضر، با استفاده از روش تحلیل مؤلفه های اصلی (PCA) و داده های سال 1394، به ساخت یک شاخص ترکیبی و بررسی مبادله آب مجازی از طریق گروه محصولات حبوبات پرداخته شد. نتایج تحقیق نشان داد که برای مبادله آب مجازی از طریق محصول عدس، استان های آذربایجان شرقی، فارس، قزوین، اردبیل، چهارمحال و بختیاری، زنجان، سمنان و کهگیلویه و بویراحمد و برای محصول لوبیا، استان های چهارمحال و بختیاری، کهگیلویه و بویراحمد، زنجان، فارس، لرستان و مرکزی و و همچنین، برای محصول نخود، استان های آذربایجان شرقی، زنجان، فارس و کرمانشاه از وضعیت متوسط به بالا برخوردارند. بنابراین، در طراحی الگوی کشت مناسب و تدوین سیاست های تخصیص بهینه و افزایش بهره وری آب در استان های ایران، سیاست گذاران می توانند از نتایج تحقیق حاضر استفاده کنند.
۵۶.

موانع گسترش استاندارد محصولات کشاورزی با تاکید براقتصاد سلامت: مطالعه موردی استان کردستان(مقاله علمی وزارت علوم)

کلیدواژه‌ها: استاندارد محصولات کشاورزی تحلیل عاملی اکتشافی موانع استانداردسازی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۰۱ تعداد دانلود : ۹۷
امروزه، استانداردها در جهان یکی از مهم ترین معیارهای توسعه یافتگی در مبادلات اقتصادی و صنایع غذایی و یکی از عوامل توسعه کشاورزی به شمار می آیند. بیشترین تعداد استانداردهای ملّی، که در سازمان ملی استاندارد ایران از بدو تأسیس تاکنون تدوین شده است، استانداردهای مرتبط با کشاورزی است. بر همین اساس مطالعه حاضر به شناسایی موانع گسترش استاندارد سازی محصولات کشاورزی ار دیدگاه کارشناسان می پردازد. جامعه آماری عبارت از کلیه کارشناسان ادارات کل استاندارد، منابع طبیعی، جهاد کشاورزی، کارشناسان و اعضای هیات علمی و کارشناسان با تخصص های مرتبط دانشگاه های علوم پزشکی، کردستان و دانشگاه آزاد واحد سنندج است. داده ها از طریق مصاحبه و تکمیل پرسشنامه جمع آوری گردید. به دلیل محدودیت تعداد جامعه آماری (بالغ بر300 نفر) از روش تمام شماری استفاده گردید. تحلیل عاملی اکتشافی برای تجزیه و تحلیل داده ها استفاده شد. بر اساس نتایج تحلیل عاملی موانع به هفت عامل پنهان تقسیم بندی و با توجه به ماهیّت متغیرهای سازنده هر عامل نامگذاری شدند. این عوامل شامل موانع دانشی، نگرشی، اقتصادی، ساختاری و سازمانی ، موانع مربوط به بخش خصوصی و رسانه های جمعی، تجارت و بازاریابی و موانع محیطی، که در مجموع 029/55 درصد از کل واریانس را تبیین می کنند. موانع ساختاری و سازمانی به عنوان مهم ترین موانع معرفی شدند. بر اساس نتایج، برنامه ریزی، بسترسازی، ایجاد انگیزه و تسهیل گری، و حمایت و پشتیبانی دولت در امر خصوصی سازی استانداردها در بخش کشاوزی راه کارهایی است که قابل پیشنهاد است.
۵۷.

اثر شوک های حامل های انرژی بر محصولات کشاورزی(مقاله علمی وزارت علوم)

کلیدواژه‌ها: مدل خودرگرسیون برداری (VAR) شوک های حامل-های انرژی محصولات کشاورزی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۹۱ تعداد دانلود : ۹۲
مقدمه و هدف: با توجه به اهمیت متغیرهای مهم اقتصادی، بررسی رابطه این متغیرها و همکنش آن ها بر یکدیگر یکی از اولویت های پژوهشی و مطالعاتی اقتصاددانان و سیاست گذاران اقتصاد است. مواد و روش ها: در این مطالعه با استفاده از روش خودرگرسیون برداری (VAR) که در آن تمام متغیرها به صورت درون زا است و بر هیچ تئوری خاص اقتصادی تاکید نمی کند به بررسی رابطه بین متغیرهای اقتصادی همچون شاخص قیمت بنزین، گازوئیل، نان، برنج و نرخ ارز پرداخته شده است. یافته ها: با توجه به نتایج بدست آمده از بررسی توابع واکنش و تجزیه واریانس، متغیرهای مورد نظر تحت تاثیر شوک های وارده بر حامل های انرژی (بنزین- گازوئیل) قرار می گیرند و از آنجایی که این کالاها از کالاهای ضروری و اساسی مصرفی جامعه هستند و نیز بخشی از گازوئیل و بنزین مورد نیاز جامعه از راه واردات تامین می شود، قیمت های وارداتی تحت تاثیر نرخ ارز قرار می گیرند. بحث و نتیجه گیری: بر همین اساس پیشنهاد می شود جهت کاهش واردات فراورده های نفتی، افزایش عرضه فراورده های نفتی از راه ساخت پالایشگاههای جدید، ظرفیت تولیدی ایجاد شود تا از این راه مقدار اثر شوک های وارده بر فرآورده های نفتی کاهش یابد و در پی آن نوسانات قیمت کالاهای مصرفی نیز کاهش یابد.
۵۸.

