مطالب مرتبط با کلیدواژه

ادبیات کودکان


۱.

دستکاری در ترجمه ادبیات کودکان(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: مطالعات ترجمه بهار ۱۳۸۹ شماره ۲۹

کلیدواژه‌ها: ادبیات کودکان ترجمه برای کودکان دستکاری

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۴۲۰
در این تحقیق راهبردهای مربوط به تغییرات فرهنگی، ایدئولوژیکی و زبانی در ترجمه ادبیات کودکان مورد بررسی قرار گرفت و به علاوه برخی از دلایل این نوع تغییرات از جمله تفاوت های فرهنگی و آموزشی تشریح گردید. راهبردهای مربوط بر اساس نظریه تقسیم بندی دوکات (Ducate) دسته بندی و توصیف گردید. پیکره مورد مطالعه این تحقیق را دو رمان برجسته و شاخص ادبیات نوجوانان انگلستان باد در بیدزاران، نوشته کنت گراهام و هری پاتر و سنگ جادو، نوشته جی. کی. رولینگ تشکیل می دهد.
۲.

والدین، کو دک و کتا بخوانی

نویسنده:
منبع: تحقیقات کتابداری و اطلاع رسانی دانشگاهی بهار ۱۳۸۱ شماره ۳۸

کلیدواژه‌ها: ادبیات کودکان موفقیت تحصیلی ارزشها مهارت‏های زبانی مهارتهای خواندن مهارتهای شنیداری

حوزه های تخصصی:
  1. حوزه‌های تخصصی علم اطلاعات و دانش‌شناسی کتاب مطالعه و وضعیت مطالعه
  2. حوزه‌های تخصصی علم اطلاعات و دانش‌شناسی علوم کتابداری موضوعات خاص و کتابخانه ها و کتابداری ادبیات کودک و نوجوان
تعداد بازدید : ۱۴۹۸ تعداد دانلود : ۸۰۵
نقش والدین در علاقه مند ساختن کودکان به کتابخوانی چیست؟ آنان از چه طرقی می توانند بر تواناییهای کتابخوانی کودکان بیفزایند ؟ آنان چگونه می توانند کودک را با دنیای کتاب آشنا کنند؟ والدین جگونه می توانند از ادبیات کودکان در عین علاقه مند ساختن کودک به کتابخوانی برای تقویت روابط خانوا گی استفاده کنند؟. مقاله حاضر کوششی برای پاسخ دادن به سؤالات فوق ر برحی سوالأت دیگر در زمینة نقش والدین درکتابخوانی کودک است. بهترین راه آموزش خواندن کتاب به کودکان ,تبلیغ کتابخوانی از طریق خواندن داستانها و اشعار معروف کودکان توسط والدین و صبر و حوصله و استمرار در این زمینه است. استفاده از اشعار هم می تواند نقش بسزایی در علاقه مند کردن کودکان به مطالعه داشته باشد. والدین می توانند از ادبیات کودکان به همراه علاقه مند ساختن کودکان به کتابخوانی برای تعمیق روابط و پیوندهای خانوادگی استفاده کنند. در این موردکتابها بایدبه طور منطقی انتخاب شوند و نهایتأ والدین ازکتاب در عین ایجادعلاقه به کتاب در کودک به عنوان ابزاری برای القاء ارزشهای مهم در زندگی استفاده کنند.
۳.

تحلیل محتوای کتاب های داستانی مناسب کودکان در گروه سنی «ب» با رویکرد کتاب درمانی

نویسنده:
منبع: کتابداری و اطلاع رسانی دوره ششم زمستان ۱۳۸۲ شماره ۴ (پیاپی ۲۴)

کلیدواژه‌ها: ادبیات کودکان کتاب درمانی تحلیل محتوایی داستان های کودکان

حوزه های تخصصی:
  1. حوزه‌های تخصصی علم اطلاعات و دانش‌شناسی علوم کتابداری موضوعات خاص و کتابخانه ها و کتابداری تفکر انتقادی
  2. حوزه‌های تخصصی علم اطلاعات و دانش‌شناسی علوم کتابداری موضوعات خاص و کتابخانه ها و کتابداری ادبیات کودک و نوجوان
تعداد بازدید : ۸۳۴۹ تعداد دانلود : ۳۱۹۶
هدف عمدة این پژوهش، تحلیل داستان های مناسب کودکان و سنجش میزان تأثیر آن ها در کاهش یا حل چهار مشکل روانشناختی پرخاشگری، اعتماد به نفس پایین، ترس، و اندوه است.یافته های پژوهش نشان میدهند سهم داستان های تألیف و ترجمه شده، به طور مساوی 230 عنوان، داستان های واقعی76 و داستان های غیرواقعی 384 عنوان است. در مورد مشخصه های دیگر مانند نویسنده، ناشر و سال نشر پراکندگی زیادی در جامعه وجود دارد. همچنین، تحلیل داده ها نشان می دهد داستان های مناسب کودکان در بیشتر موارد با هدف کاهش یا درمان مشکلات روانشناختی نوشته نمیشوند و به نظر می رسد رشد و شکوفایی استعدادها، آموزش و سرگرمی بیشتر مورد توجه قرار گرفته است. از مجموع 460 داستان مناسب این پژوهش، 14 درصد از داستان ها برای تقویت اعتماد به نفس، 8 درصد برای کاهش پرخاشگری، در حدود 8 درصد برای کاهش ترس و 4 درصد برای کاهش اندوه کودکان میتوانند مورد استفاده قرار گیرند. تعداد داستان هایی که میتوانند به بیش از یک مشکل پاسخگو باشند، اندک است و داستان ها اغلب تکمضمونی هستند،5 درصد از داستان ها برای کاهش ترس و نیز تقویت اعتماد به نفس و درحدود 2 درصد برای کاهش اندوه و نیز تقویت اعتماد به نفس میتوانند مورد استفاده قرار گیرند. در بقیه موارد، تعداد این گونه داستان ها کمتر از 1 درصد است.
۴.

