مطالب مرتبط با کلیدواژه

محصولات کشاورزی


۲۱.

اندازه گیری هزینه تجارت محصولات کشاورزی و شناسایی عوامل موثر بر آن در تجارت ایران با کشورهای توسعه یافته و در حال توسعه(مقاله علمی وزارت علوم)

کلیدواژه‌ها: محصولات کشاورزی داده های ترکیبی هزینه های تجارت دوجانبه

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۰۲۶ تعداد دانلود : ۴۸۲
مطالعه حاضر با توجه به التزام مدیریت تجارت محصولات کشاورزی، به اندازه گیری هزینه های تجارت دوجانبه و شناسایی عوامل موثر بر آن در تجارت دوجانبه ایران و شرکای عمده تجارت این محصولات در دو گروه کشورهای توسعه یافته و در حال توسعه پرداخته است. بر اساس نتایج به دست آمده میانگین موزون هزینه های تجارت دوجانبه ایران و شرکای عمده توسعه یافته و در حال توسعه در تجارت کالاهای کشاورزی طی دوره 2010-1995 به ترتیب با افزایش 22 درصدی و کاهش 44 درصدی مواجه بوده است. در این میان هزینه های تجارت کالاهای کشاورزی با امارات متحده عربی، برزیل از گروه کشورهای در حال توسعه و اتریش و سوئیس از گروه کشورهای توسعه یافته بیشترین کاهش را داشته اند. بر اساس نتایج رگرسیون برآورد شده، هزینه های تجارت دوجانبه محصولات کشاورزی در هر دو گروه کشورهای توسعه یافته و در حال توسعه با متغیرهای فاصله، نرخ تعرفه های دوجانبه و هزینه های تجارت متناظر در دوره قبل رابطه مستقیم و با همجواری و جزیره بودن رابطه عکس دارد. در پایان بر اساس نتایج به دست آمده پیشنهاد می گردد تا به منظور افزایش قدرت رقابت کالاهای صادراتی کالاها بر اساس هزینه های تجارت دوجانبه مقصد یابی گردند.
۲۲.

بررسی مزیت نسبی و برآورد پتانسیل تجاری ایران با کشورهای توسعه یافته و در حال توسعه(مقاله علمی وزارت علوم)

کلیدواژه‌ها: محصولات کشاورزی مزیت نسبی پتانسیل تجاری شاخص کسینوس

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۵۳۲ تعداد دانلود : ۷۵۵
هدف این پژوهش، شناسایی کالاهای برتر کشاورزی ایران در برابر دوازده کشور توسعه یافته و دوازده کشور در حال توسعه و تحلیل ظرفیت صادراتی بالقوه ایران به هریک از این کشورها می باشد. برای این منظور از شاخص مزیت نسبی آشکار شده (RCA) و شاخص کسینوس استفاده می شود و در نهایت میزان پتانسیل تجاری و ظرفیت باقیمانده اندازه گیری می شود. نتایج پژوهش نشان می دهد، ایران در صادرات به کشورهای در حال توسعه در هفت محصول و در صادرات به کشورهای توسعه یافته در پنج محصول دارای مزیت نسبی است. نتایج شاخص کسینوس نیز بیانگر آن است که در مورد کشورهای در حال توسعه عربستان و امارات با معیار یک بیشترین درجه اکمال و امکان افزایش صادرات را دارا می باشند. شمار اقلام محصولات کشاورزی دارای پتانسیل صادراتی ایران به کشورهای توسعه یافته گویای آن است که کشورهای آلمان و انگلیس و کانادا دارای بالاترین تعداد محصولات کشاورزی دارای پتانسیل وارداتی از ایران بوده اند.
۲۳.

قدرت بازار و اثرات رفاهی آن در بازار محصولات صادراتی بخش کشاورزی ایران(مقاله علمی وزارت علوم)

کلیدواژه‌ها: محصولات کشاورزی رفاه

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۷۱۷ تعداد دانلود : ۶۹۰
این مطالعه با هدف تحلیل قدرت بازار ایران در بازار محصولات صادراتی منتخب و اثرات رفاهی ناشی از آن صورت گرفت. محصولات صادراتی منتخب شامل کشمش، خرما، پسته و زعفران می باشد. برای تحلیل قدرت بازار ایران از دو تصریح قیمت صادراتی(تابع واکنش قیمت) و تابع تقاضای واردات(شاخص لرنر) استفاده گردید. همچنین اثرات رفاهی ناشی از وجود قدرت بازار با استفاده از معیار معادل تغییرات اندازه گیری شد. در تصریح های یاد شده از داده های مرکب دوره ی 2009-1997 استفاده گردید. یافته ها نشان داد که افزایش سهم ایران موجب کاهش قیمت صادراتی خواهد شد. همچنین کاهش ارزش پول ایران یا افزایش نرخ ارز افزایش قیمت صادراتی محصولات یاد شده را در پی دارد. بر اساس تابع تقاضای واردات مشخص گردید صادرکنندگان ایران قادرند تا قیمت صادراتی کشمش، خرما، زعفران و پسته را به ترتیب 7/3، 6/11، 1/19 و 3/20% بالاتر از هزینه ی نهایی قرار دهند که دال بر وجود قدرت بازار صادرکنندگان در بازار صادراتی این محصولات می باشد. در تحلیل رفاهی نیز مشخص گردید مازاد رفاهی که صادرکنندگان به دلیل قدرت بازار به دست می آورند، برای محصولات یاد شده به ترتیب برابر با 12، 18، 9/26 و 3/26% ارزش محصول صادراتی تحت شرایط رقابتی می باشد.
۲۴.