شناسایی استانداردهای لازم و رتبه بندی محصولات کشاورزی برای معامله در بازارهای آتی(مقاله علمی وزارت علوم)

کلیدواژه‌ها: بازار آتی محصولات کشاورزی شناسایی استانداردها رگرسیون پنل تئوری داده بنیاد

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۰۳ تعداد دانلود : ۶۷
بازار آتی پررونق و کارآی محصولات کشاورزی می تواند به روند توسعه در این بخش کمک کند. در واقع، افزایش کارآیی بازار محصولات کشاورزی، کاهش حاشیه های بازاریابی و بهبود شبکه انبارداری، بسته بندی و توزیع محصولات، به همراه توسعه سرمایه گذاری در بخش کشاورزی، مجموعه عواملی هستند که می توانند روند رشد و توسعه بخش کشاورزی را سرعت بخشند. تحقیق حاضر با هدف شناسایی استانداردهای لازم و رتبه بندی محصولات کشاورزی برای معامله در بازارهای آتی انجام گرفت. بدین منظور، به بررسی دوازده محصول کشاورزی پذیرفته نشده در بورس کالا و بازارهای آتی پرداخته شد. در تحقیق ترکیبی (کیفی- کمی) حاضر، برای دستیابی به هدف یادشده، نخست، با بهره گیری از روش داده بنیاد و انجام مصاحبه با خبرگان، استانداردهای لازم برای پذیرفته شدن محصولات کشاورزی در بازار آتی شناسایی شد؛ سپس، محاسبه کمی استانداردها و سرانجام، برآورد رگرسیون و رتبه بندی محصولات برای ورود به بازار آتی صورت گرفت. داده های پژوهش شامل اطلاعات سال های 96-1387 بود که از بانک های اطلاعاتی بورس کالای کشاورزی، وزرات جهاد کشاورزی، گمرک جمهوری اسلامی ایران و مرکز آمار ایران استخراج شد. در نهایت، نتایج حاصل از دسته بندی و گروه بندی استانداردها برای پذیرش در بازارهای آتی بر اساس عوامل مخاطره (ریسک) درآمدی محصولات، اندازه بازار نقدى، هزینه سیالیت، درجه همگنی، درجه تجاری بودن و فسادپذیری به دست آمد. همچنین، محصولات مورد بررسی بر اساس ارزش مبادلات آتی، به ترتیب اولویت، عبارت بودند از ذرت علوفه ای، پسته، خرما، کشمش، کلزا ، ذرت دانه ای، نخود، سویا، عدس، گندم، چای و جو. بنابراین، بر اساس الگوی برآوردی، محصولات ذرت علوفه ای، پسته، خرما و کشمش، به ترتیب، دارای بیشترین ارزش برای معاملات آتی شناخته شدند. در نتیجه، محصولاتی که ارزش معاملات آتی بیشتری دارند، در معاملات آتی می توانند موفق تر عمل کنند. از این رو، پیشنهاد می شود که سیاست گذاران بخش کشاورزی در ایجاد بازار آتی محصولات کشاورزی عوامل شش گانه پیش گفته را مد نظر قرار دهند.
۵۹.