شعر کودکانه و پیدایش زیبایی شناسی کلامی در کودکان(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: پژوهشهای ادبی بهار ۱۳۸۸ شماره ۲۳

کلیدواژه‌ها: ادبیات کودکان شعر کودک زیبایی شناسی کلامی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۵۱۰۹ تعداد دانلود : ۳۱۰۴
در این مقاله، نظریه رقیه حسن درباره پیدایش و تکوین زیبایی شناسی کلامی در کودکان مورد بررسی قرار گرفته است. در این نظریه، کودک ناآگاهانه و به صورت غیرارادی با شنیدن لالاییها و شعرهای کودکانه، ادبیات را می آموزد. او الگوهای زبانی از جمله الگوهای آوایی، معنایی و نحوی را در شعرها تشخیص می دهد و توانایی در ذهن او شکل می گیرد که پایه زیبایی شناسی کلامی را در سالهای آینده برای او شکل می دهد. در اینجا از میان گونه های ادبی ما فقط به بررسی شعر می پردازیم. از میان الگوهای ادبی نیز فقط به بررسی الگوهای آوایی می پردازیم؛ زیرا از میان ویژگیهای زیبایی شناختی اشعار کودکان، الگوهای آوایی خوشایند و دلنشین، اهمیت ویژه دارد. شایان توجه است که در این نوشته، جستجو درباره همپوشیها و در عین حال تفاوتهای «زبان» و «ادبیات» به عنوان دو حوزه از حوزه های ذهن همواره در پس زمینه تمام مباحث مطرح است. نتایج این تحقیق نشان می دهد که هر چند زبان و ادبیات ماهیت یکسانی دارد از لحاظ منشا و همچنین نوع پردازش با همدیگر تفاوتهای اساسی دارد و این تفاوت آنها را به حوزه هایی جدا از ذهن مربوط می کند. در بخش پایانی این تحقیق الزامات و پیامدهای نظری را، که این تلقی از یادگیری ادبیات برای آموزش ادبیات به کودکان در بردارد، بررسی می کنیم. براساس یافته های این تحقیق در تلقی کودکان از ادبیات شکل بر محتوا غلبه دارد و پرورش این تلقی در شکوفایی توانش ادبی آنها در سالهای آینده نقش عمده ایفا می کند. از این رو بهتر است که در تهیه و نگارش اشعار کودکانه بویژه در سالهای اولیه کودکی به جای طرح مضامین پیچیده و آموزشی به زیبایی شکل و چگونگی بیان اشعار توجه خاصی مبذول شود.
۵.

تحلیل نشانه های ارتباط غیر کلامی در داستان دو دوست(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: مطالعات ادبیات کودک دوره دوم بهار و تابستان ۱۳۹۰ شماره ۳

کلیدواژه‌ها: داستان ادبیات کودکان زیبایی شناسی ارتباط غیرکلامی ادبیات فانتزی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۳۵۲۲ تعداد دانلود : ۱۳۶۷
یکی از وجوه مشترک داستان ها، روایت کیفیت و کمیّت روابط میان شخصیّت های داستانی است که به دو شکل کلامی و غیرکلامی آشکار می شود. میزان استفاده از این دو نوع ارتباط و چگونگی ترکیب آن ها در روایت، با توجه به اهداف نویسنده و نوع مخاطب تغییر می کند. در داستان های کودکان به ویژه برای گروه سنّی الف و ب ارتباط غیرکلامی معمولاً حضور چشم گیرتری در روایت دارد و کارکردهای گوناگونی از جمله کامل کردن، تکرار کردن و تأکید ورزیدن بر پیام هایی دارد که از طریق ارتباط کلامی منتقل می شوند؛ گاه نیز کارکرد جانشینی دارد و به جای ارتباط کلامی روایت می شود. داستان دو دوست اثر هدی حدادی که موفقیّت هایی را در عرصه ی داخلی و بین المللی کسب کرده است، از جمله داستان های کودکان است که در آن فقط روابط غیرکلامی شخصیّت ها روایت شده است. این مقاله در صدد است تا با نگاهی بین رشته ای این داستان را از منظر نشانه های ارتباط غیرکلامی؛ از جمله رفتارها، زمان، مکان، زیبایی شناسی تصاویر و... بررسی کند تا پیام هایی را که نویسنده کوشیده است از طریق عناصر غیرکلامی به خواننده منتقل کند آشکار نماید. هم چنین مقاله می خواهد نشان دهد که این داستان در تقسیم بندی هایی که از ادبیات کودک می شود جزء کدام نوع قرار می گیرد و این مسأله چه تأثیری در شکل گیری ارتباط بصری دارد. نتیجه ی بررسی ها نشان می دهد که این داستان جزء ادبیات فانتاستیک واقعی است و تخیّل در ساختار آن اهمیت بسیاری دارد. در این داستان از میان ارتباطات غیرکلامی، بیش تر زیبایی شناسی تصاویر و رفتارهای حرکتی در جریان انتقال پیام نقش دارند و رفتارهای آوایی و رفتارهای چهره نقش کمتری ایفا می کنند
۶.

