مطالعات جغرافیایی مناطق کوهستانی

هدف این پژوهش، تحلیل رفتار زیبایی شناسی روستاییان از دیدگاه روانشناسی زیست محیطی با استفاده از هرم نیازهای مازلو بود. روش تحقیق از نوع توصیفی تحلیلی بود که استفاده از یک پیمایش انجام گرفت. جامعه آماری شامل روستاییان استان کرمانشاه بود که ۳۸۵ نفر از آنها با روش نمونه گیری تصادفی طبقه ای با انتساب متناسب، انتخاب شدند. ابزار پژوهش، پرسشنامه ای بود که روایی آن توسط پانلی از متخصصان ترویج و آموزش کشاورزی مورد تأیید قرار گرفت. پایایی آن با انجام یک پیش آزمون و با استفاده از ضریب آلفای کرونباخ (82/71 0/0) محاسبه شدکه نشان دهنده پایایی قابل قبول ابزار تحقیق است. یافته ها نشان داد که بیشتر پاسخگویان در سطح چهارم (نیاز به احترام) قرار داشتند. آزمون تحلیل واریانس یک طرفه و آزمون تعقیبی مقایسات زوجی LSD نشان داد که بین روستاییان با سطوح نیازهای "فیزیولوژیکی"، "ایمنی"، "اجتماعی"، "احترام" و "زیباپسندی" از نظر رفتارهای زیبایی شناسی زیست محیطی تفاوت معنی داری وجود دارد؛ به این ترتیب که افراد با "نیازهای فیزیولوژیکی ایمنی" رفتار زیباپسندی پایین، "نیازهای اجتماعی" رفتار متوسط و افراد با "نیازهای احترام زیباپسندی" رفتار زیبایی شناسی سطح بالاتری را از خود بروز می دهند و این با فلسفه هرم نیازهای مازلو مطابقت دارد. با توجه به نتایج به دست آمده جهت بهبود رفتار زیبایی شناسی زیست محیطی روستاییان، پیشنهادهایی ارائه گردید.

خشکسالی به عنوان مخاطره ای اقلیمی، تأثیر بسزایی بر محیط زیست و به تبع آن انسان و سایر موجودات زنده دارد. ازاین رو پایش و پیش بینی این پدیده امری لازم و ضروری می باشد. در این پژوهش با هدف بررسی و ارزیابی پیش بینی خشکسالی در نیمه غربی کشور از شاخص خشکسالی استاندارد شده چند متغیره (MSDI) و روش های مبتنی بر هوش مصنوعی استفاده شده است. جهت پیش بینی مقادیر این شاخص در محدوده مطالعاتی، از داده های ماهانه بارش و رطوبت خاک پایگاه داده MERRA طی دوره 36 ساله (1980-2016) به عنوان ورودی و مقادیر محاسبه شده MSDI بعنوان خروجی بهره برده شد. نتایج تحلیل خشکسالی ماهانه براساس این داده ها نشان داد که شدیدترین خشکسالی در منطقه مورد مطالعه حد فاصل ماه های مارس تا اکتبر به وقوع پیوسته و کانون اصلی وقوع این پدیده، استان های لرستان و خصوصاً ایلام و کرمانشاه می باشند. این نتایج با بررسی نقشه های فصلی و سالانه نیز مطابقت دارد. طبق طبقه بندی شاخص MSDI، خشکسالی شدید در منطقه مورد مطالعه ثبت نشده است و خشکسالی ها در طبقه متوسط قرار داشتند. نتایج حاصل از مدل سازی شبکه های عصبی مصنوعی نیز نشان داد که استفاده از شبکه های عصبی مصنوعی به طور کلی از توانایی شبیه سازی مناسبی برخوردار می باشند. از بین الگوریتم های استفاده شده جهت بهینه سازی شبکه عصبی مصنوعی، الگوریتم ژنتیک، بهترین عملکرد را نسبت به سایر روش ها در پیش بینی خشکسالی ها دارا می باشد.

