مطالب مرتبط با کلیدواژه

شهید ثانی


۱.

کاربرد قرآن در روش اجتهادی شهید ثانی(ره)(مقاله پژوهشی حوزه)

نویسنده:
منبع: پژوهشهای قرآنی ۱۳۸۸ شماره ۵۸ ویژه نامه قرآن و شهیدین

کلیدواژه‌ها: علوم قرآن حقیقت و مجاز حکم شرعی قرآن و اجتهاد شهید ثانی قرآن و مفاهیم قرآن و عموم خصوص سفرهای علمی شهید ثانی قرآن آموزی شهید ثانی قرآن و دانش اصولی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۶۷۴۴
این نوشتار کارکرد قرآن در اجتهاد شهید ثانی را به بررسی نشسته است نویسنده در آغاز به سه موضوع قرآن آموزی، قرآن پژوهی و تفسیر آموزی و آثار قرآنی بر جای مانده از شهید پرداخته و آنگاه به تبیین دیدگاه شهید ثانی در منزلت و کارکرد قرآن در اجتهاد اشاره کرده است ارائة نمونه‌های عینی از کاربرد قرآن در مبادی اجتهاد و دانش و اصول نیز استنباط احکام فقهی بر اساس شالودة آیات قرآنی سازوارة اصلی این پژوهش را سامان بخشیده است.
۲.

جایگاه اسباب نزول در مسالک الافهام(مقاله پژوهشی حوزه)

نویسنده:
منبع: پژوهشهای قرآنی ۱۳۸۸ شماره ۵۸ ویژه نامه قرآن و شهیدین

کلیدواژه‌ها: فقه روایت اسباب نزول شهید ثانی مسالک الافهام

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۲۸۴
شهید ثانی در مسالک الافهام به طور مستقل به علم اسباب نزول نپرداخته اما در مواردی از سبب نزول‌های ذکر شده درباره آیات بهره گرفته؛ گاهی در خلال برداشت های خود به آنها توجه کرده و گاه در نقل و نقد نظرات دیگران به این اسباب اشاره می کند. در مجموع می توان گفت که شهیدثانی اسباب نزول را به عنوان ابزاری در تفسیر و برداشت از آیات پذیرفته است.
۳.

تحول های دینی عصر صفویه و نقش عالمان عاملی (مطالعهٔ موردی محقق کرکی و شهید ثانی)(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: جستارهای تاریخی سال اول پاییز و زمستان ۱۳۸۹ شماره ۲

کلیدواژه‌ها: صفویه نماز جمعه تشیع شهید ثانی جبل عامل محقق کرکی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۵۵۷ تعداد دانلود : ۱۳۶۸
پیش از این، تحول های دینی عصر صفویه و اهمیت مهاجرت فقیهان عاملی از جنبه هایی بررسی شده است، هرچند اختلاف نظرهای جدی دربارهٔ اهمیت و تأثیر مهاجرت فقیهان عاملی به ایران در عصر صفویه وجود دارد. در این نوشتار اهمیت و تأثیر مهاجرت فقیهان عاملی از زاویهٔ نقش آنها در تحول در گفتمان های دینی عصر صفویه، با تکیه بر آرای محقق کرکی و شهید ثانی بار دیگر ارزیابی شده است. همچنین ادعا شده که عالمان عاملی نقش مهمی در تحول گفتمان حاکم بر مراکز علمی ایران از نگاه فلسفی به فقهی داشته اند.
۴.

