مطالب مرتبط با کلیدواژه
۲۱.
۲۲.
۲۳.
۲۴.
۲۵.
۲۶.
۲۷.
۲۸.
۲۹.
۳۰.
۳۱.
۳۲.
۳۳.
۳۴.
۳۵.
۳۶.
منابع تاریخی
منبع:
پژوهشنامه تاریخ سال سیزدهم بهار ۱۳۹۷ شماره ۵۰
125 - 142
حوزه های تخصصی:
شاهنشاهی اشکانی یا اشکانیان ۲۴۷ پ.م. ۲۲۴ م که با نام امپراتوری پارت ها نیز شناخته می شود، یکی از قدرت های سیاسی و فرهنگی ایرانی در ایران زمین بود که ۴۷۱ سال بر قسمت اعظم غرب آسیا حکومت کرد. اما این دوره طولانی حکومت دارایی شرایط نامطلوب از منابع تاریخی است. از یک سو در منابع فارسی و عربی کمترین اشاره به آنان نشده و یا به طور غیر مستقیم دراین ادبیات بازتاب داده شده است. ازسوی دیگرمنابعی که به شاه گزینی در حکومت اشکانیان اشاره شده مربوط به نوشته ها نویسندگان یونانی و رومی است. استرابون می گوید: که پادشاهی اشکانی انتخابی است یعنی اشراف و بزرگان عضو مجلس مهستان( به گفته ی یوستینوس مجلس سنا) شاه را انتخاب می کرده اند.با توجه به منابع از شیوه های مختلف شاه گزینی سخن گفته شده است. در ابتدا ، دوره اشکانی بیشتر تحت تاثیر نظام قبیله ای بزرگترین فرد قبیله به شاهی می رسیدکه یک شاه می توانست به طور مستقیم پسر و یا برادرش را به عنوان جانشین خود مشخص کند، که این الگوی بیشتر تحت تاثیر نظام قبیله ای و شرقی است و گاهی نیز از نظام هلنیستی تاثیر می پذیرفت و از ساختار یک نظام پارلمانی که عضو این مجمع تشکیل شده از بزرگان و اشراف و خاندان شاهی است و می توانستند یک شاه را مستقیم انتخاب کنند و توانایی عزل یک شاه را نیز داشته اند. ازطرف دیگرتعلق داشتن منصب شاهنشاهی در یک خاندان اشکانی و موروثی بودن آن سنت برجایی مانده از هخامنشیان است.
منابع تاریخ نگاری ایران دردوران تیموریان
حوزه های تخصصی:
یکی از مسائل بسیارمهم درهر بخش از تاریخ، منابع مختلفی است که در تاریخ نگاری هر دوره مورد استفاده قرار می گیرند و یا به نوبه خود از منابع تاریخ نگاری آن دوران محسوب می شوند. در دوران سلجوقیان حاکمیت «اندیشه ایرانشهری» برذهن مورخان ایرانی، اولین تحول را در اندیشه آنان به جای گذارد. در دوران حکومت مغول- ایلخانی، مورخان به نگارش تواریخ جهانی پرداختند و دومین تحول مهم در اندیشه این قشر ایجاد گردید. پس از تشکیل حکومت تیموریان، مورخان این دوران سنت های تاریخی نگاری ایرانی را به ارث بردند، با این وجود تاریخ نگاری در این دوران با اینکه از ویژگی های خاصی نیز برخوردار بود، سه مرحله را پشت سرگذاشت: دوران تیمور، شاهرخ و سلطان حسین بایقرا. در مقاله حاضربا توجه به این مراحل سه گانه صرفا «منابع تاریخ نگاری ایران در دوران تیموریان» مورد بررسی قرارگرفته است و محور کلیدی آن بررسی اجمالی منابع مختلف تاریخ نگاری در دوران موردنظر و نیز دریافت گرایش های متفاوت نویسندگان و مورخان این دوران درنگارش مطالب است. بدین منظور تلاش گردیده تا با استفاده از منابع تاریخی و مطالعات نوین مربوط به این دوره و با توجه به روش تحلیلی- تاریخی به گردآوری وتدوین مطالب پرداخته شود.