بررسی اثر حمایت دولت بر رقابت پذیری محصولات کشاورزی(مقاله علمی وزارت علوم)

کلیدواژه‌ها: محصولات کشاورزی رقابت پذیری حمایت دولت مدل تصحیح خطای برداری

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۹۹۸ تعداد دانلود : ۵۷۸
در این مقاله تأثیر حمایت های دولت از تولیدکنندگان بخش کشاورزی بر میزان رقابت پذیری صادراتی و وارداتی محصولات کشاورزی با استفاده از مدل هم انباشتگی یوهانسن بررسی شد. نتایج نشان می دهد که حمایت ها نه تنها به لحاظ آماری هیچ تأثیر معنی داری بر رقابت پذیری صادراتی یا وارداتی محصولات کشاورزی کشور نداشته اند بلکه حتی جهت تأثیرگذاری غیرمعنی دار این حمایت ها نیز خلاف انتظارات تئوریک است. در مقابل، افزایش ارزش افزوده بخش سبب بهبود موقعیت رقابتی محصولات کشاورزی ایران در هر دو بعد صادرات و واردات شده است. طبقه بندی JEL: Q18، Q28، F14
۲۵.

الگوی تعدیل و پایداری توابع تقاضای واردات کالاهای حساس و خاص کشاورزی ایران(مقاله علمی وزارت علوم)

کلیدواژه‌ها: واردات محصولات کشاورزی پایداری تعدیل

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۶۸۷ تعداد دانلود : ۴۵۰
این مطالعه با هدف تحلیل نحوه تعدیل واردات محصولات حساس و خاص کشاورزی و همچنین شناسایی عوامل مؤثر بر واردات آنها صورت گرفت. محصولات منتخب مطالعه شامل غلات، روغن سویا و آفتابگردان، گوشت مرغ و گوشت قرمز، شکر و کنجاله سویاست که در دوره زمانی 1390-1360 بیش از 80 درصد از واردات کالاهای کشاورزی را به خود اختصاص داده اند. به منظور دستیابی به اهداف مطالعه حاضر، از روش هم جمعی و الگوی تصحیح خطا استفاده شد. عوامل تعیین کننده واردات کالاهای منتخب شامل نسبت قیمت وارداتی به قیمت داخل، نرخ تعرفه، تولید داخلی، تولید ناخالص داخلی بدون نفت و درآمدهای نفتی، بر اساس روش تجزیه و تحلیل اکتشافی اطلاعات (EDA) انتخاب شد و در تصریح تابع تقاضای واردات محصولات مورد استفاده قرار گرفت. یافته های مطالعه نشان داد که واردات کالاهای منتخب در بلندمدت و کوتاه مدت نسبت به تغییرات متغیرهای یادشده حساسیت پایینی دارد. از میان متغیرها نیز در مجموع دامنه اثرگذاری متغیر نسبت قیمت وارداتی به قیمت داخل گسترده تر از سایر متغیرها ارزیابی شد. تحلیل الگوی تصحیح خطا نشان داد که انحراف واردات کالاهای منتخب در کوتاه مدت نسبت به روند بلندمدت آن حداکثر طی دو دوره تعدیل می شود. همچنین بررسی پایداری ضرایب به دست آمده حاکی از پایداری این ضرایب بود. طبقه بندی JEL: C22, Q17, F13 کلیدواژه ها: واردات، محصولات کشاورزی، پایداری، تعدیل
۲۶.

تدوین الگوی واردات محصولات کشاورزی ایران(مقاله علمی وزارت علوم)

کلیدواژه‌ها: ایران واردات محصولات کشاورزی

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۸۲۱ تعداد دانلود : ۵۰۷
افزایش تقاضای روزافزون کالاهای کشاورزی و مدیریت ضعیف استفاده از منابع موجود در کشور سبب شده است به منظور برطرف ساختن نیاز داخلی، بخش عظیمی از درآمدهای کشور صرف واردات این نوع کالاها شود. لذا به منظور مدیریت هر چه بهتر واردات محصولات کشاورزی و شناسایی ابزارهای لازم به منظور کنترل واردات بی رویه برخی از این محصولات، در مطالعه حاضر، الگوی واردات محصولات کشاورزی ایران (گندم، جو، ذرت، شکر، برنج، گوشت مرغ، گوشت قرمز، تخم مرغ و دانه های روغنی) تحلیل و ارزیابی شد. نتایج نشان داد که سیاست های قیمتی در واردات محصولات تخم مرغ، گوشت مرغ و گندم، به دلیل اثرگذاری بیشتر، اهمیت بالاتری دارد. همچنین متغیر تعرفه وارداتی در محصولات گندم، گوشت قرمز و جو، به عنوان ابزاری از سیاست های تجاری، حائز اهمیت بیشتری است. در نهایت، بررسی متغیر نوسان های نرخ ارز نیز نشان داد که اثر گذاری آن در برخی از محصولات مثبت (گوشت قرمز) و در برخی از محصولات منفی (شکر) است. لذا پیشنهاد می شود به منظور مدیریت کاراتر واردات محصولات کشاورزی، حمایت از تولیدکنندگان داخلی و برقراری امنیت غذایی به واسطه موجود بودن غذا در کشور، از ابزارهای سیاستی مناسب همگام با سیاست های تجاری فعلی استفاده شود. طبقه بندی JEL: Q17، F13
۲۷.