عنصر روایت در ترانه های کودکانه ی مصطفی رحماندوست(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: مطالعات ادبیات کودک دوره دوم پاییز و زمستان ۱۳۹۰ شماره ۴

کلیدواژه‌ها: ادبیات کودکان روایت عناصر داستان ترانه مصطفی رحماندوست

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۴۴۶ تعداد دانلود : ۱۰۶۷
آثار ادبی کودکان با اهداف متفاوتی خلق می شوند. زمینه سازی برای رشد جنبه های فردی و اجتماعی کودکان و پرورش استعدادهای ذهنی و شکوفایی ذوق هنری آنان از جمله اهداف ادبیات کودکان است که تولیدکنندگان این دسته از آثار برای رسیدن به اهداف فوق و اثر گذاری بیش تر بر مخاطبان از شگردهای گوناگونی بهره می گیرند. استفاده از قالب ترانه و گزینش ساختار روایی در ترانه سرایی برای کودکان یکی از شیوه های تولید آثار ادبی است. این مقاله برآن است تا عنصر روایت را در ترانه های کودکانه ی مصطفی رحماندوست مورد مطالعه قرار دهد و خصوصیات روایی آن ها را توصیف و تبیین نماید و با در نظر داشتن خصوصیات داستان های مینی مالیستی، عناصر داستانی شکل دهنده ی روایت های رحماندوست را در ترانه ها تحلیل کند؛ عناصری همچون پیرنگ، کانون روایت، شخصیت پردازی، صحنه پردازی، درون مایه، لحن، سبک و زبان. این تحقیق می تواند جنبه های زیبایی شناسانه ی ترانه های روایی کودکان را باز نمایاند و ویژگی های خاص روایت کودکانه را توضیح دهد. روش تحقیق توصیفی _ تحلیلی و شیوه ی گردآوری اطلاعات، کتابخانه ای است و در این پژوهش ده ترانه از سروده های رحماندوست مورد بررسی قرار می گیرد. این پژوهش نشان می دهد که رحماندوست با بهره گیری از پیرنگ کلاسیک، قهرمان منفرد و فعّال، کانون روایتی منِ دانای کل محدود، زبان عامیانه و گفتاری، لحن برون گرا و همچنین با استفاده از شیوه ی مینی مالیستی در شخصیت پردازی و صحنه پردازی به ساختار روایی منسجمی دست یافته است.
۷.

ترجمه ادبیات کودکان: بررسی ترجمه اسامی خاص شخصیت ها به طور ویژه(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: مطالعات ادبیات کودک دوره دوم پاییز و زمستان ۱۳۹۰ شماره ۴

کلیدواژه‌ها: ادبیات کودکان ترجمه اقتباس اسامی خاص ادبیات بزرگسالان

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۳۶۸۵ تعداد دانلود : ۱۳۰۶
مقاله حاضر بر آن است تا در وهله نخست تفاوت های بین ادبیات کودکان و بزرگ سالان را از منظر روش های ترجمه مشخص نماید و سپس به رویکردهای ترجمه اسامی خاص شخصیت ها در ادبیات کودکان بپردازد. بخشی از ترجمه های فارسی «قصه های پریان» اثر هانس کریستن اندرسون به عنوان نمونه ای از ادبیات کودکان تک وجهی و بخش هایی از داستان های بلندی مانند «دیوید کاپرفیلد» اثر چارلز دیکنز و «ماجراهای آلیس در سرزمین عجایب» از لوییس کارول به عنوان نمونه هایی از ادبیات کودکان چندوجهی مورد بررسی و تطابق با روش های رایج در ترجمه ادبیات کودکان قرار میگیرند. از نتایج مطالعه حاضر چنین برمی آید که ادبیات کودکان خصوصاً ادبیات کودکان تک وجهی به لحاظ ماهیت حاشیه ای در نظام چندگانه ادبی بیش تر مورد اقتباس مترجمان می گیرد در حالی که کاربرد این شیوه ها در ترجمه ادبیات بزرگ سالان پسندیده نمیباشد. در حقیقت ادبیات کودکان در مقایسه با ادبیات بزرگ سالان بیش تر مورد بومیسازی قرار می گیرد. علاوه بر این می توان ده روش متفاوت در ترجمه اسامی خاص شخصیت های ادبیات کودکان به کار برد که از این قرارند: بازآفرینی، بازآفرینی و اضافه کردن توضیحات به متن، جایگزینی اسم خاص مبدأ با نامی عام در زبان مقصد، انطباق اسم خاص با قواعد واجیآوایی زبان مقصد، جایگزینی اسم خاص با نامی آشناتر از زبان مبدأ و یا نامی با عملکرد یکسان و آشنا برای ملل متفاوت، حذف کردن، معادلیابی، جایگزینی اسم مبدأ با نامی در زبان مقصد که معنای ضمنی متفاوتی دارد، جایگزینی اسم خاص با نامی دیگر از زبان مقصد (جانشینی)، جایگزینی اسم خاص با اسم خاص معادل آن در زبان مقصد. این رویکردهای ترجمه بر حفظ نقش اسامی خاص متن مبدٲ نقش بسزایی دارند
۸.