تأثیر معتقدات دینی بر نگرش تاریخی مورخان مسلمان بر پایه ی مقدمه های آنان(مقاله علمی وزارت علوم)
حوزه های تخصصی:
اکثر مورخان دوران اسلامی، معمولاً بر آثار خود مقدمه ای نوشته اند و در آن چکیده ای از اندیشه، نگرش و بینش خود را درباره ی جهان، خدا و هستی ارائه کرده اند. از بررسی این مقدمه ها، نکات بسیاری به دست می آید که یکی از عمده ترین آنها، گرایش های دینی و مذهبی ایشان است. مؤلفان این پژوهش بر آنند تا بر مبنای شماری از مهم ترین این مقدمه ها، نخست، محورهای اصلی نگرش و بینش مورخان مسلمان به تاریخ و تاریخنگاری را تبیین و سپس تأثیر این نگرش را (به عنوان متغیر مستقل) در فرایند تاریخنگاری اسلامی و فراز وفرود آن در عصر خردگرایی و دوره ی افول تمدّن اسلامی (به عنوان متغیر وابسته) بررسی نمایند.
سنت گرایی و نوآوری در نقوش سکه های افشاریه(مقاله علمی وزارت علوم)
منبع:
پژوهشنامه تاریخ اسلام سال نهم تابستان ۱۳۹۸ شماره ۳۴
113-143
حوزه های تخصصی:
سکه از مهمترین منابع مطالعه تاریخی جوامع است. سکه می تواند زوایای تاریک و روشن وضع سیاسی- مذهبی و اقتصادی جوامع را روشن کند. دوره کوتاه افشاریه، به واسطه ضرب مسکوکات متنوع از منظر نقوش، مضامین و نوشتار روی آنها، در گستره جغرافیایی از قفقاز تا ایالت های هندوستان، از اهمیت خاصی در سکه شناسی برخوردار است. سوال اصلی پژوهش این است که سکه های دوره افشاری از نظر طرح و نقش چه وضعی داشت و چه تفاوتی با دوره های قبل و بعد داشته است؟ در این پژوهش، به شیوه تطبیقی، ضرب سکه در دوره افشاری، از تأثیرپذیری از سنت مسکوکات پادشاهان صفوی و شیوه ضرب سکه در شبه قاره هند، تا نوآوری های خاص ضرابخانه های افشاری، بررسی شده و مسکوکات آن با مسکوکات پیش از افشاریه مقایسه شده است. یافته پژوهش نشان می دهد که رویکرد نادر در ضرب سکه ها، دفاع از کیان ایران، اقتدار شاهانه، کشورستانی و واقعیت گرایی در به کارگیری القاب و عناوین بود در حالی که جانشینان او به سنت ضرب سکه در دوره صفوی بازگشته بودند.
چند نکته، سند و آگاهیِ تازه درباره جامِ جمشید و کیخسرو
جام جهاننمایِ جمشید و کیخسرو مشهورترین جامهایِ ویژۀ متون و روایات ایرانی است. غیر از توضیحات منابعِ ادبی، تاریخی، داستانی، و فرهنگهای قدیم، محققان دورۀ معاصر از حدود 150 سال پیش تاکنون به این دو جامِ نامدار پرداخته و نکات بسیاری را دراینباره مطرح و روشن کردهاند؛ اما با جستوجوهای بیشتر در مآخذ مختلف باز اسناد، گواهیها، و توضیحات جدیدی دربارة این موضوع یافت میشود. در این مقاله، پساز مروری کوتاه بر مهمترین نظریات و تحقیقات مربوط به جام جمشید و کیخسرو، برخی نکتهها و شواهد نویافته یا کمتر توجهشده از منابعِ متعدد ادبی، تاریخی، و داستانی دربارۀ این دو جام در هفت بخش/ موضوع بررسی شده است: 1. منشأ و الگویِ جامِ جهاننما؛ 2. قدمت، اصالت، و استقلالِ جامِ جمشید و جام کیخسرو؛ 3. چگونگیِ ساختهشدنِ جامِ جم؛ 4. جنسِ جامِ جهانبین؛ 5. رابطۀ جامِ گیتینما و آب؛ 6. فرجامِ جام؛ و 7. توضیحها و تفسیرهای جامِ جهاننما.