اولویت بندی تولید محصولات کشاورزی منتخب با هدف تأمین تقاضا در افق چشم انداز توسعه (1404)(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:

کلیدواژه‌ها: محصولات کشاورزی پیش بینی اولویت بندی تقاضا سند چشم انداز

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۹۹۶ تعداد دانلود : ۴۰۱
مطالعه حاضر با توجه به هدف تأمین امنیت غذایی و خودکفایی در سند ملی چشم انداز توسعه، اقدام به پیش بینی تقاضای محصولات کشاورزی منتخب در افق چشم انداز (۱۴۰۴) با استفاده از روش خودتوضیح با وقفه های گسترده و در نظر گرفتن سناریوهایی مطابق با اهداف سند چشم انداز کرده است. مطابق نتایج به دست آمده، درصورت تحقق اهداف سند چشم انداز، افزایش تقاضای محصولات بر پایه تأمین سلامت و امنیت غذایی و اصلاح الگوی مصرف به سمت مصرف بیشتر پروتئین های حیوانی تجربه خواهد شد به طوری که الگوی مصرف جامعه ایرانی تحت گزینه های آرمانی و مطلوب به سمت افزایش بیشتر مصرف مواد پروتئینی مانند انواع گوشت ها و تخم مرغ و افزایش کمتر نان خواهد بود. به عبارت دیگر بر اساس یافته های به دست آمده از هر سه سناریو (استمرار وضع موجود، گزینه مطلوب و گزینه آرمانی)، در افق چشم انداز 1404 محصولات گوشت قرمز، تخم مرغ، برنج، گوشت مرغ، گندم و چای رتبه های اول تا ششم را به لحاظ میزان تقاضا خواهند داشت. طبقه بندی JEL :C13, C53, Q11
۲۸.

رتبه بندی تولید محصولات کشاورزی با رویکرد تصمیم گیری چندشاخصه فازی (مطالعه موردی: منطقه آذربایجان غربی)(مقاله علمی وزارت علوم)

کلیدواژه‌ها: محصولات کشاورزی اولویت بندی تصمیم گیری چندشاخصه تاپسیس فازی

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۷۲۶ تعداد دانلود : ۶۰۵
کشاورزی به معنی راه و روش استفاده از منابع آب وخاک، نیروی انسانی، فناوری، انرژی و غیره برای برطرف کردن نیازهای انسان همواره در همه زمان ها پایه و اساس بسیاری از تغییرات اقتصادی، اجتماعی، سیاسی و فرهنگی در سرتاسر جهان بوده و هست. در کشور ایران، استان آذربایجان غربی به قطب برتر کشاورزی کشور در دهه 90 تبدیل شده و با تولید نزدیک به شش درصد از تولیدات کشاورزی در زمینه تولید بسیاری از محصولات کشاورزی، رتبه نخست را به خود اختصاص داده است. هدف از این پژوهش، تدوین چارچوبی برای ارزیابی و رتبه بندی محصولات کشاورزی با توجه به شاخص های ممکن برای کشت هر محصول و با بهره گیری از روش های تصمیم گیری چندمعیاره با رویکرد فازی و آزمودن آن در چارچوب اجرای یک مطالعه موردی برای تولید بهینه محصولات کشاورزی است. به این منظور دو منطقه کشاورزی شهرستان های مهاباد و میاندوآب واقع در جنوب استان آذر بایجان غربی را جهت بررسی انتخاب شده است. روش رتبه بندی بر اساس تشابه راه حل ایده آل (تاپسیس) با رویکرد فازی به عنوان یکی از بهترین روش های تصمیم گیری چندمعیاره فازی شناخته شده است که در این مقاله جهت اولویت بندی تولید محصولات کشاورزی استفاده شده است. نتایج این پژوهش نشان می دهدکه این روش یکی از مفیدترین روش ها در راستای رتبه بندی محصولات کشاورزی بر حسب اولویت است.
۲۹.

اثرات بازاریابی محصول گردو بر ویژگی های کارآفرینانه روستاییان شهرستان بافت(مقاله علمی وزارت علوم)

کلیدواژه‌ها: اقتصاد کشاورزی کارآفرینی روستایی بازاریابی محصولات کشاورزی شهرستان بافت

