مطالب مرتبط با کلیدواژه

نسخه های خطی

۱.

تاملی بر دیوان نافرجام امیر معزی(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده: احمدرضا یلمه ها

منبع: دانشکده ادبیات و علوم انسانی (باهنر کرمان) دوره جدید زمستان ۱۳۸۷ شماره ۲۴

کلیدواژه‌ها: شعر فارسی دیوان امیر معزی نسخه های خطی امیر معزی

حوزه های تخصصی:

حوزه‌های تخصصی ادبیات علوم ادبی نسخه شناسی

تعداد بازدید : ۱۴۸۷

دیوان امیر معزی شاعر معروف عصر سلاجقه تا کنون دوبار به چاپ رسیده است. چاپ نخست توسط استاد فقید عباس اقبال آشتیانی در سال 1318 هجری شامل 18623 بیت از سوی کتابفروشی اسلامیه در تهران و چاپ دیگر این دیوان توسط ناصر هیری از سوی نشر مرزبان صورت گرفته است. تصحیح اخیر به گونه ای نابسامان و بازاری است و ظاهرا از روس نسخه چاپی دیوان تصحیح استاد اقبال بدون اشاره به نسخه و یا نسخ و زمان کتابت نسخه های در دست مصحح و ویژگیهای آن صورت گرفته است. از این رو از پرداختن به این نسخه مغلوط و مغشوش در این نوشتار صرف نظر و سعی شده به برخی سستی ها و کاستی های متن مصحح استاد اقبال و اغلاط و تحریفات و تصحیفات فراوان این دیوان در مقابله با نسخه های جدید پرداخته شود.

۲.

فهرست نسخه های خطی کتابخانه هنرها وعلوم اجتماعی دانشگاه بریستول

نویسنده: سوسن اصیلی

منبع: تحقیقات کتابداری و اطلاع رسانی دانشگاهی بهار ۱۳۸۰ شماره ۳۶

کلیدواژه‌ها: اسناد نسخه های خطی کتابخانه ی دانشگاه بریستول

حوزه های تخصصی:

تعداد بازدید : ۱۴۵۹ تعداد دانلود : ۶۶۸

بریستول شهری قدیمی در جنوب غربی انگلستان با دانشگاهی بزرگ است .کتابخانه تخصصی هنرها وعلوم اجتماعی این دانشگاه علاوه برمجموعه اسنادونسخه های خطی اروپایی دارای مجموعه بزرگی ازنسخه های خطی بودایی که از تبت ،سیلان وهند به انجا منتقل شده اند .درمیان این مجموعه ها ،تعدادی نسخه خطی وسند فارسی وعربی به شرح ذیل وجود دارد .برخی ازنسخه ها واسناد از جهاتی قابل توجه اند ازجمله فرمانی از مظفرالدین شاه نسخه مصور شرفنامه نظامی گنجوی از قرن 11 وغزلیات حاذق گیلانی که تاکنون نسخه ای از آن درایران معرفی نشده است .

۳.

بررسی برخی از نشانه های نسخه اصل

نویسنده: الهه روحی دل

منبع: تحقیقات کتابداری و اطلاع رسانی دانشگاهی بهار ۱۳۸۰ شماره ۳۶

کلیدواژه‌ها: نسخه های خطی نسخه اصل

حوزه های تخصصی:

حوزه‌های تخصصی علم اطلاعات و دانش‌شناسی کتابخانه ها مجموعه های کتابخانه ای و منابع کتابخانه ای و اطلاعاتی نسخ خطی

تعداد بازدید : ۱۳۵۱ تعداد دانلود : ۶۳۶

شناخت نسخه های خطی اصل یکی از عوامل اصلی در جریان گردآوری وتصحیح متون است .از اینرو محققان تلاش گسترده ای در به دست آوردن نسخه های خطی اصل دارند تا بتوانند جریان علمی عصر مولف را بهتر شناخته وشیوه ی تفکر مولف را ازاصل دستنوشته اودریابند.بدین جهت فهرست نویسان با توجه به علایم ونشانه های متعدد ،سعی درشناسایی نسخه های اصل داشته ودارند. درتحقیق حاضر سعی برآن شده تابخشی ازاین نشانه ها که ازفهرست های نسخ خطی وبررسی مستقیم نسخ بویژه نسخه های خطی کتابخانه مرکزی ،به دست امده بررسی وارائه شود.

۴.