مهمترین ویژگی ساختار اقتصادی روستاهای کشور، فقدان تنوع در بسترهای اقتصادی و فرصت های شغلی است. در این راستا، رویکرد متنوع سازی فعالیت های اقتصاد روستایی به عنوان راهکاری مفید که بسیاری از نظریه پردازان توسعه به منظور کاهش اثرات این ساختار و در چارچوب الگوی توسعه پایدار بر آن تأکید دارند، ارائه شده است.برهمین اساس در این پژوهش به بررسی این مساله و تحلیلی پیرامون موانع و عوامل بازدارنده و تنوع بخشی به فعالیت های اقتصادی روستاهای شهرستان ماسال پرداخته شده است. این تحقیق از نظر هدف، کاربردی است و نظر ماهیت انجام آن توصیفی-تحلیلی و از نظر روش شناسی کمی و کیفی می باشد. جامعه آماری تحقیق نیز 68 نفر از دهیاران و کارشناسان دستگاه های اقتصادی نواحی روستایی شهرستان ماسال می باشند که حجم نمونه با استفاده از فرمول کوکران تعیین گردید. ابزار گردآوری اطلاعات پرسشنامه محقق ساخته می باشد که گویه های آن با نظرات کارشناسی و اساتید دانشگاهی تهیه و تنظیم گردید. با توجه به اینکه میزان آلفای کرونباخ برای تمامی متغیرهای تحقیق برابر 0.892 بدست آمده ، پایایی پرسشنامه مورد تایید قرار گرفته است. به منظور تجزیه و تحلیل داده ها نیز از نرم افزار SPSS استفاده شد. نتایج پژوهش حاضر نشان داد که 32 عامل بازدارنده در متنوع سازی فعالیت های اقتصادی روستاهای شهرستان ماسال نقش دارد . همچنین، ضرایب بتا استاندارد شده مربوط به ساختارهای نهادی- مدیریتی برابر با 595/0 به دست آمده است که نسبت به سایر متغیرهای مستقل وارد شده در مدل رگرسیون دارای بیشترین مقدار می باشد. بنابراین میتوان گفت که از میان موانع موجود، موانع نهادی- مدیریتی، عمده ترین مانع فراروی متنوع سازی فعالیتهای اقتصادی روستاها بوده است.

آلودگی با فلزات سنگین یکی از مشکلات زیست محیطی عمده در جوامع بشری است که سلامتی افراد جامعه را به خطر می اندازد. فلزات سنگین به دلیل پایداری بالا در محیط و ورود به چرخه غذایی از اهمیت بوم شناختی زیادی برخوردار هستند. پژوهش حاضر به بررسی آلودگی رسوبات حوضه آبریز گلیان به عناصر سنگین (آرسنیک، کادمیوم، کبالت، کروم، مس، کروم، مس، آهن، مولبیدن، نیکل، سرب، وانادیوم و آلومینیوم) پرداخته شده است. برای این منظور 58 نمونه رسوب از منطقه برداشت و مورد آنالیز ICP-MS قرار گرفت. برای سنجش آلودگی از شاخص هایی نظیر فاکتور غنی شدگی، ضریب آلودگی، درجه آلودگی اصلاح شده، ضریب بار آلودگی و شاخص ریسک اکولوژیک استفاده گردید. بر اساس شاخص غنی شدگی و درجه آلودگی، سرب و کادمیوم غنی شدگی اندکی در منطقه ایجاد کرده که منجر به آلودگی متوسطی در منطقه شده است و سایر عناصر بدون غنی شدگی است. شاخص درجه آلودگی اصلاح شده و ضریب بار آلودگی نشان داد منطقه آلودگی خاصی به عناصر سنگین ندارد که این امر توسط شاخص ریسک اکولوژیک که بیانگر آن است که ریسک اکولوژیک در منطقه کم است تایید شده است. با توجه به لیتولوژی منطقه دو منشا ماسه سنگی و آهکی در توزیع عناصر سنگین در رسوبات وجود دارد.