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۶۰۴ تعداد دانلود : ۴۴۳
با توجه به اقتصاد متکی بر کشاورزی اغلب مناطق روستایی، بازاریابی محصولات کشاورزی از اهمیت بالایی در اقتصاد روستاییان برخوردار است. پژوهش حاضر به دنبال پاسخگویی به این سؤال بوده که بازاریابی در منطقه مورد مطالعه چه تأثیری بر ویژگی کارآفرینانه روستاییان داشته است؟ این تحقیق از نوع کاربردی است که از روش توصیفی- تحلیلی بهره گرفته شده است. شهرستان مورد مطالعه مشتمل بر چهار دهستان است که برای گردآوری داده های مورد نیاز از مطالعات کتابخانه ای، میدانی و تکمیل پرسشنامه استفاده شده است. تعداد282 بهره بردار به عنوان نمونه انتخاب شد. پرسشنامه به صورت نمونه گیری طبقه بندی شده در روستاهای نمونه توزیع گردید. روایی گویه ها با روش پیش آزمون و تکمیل 10 درصد از پرسشنامه ها بررسی شده و پایایی متغیرها با استفاده از آلفای کرونباخ به میزان 85/0 محاسبه گردید. به منظور تجزیه و تحلیل داده ها از نرم افزارهای SPSS و GIS استفاده شده است. با استفاده از ضریب همبستگی پیرسون مشخص شد که بین بازاریابی و ویژگی کارآفرینانه روستاییان در سطح 99 درصد رابطه معناداری وجود دارد. همچنین نتایج تحلیل رگرسیون مشخص نمود از بین مؤلفه های مورد بررسی در رابطه با نقش بازاریابی در کارآفرینانه روستاییان از دیدگاه پاسخگویان، مؤلفه " بسته بندی " دارای بیشترین تأثیر و بعد از آن مؤلفه های " ترویج"، "کانال توزیع " و " فرآیند زیرساخت " تأثیر زیادی بر کارآفرینانه روستاییان داشته است. نتایج برازش رگرسیونی نشان می دهد که بازاریابی می تواند به میزان 94 / 0 در کارآفرینانه روستاییان روستاهای مورد مطالعه مؤثر باشد. نتایج تحقیق حاکی از آن است که بازاریابی محصول گردو در محدوده مورد مطالعه منجر به بهبود ویژگی های کارآفرینانه روستاییان گردیده است.
۳۰.

طراحی و تبیین مدل توانمندی بین المللی شرکت های صادرکننده محصولات کشاورزی برای ورود به بازارهای جهانی(مقاله علمی وزارت علوم)

کلیدواژه‌ها: مدل توانمندی بین المللی آمادگی ورود بازارهای جهانی محصولات کشاورزی

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۶۵۰ تعداد دانلود : ۴۵۹
هدف این مقاله، طراحی و تبیین مدل توانمندی بین المللی شدن شرکت های صادرکننده محصولات صنعت کشاورزی است؛ لذا تحقیق ابتدا با رویکرد کیفی، براساس نظریه داده بنیاد هدایت شده است، البته پژوهش از نظر نوع، مبتنی بر روش آمیخته است. این تحقیق بر اساس نحوه گردآوری و ماهیت داده ها، تحقیق اکتشافی- توصیفی قلمداد می شود اما از نظر هدف توسعه ای- کاربردی می باشد. مدل تحقیق با گردآوری داده ها از طریق مصاحبه عمیق با 20 تن از خبرگان دانشگاهی، مدیران ارشد و کارشناسان شرکت های جامعه پژ وهش، با تکیه بر مبانی نظری، پیشینه مرتبط و سه مرحله کدگذاری: کدگذاری باز، کدگذاری محوری و کدگذاری مطابق نظریه داده بنیاد، نهایی گردید. اعتبار داده های روش کیفی به روش نیومن لیکن پایایی و روایی روش کمّی مطابق ضریب آلفای کرونباخ و تحلیل عاملی تأییدی است. برای ارزیابی مدل، از خبرگان نظرسنجی به عمل آمد، سپس با نرم افزارهای SPSS و LISREL، داده ها، بررسی و تحلیل گردیدند. در نهایت، مدل پیشنهادی توانمندی بین المللی جهت ورود به بازارهای بین المللی با 6 مؤلفه، 15 بُعد، 119 شاخص و 6 راهبرد طراحی و ارائه شد.
۳۱.

اثر بسته بندی و خاستگاه برند بر ترجیح محصولات کشاورزی با رویکرد پژوهش تجربی(مقاله علمی وزارت علوم)

کلیدواژه‌ها: محصولات کشاورزی بسته بندی خاستگاه برند ترجیحات مشتری

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۵۰۵ تعداد دانلود : ۵۴۲
هر روزه بر اهمیت و جایگاه بسته بندی و خاستگاه برند (محل تولید) در فروش محصولات کشاورزی افزوده می شود. علی رغم اهمیت این مساله، به دلیل عدم توجه کافی بسیاری از تولیدکنندگان ایرانی به بسته بندی مناسب محصولات کشاورزی و خاستگاه برند، به خصوص در مورد محصولات کشاورزی شهرستانی، این گروه از تولیدکنندگان نتوانسته اند به جایگاه واقعی خود در بازارهای محلی و حتی استانی و کشوری دست پیدا کنند. از این رو پژوهشی تجربی با هدف بررسی اثر بسته بندی و خاستگاه برند محصولات کشاورزی در میان مشتریان محصولات کشاورزی شهرستان استهبان انجام گردید. این پژوهش در حوزه پژوهش های آزمایشی و در قالب طرح چهارگروهی سالومون قرار داشت و در آن اثر بسته بندی و خاستگاه برند پنج محصول شهرستان (توت فرنگی، بادمجان، آلوزرد، گوجه فرنگی و فلفل قلمی) بر رفتار مشتریان مورد بررسی قرار گرفت. نتایج پژوهش حاکی از آن است که محصولات تولیدی استهبان خصوصا توت فرنگی و فلفل قلمی که در بسته بندی مناسبی قرار می گیرند فروش بالاتری را تجربه می نمایند و در مقایسه با سایر محصولات کشاورزی در منظر مشتریان متمایزتر هستند. یافته دیگر آن که در بحث خاستگاه برند محصولات توت فرنگی، فلفل قلمی و به ویژه بادمجان که با برند استهبان معرفی شده اند، در مقایسه با حالتی که بدون برند ارایه شوند، ترجیح بیش تری دارند.
۳۲.