کتابخانهء مرکزی دانشگاه عثمانیه در حیدرآباد هند

نویسنده: ابوالقاسم رادفر

منبع: تحقیقات کتابداری و اطلاع رسانی دانشگاهی بهار ۱۳۸۱ شماره ۳۸

کلیدواژه‌ها: نسخه های خطی حیدرآباد کتابخانه عثمانیه تأسیس کتابخانه مجموعه کتابخا نه

حوزه های تخصصی:

تعداد بازدید : ۱۵۲۷ تعداد دانلود : ۶۷۶

شبه قاره هند و پاکستان- بویژه از دوره تیموریان- سرزمین کتابخانه ها . موزه ها. زبانها. عقاید و آداب و رسوم، عبایب و غرایب لقب گرفته است. وجود کتابخانه های معتبر در سراسر هند از جمله در حیدرآباد که سرشار از نسخه های خطی فارسی و عربی است زینت افزای شهر و عامل جذب محققان داخلی و خارجی به این شهر می گردد. کتابخانه هایی چون آصفیه، سالارجنگ . نظام حیدرآباد اداره ادبیات اردو مرکز اسناد ملی (آرکائیوز) و بالاخره کتابخانه مرکزی دانشگاه عثمانیه که در این گفتار به معرفی آن می پردازیم. آغاز تأسیس کتابخانه به سال 1919 به ساختمانی کوچک در خیابان عابد برمیگردد ولی افتتاح بنای اصلی آن در 13 اوت 1962 توسط رادهاکرشنا رئیس جمهور هند است. مجموعه کتابخانه را نسخه های خطی، کتابها و متون درسی . کتابهای مرجع . نشریات ادراری . پایان نامه ها .فیلمها . میکروفیلمها و میکروفیشها تشکیل می دهد که تعداد آنها به تفکیک در مقاله آمده است. مهمترین شعبهء کتابخانه بخش مخطوطات است که به تعدادی از آنها در مقاله اشاره شده است.

۵.

تک رساله ای در سلسله عرفای ایران و هند

نویسنده: الهه روحى دل

منبع: تحقیقات کتابداری و اطلاع رسانی دانشگاهی پاییز ۱۳۸۳ شماره ۴۲

کلیدواژه‌ها: عرفان ایران نسخه های خطی زندگینامه ها

حوزه های تخصصی:

تعداد بازدید : ۱۴۱۴ تعداد دانلود : ۶۶۸

در مجموعه نسخه های خطی کتابخانه مرکزی و مرکز اسناد دانشگاه تهران آثار با ارزشی به شکل کتاب های مستقل و یا رساله های کوچک در علوم مختلف موجود است که بررسی هریک در موضوع خاص خود اهمیت ویژه ای دارد. یکی از رساله های مهم در این گنجینه، رساله ای در بررس زندگینامه و سلسله عرفای ایرانی و هند است. این رساله کوچک! که خود در رده زندگینامه ها و طبقات قرار می گیرد به شکلی موجز و مختصر به یررسی زندگی عرفا پرداخته و تاریخچه خوبی است در سلسله عرفای ایران و هند. نویسنده این رساله شناخت نشده ر تاریخ کتابت آن مربوط به قرن 11 ق است.

۶.

برنامة حافظه جهانی و نقش آن در حفظ میراث مستند(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده: سوسن اصیلی

منبع: تحقیقات کتابداری و اطلاع رسانی دانشگاهی دوره ۴۴ تابستان ۱۳۸۹ شماره ۲

کلیدواژه‌ها: یونسکو نسخه های خطی میراث مستند برنامة حافظة جهانی

حوزه های تخصصی:

تعداد بازدید : ۱۶۱۸ تعداد دانلود : ۷۹۹

۷.

بررسی علل و عوامل خروج کتب خطی از ایران و راه های مقابله با آن(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده: رضا خانی پور

منبع: کتابداری و اطلاع رسانی دوره چهاردهم تابستان ۱۳۹۰ شماره ۲ (پیاپی ۵۴)

کلیدواژه‌ها: نسخه های خطی کتابهای خطی خروج از کشور علل خروج راه های مقابله راه های پیشگیری

حوزه های تخصصی:

تعداد بازدید : ۱۵۵۷ تعداد دانلود : ۸۵۲

مجموعه میراث فرهنگی هر کشور، از جمله یادگارهای ارزشمند و گنجینه های بیبدیل مادی و معنوی آن ملت به شمار میرود. میراث فرهنگی، دستاوردهای بشری است که بیانگر زیرساختهای فکری، علمی و اجتماعی جوامع است و هویت آنها را متجلی میسازد. در این حوزه، ایران دارای جایگاهی بس رفیع و ارزنده است. ایران با پیشینه چندین هزار ساله خود، همواره در بین ملتها بر تارک تمدن بشریت درخشیده است. کتابهای خطی ایران در میان مواریث فرهنگی جهان، جایگاهی ویژه دارند؛ زیرا هر یک به نوعی تجلیگاه علوم، فنون و هنرهای گوناگون بشر و بخصوص نسل پیشرو و هوشمند ایرانی، قلمداد میشوند. در پژوهش حاضر، با روش سندی، عوامل خروج نسخه های خطی از کشور و راه های مقابله با این پدیده بررسی و تجزیه و تحلیل شده است. پدیده هایی همچون سرقت، خروج قانونی و غیر قانونی (قاچاق) کتابهای خطی، از منظرهای گوناگون بررسی شده اند. همچنین، نقش و وظایف دولت، کتابخانه ها و مجموعه داران تبیین شده است. از جمله مهم ترین موارد در رابطه با خروج کتابهای خطی میتوان به عوامل حفاظتی، امنیتی، فرهنگی، اجتماعی، اقتصادی، سیاسی، حکومتی و قانونی اشاره نمود

۸.

نقش نسخه های خطی در گفتگوی تمدن ها با محوریت برنامه حافظه جهانی(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده: علی صادق زاده وایقان اعظم نجفقلی نژاد

منبع: کتابداری و اطلاع رسانی دوره چهاردهم تابستان ۱۳۹۰ شماره ۲ (پیاپی ۵۴)

کلیدواژه‌ها: قرآن هنر گفتگوی تمدنها نسخه های خطی حافظه جهانی

حوزه های تخصصی:

تعداد بازدید : ۲۰۶۱ تعداد دانلود : ۱۰۲۹

پس از طرح نظریه «برخورد تمدنها»، نظریه «گفتگوی تمدنها» در مقابل آن مطرح شد، که مورد توجه پژوهشگران و سازمانهای بین المللی قرار گرفت. عنصر ارتباط، زیربنای تمدن بوده و پیدایش نسخه های خطی، نقش مؤثری در ارتباط نوشتاری و تمدن بشری داشته است. ابعاد مختلف نسخه های خطی از قبیل: ابعاد علمی، فرهنگی، هنری، اخلاقی، عرفانی و معنوی، نقش سازنده ای در ارتباط و گفتگو دارند. بویژه بُعد هنری نسخه های خطی بیشتر از بقیه در گفتگوی تمدنها نقش دارد، زیرا هنر، زبان مشترک فرهنگها و جهانی است و کارکردهای متنوعی دارد. حفظ و نگهداری نسخه های خطی در اکثر کتابخانه ها، مراکز علمی و پژوهشی دنیا بویژه موزه های کشورهای مختلف، اعتقاد و احترام به گفتگوی تمدنها محسوب میشود. به عنوان مثال، قرآن کریم که نسخه های خطی و هنری آن کثیر و مورد توجه همگان است، خود کتاب گفتگوست. از طرفی، برنامه حافظه جهانی، یکی از برنامه های بین المللی است که نقش مؤثری در اشتراک اندیشه ها، فرهنگها، آثار هنری، احیای تاریخ و ... داشته، نقطه اشتراک و پل ارتباطی فرهنگها در سطح بین المللی به شمار میرود. از شاخه های اصلی این برنامه، کمک به حفظ نسخه های خطی نفیس سراسر جهان، اشاعه و ثبت بین المللی آن است

۹.

گنجینه ای بازیافته (معرفی نسخه ای نفیس و فراموش شده از دیوان ازرقی هروی)(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده: احمدرضا یلمه ها

منبع: ادب و زبان (دانشکده ادبیات و علوم انسانی کرمان) بهار ۱۳۹۰ شماره ۲۹

کلیدواژه‌ها: دیوان نسخه های خطی تحریف و تصحیح کتابخانه چستربیتی

حوزه های تخصصی:

حوزه‌های تخصصی ادبیات

تعداد بازدید : ۱۷۳۲ تعداد دانلود : ۷۹۹

حکیم ازرقی هروی از شاعران بنام اواخر قرن پنجم و اوایل قرن ششم هجری است. دیوان این شاعر بر اساس چند نسخه متاخر، توسط سعید نفیسی تصحیح گردیده و در مرداد 1336 هجری از سوی کتابفروشی زوار به چاپ رسیده است. در همان سال، علی عبدالرسولی، دیوانی از این شاعر را بدون اشاره به نسخه یا نسخ در دسترس، در 131 صفحه متن و نه صفحه مقدمه، از سوی انتشارات دانشگاه تهران به چاپ رسانده است. در فهرست نسخه های خطی منزوی در معرفی نسخه های دیوان این شاعر، بیش از چهل نسخه معرفی شده که اکثر آنها مربوط به قرون متاخر (پس از قرن سیزدهم) و قدیم ترین آنها، یکی نسخه دانشگاه کمبریج، مورخ 604 هجری (مشتمل بر 425 بیت از دیوان ازرقی) و دیگری نسخه مجلس، مکتوب به سال 996 هجری است. از آنجا که جلال الدین همایی نسخه مورخ سال 604 را بر اساس دلایل و قراینی، مجعول و مزور می داند، مطابق با نسخه های معرفی شده در فهرست نسخ خطی، قدیم ترین نسخه، نسخه مجلس مکتوب به سال 996 هجری است. نگارنده این سطور، در این مقاله بر آن است تا نسخه ای نفیس و فراموش شده از دیوان این شاعر را که مکتوب به سال 699 هجری است و در کتابخانه چستربیتی دوبلین نگهداری می شود و در فهرست نسخ خطی منزوی (ذیل دیوان ازرقی هروی) از آن یاد نشده است، معرفی کند.

۱۰.

XML بررسی تطبیقی رباعیات مجد همگر نسخه بریتانیا با دیگر نسخ خطی و چاپی(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده: احمدرضا یلمه ها

منبع: پژوهش های زبان و ادبیات فارسی دوره چهارم بهار ۱۳۹۱ شماره ۱ (پیاپی ۱۳)

کلیدواژه‌ها: دیوان قرن هفتم هجری رباعی نسخه های خطی مجد همگر تصحیح و تحریف

حوزه های تخصصی:

حوزه‌های تخصصی ادبیات

تعداد بازدید : ۱۴۵۳ تعداد دانلود : ۷۹۱

خواجه مجدالدّین بن احمد همگر معروف به مجد همگر از شاعران مشهور ایران در قرن هفتم هجری است. او را در ادب فارسی بیشتر از روی حکمی که در مقایسه امامی هروی و سعدی کرده است، می شناسند. وی شاعری سهل و ممتنع سراست. رباعیات متعدد و لطیف عاشقانه و گاه حکمی و اجتماعی وی، از بهترین ترانه های شعر و ادب فارسی است. تاکنون از دیوان این شاعر، نسخه مصحَّح و منقّحی تدوین و چاپ نگردیده است. تنها نسخه خطی چاپی دیوان وی، به واسطه احمد کرمی در سال 1375 از سوی انتشارات « ما » به چاپ رسیده است. نسخه هایی که در تصحیح این دیوان در دسترس مصحّح بوده، همگی پس از قرن یازدهم هجری کتابت گردیده است. یکی از قدیم ترین و ارزنده ترین نسخ، از رباعیات این شاعر، نسخه ای است که در سال 697 هجری، توسط نوه وی ( اسحق بن قوام بن مجد همگر ) کتابت گردیده و مشتمل بر بخش عظیمی از رباعیات اوست. این پژوهش بر آن است تا به تطبیق و مقایسه این نسخه نفیس با دیگر نسخه های خطی و چاپی، به گونه های تحریف رباعیات این شاعر در نسخه های متعدد و نیز نسخه چاپی بپردازد و ضرورت تصحیح و چاپ رباعیات وی را بر اساس قدیم ترین نسخ، تبیین نماید.

۱۱.

تحلیل اطلاعات نسخه شناختی نسخه های خطی موجود در کتابخانه دیجیتال سازمان اسناد و کتابخانه ملی ایران(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده: افسانه تیمورخانی سعیده اکبری داریان فتح الله کشاورز

منبع: مطالعات ملی کتابداری و سازماندهی اطلاعات (کتاب سابق) سال بیست و دوم پاییز ۱۳۹۰ شماره ۳ (پیاپی ۸۷)

کلیدواژه‌ها: تحلیل محتوا نسخه های خطی نسخه شناسی کتابخانه دیجیتالی

حوزه های تخصصی:

حوزه‌های تخصصی علم اطلاعات و دانش‌شناسی

تعداد بازدید : ۱۱۷۸ تعداد دانلود : ۷۳۱

هدف - نسخه های خطی موجود در کتابخانه دیجیتال سازمان اسناد و کتابخانه ملی ایران از لحاظ اطلاعات نسخه شناختی از جمله تاریخ کتابت، مکان کتابت، نوع کاغذ و نوع خط بررسی شده است روش / رویکرد پژوهش - تحلیل محتوا و جامعه پژوهش ۳۸۵۳ رکورد نسخه خطی موجود در وب سایت کتابخانه دیجیتال سازمان اسناد و کتابخانه ملی ایران صورت گرفته است. یافته ها - بیشترین نسخه ها(۲۲/۷۱%) مربوط به قرن ۱۳ هجری است. مکان کتابت ۸۳/۷۰ درصد از نسخه ها متعلق به قلمرو ایران آن زمان است . بالاترین کاغذ استفاده شده در نسخه های خطی ، نوع فرنگی با ۵۹ /۷۲ درصد است. خط نستعلیق با ۳۱/ ۶۴ درصد بیشترین و خط لاتین با ۰/۰۵ درصد کمترین میزان خط به کار رفته در نسخه های خطی است . نتیجه گیری - قدیمی ترین نسخه مربوط به قرن پنجم قمری٬ بیشترین نوع کاغذ به کار رفته در نسخه های خطی، کاغذ فرنگی و خط نستعلیق، بیشترین خط به کار گرفته در نسخه های خطی است.