نمودهای تشیع در قزوین با تاکید بر منابع تاریخی مصور(مقاله علمی وزارت علوم)
منبع:
مطالعات هنر اسلامی سال پانزدهم پاییز ۱۳۹۸ شماره ۳۵
319 - 346
حوزه های تخصصی:
در این پژوهش که به روش توصیفی- تحلیلی است و اطلاعات و تصاویر آن به روش کتابخانه ای و مجازی جمع آوری شده، تعدادی از نگاره های نسخ خطی مکتب قزوین با مضمون شیعی مربوط به دوره ی صفوی معرفی شده اند. نتایج حاصل از این پژوهش بیانگر این است که قصه های برگرفته از قرآن، وقایع و آموزه های اسلام و تشیع، که به شکلی صریح یا نمادین بیانگر حقیقت و حقانیت تشیع هستند، شاکله ی اصلی این نگاره ها را می سازند و مضامین و مفاهیم کانونی و مهم تشیع مانند حق جانشینی و امامت حضرت علی (ع) به انتخاب خداوند، عصمت امامان شیعه، باور به کرامات و معجزات امامان، باور به شفاعت امامان و بیان شأن و جایگاه قدسی ائمه، در نگاره های این نسخه ها بازنمایی شده اند.هنرمندان به وجود آورنده، این آثار با اجتناب از روش واقع گرایانه و با به کارگیری نشانه ها، نمادها و تمهیدات تجسمی و تصویری، توانسته اند باورها، روایت ها و مفاهیم رمزی و معنوی را در قالب تصویر به تجسم درآورند و نگاره های شیعی را از نگاره های مذهبی متمایز سازند. همچنین شمایل و چهره ی شخصیت های مقدس شیعه را به شکلی نمادین و با عناصر تزیینی خاص به تصویر کشیده و بر جایگاه بی بدیل و قدسی ایشان تأکید نمایند و مخاطب را به شناخت وجه معنوی و کمال باطنی ایشان هدایت کنند.
منابع تاریخ محلّی یزد
منبع:
فرهنگ یزد سال اول پاییز ۱۳۹۸ شماره ۳
105 - 116
حوزه های تخصصی:
استان کهن و دیرپای یزد، به دلیل ویژگی اقلیمی خود که سرزمینی گرم و خشک است، اسناد و کتب خطّی در آن کمتر مورد هجوم حشرات، آفتها و رطوبت ،همچنین بلایای طبیعی مانند: زلزله، سیل و آبدیدگی قرار می گیرند. ازینرو خوشبختانه جزء استانهایی است که دارای کتاب های پرشمار تاریخی، جغرافی و اجتماعی برای شاخت خود است و هرچه به زمان حال نزدیک می شویم، این منابع فزونی می یابد. در این مقاله، براساس برآوردهای فرهنگی و تاریخی شهر یزد از لحاظ منابع به چهار دوره تاریخی مهم تقسیم شده و منابع آن نیز معرفی گشته است.
آران و بیدگل در منابع تاریخی(مقاله علمی وزارت علوم)
شهر آران و بیدگل واقع در شهرستانی بدین نام، در دهه های اخیر از ترکیب دو شهر آران و بیدگل تشکیل شده است. این شهر از قرن ها پیش مرکز مهم جمعیتی، اقتصادی و فرهنگی در منطقه کاشان بوده است. رد پای این شهر و مکان های وابسته به آن مانند آبادی هراسکان را می توان در منابع قرون اولیه اسلامی همچون تاریخ قم و کتاب ذکر اخبار اصفهان یافت. قصیده نونیه راوندی نیز اطلاعاتی از این شهر در دوره سلجوقی به دست می دهد. در منابع دوره ایلخانی نیز به آبادی بیدگل و هراسکان اشاره شده است. در دوره صفوی، آران و بیدگل از رونق و اعتبار قابل ملاحظه ای برخوردار بوده و در آن هزاران کارگاه شعربافی مشغول به کار بوده است. اهمیت این شهر از برخی سفرنامه های دوره صفوی و اسناد آیینی این دوره به دست می آید. همچنین تصویری از آران و بیدگل در دوره زندیه از رساله شرح احوال ملاعلی آرانی آمده است. وضعیت این شهر در دوران قاجاری را نیز می توان از تاریخ کاشان ضرابی، کتابچه کیفیت بلده و بلوکات کاشان و کتاب جالب چراغان در جغرافیای قصبه بیدگل به دست آورد. درمجموع، این مقاله تلاشی است آغازین برای یافتن هویت تاریخی شهر آران و بیدگل.