تعیین تناسب اراضی برای کشت محصولات کشاورزی با استفاده از GIS و سیستم های استنتاج گر فازی(مقاله علمی وزارت علوم)

کلیدواژه‌ها: تناسب اراضی تعیین تقاضا محصولات کشاورزی سیستم های استنتاج گر فازی مدل سازی مکانی

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۵۷۵ تعداد دانلود : ۴۸۷
با توجه به رشد سریع جمعیت، توسعه و گسترش شهرها و محدودشدن زمین های کشاورزی، ارزیابی زمین ها برای استفادة بهینه و افزایش تولید در واحد سطح و تصمیم گیری هدفمند در تخصیص زمین های کشاورزی به بهترین کاربری، اهمیت ویژه ای دارد. در پژوهش حاضر مدلی برای برنامه ریزی تخصیص محصولات کشاورزی ارائه شده است که در آن با محاسبة میزان تناسب سرزمین با استفاده از سیستم های استنتاج گر قاعده مبنای فازی و تعیین تقاضا و مدنظر قراردادن توالی کشت محصولات، نوع محصول کشاورزی در منطقة موردنظر تعیین می شود. مدل ارائه شده با استفاده از نرم افزارهای GAMS 23.7، MATLAB و ArcGIS 9.3 در شهرستان برخوار و میمه واقع در استان اصفهان پیاده سازی شد. نتایج تخصیص محصولات کشاورزی و بررسی سه نوع تناوب زراعی موجود نشان دادند که مساحت اختصاص داده شده به محصولات گندم، گندم ذرت، جو، جو ذرت، ذرت، یونجه و سیب زمینی برای سال 1390 به ترتیب برابر با 82/27، 64/21، 27/7، 85/5، 36/7، 36/6 و 74/1 درصد از کل مساحت اختصاص داده شده به کاربری کشاورزی در منطقه است. همچنین که توزیع مکانی این محصولات به گونه ای است که به منظور دستیابی به تولید بهینه، می بایست کشت گندم، جو و ذرت به صورت سیستم کشت دومحصولی در قسمت جنوبی شهرستان، و کشت یونجه و ذرت عمدتاً در قسمت های شمالی شهرستان صورت گیرد. با استفاده از مدل ارائه شده، می توان مناسب ترین محصول برای کشت در ناحیه ای مشخص را تعیین کرد و با تعریف سناریوهای مختلف اطلاعات مفیدی را برای برنامه ریزان بخش کشاورزی تولید کرد.
۳۳.

تأثیر تجارت محصولات کشاورزی بر رشد اقتصادی ایران(مقاله علمی وزارت علوم)

کلیدواژه‌ها: تجارت صادرات غیرنفتی محصولات کشاورزی

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۸۷۳ تعداد دانلود : ۵۰۵
بخش کشاورزی بزرگ ترین بخش در اقتصاد کشورهای درحال توسعه بوده و می تواند به شیوه های گوناگون مانند عرضه نیروی کار و سرمایه، تأمین مواد خام و غذای ارزان، بازار برای کالاهای تولیدی در بخش صنعت و تأمین ارز خارجی، به توسعه اقتصادی کمک کند. سهم کشاورزی در تجارت جهانی همچون سهم آن در تولید ناخالص داخلی درحال کاهش است؛ باید توجه داشت که کاهش سهم کشاورزی از تجارت بین الملل به دلیل افت حجم تجارت این محصولات نیست، بلکه ناشی از رشد سریع تر تجارت غیرکشاورزی است. در این تحقیق با استفاده از مدل ECM تأثیر صادرات و واردات کشاورزی بر رشد اقتصادی ایران برای دوره 1390-1360 بررسی شده است. نتایج نشان می دهد که رشد صادرات کشاورزی تأثیر مستقیمی بر رشد اقتصادی دارد؛ به این معنی که یک درصد افزایش در صادرات کشاورزی، باعث 14/0 درصد افزایش در رشد تولید ناخالص داخلی شده است و به رشد اقتصادی کمک می کند.
۳۴.

تحلیل نقش شبکه جاده ای در انتقال محصولات کشاورزی نواحی روستایی شهرستان مراغه(مقاله علمی وزارت علوم)

کلیدواژه‌ها: توسعه پایدار شبکه ارتباطی مناطق روستایی صادرکننده محصولات کشاورزی شهرستان مراغه