امروزه لزوم توجه به نقش تبلیغات در انتخاب برند مقصد گردشگری، از عوامل مؤثر در جذب و حفظ گردشگران به منطقه گردشگری محسوب می شود. هدف از پژوهش حاضر بررسی تاثیر تبلیغات فضای مجازی بر انتخاب برند مقصد گردشگری با نقش میانجی همخوانی خودپنداره گردشگر و هویت اصیل مقصد گردشگری در استان اردبیل می باشد. روش پژوهش به لحاظ ماهیت توصیفی- همبستگی است و از نظر هدف در طبقه بندی تحقیقات کاربردی قرار می گیرد. جامعه آماری این پژوهش را کلیه متخصصان، کارشناسان و اساتید دانشگاهی در زمینه گردشگری تشکیل می دهند و 68 نفر می باشند. روش نمونه گیری در پژوهش به شیوه کل سرشماری می باشد و تعداد 68 نفر به عنوان حجم نمونه انتخاب شدند. ابزار جمع آوری اطلاعات این تحقیق پرسشنامه 49 سوالی بوده است. داده های گردآوری شده بر اساس مدلسازی معادلات ساختاری با نرم افزار SmartPLS مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفتند. نتایج نشان داد که تبلیغات فضای مجازی بر برند مقصد گردشگری با ضریب مسیر 32/0، تبلیغات فضای مجازی بر همخوانی خودپنداره گردشگر با ضریب مسیر 77/0، تبلیغات فضای مجازی بر هویت اصیل مقصد گردشگری با ضریب مسیر 42/0، همخوانی خودپنداره گردشگر بر هویت اصیل مقصد گردشگری با ضریب مسیر 22/0، همخوانی خودپنداره گردشگر بر برند مقصد گردشگری با ضریب مسیر 25/0 و هویت اصیل مقصد گردشگری بر برند مقصد گردشگری با ضریب مسیر 37/0 اثرگذار بوده است. بنابراین تبلیغات مجازی بر انتخاب برند مقصد با نقش میانجی همخوانی خودپنداره و هویت اصیل مقصد گردشگری تاثیر داشته است و جلب گردشگران زیاد، نیازمند به وجود آمدن حس همخوانی خودپنداره گردشگر با برند مقصد گردشگری می باشد.

یکی از عمده ترین سیاست های مداخله ای در بافت مرکزی شهر تهران که با چالش های متعددی مواجه است، بکارگیری پروژه های محرک توسعه با رویکرد بازآفرینی در جهت ارتقای کیفیت محیط شهری است. شناخت و تبیین اثرات پروژه های محرک توسعه با رویکرد بازآفرینی بر کیفیت محیط بافت مرکزی شهر تهران و همچنین مکانیسم و سازوکارهای چنین تأثیراتی، مهمترین هدف این مقاله بود. مبنای نظری و چارچوب مفهومی این پژوهش مبتنی بر رویکرد بازآفرینی و رویکرد کیفیت محیط شهری پایدار بوده است. ساختار متدولوژی این مقاله بر روش کمّی و بطور خاص روش پیمایش استوار بوده است. محله هرندی به عنوان نمادی از یک محله بافت مرکزی که با معضلات متعددی از جنبه های مختلف حوزه شهری مواجه بوده و مداخلات مختلفی نیز در آن صورت گرفته، برای بررسی ها و کسب نتایج دقیق تر برای این مطالعه انتخاب شد. جامعه آماری پیمایش شامل ساکنان 15 سال به بالای محله هرندی بود که بر اساس فرمول کوکران، 378 نفر به عنوان حجم نمونه انتخاب شد اما به منظور استحکام نتایج پیمایش این تعداد به 400 نفر افزایش یافته و توزیع پرسشنامه انجام یافت. روش نمونه گیری به این منظور، نمونه گیری تصادفی ساده بوده است. در تجزیه و تحلیل اطلاعات کمی از آمارهای توصیفی مانند شاخص های مرکزی و آمارهای استنباطی مانند ضریب همبستگی پیرسون، تحلیل رگرسیون و مدل تحلیل مسیر استفاده شد. نتایج این مقاله نشان داد که علیرغم انجام اقدامات متعدد در بافت مرکزی شهر تهران، تغییرات چندان