بررسی استعاره در ادبیات کودک و نوجوان در چهارچوب زبان شناسی شناختی(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: تفکر و کودک سال اول پاییز و زمستان ۱۳۸۹ شماره ۲

کلیدواژه‌ها: رشد شناختی ادبیات کودکان استعاره زبان شناسی شناختی استعاره شناختی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۳۳۷ تعداد دانلود : ۱۰۵۳
تا پیش از پیدایش زبان شناسی شناختی، استعاره فقط یک ویژگیِ زبان ادبی و مخصوصاً شعر درنظر گرفته می شد که با دیگر صورت های زبانی رابطه اندکی داشت. اما مطالعات شناختی در زمینه استعاره این دیدگاه سنتی را تغییر داده است. در این پژوهش، پس از معرفی رویکرد شناختی به استعاره، به بررسی ده کتاب داستان از مجموعه داستان های منتشر شده برای گروه سنی کودکان و نوجوانان می پردازیم. هدف از این بررسی این است که بدانیم چه انواعی از استعاره (با توجه به نظریات لیکاف در سال های 1980 و 1992) در این کتاب ها به کار رفته اند و کدام یک از این انواع بیشتر به کار رفته و اساساً در این کتاب ها از استعاره برای تسهیل درک چه مفاهیم ذهنی استفاده شده است. نتایج این تحقیق نشان می دهد که، از میان انواع استعاره هایی که لیکاف معرفی کرده است، شخصیت بخشی، که از جمله استعاره های هستی شناسانه است، بیش از دیگر انواع استعاره در این داستان ها به کار رفته است و نوع استعاره های به کاررفته در این کتاب ها در غالب موارد با مراحل رشد شناختی و تفکرکودک، که پیاژه بیان کرده سازگاری دارند، همچنین نتایج نشان می دهد که استعاره ها نقش مهمی دارند در این که کودکان و نوجوانان برخی مفاهیم را بیاموزند و برخی مفاهیم پیچیده و انتزاعی را بهتر درک کنند.
۹.

نقش اجتماعی زنان و مردان در داستان های واقعی کودکان(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: اندیشه های نوین تربیتی دوره پنجم زمستان ۱۳۸۸ شماره ۴

کلیدواژه‌ها: زنان ادبیات کودکان کودکان جامعه پذیری مردان داستان های واقعی نقش های اجتماعی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۳۵۲ تعداد دانلود : ۶۹۷
این پژوهش با هدف بررسی نقش های اجتماعی زنان و مردان و مقایسه نمود حضور اجتماعی آنها نسبت به یکدیگر، در داستان های واقعی کودکان انجام شد. جامعه آماری آن، کلیه داستان های واقعی تألیف شده برای گروه های سنی «الف»، «ب» و «ب و ج»، طی سال های 1384-1360 به تعداد 180 عنوان بود. پژوهش به روش تحلیل محتواانجام شد. بر اساس یافته های پژوهش نقش های اجتماعی موجود، در پنج مقوله «خانواده»، «کارهای خانه»، «تحصیل»، «مشاغل»، و «فعالیت های سیاسی و اجتماعی» دسته بندی شدند. هم چنین یافته های پژوهش نشان داد زنان بیشتر در دو مقوله «خانواده» و «کارهای خانه» و مردان در مقوله های «خانواده» و «مشاغل» حضور دارند. و تنوع نقش های اجتماعی مردان بیش از زنان است. بین نقش های اجتماعی زنان و مردان و واقعیت های اجتماعی هماهنگی وجود ندارد.
۱۰.