نقد و بررسی روضه های مداحان معروف ایرانی در محرم سال 1441 هجری قمری، مطابق با 1398 شمسی
منبع:
فرهنگ پژوهش پاییز ۱۳۹۸ شماره ۳۹ ویژه تاریخ اسلام
5 - 36
حوزه های تخصصی:
یکی از مسائل مهم در موضوع عاشورا در عصر کنونی، برقراری مراسم عزاداری و مداحی است. در این مراسم؛ سخنرانان، واعظان، روضه خوانان و مداحان اهل بیت: به مسئله قیام و شهادت امام حسین7 و یاران باوفایش به نحو نوحه سرایی و روضه خوانی می پردازند. گاهی آنچه را مداحان به عنوان ذکر مصیبت در مجالس ارائه می دهند، از منابعی غیر معتبر نقل می شود و همین امر باعث آشفتگی و خدشه دار شدن مسئله مهم عاشورا می شود، لذا به جهت حفظ گزارش های صحیح عاشورا و اشاعه آن ها و تأکید بر بهره گیری از متون و منابع قابل اعتماد تاریخی در این عرصه و جلوگیری از این آشفتگی و خدشه دار شدن نقل های مرتبط با قیام و شهادت امام حسین7، این مقاله درصدد بررسی و نقد روضه حضرت قاسم بن الحسن که دو تن از مداحان معروف و مشهور ایرانی در ماه محرم الحرام سال 1441 هجری قمری (مطابق با محرم سال 1398 شمسی) اجرا کرده اند، با روش تطبیق آن ها با منابع مهم تاریخی است. این پژوهش به دنبال تطبیق این روضه ها با آنچه در کتب معتبر آمده است، می باشد تا میزان صحت وسقم آن ها را بررسی نماید. ملاک انتخاب مداحان در این مقاله به دلیل شهرت آنان در بین مردم و مطرح شدن در رسانه ملی است.
بررسی حاکمیت هخامنشی ها در باختر و نواحی آن با استناد به منابع کتبی
منبع:
پژوهش ملل اردیبهشت ۱۴۰۰ شماره ۶۴
97-113
یکی از مهمترین مسأله در تاریخ افغانستان قدیم چگونگی حضور پررونق امپراطوری هخامنشی در باختر و نواحی آن می-باشد، در نزد مورخان هنوز به صورت روشن تر این موضوع توضیح نشده است. از سوی دیگر، در این اواخر یافته های باستان شناسان نیز مسأله را به صورت دقیق به اثبات نرساندند، در همه حال در جریان مطالعات و تحقیقات خویش و گاهی هم در زمان تدریس به این پرسش روبرو می شدم که آیا هخامنشیان در باختر و نواحی آن حاکمیت داشتند؟ و حضور آنان چگونه بوده است؟ از همین رو، این مقاله در جستجو آن است تا نشان دهد که نسبت به مطالعات منابع تاریخی حاکمیت هخامنشیان و توجه آنان به باختر زمین تا چه حد برایشان اهمیت داشته است. اهداف نهفته در این مقاله نشان دهنده روابط میان امپراتوری هخامنشی و باختر می باشد. در نتجیه مشخص گردید که باختر و نواحی آن جزئی از قلمرو هخامنشی بوده و در طول دوران حکومت هخامنشی چندین بار این محل به دست حاکمان آن امپراتوری فتح شده است.