مثبتی در کیفیت محیط زندگی و فعالیت آن ایجاد نشده است. به گونه ای که محله هرندی در وضعیت فعلی با چالش های مختلفی در حوزه های کالبدی- فضایی، اجتماعی فرهنگی، اقتصادی، زیست محیطی و مدیریتی از جنبه های رویکردی و ساختاری مواجه است. نتایج آزمون همبستگی پیرسون نشان داد که بین کیفیت اجرای پروژه های محرک توسعه و کیفیت محیط زندگی و فعالیت ساکنان در بافت مرکزی رابطه معناداری وجود دارد. مقدار همبستگی بین آن دو نیز رقم 0.447 را نشان داد که همبستگی نسبتاً قوی محسوب می شود. نتایج تحلیل رگرسیونی نشان داد که اقدامات مداخله ای در حوزه های مختلف بر کیفیت محیط محله های بافت مرکزی شهر تهران مؤثر بوده و در این بین متغیر «کیفیت اقدامات کالبدی» دارای بیشترین مقدار تأثیرگذاری با ضریب بتای (0.277) و متغیر «کیفیت اقدامات زیست محیطی» دارای پایین ترین ضریب بتا (0.140) بوده است. همچنین نتایج نشان دادند که کیفیت اجرای اقدامات کالبدی- فضایی توسط سازمان ها و نهادهای زیربط تحت تأثیر مؤلفه هایی مانند کیفیت در تصمیمات، سیاست گذاری، مشارکت و اجرای اقداماتی در عرصه محیط زیست و عرصه اجتماعی فرهنگی قرار دارد. بیشترین تأثیرپذیری کیفیت اقدامات زیست محیطی نیز از نحوه تصمیم گیری ها و کیفیت اجرای اقدامات در حوزه اجتماعی و فرهنگی بوده است.

فرایند شکل گیری شهرهای کهن در ادوار مختلف تاریخی و انجام مطالعات باستان شناختی در آنها می تواند تاثیرات بسیار مهمی در توسعه گردشگری شهری مناطق مختلف داشته باشد. دشت الشتر منطقه ای سرسبز، با آب و هوای مطبوع و خاک غنی است که از دوران پیش از تاریخ تاکنون همواره مسکن اقوام و گروه های مختلف انسانی و یکی از مقاصد گردشگری قابل توجه استان لرستان بوده است. از این رو، پژوهش حاضر با هدف مطالعه زمینه ای بررسی عوامل مؤثر بر توسعه تأسیسات و مؤسسات گردشگری در مقاصد تاریخی و باستانی (مورد مطالعه: شهر الشتر) طراحی شد. این پژوهش، به لحاظ هدف توسعه ای کاربردی، از نظر پارادایم در گروه تحقیقات کیفی و از حیث روش از نظریه بنیانی بهره برده است که مبتنی بر رویکرد استقرایی است. جامعه آماری شامل دو دسته مطلعان کلیدی (کارشناسان و گردشگران داخل و خارج این شهر) بودند که به روش نمونه گیری هدفمند، 23 نفر با روش گلوله برفی انتخاب شدند و با استفاده از مصاحبه های عمیق و نیمه ساختارمند و در نهایت رسیدن به اشباع نظری داده ها جمع آوری گردید. برای تحلیل روایت ها از روش کدگذاری سه مرحله ای باز، محوری و انتخابی استفاده گردید و سپس تئوری بنیانی براساس مدل پارادایمیک درک معنایی اثرات شکل گیری بنیان های تاریخی و باستانی شهرستان الشتر بر توسعه گردشگری ترسیم گردید. یافته ها نشان داد عوامل مؤثر بر توسعه تأسیسات و مؤسسات گردشگری در مقصد تاریخی و باستانی محدوده مورد مطالعه به ترتیب مقوله های دسترسی ها (حمل و نقل، آب و برق و ارتباطات و مدیریت تجاری منطقه، تأسیسات و تسهیلات زیربنایی (خدمات اقامتی و پذیرایی: سفره خانه ها، ویلاها، هتل آپارتمان و مسافرخانه ها)، شبکه حمل و نقل در مقصد، محیط ها و پارک های گردشگری، گردشگری روستایی و عشایری (قبرستان امیر) با اهمیت بوده اند و مهمترین مقوله (مقوله هسته) "اجزای ساختار گردشگری" شناخته شد.