بررسی تأثیر تربیتی قصه های قرآنی درتربیت دینی کودکان

نویسنده:
منبع: پژوهشنامه تربیت تبلیغی سال اول پاییز ۱۳۹۱ پیش شماره ۱

کلیدواژه‌ها: داستان ادبیات کودکان تربیت قصه قصه های قرآنی ،تربیت دینی

حوزه های تخصصی:
  1. حوزه‌های تخصصی علوم اسلامی اخلاق و تعلیم و تربیت اسلامی تعلیم و تربیت اسلامی کلیات فلسفه‌ تعلیم و تربیت
  2. حوزه‌های تخصصی علوم اسلامی اخلاق و تعلیم و تربیت اسلامی تعلیم و تربیت اسلامی تعلیم و تربیت نظری تعلیم و تربیت و کودک، نوجوان و جوان
  3. حوزه‌های تخصصی علوم اسلامی اخلاق و تعلیم و تربیت اسلامی تعلیم و تربیت اسلامی تعلیم و تربیت نظری تعلیم و تربیت و خانواده
  4. حوزه‌های تخصصی علوم اسلامی اخلاق و تعلیم و تربیت اسلامی تعلیم و تربیت اسلامی تربیت تربیت دینی
تعداد بازدید : ۲۶۳۳ تعداد دانلود : ۷۱۴۷
۱۱.

جامعه شناختی جنسیت در داستان نامه هایی به آقا غوله(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: مطالعات ادبیات کودک سال چهارم بهار و تابستان ۱۳۹۲ شماره ۷

کلیدواژه‌ها: جنسیت جامعه پذیری جنسیتی ادبیات کودکان جامعه شناسی ادبیات نظریه کنش متقابل نمایدن

حوزه های تخصصی:
  1. حوزه‌های تخصصی ادبیات حوزه های ویژه ادبیات کودک و نوجوان داستان
  2. حوزه‌های تخصصی ادبیات حوزه های ویژه ادبیات کودک و نوجوان نقد و معرفی آثار
تعداد بازدید : ۱۸۵۸ تعداد دانلود : ۹۳۶
۱۲.

مقاله به زبان انگلیسی: بازتعریف برداشت های مختلف از دستور زبان در آموزش زبان انگلیسی در آسیا: زبانشناسی نظام مند-نقش گرا در عمل (Redefining conceptions of grammar in English education in Asia: SFL in practice)(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: تحقیقات کاربردی زبان انگلیسی بهار و تابستان ۱۳۹۳ شماره ۶

کلیدواژه‌ها: ادبیات کودکان زبان شناسی ساختارمند- نقش گرا تئوری سبک تربیت معلمان زبان

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۷۳۸ تعداد دانلود : ۴۰۹
این مطالعه موردی به بررسی این موضوع می پردازد که یک معلم تایوانی که در یک دوره ی کارشناسی ارشد آموزش زبان شرکت کرده است چگونه از زبانشناسی ساختارمند- نقش گرا و آموزش سبک محور در طراحی و آموزش زبان به فراگیران زبان انگلیسی در تایوان استفاده کرده است. با استفاده از روش مدت دار قوم شناسی، نتیجه این تحقیق نشان داد که برداشت و تصور این معلم از دستور زبان از دیدی سنتی، محدود به جمله و متمرکز بر ساختار به فهمی کاربردی تر از ارتباطات پیوسته مابین سبک و ویژگی های متن تغییر قابل توجهی کرد. این تغییر زمانی رخ داد که معلم توانست از زبانشناسی ساختارمند- نقش گرا برای فهم عملکرد زبان در ادبیات کودکان استفاده کند. با این وجود، میزان توانایی این معلم برای استفاده از زبانشناسی ساختارمند- نقش گرا و آموزش سبک محور در تمرینات کلاس تا حدی تحت تاثیر چارچوب برنامه ریزی شده ی اجباری تدریس و آزمون های رایج در مکانی بود که وی پس از بازگشت به تایوان در آن مشغول به کار شد. این تحقیق بیشتر در ایجاد فهمی جدید از دستور زبان در آموزش زبان انگلیسی و تربیت معلمان بهتر در آسیا کاربرد دارد.
۱۳.

تحلیل و بررسی و مضامین اشعار در مجلات کودک دهه ی هشتاد(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: مطالعات ادبیات کودک سال هشتم بهار و تابستان ۱۳۹۶ شماره ۱ (پیاپی ۱۵)

کلیدواژه‌ها: ادبیات کودکان شعر کودکان مجلات کودک دهه هشتاد شاعر کودکان مضامین شعر کودک

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۴۷۸ تعداد دانلود : ۸۴۴
در سه دهه پس از پیروزی انقلاب اسلامی، نشریات کودک از رشد کمّی و کیفی نسبتاً خوبی برخوردار بوده اند. موضوع اصلی مقاله، بررسی مضامین اشعار دهه ی هشتاد نشریّات کودک است. مجموعه مضامین بررسی شده در این پژوهش به ترتیب فروانی آنها عبارتند از: 1- طبیعت (جاندار و بی جان)، 2- دین و مضامین آیینی، 3- مسایل اجتماعی– سیاسی، 4- تفریحات و سرگرمی، 5- آموزشی- علمی، 6- اخلاقی- تربیتی 7- سایر مضامین. در این مقاله 599 شماره مجله کودک بررسی شده است. جامعه ی آماری این تحقیق را «سروش» (81 نسخه)، «رشد» (72 نسخه)، «کوشش» (26 نسخه)، «کیهان» (170نسخه)، و نشریه ی «دوست 250نسخه) تشکیل می دهند که هر کدام دارای چندین قطعه شعر هستند. در این دوره مضامین دینی که طبق پژوهش های قبلی، در دهة گذشته در رتبه چهارم قرار داشت، به رتبه دوم از نظر فراوانی و بسامد ارتقاء پیدا کرده و این نکته نشان از توجّه جامعة ایران در دهة هشتاد به امور دینی و آموزش های آن دارد.
۱۴.