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۵۱۱ تعداد دانلود : ۵۲۶
یکی از مهمترین عوامل زیربنایی برای توسعه هر کشوری و مناطق روستایی آن، وجود شبکه جاده ای کارامد و مطلوب در آن کشور جهت رفع نیازهای حمل و نقل آن است. در روند توسعه روستایی، شرط اصلیِ به حرکت در آوردن مکانیسم های توسعه اقتصادی ایجاد شبکه جاده روستایی مناسب است. با وجود چنین شبکه ای، حمل آسان فرآورده های کشاورزی به مراکز مصرف و صادرات، امکان پذیر گشته و کشاورزی را از سودآوری کافی برخوردار می سازد. چه بسیارند روستاهایی که از موقعیت مناسب تولیدی برخوردارند ولی به دلیل نبود امکانات ارتباطی و حمل و نقل در انزوا به سر می برند و از این موقعیت بهره کافی ندارند. لذا این موضوع به طور گسترده ای پذیرفته شده است که یک اقتصاد با شبکه های ارتباطی-جاده ای - مناسب در مقایسه با اقتصادهای با شبکه ارتباطی ضعیف در شرایط رقابت پذیری با صرفه تری قرار دارد. پیشرفت در حمل و نقل و ارتباطات، بخش کشاورزی، صنعت و دیگر بخش ها را ارتقاء داده و همچنین منجر به بهبود استاندارد زندگی عموم مردم می شود. از دیدگاه توسعه ای بهبود دسترسی، محرومیت اجتماعی را با افزایش قابلیت های فردی کاسته و مزایای فیزیکی، اجتماعی-اقتصادی و روانی را ایجاد می کند. در مناطق دور افتاده روستایی، خدمات حمل و نقل روستایی دسترسی حیاتی بین مزارع، روستاها و بازار برای انتقال مردم، نهاده ها، تولیدات کشاورزی و کالاهای مورد نیاز برای معیشت روستایی فراهم می کنند. پژوهش حاضر با هدف تحلیل نقش(اجتماعی، اقتصادی و زیست محیطی/کالبدی) شبکه جاده ای روستایی با تاکید بر مناطق روستایی صادرکننده محصولات کشاورزی انجام گرفته است. جامعه آماری پژوهش، روستاهای تولیدکننده محصول سیب شهرستان مراغه واقع در استان آذربایجان شرقی می باشد. و از آزمون آماری تی تک متغیره برای تحلیل داده ها استفاده شده است. یافته ها نشان داد شبکه دسترسی جاده ای در روستاهای مورد مطالعه در بعد اقتصادی دارای نقش مناسب بوده و در دیگر ابعاد از عملکرد پایین برخوردار بوده و نتوانسته نقش خود را به خوبی ایفا کند.
۳۵.

شناسایی راهکارهای ظرفیت سازی صادرات محصولات کشاورزی ایران به بازار روسیه

کلیدواژه‌ها: محصولات کشاورزی صادرات ایران واردات روسیه روش تاپسیس

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۶۰۷ تعداد دانلود : ۴۶۳
صنعت کشاورزی یکی از مهم ترین بخش های اقتصاد هر کشوری است و ایران به دلیل دارا بودن وسعت بالای مناطق زیر کشت، شرایط آب و هوایی، تنوع و قیمت مناسب محصولات واجد شرایط بهینه در صادرات محصولات کشاورزی است. در این تحقیق، کشور روسیه به دلایل جوی، تحریم های اعمال شده علیه این کشور و موقعیت مکانی نزدیک با ایران، به عنوان بازار هدف صادرات محصولات کشاورزی ایران در نظر گرفته می شود. عدم هماهنگی بین سازمان ها، مشکلات تجار در ایجاد ارتباط با بازارهای روسیه، نامناسب بودن شرایط تولید و عدم رعایت استانداردهای بسته بندی، موجب عدم موفقیت ایران در صادرات محصولات کشاورزی به روسیه شده است. در این مقاله به منظور شناسایی ظرفیت صادرات محصولات کشاورزی ایران به بازار روسیه، ابتدا چارچوب مفهومی با استفاده از اطلاعات کتابخانه ای تدوین شده است، سپس بر این اساس سؤالاتی طراحی شد و با تعدادی از مدیران و خبرگان مصاحبه انجام شد. ابزار پرسشنامه با همکاری و راهنمایی اساتید و نتایج حاصله از مصاحبه با خبرگان و سایر صاحب نظران، بر اساس چارچوب نظری و فرضیه های تحقیق طراحی شد. پس از کسب اطمینان از روایی و پایایی پرسشنامه تدوین شده، یافته های تحقیق با استفاده از روش های آماری تاپسیس رتبه بندی گردید. بر اساس نتایج تحقیق، اولین پیش نیاز برای افزایش صادرات محصولات کشاورزی طبقه بندی درست و اتخاذ تصمیمات صحیح برای هر طبقه کالا است، برای مثال، برای گروه کالا های پرمصرف که ماندگاری بالاتر و بسته بندی ساده تر دارند، همواره مسائل پولی و بانکی، قیمت و کیفیت از تأثیرگذارترین فاکتورها هستند. زیرساخت حمل ونقل و بسته بندی و سورتینگ از عوامل تأثیرگذار بر گروه محصولات سریع الفساد، نظیر سبزیجات و دسته ای از میوه جات هستند. در گروه محصولات کنسروی، شیلات و لبنیات عواملی نظیر استانداردهای بهداشتی، مبحث برندینگ و بازاریابی مؤثرند. در پایان، پیشنهاد هایی برای بهبود و توسعه صادرات محصولات کشاورزی به کشور روسیه بر مبنای نتایج تحقیق ارائه شد.
۳۶.