راهبرد توسعه شهری با تاکید بر ظرفیت نهادی و اجتماعی یکی از روش های پرکاربرد و مؤثر در توسعه ی هدفمند شهرها با ایجاد بسترهای مناسب تعاملی بین تمامی دستگاه های مرتبط در حوزه مدیریت شهری است. اما آنچه مسلّم است قوانین و ضوابط جاری حاکمیتی است که مدیریت واحد شهری را به دست می دهد و از مهم ترین ابزارهای اجرایی در این موضوع به شمار می رود و البته این موضوع در نقاط مختلف جهان نیز متفاوت می باشد. در کنار قوانین و ضوابط جاری که مهمترین ابزار اجرایی به شمار می رود،همچنین مشارکت اجتماعی نیز به عنوان اساسی ترین ضمانت اجرایی آن محسوب می گردد. هدف از این مقاله بررسی راهبرد توسعه شهری با تکیه بر ظرفیت سازی نهادی و اجتماعی در کلان شهر کرج می باشد. روش تحقیق در این پژوهش از نوع توصیفی تحلیلی است. برای تجزیه و تحلیل آن از دو روش SWOT-DEMATEL و SWOT-AHP بهره گرفته شد. نتایج تحقیق بر اساس روش دیمتل نشان می دهد متغیر نهادی مدیریتی جز اثرگذارترین متغیر و زیست محیطی نیز جز اثرپذیرترین بر اساس مقادیر (Di-Ri) متغیر شناخته شد. همچنین یافته ها در نرم افزار اکسپرت چویس نشان می دهد که راهبرد (WT) با کسب امتیاز نهایی (254/0) به عنوان راهبرد برتر در توسعه شهری کلانشهر کرج مطرح گردید. همچنین راهبرد (SO) بیشترین و راهبرد (WO) کمترین حساسیت در توسعه شهری کلانشهر کرج دارند بنابراین، ظرفیت سازی نهادی و اجتماعی تاثیر زیادی بر ابعاد متختلف توسعه شهری دارد.

امروزه گردشگری یکی از مهمترین صنایع جهان است که در توسعه شهرها نیز نقشی اساسی دارد. از همین جهت، برنامه ریزان در پی استفاده از روش های نوین و اصولی برای توسعه آن در آینده هستند. در همین راستا، این پژوهش قصد دارد با تکیه بر روش آینده پژوهی، برای توسعه گردشگری شهر اردبیل برنامه ریزی کند. پژوهش حاضر از لحاظ ماهیت، توصیفی- تحلیلی و از لحاظ هدف، کاربردی است. جامعه آماری این تحقیق کارشناسان آشنا به گردشگری شهر اردبیل می باشد که به روش گلوله برفی تعداد 10 نفر از آنها به عنوان نمونه منتخب تحقیق مورد استفاده قرار گرفته است. در این تحقیق از مدل تحلیل محتوایی، مدل معادلات ساختاری (تحلیل تاثیرات متقابل)، روش سناریونویسی و مدل ترکیبی پستل و سوات استفاده شده است. در همین خصوص، نتایج تحقیق نشان داده است که متغیرهای منابع انسانی، تحریم ها، مدیریت تخصصی، خدمات درمانی، آموزش، برنامه ریزی، تنوع سازی و رقابت پذیری، نیروهای پیشران این تحقیق هستند. همچنین از میان بسیاری از سناریوها، تعداد 5 سناریو قوی به دست آمد که 2 مورد آن وضعیت خوشبینانه است. در خوشبینانه ترین حالت گردشگری شهر اردبیل در افق 1420 توسعه خواهد یافت. که در این خصوص راهبرد تهاجمی، راهبرد منتخب تحقیق است. در نهایت می توان چنین نتیجه گیری نمود که عوامل متنوعی در توسعه گردشگری شهر اردبیل دخیل هستند، که لازم است در هرگونه برنامه ریزی برای توسعه گردشگری شهر اردبیل به نقش کلیدی و اساسی این عوامل توجه کرده و متناسب با سناریوهای استخراجی، راهبردهای مناسب تدوین نمود.