تحلیل روابط فرامتنی و بیش متنی رمان راز کوه پرنده با شاهنامه(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: مطالعات ادبیات کودک سال نهم پاییز و زمستان ۱۳۹۷ شماره ۲ (پیاپی ۱۸) 77 - 98

کلیدواژه‌ها: شاهنامه ادبیات کودکان فرامتنیت بیش متنیت رمان راز کوه پرنده

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۵۷۵ تعداد دانلود : ۴۵۴
درون مایه، شخصیت ها و نمادهای اسطوره ای شاهنامه همواره مورد توجه شاعران و نویسندگان معاصر بوده است. مؤلفان ادبیات کودک و نوجوان نیز به بازآفرینی و بازنویسی داستان های شاهنامه توجه شایانی داشته اند. آرمان آرین در رمان فانتزی راز کوه پرنده، بخش های حماسی شاهنامه را با تکیه بر حوادث زندگی رستم برای گروه سنی کودک و نوجوان بازآفرینی کرده است. این جستار، برپایه نظریه ترامتنیت ژرار ژنت، روابط فرامتنی و بیش متنی این رمان را با شاهنامه مورد بررسی قرار داده است. نتیجه حاصل شده از این تحلیل، نشان می دهد که نویسنده با تأیید و تأکید درون مایه های شاهنامه، لزوم احیاء و حفظ آن ها را در ذهن و ضمیر نوجوانان نهادینه می کند. همچنین روابط بیش متنی این اثر حاکی از این است که آرین با ایجاد تغییر در پیرنگ، شخصیت پردازی، زمان و مکان، لحن شاهنامه و غیره در راستای تبدیل اسطوره و حماسه به رمان گام برداشته است.
۱۵.

تحلیل کیفی محتوای فلسفی برخی از داستان های منتخب در ادبیات کودکان (بر پایۀ نظریۀ گرت. بی. متیوز)(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: تفکر و کودک سال پنجم پاییز و زمستان ۱۳۹۳ شماره ۲ (پیاپی ۱۰)

کلیدواژه‌ها: کودک فلسفه ادبیات کودکان متیوز برنامۀ فلسفه برای کودکان

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۶۷۳ تعداد دانلود : ۲۴۵
پژوهش پیش رو بر آن است تا از منظر رویکرد «فلسفه برای کودکان» به تحلیل محتواییِ متن و تصویر چند داستان رایج و در دسترس کودکان، بر پایۀ نظریۀ متیوز، بپردازد و به پاسخ این پرسش برسد که آیا این داستان ها، که با تأکید بر جنبۀ ادبی و بدون توجه جدی به پرورش فلسفه خلق شده اند، می توانند پاسخ گوی برخی از نیازهای فلسفی کودکان کشورمان باشند؟ بررسی نمونه داستان های انتخاب شده در این پژوهش، با روش های کیفی قیاسی و استقرایی، نشان داد که آن ها ضمن برخورداری از شیوایی و رسایی کلام، قابلیت فهم بالا، توجه به عنصر تخیل، و شاعرانگی دارای چندین مؤلفۀ فلسفی مناسب اند که می توانند زمینه ساز رشد و پرورش فکری در سطوح بالای شناختی کودکان باشند. در همۀ این داستان ها، مفاهیم فلسفی مهمی مانند مفاهیم اخلاقی، شناختِ خود و دیگران (هویت یابی)، شباهت و تفاوت، طبقه بندی موجودات و بیان ویژگی های عرضی و ذاتی یافت شد. هم چنین، در برخی از آن ها، مؤلفه های دیگری مانندِ تمرکززدایی، شناخت توان مندی ها، مفهوم تمامیت، مفهوم طبیعی و مصنوعی و مرز میانشان، شناخت خدا و حکمتش، داوری و مقایسه کردن، ازخودبیگانگی، و مفاهیم استثمار و استعمار یافت شد.
۱۶.