شناسایی و اولویت بندی موانع و عوامل مؤثر بر عدم بازاریابی محصولات کشاورزی استان لرستان توسط کشاورزان و کارشناسان(مقاله علمی وزارت علوم)

کلیدواژه‌ها: بازاریابی محصولات کشاورزی فرآیند تحلیل سلسله مراتبی فازی (FAHP)

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۷۱ تعداد دانلود : ۷۰
با توجه به وابستگی شدید جوامع روستایی ایران به درآمدهای حاصل از فروش محصولات کشاورزی، بررسی موانع پیش روی فروش این محصولات از سوی کشاورزان ضروری به شمار می رود. از این رو، در پژوهش حاضر، به شناسایی و اولویت بندی موانع مؤثر بر بازاریابی محصولات کشاورزی به عنوان یکی از عوامل مهم در فروش کالا پرداخته شد. پژوهش حاضر از نوع کاربردی بوده و برای شناسایی و اولویت بندی شاخص ها، از روش تحلیلی- توصیفی بهره گرفت. داده ها و اطلاعات پژوهش به دو صورت اسنادی از منابع کتابخانه ای و مصاحبه با صاحب نظران و کارشناسان حوزه تولید، بازاریابی و فروش محصولات کشاورزی استان لرستان و تکمیل پرسشنامه توسط آنها گردآوری شد؛ و در ادامه، برای تحلیل داده ها، از روش فرآیند تحلیل سلسله مراتبی فازی (FAHP) بهبودیافته استفاده شد. پس از تحلیل داده ها، نتایج پژوهش نشان داد که در بعد ساختار و عوامل محیطی، عامل عدم دسترسی به حمل ونقل مناسب و در بعد مالی، عامل فقدان سرمایه کافی برای بازاریابی و نیز در بعد فرهنگی، عامل عدم اعتماد به نفس کشاورزان از بالاترین اولویت برخوردارند؛ همچنین، با توجه به اینکه نرخ ناسازگاری در تمام مراحل تحلیل داده های پژوهش زیر 1/0 بوده، نتایج تحقیق قابل اعتماد است. در پایان، با بررسی نتایج پژوهش حاضر، پیشنهاد می شود که با توسعه زیرساخت های ارتباطی روستاها و شبکه های حمل ونقل روستایی، اعطای تسهیلات بانکی کم بهره و برگزاری دوره های آموزشی خودباوری برای کشاورزان، از شدت تأثیر منفی عوامل مؤثر بر بازاریابی محصولات کشاورزی کاسته شود، زیرا کاهش شدت تأثیر این عوامل موجب بالا رفتن درآمد خانوارهای روستایی و پایداری و ثبات ساختار روستاها خواهد شد.
۶۰.

بررسی و محاسبه تاب آوری تولید محصولات کشاورزی با تأکید بر امنیت غذایی ایران(مقاله علمی وزارت علوم)

کلیدواژه‌ها: تاب آوری بلندمدت تاب آوری کوتاه مدت محصولات کشاورزی امنیت غذایی فیلتر هودریک پرسکات

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۲۲ تعداد دانلود : ۸۸
آگاهی از وضعیت تاب آوری تولید محصولات کشاورزی ایران، با توجه به حمایت هایی که به صورت مستمر از تولید انجام شده است، به ارزیابی اثرگذاری حمایت ها بر تولید کمک می کند. اهمیت این مسئله زمانی دو چندان می شود که با وجود سرمایه گذاری در تولید و حمایت به منظور خودکفایی، در واقع مشخص می شود که در اثر تکانه های خارجی نظیر تحریم یا بروز تهدیدات داخلی نظیر تغییرات اقلیمی برای تولید محصولات و نهاده های کشاورزی، تولید از مسیر هدف گذاری شده خارج شده است. پرواضح  است، در شرایطی که تولید از تاب آوری لازم برخوردار نباشد، امنیت غذایی و به تبع آن امنیت ملی تهدید می شود. از این رو، مطالعه حاضر تلاش می کند ضمن تعریف تاب آوری بلندمدت و کوتاه مدت تولید، روشی برای سنجش میزان آن مشخص نماید. برای این منظور، از انواع روش های فیلتر هودریک پرسکات، برآورد الگوی اقتصاد سنجی و تجزیه و تحلیل اکتشافی اطلاعات استفاده شده است. نتایج تحلیل های نموداری و تخمین ضرایب نشان می دهد که ذرت علوفه ای به عنوان یکی از نهاده های مهم کشاورزی در بخش تولید گوشت کشور بیشترین و پنبه به عنوان یکی از نهاده ها در تولید روغن، کمترین میزان تاب آوری بلندمدت تولید را داشته است. همچنین، نتایج نشان داد که محصولات تخم مرغ، شیر، گوشت مرغ، ذرت علوفه ای، یونجه و گوشت قرمز، 6 محصول برتر به لحاظ وضعیت تاب آوری تولید در کوتاه مدت هستند. علاوه براین، در مقایسه رویکردهای مختلف محاسبه تاب آوری کوتاه مدت، رویکرد سوم اطلاعات مفیدتری را نسبت به دو رویکرد دیگر در اختیار قرار می دهد.