امروزه برنامه ریزان و سیاستگذاران توسعه، از گردشگری به عنوان رکن اصلی توسعه یاد می کنند، و در همین ارتباط گردشگری خلاق با برنامه ریزی اصولی می تواند نقش موثری بر توسعه شهر ها، تنوع بخشی به اقتصاد و در نتیجه توسعه اقتصادی شهر ها گردد. لذا هدف پژوهش حاضر شناسایی مجموعه شاخص های تاثیرپذیر پایداری اقتصادی از گردشگری خلاق در شهر کلیبر است. این تحقیق به لحاظ هدف بنیادی و کاربردی و با روش کیفی و کمی و به لحاظ ماهیت و روش تحقیق، مصاحبه ای و پیمایشی بود. داده های مورد نیاز تحقیق با روش دلفی، اسنادی و میدانی (پرسشنامه) گردآوری شد، به منظور تجزیه و تحلیل اطلاعات از روش دلفی و آزمون های تحلیل عاملی و همبستگی پیرسون استفاده شد. بر اساس مصاحبه با استفاده از روش دلفی، 3 بعد نهایی (عدالت اقتصادی، ثبات اقتصادی و رفاه اقتصادی) با 23 واحد معنایی استخراج شد. نتایج تحلیل عاملی به منظور تاثیرپذیری هر یک از ابعاد پایداری اقتصادی از گردشگری خلاق شهر کلیبر نشان داد، به ترتیب ابعاد رفاه اقتصادی با مقدار (34/25)، ثبات اقتصادی با مقدار (22/21)، عدالت اقتصادی با مقدار (33/16)، بیشترین و کمترین میزان تاثیرپذیری را از گردشگری خلاق به خود اختصاص داده اند. در نهایت نتایج آزمون همبستگی بین شاخص های گردشگری خلاق و توسعه پایدار اقتصادی گویای ارتباط معنادرا و مثبت بین این دو متغیر در سطح معناداری (000/0) می باشد.

اکوتوریسم آمیزه ای ازفرصت ها وتهدیدها برای مناطق مختلف می باشد. در واقع اکوتوریسم موفق درپی افزایش فرصت هاوکاهش تهدیدهاست. اگر فرصتی شناخته شود، به سود تبدیل می شود و اگر از تهدیدی اجتناب نشود، به هزینه تبدیل خواهد شد. بهره مندی اقتصادی و موفقیت اکوتوریسم، در گرو برنامه ریزی وکنترل موثر است. در این تحقیق هدف شناسایی ارتباط ببین نقش اکوتوریسم، اگرواکوتوریسم و ژئوتوریسم در توسعه ی گردشگری و کمک به ارتقا بخش اقتصادی در شهرستان سمیرم می باشد لذا نقشه هر کدام از انواع توریسم به صورت جداگانه تهیه می گردد و نهایتا با تهیه نقشه ها، موقعیت نقاط مهم شهرستان سمیرم جهت تصمیم گیری توسعه پایدار یا راهبردهای مناسب به منظور برنام ه ری زی در زمینه توسعه اتخاذ می گردد. جهت تهیه نقشه های اگرواکوتوریسم و اکوتوریسم از روش پیمایش میدانی با استفاده از تکمیل و آنالیز پرسشنامه توسط گردشگران و استفاده از نظرات مسئولان و کارشناسان ادارات و همچنین مصاحبه با افراد محلی استفاده شد. در نهایت با انجام آزمون های آماری و به کارگیری مدل SWOT، اقدام به تجزیه و تحلیل و ارائه ی راهکار ها و پیشنهادات گردید. همچنین به منظور تهیه نقشه های ژئوتوریسم از مدل آنتروپی شانون استفاده شد. با استفاده از روش باتلر مشخص شد که صنعت گردشگری در