۱۲.

ساختار و محتوای خط مشی دسترسی و ارائه خدمات بخش نسخه های خطی کتابخانه های کشور(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده: رضیه یزدان نیا سعید رضایی شریف آبادی منصوره باقری

منبع: مطالعات ملی کتابداری و سازماندهی اطلاعات (کتاب سابق) سال بیست و دوم پاییز ۱۳۹۰ شماره ۳ (پیاپی ۸۷)

کلیدواژه‌ها: دسترسی خط مشی نسخه های خطی نهاد کتابخانه های عمومی کشور کتابخانه آستان قدس رضوی کتابخانه ملی جمهوری اسلامی ایران کتابخانه مرکزی دانشگاه تهران کتابخانه ملی ملک کتابخانه ملی تبریز

حوزه های تخصصی:

حوزه‌های تخصصی علم اطلاعات و دانش‌شناسی

تعداد بازدید : ۱۶۷۹ تعداد دانلود : ۶۹۶

هدف: این پژوهش با هدف شناسایی مولفه های موجود درخط مشی دسترسی بخش نسخه های خطی کتابخانه های کشور و تحلیل دیدگاه تهیه کنندگان اینگونه خط مشیها انجام شده است. روش/رویکرد پژوهش: با استفاده روش تحلیل محتوا از نوع کیفی به تحلیل خط مشی مدون دسترسی و ارائه خدمات بخش خطی کتابخانه های کشور پرداخته است. یافتهها: در خط مشی مدون کتابخانه های کشور 9 مولفه وجود دارد که هر یک دارای مقوله ها و زیر مقوله های متعدد است. کتابخانه مرکزی دانشگاه تهران با 4 مولفه کمترین و کتابخانه ملی ایران با 9 مولفه بیشترین معیارها را برای دسترسی به نسخه های خطی خود تعیین کرده است. نتیجهگیری: اهمیت مولفه ها در خط مشی ها مختلف است. دو مولفه ارائه منابع و خدمات به مراجعان و شرایط و مشخصات استفاده کنندگان از مولفه های مهم و اساسی خط مشی ها هستند

۱۳.

کاغذ در نسخه های خطی ایرانی-اسلامی(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده: حبیب الله عظیمی

منبع: مطالعات ملی کتابداری و سازماندهی اطلاعات (کتاب سابق) سال بیست و دوم زمستان ۱۳۹۰ شماره ۴ (پیاپی ۸۸)

کلیدواژه‌ها: کاغذ نسخه های خطی نسخه شناسی ورق کتاب پردازی

حوزه های تخصصی:

حوزه‌های تخصصی علم اطلاعات و دانش‌شناسی

تعداد بازدید : ۱۶۳۵ تعداد دانلود : ۱۶۰۱

هدف: ، پس از معرفی کاغذهایی که در نسخه پردازی و کتاب آرایی میان مسلمانان و ایرانیان مورد استفاده قرار می گرفت، چند نوع رایج و شناخته شده و ویژگی ها و دوره تقریبی کاربرد هریک بیان می شود و نمونه هایی از نسخه های خطی که هر یک از انواع توصیف شده بر آنهانوشته شده است، معرفی می شود. اهمیت موضوع : کاغذ بخشی از هویت و پیشینه تاریخی نسخه خطی است. فهرستنگاران نسخه های خطی، به ویژه ایرانیان، کوشیده اند نوع کاغذ نسخه های خطی را، حتی با حدس و گمان تعیین کنند . مشکل ترین بخش نسخه شناسی تحلیل ویژگی های کاغذ است. اصالت : فهرستنگاران نسخه های خطی هیچ گونه بررسی تحلیلی، همراه با تعیین ضوابط و معیارهای مشخص، برای تعیین نوع کاغذ های معرفی شده به دست نداده اند. برای جبران این نقیصه و پیشگیری از حذف این عامل مقاله خاضر نوشته شده است

۱۴.