شناسایی و نقد منابع تاریخی و نقش آن در آموزش تاریخ مطالعه موردی: تاریخ یمینی
منبع:
پژوهش در آموزش مطالعات اجتماعی دوره اول پاییز ۱۳۹۸ شماره ۱
101 - 126
حوزه های تخصصی:
معلم تاریخ برای تدریس اثر بخش و توفیق در رسیدن به اهداف آموزشی به ابزارها و روش های مختلف نیاز دارد. یکی از مهم ترین ابزارهای معلم تاریخ در آموزش، منابع تاریخی است. منابع تاریخی به معلم کمک می کند تا درک بهتری از تاریخ در فراگیران شکل گیرد. کتاب تاریخ یمینی و همچنین ترجمه آن یکی از کهن ترین متون تاریخی به ویژه در مورد تاریخ وزرا، احوال دولت سامانی، دوران ابتدایی غزنویان و دیگر حکومت های معاصر آن است. به سبب اهمیت اطلاعات، این کتاب همواره به عنوان یکی از منابع مهم تاریخ ایران در قرون چهارم و پنجم هجری مورد توجه مورخان بوده است.در این پژوهش تلاش شده است که با روش تاریخی و مطالعه مروری و با هدف تبیین جایگاه کتاب تاریخ یمینی در میان منابع تاریخی ایران، آن را مورد بررسی و موشکافی قرار داده، جایگاه این کتاب در میان منابع معاصرش و همچنین اهمیت آن در تاریخ نگاری دوران بعد مشخص شود.
استفاده از شعر به مثابه منبع تاریخی؛ بررسی مقایسه ای تاریخ نگاری روادیان آذربایجان در دیوان قطران تبریزی و منابع تاریخی اسلامی(مقاله علمی وزارت علوم)
حوزه های تخصصی:
پژوهش حاضر با بررسی مقایسه ای نحوه روایت تاریخ روادیان در منابع تاریخی و دیوان قطران تبریزی ، شاعر دربارِ شماری از فرمانروایان این سلسله، به بررسی تطبیقی این روایت ها در یک دوره تاریخی مشخص می پردازد. مسئله اصلی این پژوهش، نشان دادن اهمیت روایت شاعرانه قطران برای تکمیل، توسعه و تصحیح گزارش های منابع تاریخی از دوره روادیان است. با توجه به دوری آذربایجان از مرکز خلافت عباسی و استقلال نسبی روادیان از آل بویه و سلجوقیان، روایت منابع تاریخی از آن ها کوتاه، مقطعی و فاقد پیوستگی زمانی و مکانی است. افزون بر آن، این روایت از حوزه سیاسی و نظامی فراتر نمی رود و تنها مقاطعی را در بر می گیرد که بخشی از وقایع روادیان به عباسیان، آل بویه و سلجوقیان پیوند می یابد. برخلاف روایت منابع تاریخی، قطران تبریزی گزارشی از روادیان ارائه می دهد که دارای پیوستگی زمانی در حدود نیم قرن است. همچنین در گزارش او شخصیت های بیشتری از این سلسله گنجانده شده اند که در منابع تاریخی وجود ندارند. روایت قطران به تبار و طایفه روادیان اشاره نمی کند، اما به بخشی از تاریخ فکری، فرهنگی و اجتماعی آذربایجان در دوره روادیان می پردازد که در روایت منابع تاریخی وجود ندارد و حلقه مفقوده آن دوران محسوب می شود. روایت قطران از تاریخ روادیان هرچند در بخش هایی با گزارش منابع تاریخی مشابه و مؤید آن هاست، اما بخش اعظم آن به چالش کشیدن روایت منابع تاریخی و نشان دادن کاستی های آن است. این روایت معاصر و مستقیم تا حدودی می تواند امکان راستی آزمایی روایت منابع تاریخی را فراهم کند که عمدتاً با فاصله زمانی و مکانی زیادی از آن دوره نوشته شده اند. بررسی مقایسه ای روایت دیوان قطران تبریزی و منابع تاریخی نشان می دهد که ادبیات و به ویژه شعر شاعران معاصر فرمانروایان می تواند به عنوان یک منبع مستقل و دست اول در پژوهش های تاریخی به کار گرفته شود و بخشی از کاستی ها و خلأهای موجود در روایت منابع تاریخی را پر کند. از این زاویه، شاعران، هویت مستقلی از مورخان دارند و گزارش آن ها از وقایع تاریخی هم ویژگی های خاص خود را دارد، اما در تفسیری وسیع تر از تاریخ، می توان آنان را هم در زمره مورخان قرار داد و اشعارشان را نیز همچون روایتی منظوم از تاریخ در کنار روایت منابع تاریخی بررسی کرد.