شهرستان سمیرم در چه مرحله ای قرار دارد. مدلهای سوات و ب اتلر در نم ایش تغیی رات موجود و آتی جوامع در مقاب ل ش رایط و ویژگیهای محیط داخلی و خارجی منطقه بسیار موثر هستند. نتایج نشان داد سمیرم، از مرحله اول و دوم چرخه ی حیات مقاصد گردشگری باتلر گذر کرده و در حال حاضر در مرحله ی سوم این مدل یعنی توسعه قرار گرفته است. بدین صورت که سرمایه گذاری ها در این شهرستان نشانگر شروع رشد و توسعه ی گردشگری مخصوصاً اگرواکواکوتوریسم و ژئوتوریسم در مقصد سمیرم می باشد. بنابراین در صورت ارائه ی امکانات و خدمات بیشتر، توسعه ی گردشگری در این ناحیه به سمت تثبیت (مرحله ی چهارم باتلر) حرکت خواهد نمود.

قیمت ­گذاری و بازاریابی محصولات از مهمترین سیاست­ های کشاورزی است که در ایران به ندرت به طور صحیح از آن استفاده می­شود. اغلب مزارع و واحدهای تولیدی در ایران بعد از تغییرات نظام بهره­ برداری و اصلاحات ارضی، با چالش­ هایی همچون نظام نامناسب قیمت­ گذاری، توزیع محصولات در بازار و کاهش سهم دریافتی روستاییان از قیمت مصرف­ کننده مواجه گردید. از این­ رو، مقاله حاضر با هدف بررسی حاشیه بازاریابی محصولات کشاورزی ایران در بازه زمانی 20 ساله (97ـ 1377)، براساس روش تحقیق روایتی و فراتحلیلی و ارائه چارچوب اقتضایی با فن توصیفی ـ تحلیلی و کاربردی طراحی شد. بدین ­منظور، پس از ارزیابی دقیق پایگاه‌های مختلف اطلاعاتی داخلی در نهایت 50 مطالعه منتشر شده مورد تأیید قرار گرفت که از این میان، تنها 18 مطالعه (31 محصول) به دلیل در دسترس بودن مقاله کامل برای تشکیل جدول فراتحلیل انتخاب گردید؛ و از روش‌های آماری (مانند محاسبه همبستگی اندازه اثر d کوهن) برای سازمان‌دهی و استخراج اطلاعات متغیرها استفاده شد. نتایج فراتحلیل نشان داد، تنها متغیرهای حاشیه بازاریابی محصولات دامی در مدل ارائه شده منطبق بر الگوی مارک ـ آپ بودند. طبق یافته ­ها، متغیرهای حاشیه بازاریابی نیز با ضرایب همبستگی (اندازه اثر) بالا (بیشتر از 5/0) و اندازه اثر بزرگ (بیش از 8/0) بر قیمت محصولات کشاورزی ایران اثر دارند. همچنین عرضه محصولات باغی بیشترین تأثیر را از حاشیه بازاریابی ایران داراست و بعد از آن به ترتیب، محصولات گلخانه ­ای، دامی و زراعی تحت تأثیر حاشیه بازار هستند. همچنین نتایج حاکی از آن است متغیر هزینه بازاریابی بیشترین اثر را بر قیمت محصولات زراعی، متغیرهای تولیدکننده، عمده فروشی، خرده­ فروشی و هزینه­ های بازاریابی بیشترین اثر را بر قیمت محصولات باغی، متغیرهای هزینه ­های بازاریابی و خرده­ فروشی بیشترین اثر را بر محصولات دامی و متغیرهای قیمت خرده فروشی، تولید کننده و هزینه ­های بازاریابی بیشترین اثر را بر حاشیه بازاریابی محصولات گلخانه ­ای، ایران دارند.