آثار سوء تحریف در نسخه های خطی بر شناسایی آنها:مطالعه موردی آثار میرزا ابراهیم بدایع نگار(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده: سوسن اصیلی

منبع: مطالعات ملی کتابداری و سازماندهی اطلاعات (کتاب سابق) سال بیست و سوم تابستان ۱۳۹۱ شماره ۲ (پیاپی ۹۰)

کلیدواژه‌ها: تاریخ قاجار تحریف نسخه های خطی بدایع نگار تهرانی

حوزه های تخصصی:

حوزه‌های تخصصی علم اطلاعات و دانش‌شناسی

تعداد بازدید : ۱۳۶۲ تعداد دانلود : ۷۱۲

هدف: تصرف های صورت گرفته در نسخ خطی آثار میرزا ابراهیم بدایع نگار از مورخان دوره قاجار و آسیب هایی که این تصرفات بر شناسایی این آثار می گذارند، بررسی و تحلیل شده است. در پرتو این بررسی آثار منفی تحریف نسخه های خطی بر پژوهش های بعدی نیز تشریح شده است. روش/ رویکرد پژوهش: این پژوهش برمبنای تحلیل متون انجام شده است. با بررسی نسخه های خطی مربوطه، موارد تحریف مشخص و سپس با مقایسه این موارد با متون دیگر، میزان و شکل تغییرات تحلیل شد. یافته ها: میرزا احمد منشی رازی نوه میرزا ابراهیم بدایع نگار تلاش کرد یکی از مهم ترین آثار پدربزرگش را به نام خود قلمداد کند، بنابراین با دست بردن در نسخه تغییراتی را در آن ایجاد کرد. این تغییرات که با عنوان تحریف یا تصریف شناخته می شوند، از سویی موجب شدند نسخه در فهرست ها درست معرفی نشود و از سوی دیگر محتوای آن نیز دچار آسیب شود. این تصرفات در سه بُعد بررسی شده اند: نخست تحریف در نام نویسنده و سپس تحریف در نام افراد مرتبط و در نهایت تصرف در محتوای کتاب. نتیجه گیری: تحقیق و تدقیق در نسخه های خطی به لحاظ سیاق نگارش و کتابت می تواند در شناسایی علمی تر این نسخه ها مؤثر باشد. نسخه های بسیاری وجود دارند که سهواً یا عمداً دچار تحریف و تصریف شده اند و یکی از وظایف نسخه شناسان شناسایی و اصلاح آنهاست تا بتوان درحد امکان به نوشته مؤلف نزدیک شد.

۱۵.

معرفی آثار منظوم میرزا عبدالقادر بیدل در کتابخانه ی سالار جنگ حیدر آباد(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده: علیم اشرف خان

منبع: مطالعات شبه قاره بهار ۱۳۹۱ شماره ۱۰

تعداد بازدید : ۸۰۱۹ تعداد دانلود : ۷۹۲

چکیده میرزا عبدالقادر بیدل(1054-1133) از شاعران نامدار هندوستان و در ردیف امیرخسرو دهلوی و غالب دهلوی است. شاید در گوشه و کنار کتابخانه ها، موزه ها و کتابخانه های شخصی هند، بیش از هزار نسخه ی خطی از آثار منظوم و منثور بیدل وجود داشته باشد. در این مقاله سعی خواهد شد گوشه ای از این نسخ که در کتابخانه و موزه ی علوم شرقی شهر حیدرآباد نگهداری می شود، به اختصار معرفی شود. لازم به ذکر است که در همین کتابخانه نسخه ای از غزلیات بیدل وجود دارد که بیدل با دستخط خود در حواشی آن، بعضی از غزل ها را نوشته است و از این نظر جزو نسخه های بسیار ارزشمند غزلیات بیدل است. در این مقاله فقط به معرفی نسخه های آثار منظوم شاعر پرداخته می شود؛ امّا علاوه بر آثار منظوم، آثار منثوری نیز در این مجموعه هست که در مقاله ی دیگری معرفی خواهد شد. کلید واژه ها: بیدل، نسخه های خطی، آثار منظوم، دیوان.

۱۶.