سنجش داده های تاریخی قرن هشتم هجری در دیوان حافظ شیرازی با منابع تاریخی(مقاله علمی وزارت علوم)
حوزه های تخصصی:
پدیده ها و رویدادهای اجتماعی و تاریخی در هر دوره اگر موضوعیّت داشته باشند دامنه ی آن به متون ادبی آن دوره نیز کشانیده می شود. دیوان حافظ شیرازی نمونه بارزی از نزدیکیادبیات با برخی از مسائل تاریخی و اجتماعی عصر وی، می باشد. شناخت داده های تاریخی موجود در دیوان حافظ؛ افزون بر شناخت بیشتر شعر و روزگار او، می تواند میزان همپوشی و قرابت داده های تاریخی دیوان حافظ را با منابع تاریخی این دوره روشن نماید. از این رو این جستار با روشی توصیفی تحلیلی و استعانت ممکن از نظریه ساختارگرایانه تکوینی گلدمن، به دنبال پاسخ گویی به این سؤالات است که داده های تاریخی قرن هشتم در دیوان حافظ چه نسبتی با منابع تاریخی این دوره داشته و حافظ در وارد نمودن آن در دیوانش به چه میزان توفیق یافته است؟ یافته ها بیانگر آن است که حافظ با آگاهی، تاریخ نگری و تحلیل بالایی که از مسائل تاریخی و اجتماعی داشته،برخی از مضامین و رویدادهای اجتماعی وتاریخی عصر خود را، به شکلی موجز و با مکانیزم های ادبی در شعرش وارد نموده است. به طوری که یکی از رازهای جاودانگی و هنری دیوان وی، ارائه تحلیل های دقیق، ظریف و تیزبینانه، در مواجهه با وقایع و پدیده های تاریخی و اجتماعیروزگارشاست. قرابت و همپوشی برخی از داده های تاریخی و اجتماعی شعر حافظ با وقایع و منابع تاریخی زمانه وی، به گونه ایست که محققان می توانند به مثابه فکتی تاریخی از آن، در امر تاریخ نگاری، بهره مند شوند.
گونه شناسی گفتمان های عاشورا و سیر تحول آن ها بر پایه منابع حدیثی- تاریخی شیعه(مقاله علمی وزارت علوم)
حوزه های تخصصی:
نهضت عاشورا یکی از حوادث سرنوشت ساز تاریخ صدر اسلام است که گفتمان کاوی متون مربوط به آن، می تواند مفاهیم کلیدی و محوری مکتب امامت را به جامعه بنمایاند. در این پژوهش تلاش شده به بررسی تاریخی گفتمان های باز تولیدشده از حادثه عاشورا در ده قرن نخست هجری پرداخته شود و بررسی گردد که مؤلفان کتاب های تاریخی و حدیثی پسین، عامدانه یا ناخودآگاه، کدام نقل را برگزیده و در آثار خود منعکس کرده اند؟ ضرورت این پژوهش بدین خاطر است که مخاطب را با فضای فکری حاکم بر جامعه آن روز و نیازها تا حدودی آشنا می کند. نتایج حاصل از بررسی ها نشان داد پنج گفتمان عمده، در شمار گفتمان های تولید شده در جریان نهضت عاشورا هستند که مؤلفان کتب تاریخی هر یک به فراخور شرایط، به بازتولید آن اقدام نموده اند. بیشترین گفتمانی که در ده قرن نخست مورد توجه بوده، گفتمان «دفاع از شخصیت حسین(ع) و قداست حرکت او» است. این گفتمان در وهله نخست با بیان حسب و نسب امام و ظهور عبارت «ابن بنت النبی»، در مرتبه بعد با بیان انگیزه ایشان که تنها یاری دین خدا و پیامبر(ص) بوده و در مرتبه آخر با بیان فضائل، سعی دارد حقانیت امام را اثبات نموده و قداست این حرکت را تبیین نماید. از دیگر گفتمان های مهم این دوره می توان به گفتمان «تشخیص مسیر با محوریت انگاره دنیا» و گفتمان «آزادگی و عزت خواهی» اشاره کرد که به طور مستمر و با استناد به نقل های مشهور در این دوره بازتاب قابل توجهی داشته اند.