مشروعیت بیع سلف محصولات کشاورزی و بررسی جریان خیارات در آن

کلیدواژه‌ها: خیارات بیع سلف محصولات کشاورزی

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۰۱۴ تعداد دانلود : ۵۰۲
صنعت کشاورزی به عنوان یک منبع مستقیم برای تأمین نیاز غذایی و توسعه اقتصادی یک جامعه محسوب می شود که در این میان نقش کشاورزان به عنوان سکان داران تأمین این نیاز اساسی انکارناپذیر است. کشاورزان در امر تولید و عرضه محصولات همواره با چالش هایی روبرو هستند که از جمله آن ها تأمین نقدینگی در دوره کشت است. جهت حل این مشکل کشاورزان غالباً به پیش فروش محصولات مبادرت می ورزند لکن در این فرض معامله آنان با ابهاماتی مانند عدم ثبت و ضبط کمیت و کیفیت محصول قبل از برداشت همراه است که در موارد مشابه، شارع به منظور جبران زیان وارده، به وضع خیار برای متعاقدین می پردازد. در نوشتار حاضر با هدف بررسی وضعیت خیارات حقوقی در فروش محصولات کشاورزی در قالب بیع سلف، به این نتیجه می رسیم که اولاً محصولات کشاورزی از باب مثلی بودن به گونه ای هستند که قابلیت فروش در قالب بیع سلف را دارند و ثانیاً خیارات در بیع سلف محصولات کشاورزی با شرایط خاص محقق می شوند هرچند برخی از خیارات مانند خیار تأخیر ثمن به دلایلی قابل اعمال در بیع سلفی محصولات کشاورزی نیستند و برخی دیگر نیز بدون شرط مضاف در بیع مذکور جاری جریان می یابند. شیوه پژوهش حاضر، توصیفی-تحلیلی بوده و گردآوری اطلاعات به روش کتابخانه ای انجام شده است.
۳۷.

یک تحلیل تجربی از رقابت پذیری محصولات کشاورزی استان کردستان(مقاله علمی وزارت علوم)

کلیدواژه‌ها: استان کردستان طبقه بندی HS محصولات کشاورزی مزیت نسبی مزیت رقابتی

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۶۱۵ تعداد دانلود : ۴۱۵
محدودیت عوامل تولید و نیاز روز افزون به بازارهای جهانی، رقابت پذیری محصولات را به موضوعی مهم تبدیل کرده است. از سوی دیگر رشد نامتوازن منطقه ای در ایران، لزوم تحقیقات منطقه ای و شناسایی مزیت های تولیدی هر منطقه را دو چندان کرده است. در این مقاله سعی می شود که ترکیبی از شاخص های مزیت نسبی و رقابتی به جهت بررسی رقابت پذیری محصولات کشاورزی استان کردستان در بازار هدف عراق نسبت به سایر استان های کشور در بازه زمانی 1389 تا 1395 ارائه شود. در این راستا ترکیبی از شاخص های مزیت نسبی آشکار شده نرمال، اثر کالایی، اثر بازاری، اثر رقابت پذیری و سهم ثابت بازار استفاده شده است. همچنین به جهت تفکیک محصولات کشاورزی از سیستم طبقه بندی HS، بهره گرفته شده است. یافته های این تحقیق حاکی از آن است که محصولات کشاورزی استان کردستان مزیت های صادراتی بالایی در بازار عراق دارند که بخش تولیدی این استان می تواند از این مزیت ها استفاده بهینه ببرد. نتایج خرد این مقاله نشان می دهد که 16 رشته فعالیت دارای مزیت نسبی آشکار شده و 8 رشته فعالیت دارای مزیت رقابتی صادراتی می باشند. بادمجان تازه، توت فرنگی، هویج، پیاز و موسیر، کاهوی کروی سالادی و دانه ها و میوه های روغن دار محصولاتی هستند که مزیت نسبی آن ها به سمت مزیت رقابتی صادراتی حرکت کرده است. در مقابل مزیت رقابتی محصولات دارای مزیت نسبی بالا مانند سیب تازه، گوجه فرنگی، خیار، فلفل فرنگی، سیب زمینی، هندوانه، نباتات تازه-محصولات گلکاری، آلو و گوجه، آشکار نشده و قسمتی از سهم خود در بازار هدف را به رقبای صادراتی واگذار کرده اند. حیوانات تازه، گوشت و سیر، محصولاتی هستند که با وجود عدم مزیت نسبی آشکار شده توانسته اند رقابت پذیری بالایی داشته و سهم صادراتی خود در بازار هدف را افزایش دهند.
۳۸.

بررسی عوامل مؤثر بر پذیرش بیمه تکمیلی محصولات کشاورزی (مطالعه موردی زارعین استان البرز)(مقاله علمی وزارت علوم)