شیوة سازوارة انتقادی در تصحیح نسخه های خطی

نویسنده: محمد سوری

منبع: پژوهش سال دوم بهار و تابستان ۱۳۸۹ شماره ۱ (پیاپی ۳)

کلیدواژه‌ها: تصحیح نسخه های خطی اختلاف نسخه ها سازواره انتقادی شیوه ریتر

حوزه های تخصصی:

حوزه‌های تخصصی علوم اسلامی

تعداد بازدید : ۱۵۸۱ تعداد دانلود : ۹۹۴

در تصحیح نسخه های خطی عموماً، اختلاف نسخ را به صورت پاورقی در زیر صفحه نشان میدهند. بر این روش اشکالاتی وارد کرده اند از جمله اینکه متن را شلوغ و فضای زیادی اشغال میکند و در نهایت، نسخه ها را به صورت کامل گزارش نمیکند. در کنار این روش، شیوة دیگری وجود دارد که به آن، «سازوارة انتقادی» یا «شیوة ریتر» میگویند. در این روش، برخلاف «شیوة پاورقی»، در داخل متن هیچ علامتی قرار نمیگیرد و اختلاف نسخه ها به طور کامل گزارش میشود و نسخه بدل ها فضای کمی را اشغال میکند و میان نسخه بدل ها و توضیحات مصحح کاملاً تفکیک میشود. این شیوه، نخست در خصوص کتاب مقدس به کار رفت و بعدها هلموت ریتر، آن را دربارة کتاب های اسلامی به کار برد. در این مقاله با شیوة سازوارة انتقادی و روش خواندن و تدوین آن آشنا میشویم.

۱۷.

وضعیت بخش های نسخ خطی در ایران بر اساس مولفه های مدیریت دانش(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده: الهه روحی دل نصرت ریاحی نیا

منبع: مطالعات ملی کتابداری و سازماندهی اطلاعات دوره ۲۴ تابستان ۱۳۹۲ شماره ۹۴

کلیدواژه‌ها: ایران مدیریت دانش نسخه های خطی

حوزه های تخصصی:

حوزه‌های تخصصی علم اطلاعات و دانش‌شناسی کتابخانه ها مجموعه های کتابخانه ای و منابع کتابخانه ای و اطلاعاتی نسخ خطی

تعداد بازدید : ۱۴۹۱ تعداد دانلود : ۹۳۸

هدف: رعایت مؤلفه های مدیریت دانش در زمینه های گردآوری، سازماندهی، نیروی انسانی، اشاعه، و نگهداری و حفاظت در بخش های نسخ خطی در کتابخانه های ایران بررسی شده است. روش/ رویکرد پژوهش: کلیه بخش های نسخ خطی در کتابخانه ها و مجموعه ها در سطح کشور شامل 44 کتابخانه بررسی شده است. داده ها از تمامی مسئولین بخش ها، کارشناسان و کارکنان و با استفاده از پرسشنامه، گردآوری اطلاعات دریافت و از نرم افزار آماری spss برای تحلیل داده ها استفاده شده است. یافته ها: میانگین به دست آمده از مؤلفه های گردآوری نسخ خطی 92/37 از 45، سازماندهی نسخ خطی90/28 از 33، اشاعه اطلاعات نسخ خطی 11/36 از 57، نیروی انسانی 74/46 از60، حفاظت و نگهداری نسخ خطی 22/37 از 42، از میانگین پایین تری قرار دارند. نتیجه گیری: مؤلفه های مورد تحقیق در چند کتابخانه، متوسط، و در بسیاری از کتابخانه های در سطح کم رعایت می شود. برای رسیدن به وضعیت مطلوب پیشنهاد ارائه شده است.

۱۸.

شعله ی آه، اثری ناشناخته از غیوری دهلوی نویسنده و شاعر فارسی گوی هند(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده: احمدرضا یلمه ها

منبع: مطالعات شبه قاره سال چهارم زمستان ۱۳۹۱ شماره ۱۳

کلیدواژه‌ها: هند ادب فارسی نسخه های خطی شعله ی آه غیوری دهلوی کتابخانه ی بادلیان

حوزه های تخصصی:

تعداد بازدید : ۱۱۰۱ تعداد دانلود : ۴۷۰

با وجود آن که بخش عظیمی از گنجینه ی ادبی و فرهنگی هندوستان و به ویژه میراث مکتوب فارسی نویسان هندی در سال های اخیر، شناسایی و معرفی گردیده؛ ولیکن کم نیست آثار ادبی که در قالب نظم و نثر در شبه قاره پدید آمده و تا کنون ناشناخته باقی مانده است. یکی از آثار مجهول القدر و ارزنده، داستان عاشقانه ی شعله ی آه از غیوری دهلوی، نویسنده، دبیر و شاعر فارسی گوی شبه قاره ی در قرن دوازدهم هجری است. او از دبیران برجسته ی دوره ی شاه عالم دوم گورگانی بود که به دستور وی، داستان عشقی ملک محمد و شمسه بانو را از اردو به نثر مسجع آمیخته به نظم فارسی، در آورد و آن را شعله ی آه نامید و از آنجا که بخششی از ممدوح بدو نرسید، منظومه ای در دنباله ی آن به نام دود آه سرود. این پژوهش بر آن است تا برای نخستین بار به معرفی این نویسنده و شاعر شیعی شبه قاره و اثر ارزشمند او به نام شعله ی آه بپردازد. تنها نسخه ی باقی مانده از این اثر در ایران، نسخه ای عکسی است که در دانشگاه تهران موجود است و اصل آن نسخه در کتابخانه ی بادلیان انگلستان محفوظ است.