کاربست روش تاریخی در پژوهش های روابط بین الملل(مقاله علمی وزارت علوم)
روش های تحقیق زیادی اعم از کمی و کیفی در رشته روابط بین الملل وجود دارد که دانشجویان از آن برای پژوهش های خود استفاده می کنند. یکی از روش های کیفی، روش پژوهش تاریخی یا تاریخ پژوهی است. روش تاریخی زمانی کاربرد دارد که پژوهشگر درصدد بررسی پدیده ای در گذشته است و هدف آن کشف واقعیات تاریخی و شرح رویدادهای حال است. تاریخ مهم ترین عنصر تاثیرگذار در برقراری و توسعه روابط کشورها است زیرا دولت ها بر اساس برداشت هایی که از کشورهای دیگر دارند روابط خود را در بستر زمان تنظیم می کنند ولی پژوهشگران روابط بین الملل یا به ندرت از این روش استفاده می کنند یا با روش درست کاربست آن آشنا نیستند. در این مقاله سعی می شود به این پرسش ها پاسخ داده شود که چگونه از روش تاریخی در پژوهش های روابط بین الملل استفاده کنیم؟ کاربرد روش تاریخی در روابط بین الملل چه مزایا و دستاوردهایی ایجاد می کند؟ چه کاربردهایی برای رشته روابط بین الملل دارد؟ و دلایل کم-توجهی به این روش پژوهش در رشته روابط بین الملل چیست؟ هدف مقاله این است که به تولید ادبیات مربوط به نحوه استفاده و کاربرد روش تاریخی در رشته روابط بین الملل بخصوص در پژوهش های مربوط به پایان نامه ها و رساله ها یاری رساند.
قزوین از پیش از اسلام تا معاصر بر اساس منابع تاریخی و مطالعات باستان شناسی(مقاله پژوهشی دانشگاه آزاد)
منبع:
پیام باستان شناس سال ۱۴ پاییز و زمستان ۱۴۰۱ شماره ۲۷
45 - 69
حوزه های تخصصی:
شهر در دوران اسلامی، به لحاظ ساختاری، تداوم شهرسازی عصر ساسانی بود و عناصر کالبدی آن اکثراً برگرفته از فرهنگ غنی اسلام و نشانگر تمدن اسلامی است. قزوین یکی از شهرهای دوران اسلامی است که هسته اولیه آن در زمان شاپور ساسانی شکل گرفته و به تدریج، توسعه و گسترش یافته است. این شهر، از نظر موقعیت خاص جغرافیایی، از دوران پیش از اسلام مورد توجه حکومت های مختلف بوده و قرارگیری آن در شاهراه های ارتباطی شرق به غرب و شمال به جنوب، بقای حیات اجتماعی، سیاسی و اقتصادی این شهر را تضمین کرده است. شناخت ویژگی های این گونه شهرها می تواند در به دست آوردن بینشی عمیق و گسترده از تاریخ اجتماعی و سیاسی ایران در دوران اسلامی مفید باشد. مورخان دوران اسلامی از جنبه های گوناگون شهر قزوین را مورد بررسی قرار داده اند. در این نوشتار سعی شده است تا خصوصیات بافت شهری قزوین از دیدگاه تاریخی و پژوهش های باستان شناسی و همچنین، راه های مواصلاتی این شهر با مناطق همجوار بر اساس منابع مکتوب مطالعه شود. پرسش اصلی این است که اطلاعات تاریخی تا چه اندازه با ویژگی های این شهر مطابقت دارند. نتایجِ حاصل از بررسی ها و نیز بازدید میدانی از شهر نشان می دهد که بافت شهری قزوین تا حد زیادی منطبق با منابع تاریخی است. بررسی های میدانی و مطالعات انجام شده و نیز تطبیق آن ها با پژوهش های باستان شناسی نشان داد که شهر در دوران متأخر اسلامی تغییرات زیادی داشته به گونه ای که در دوران قاجار و نیز پهلوی بافت شهری گسترش یافته و بناهای مدرنی در شهر ساخته شده است.