جایگاه ادبیات کودک در کتاب های درسی مقطع ابتدایی ایران(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: مطالعات برنامه درسی ایران سال دهم بهار ۱۳۹۵ شماره ۴۰ 61 - 94

کلیدواژه‌ها: ادبیات کودکان شعر داستان کتاب های درسی مقطع ابتدایی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۰۲۱ تعداد دانلود : ۴۷۱
به منظور بررسی میزان بهره گیری کتاب های درسی مقطع ابتدایی از گونه های مختلف ادبی اعم از شعر و داستان،  ۴۳ کتاب درسی کلیه پایه های شش گانه با استفاده از روش تحلیل محتوا سطر به سطر مورد مطالعه قرار گرفتند. یافته ها نشان داد به طور کلی ۲۳۱ داستان و ۹۵ شعر در کتاب های درسی مقطع ابتدایی بکار رفته است که پایه سوم با ۷۰ مورد در رتبه اول، پایه پنجم با ۶۵ مورد در رتبه دوم و پایه اول با ۳۲ مورد در رتبه آخر قرار گرفت. کتاب های فارسی با ۲۰۱ مورد و هدیه های آسمانی با ۱۰۴ مورد در بین کتاب ها در رتبه های اول و دوم قرار گرفتند. از ۱۱۶ شاعری که شعر آن ها در کتاب های درسی چاپ شده بود ۱۹ درصد زن و ۷۲ درصد مرد بوده اند. کبری هاشمی با ۹ شعر و مصطفی رحماندوست، محمود کیانوش از شاعران معاصر و سعدی از متقدمان با ۶ شعر در رتبه های بعدی قرار گرفتند. در مقابل ۱۱۶ شاعر، دانش آموزان فقط با نام ۳۰ نویسنده آشنا می شوند کلمه داستان با ۳۲۱ بار تکرار، شعر ۶۵ و شاعر ۳۵ بار تکرار کلمات پر بسامد و تصویرهای «خواندن قرآن»، «کتاب» و « کتابخوانی» با ۴۴، ۳۰ و ۲۸ بار تکرار پر بسامدترین تصاویر بکار رفته در کتاب های درسی بودند.
۱۷.

تحلیل گفتمان انتقادی داستان «ماهی سیاه کوچولو» صمد بهرنگی(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: پژوهش زبان و ادبیات فارسی پاییز ۱۳۹۸ شماره ۵۴ 107-134

کلیدواژه‌ها: ادبیات کودکان بهرنگی تحلیل گفتمان تعلیم و تربیت ماهی سیاه کوچولو

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۳۶۳ تعداد دانلود : ۶۴۲
«صمد بهرنگی»، منتقد نظام تعلیم و تربیت و ادبیات کودکان پیش از خود است و با بهره¬گیری از قابلیت¬های ادبیات کودکان سعی دارد تا از آن برای نیل به اهداف ایدئولوژیک خود استفاده کند. این پژوهش تلاش می¬کند تا نشان دهد که چگونه ادبیات داستانی کودکان متأثر از گفتمان¬های موجود و ساختار اجتماعی مولد این گفتمان¬ها، برداشتی متفاوت از تعلیم و تربیت ارائه می¬کند و چگونه گفتمان¬ها در بازتاب مفاهیم تعلیم و تربیت نقش دارند. در این پژوهش سعی بر این است تا با رویکرد «نورمن فرکلاف»، داستان «ماهی سیاه کوچولو» صمد بهرنگی بررسی، تحلیل و تبیین گردد. هدف ما این است که با تحلیل دقیق داستان «ماهی سیاه کوچولو» بهرنگی نشان دهیم که متن، معرف چه گفتمان یا گفتمان¬هایی است و این متن، چه رابطه¬¬ای میان تعلیم و تربیت و ابعاد اجتماعی و سیاسی برقرار می سازد. بافت موقعیتی، فرض وجود دیدگاه ایدئولوژیک بهرنگی را تقویت می¬کند. از دیدگاه تحلیل گفتمان انتقادی، نتیجه این پژوهش این است که بهرنگی در این داستان، چهار گفتمان رایج معاصر خود یعنی استبداد، ملی، مذهبی و چپ مارکسیست را توصیف و نقد کرده است. گفتمان چهارم، گفتمان غالب و تعلق گفتمانی بهرنگی است. بهرنگی در این اثر سعی دارد تا با انتخاب واژگان خاص، شخصیت¬ها، مکان¬ها و هم¬آیی و جنبه¬های استعاری، گفتمان خود را بر سایر گفتمان¬ها برتری بخشد. مضامین تعلیم و تربیت در این داستان اغلب متأثر از گفتمان چپ و دیگر گفتمان¬های تقابل گر رایج و در رویارویی با گفتمان نظام سلطه (گفتمان استبداد) شکل گرفته است.
۱۸.