۱۹.

بررسی و تحلیل تحریفات دیوان امامی هروی (د 686) با مطابقه با کهن ترین نسخة موجود(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده: احمدرضا یلمه ها

منبع: کهن نامه ادب پارسی سال چهارم بهار ۱۳۹۲ شماره ۱ (پیاپی ۷)

کلیدواژه‌ها: شعر فارسی تصحیح نسخه های خطی دیوان امامی هروی قدیمی ترین نسخه

حوزه های تخصصی:

حوزه‌های تخصصی ادبیات علوم ادبی تصحیح و نقد متون

تعداد بازدید : ۱۵۳۲ تعداد دانلود : ۸۳۴

رضی الدین عبدالله بن محمد، معروف به امامی هروی، ادیب و شاعر قرن هفتم هجری قمری، معاصر سعدی و مجد همگر و ملک الشعرای دربار قراختاییان کرمان بوده است. علاوه بر شعر و علوم بلاغی، در ادبیات عرب و علوم عقلی از سرآمدان روزگار خود بود و رساله ای به عربی در شرح قصیدة ذوالرمه (شاعر معروف عرب د 117 ق) دارد. دیوان این شاعر، فقط یک بار، آن هم در 1343 شمسی به کوشش همایون شهیدی از سوی انتشارات علمی چاپ شده است. مصحح در تصحیح این دیوان، سه نسخة متأخر و مغلوط در دسترس داشته و بسیاری از ابیات دیوان، به صورت تحریف شده، مبهم و ناقص ضبط شده است. نگارنده در این مقاله سعی کرده است که با معرفی قدیمی ترین نسخه از دیوان این شاعر، که فقط سیزده سال پس از وفات وی کتابت شده، و نیز مقابله و مطابقت این نسخة نفیس با نسخه های دیگر، از جمله نسخة مکتوب به سال 741 و 1003 هجری قمری، بسیاری از ابیات تحریف شده و ناقص این دیوان را تصحیح و تکمیل کند.

۲۰.

بهره گیری از استانداردهای ابرداده ای در ذخیره سازی نسخه های خطی موجود در پایگاه های نسخه های خطی فارسی(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده: لیلا عربگری معصومه کربلاآقایی کامران سعید رضایی شریف آّبادی

منبع: مطالعات ملی کتابداری و سازماندهی اطلاعات دوره ۲۴ پاییز ۱۳۹۲ شماره ۹۵

کلیدواژه‌ها: پایگاه های اطلاعاتی نسخه های خطی ن‍س‍خ‍ه ه‍ای خ‍طی ف‍ارس‍ی دیجیتال سازی نسخه های خطی استانداردهای ابرداده ای کتابخانه دیجیتال ملی کتابخانه دیجیتال مجلس کتابخانه دیجیتال آستان قدس رضوی کتابخانه دیجیتال ملک

حوزه های تخصصی:

حوزه‌های تخصصی علم اطلاعات و دانش‌شناسی کتابخانه ها مجموعه های کتابخانه ای و منابع کتابخانه ای و اطلاعاتی نسخ خطی

تعداد بازدید : ۲۰۲۹ تعداد دانلود : ۹۲۹

هدف: تعیین میزانبهره گیری از استانداردهای ابرداده ای در پایگاه های نسخه های خطی فارسی و نوع و فراوانی این استاندارها در فرایند دیجیتال سازی این پایگاه ها در کتابخانه ملی جمهوری اسلامی ایران، پایگاه کتابخانه مجلس شورای اسلامی ایران، پایگاه کتابخانه آستان قدس رضوی، پایگاه کتابخانه و موزه ملی ملک روش/رویکرد پژوهش: داده ها با استفاده از سیاههوارسی گردآوری و با استفاده از آمار توصیفی تجزیه و تحلیل شده است. یافته ها: استانداردهای ابرداده ای متس، دابلین کور و مودس به ترتیب بیشتر در پایگاه های نسخه-های خطی فارسی به کار رفته اند. نتیجه گیری: در بخش های مربوط به توصیف و یادداشتهادر استفاده از استانداردهای ابرداده ای یک دستی وجود ندارد. توجه به یکدستی استانداردهای ابرداده ای در توصیف نسخه ها وجود سازمانی برای تدوین خط مشی یکسان دضرورت دارد