کلیدواژه‌ها: پذیرش بیمه تکمیلی محصولات کشاورزی زارعین استان البرز

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۹۱ تعداد دانلود : ۲۹۶
هدف این تحقیق، بررسی عوامل مؤثر بر پذیرش بیمه تکمیلی محصولات کشاورزی توسط زارعین استان البرز می باشد. این تحقیق از نوع توصیفی همبستگی بوده که با استفاده از روش پیمایشی انجام گرفته است. جامعه آماری این پژوهش را زارعین در روستاهای استان البرز تشکیل می دهند که با استفاده از جدول کرجسی و مورگان و روش نمونه گیری تصادفی خوشه ای، تعداد 317 نفر به صورت کاملاً تصادفی انتخاب شدند. ابزار اصلی این تحقیق پرسشنامه ای است که روایی آن با کسب نظرات اساتید و صاحب نظران در حوزه مدیریت کشاورزی به دست آمد. پایایی پرسشنامه از طریق آزمون مقدماتی و با استفاده از ضریب آلفای کرونباخ انجام شده و مورد تأیید قرار گرفت. نتایج تحلیل رگرسیون لجستیک گویای آن است که متغیرهای میزان درآمد سالانه کشاورزی، آگاهی از شرایط بیمه، اراضی تحت مالکیت، داشتن شغل غیرکشاورزی، ریسک پذیری و سطح تحصیلات کشاورز، توانایی تبیین واریانس و تغییرات متغیر وابسته پذیرش بیمه تکمیلی محصولات کشاورزی را دارند و توانستهاند 1/68 درصد از تغییرات متغیر وابسته پذیرش بیمه تکمیلی محصولات کشاورزی را تبیین کنند.
۳۹.

مدل ریاضی چندهدفه برای مدیریت زنجیره تامین یکپارچه مستقیم و معکوس پایدار سیب درختی با در نظرگرفتن بازارهای خارجی میوه(مقاله علمی وزارت علوم)

کلیدواژه‌ها: لجستیک معکوس مدیریت زنجیره تامین تولید و عملیات در مدیریت کسب و کار بین المللی زنجیره تامین حلقه بسته محصولات کشاورزی بهینهسازی چندهدفه

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۴۸۹ تعداد دانلود : ۴۲۲
با افزایش جمعیت و رشد گسترده مصرف در سرتاسر جهان، شبکههای زنجیره تامین به شبکههای بسیار بزرگی تغییر کردهاند و اجزای مربوط به این شبکه های عظیم سبب ایجاد مشکلات جدی زیستمحیطی شدهاند. مدیریت زنجیره تامین پایدار در زمره مفاهیم نوظهور در عرصه تولید و عملیات است. شرکتها باید با بکارگیری زنجیره تامین پایدار نسبت به بهبود عملکرد زیستمحیطی و اجتماعی در کنار عملکرد اقتصادی اهتمام ورزند. مکانیزمهای مختلفی نیاز است تا ضایعات را کاهش دهد یا بتواند از اقلام فاسد شده بهرهبرداری کند. در این میان توجه به لجستیک معکوس و زنجیره تامین حلقه بسته میتواند کمک کننده باشد. این موضوع در زنجیره تامین محصولات کشاورزی کمتر مطرح شدهاست. مقاله حاضر، یک مدل برنامهریزی خطی عدد صحیح چندهدفه و چند دورهای برای بهینهسازی یک شبکه لجستیک یکپارچه مستقیم و معکوس میوه سیب، شامل سه سطح (باغها، مراکز توزیع و مناطق مشتریان داخلی و خارجی) در جریان مستقیم و دو سطح (مراکز کمپوستینگ و بازار کمپوست) در جریان معکوس، توسعه میدهد و حل میکند. به طوری که تمام جنبههای انتشار کربن دی اکسید در کل شبکه زنجیره تامین پیشنهادی را در نظر میگیرد و یک تعادل منصفانه و معقول بین اهداف اقتصادی، اجتماعی و محیط زیستی برقرار مینماید.
۴۰.

تخمین توابع صادرات و واردات محصولات کشاورزی از بازارچه های مرزی ایران با رهیافت اقتصادسنجی فضایی(مقاله علمی وزارت علوم)

کلیدواژه‌ها: توابع صادرات و واردات محصولات کشاورزی بازارچه های مرزی اقتصادسنجی فضایی

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۴۹۲ تعداد دانلود : ۳۶۹
تجارت بخش کشاورزی نقش مهمی را در کشورهای در حال توسعه ایفا می کند و در این راستا بازارچه های مرزی با توجه به حجم مبادلات محصولات کشاورزی، نقش بسزایی در جهت رشد و توسعه اقتصادی دارند. در این پژوهش توابع صادرات و واردات محصولات کشاورزی در 33 بازارچه مرزی با استفاده از مدل های اقتصادسنجی فضایی طی دوره زمانی 1388-1395 برآورد شده است. نتایج مدل خطای فضایی نشان داد که بازارچه های مرزی بر یکدیگر اثر مثبت و معناداری دارند. در تابع صادرات بازارچه های مرزی با حجم صادرات بالا، قیمت های نسبی صادراتی تاثیر منفی و معناداری بر حجم صادرات داشته در حالی که درآمد شرکاء تجاری و نااطمینانی نرخ ارز مؤثر حقیقی تاثیر مثبت و معناداری داشته است و در بازارچه های مرزی با حجم صادرات پایین، درآمد شرکاء تجاری تاثیر مثبت و معنادار داشته و قیمت های نسبی صادراتی و نااطمینانی نرخ ارز مؤثر حقیقی تاثیر منفی و معناداری داشته است. همچنین در بازارچه های مرزی با حجم واردات بالا، درآمد داخلی تاثیر مثبت و معناداری داشته و قیمت های نسبی وارداتی و نااطمینانی نرخ ارز مؤثر حقیقی تاثیر منفی و معناداری داشته است در حالی که در بازارچه های مرزی با حجم واردات پایین، قیمت های نسبی وارداتی تاثیر منفی و معناداری داشته است.