بنمایه های مشترک تعلیمی در سروده های کودکانه محمود کیانوش و صالح هواری(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: پژوهش ادبیات معاصر جهان دوره ۲۵ پاییز و زمستان ۱۳۹۹ شماره ۲ 606 - 634

کلیدواژه‌ها: ادبیات کودکان مؤلفه های تعلیمی محمود کیانوش صالح هواری مضامین فرهنگی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۴۲۰ تعداد دانلود : ۲۹۵
ادبیات کودکان با گرایش تعلیمی و آموزشی به عنوان ابزاری کارآمد در جهت رشد فکری، اخلاقی و فرهنگی کودکان به شمار می رود و موجبات شناخت آنها از جامعه و محیط اطراف خود را فراهم می آورد. با توجه به نقش سازنده ادبیات کودکانه، نگارندگان در این جستار به بررسی تطبیقی مؤلفه های تعلیمی در اشعار محمود کیانوش و صالح هواری، دو شاعر معاصر ایرانی و فلسطینی پرداخته اند. این پژوهش به روش توصیفی- تحلیلی و بر اساس مبانی مکتب تطبیقی آمریکایی، تدوین شده است. از برآیند تحقیق چنین استنباط می شود که به رغم تفاوتهای آشکار در ساختار اشعار کودکانه این دو شاعر، هر دو با کارگیری زبانی آسان و روان، درک مضامین تعلیمی و آموزشی را برای نوباوگان میسر می سازند و ضمن ارضای نیازهای عاطفی کودکان، نیروی اعتماد به نفس آنها را نیز تقویت می کند. آشنا کردن خردسالان با مفاهیم خداشناسی و خودشناسی، فرهنگ ملی و عامیانه و نیز گسترش تمایلات اجتماعی از دیگر رسالتهای دو شاعر در سروده های کودکانه بوده است.
۱۹.

بازنمایی تمثیل و نماد در چند اثر کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان

نویسنده:
منبع: تحقیقات تمثیلی در زبان و ادب فارسی دوره ۷ بهار ۱۳۹۴ شماره ۲۳ 25 - 40

کلیدواژه‌ها: تمثیل نماد داستان حیوانات ادبیات کودکان کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۴۴ تعداد دانلود : ۱۴۲
داستان پردازی در ادبیات امروز به دو صورت حقیقی و مجازی صورت می گیرد. حقیقی یعنی کاربرد کلمه در فضای حقیقی و دقیق خود است و مجازی به معنای کاربرد کلمه در معنی غیر حقیقی آن است. در این مقاله با روش تحقیق موردی و گزینش چند داستان، پس از بیان کلیات، به بررسی دو عنصر مهم تمثیل و نماد در داستان های کودکان و نوجوانان پرداخته است. تحقیقات انجام شده، نشانگر این حقیقت است:که با توجه به دنیای عاطفی و پر احساس کودکان در عنصر تمثیل و نماد، جایگاه ویژه و گسترده ای در ادبیات کودکان به دست می آورد. کاربرد انواع نمادها و تمثیل ها، به ویژه نویسندگان عرصه ی ادبیات داستانی کودکان، در گنجاندن اهداف آموزشی و پرورشی غیر مستقیم خود در داستان ها کمک شایانی می کند. استفاده از کاراکترها (یا      شخصیت های) متعلق به دنیای حیوانات، اشیاء، مکان و زمان برای بازتاب مناسبت ها، انسان ها و انتقال پیام های اخلاقی، به شکل عمده ی ادبیات کودکان در ایران تبدیل شده است. و بخش عمده ی از کتاب های منتشره یا ترجمه شده توسط کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان به ویژه کتاب های گروه سنی کودکان، از نوع داستان حیوانات است.
۲۰.

بررسی عناصر روایت داستانی «24 ساعت خواب و بیداری» صمد بهرنگی

نویسنده:
منبع: تحقیقات تمثیلی در زبان و ادب فارسی دوره ۷ بهار ۱۳۹۴ شماره ۲۳ 79 - 106

کلیدواژه‌ها: عناصر داستان صمد بهرنگی داستان 24 ساعت در خواب و بیداری ادبیات کودکان

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۳۲۵ تعداد دانلود : ۱۸۲
امروزه داستان کوتاه بعد از شعر، مهم ترین نوع ادبی شمرده می شود که به طور گسترده در میان مردم رواج پیدا کرده است. داستان کوتاه به عنوان یک داستان فنّی، دارای عناصری مانند طرح و پیرنگ، شخصیّت، جدال، زمان و مکان، زاویه دید، و... می باشد که همه آنها به صورت هماهنگ و سازمان یافته، پیرامون عنصر درون مایه و در خدمت آن در حال حرکت هستند. پژوهش حاضر به بررسی عناصر داستانی در داستان 24 ساعت خواب و بیداری صمد بهرنگی پرداخته است. بیشتر داستان های بهرنگی سبک رئالیستی دارد. او به یاری شگرد داستان نویسی و به شیوه واقع گرایانه، مسائل عینی و زندگی فقرزده و مشکلات طبقات فرودست جامعه را به تصویر کشیده است. در این مقاله، پس از شرح مختصر عناصر فنّی موجود در داستان 24 ساعت خواب و بیداری، نمونه های مربوط به آن عناصر ارائه می شود. نتایج این مطالعه حکایت از این دارد که  داستان 24 ساعت در خواب و بیداری، به عنوان یکی از تأثیرگذارترین و برجسته ترین داستان های بهرنگی توانسته است با بهره گیری مناسب از عناصر داستانی، به خلق تصویری تحسر برانگیز از نحوه زندگی و امرار معاش کودکان خیابانی و بی سرپناه موفق شود.