شهید ثانی، رجالی بزرگ شیعه(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: حدیث پژوهی سال چهارم بهار و تابستان ۱۳۹۱ شماره ۷

کلیدواژه‌ها: روش شناسی نقد رجال شهید ثانی قول جارح

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۱۴۱ تعداد دانلود : ۵۶۷
زین الدین بن علی عاملی(م 965) معروف به شهید ثانی از رجالیان بزرگ شیعه در دوره متأخر است. آرای رجالی این دانشمند را می توان در تعلیقات ارزشمند او بر کتاب خلاصه الاقوال علامه حلی جست وجو کرد. وی از پژوهشگران برجسته اخبار، و در دو عرصه رجال و حدیث صاحب نظر بوده است. در بررسی حال راویان، استقلال رأی عالمانه شهید ثانی مشهود است. شهید ثانی از ناقدان برجسته رجال است که با احتیاط و دقت نظر، روایات و راویان را مورد بررسی قرار داده است. ایشان گاه جنبه های جرح و ضعف راویان را بر تعدیل و تقویت آنان مقدم دانسته است. سندمحوری، سخت-گیری در توثیق راویان و کم توجهی به قرائن صحت حدیث، نمونه هایی از این مواضع سخت گیرانه است؛ البته در تعدیل این دیدگاه نباید از اندیشه هایی همانند توجه به وثاقت اصحاب اجماع و نیز مشایخ اجازه و یا عدم اشتراط ایمان و ضبط غفلت کرد. به هر حال، در نظر داشتن همه جنبه های فکری این رجالی بزرگ ما را به داوری منصفانه در این باره رهنمون می سازد.
۵.

تأملی در مصادیق مشتبه حد و تعزیر با تحلیلی بر سخنان شهید ثانی در مسالک(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: پژوهش های فقهی دوره یازدهم تابستان ۱۳۹۴ شماره ۲

کلیدواژه‌ها: تعزیر حد شهید ثانی حکم ارفاقی مسالک مصادیق مشتبه حد و تعزیر

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۲۸۸ تعداد دانلود : ۵۱۱
مجازات برخی از گناهان همچون مجازات مرد روزه داری که در روز ماه مبارک رمضان با همسرش مجامعت کند، مردد بین حد و تعزیر است؛ زیرا از طرفی این دسته از مجازات ها مقدرند و از طرف دیگر به نظر بسیاری از فقها تعزیر است. با توجه به اینکه تعیین مجازات این دسته از گناهان به عنوان حد یا تعزیر، ثمرات شایان توجهی همچون عدم جواز شفاعت در حدود، عدم یمین و عدم کفالت در حدود و بسیاری دیگر از احکام اختصاصی باب حدود و تعزیرات، خواهد داشت، باید مشخص شود که آیا مجازات های مذکور حد در نظر گرفته می شوند یا تعزیر؟ نگارندگان پس از بررسی تفصیلی ماهیت هر یک از حد و تعزیر، در نهایت به این نتیجه رسیده اند که مجازات های مزبور با توجه به روایات زیادی که بیان کننده تقابل بین ماهیت حد و تعزیرند و حد را مختص به مجازات های مقدر و تعزیر را اختصاص به مجازات های غیرمقدر می دانند، به مجازات های حدی منصرف است. منتها با در نظر گرفتن اعتقاد بسیاری از فقها در تعزیری بودن این دسته از مجازات ها، در صورتی که درباره حد یا تعزیری بودن مجازات های مذکور شک به وجود آید، به نظر می رسد با توجه به ابتنای مجازات ها بر تخفیف و مسامحه و احترام خون مسلمان، می توان گفت که در هر مورد حکم ارفاقی اختصاصی هر یک از حد و تعزیر جاری می شود.
۶.

رویکرد باطنی شهید ثانی به شریعت(مقاله پژوهشی حوزه)

نویسنده:
منبع: نقد و نظر سال بیست و سوم تابستان ۱۳۹۷ شماره ۲ (پیاپی ۹۰) 31 - 50

کلیدواژه‌ها: شهید ثانی باطن شریعت طریقت حقیقت قلب

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۵۴۴ تعداد دانلود : ۴۱۲
فهم باطنی از شریعت در میان عالمان شیعی با فراز و فرودهایی در طول تاریخ همراه بوده است. اگرچه کمتر عالم شیعی می توان یافت که منکر باطن برای دین باشد، نبود توجه کافی به باطن شریعت نوعی ظاهرگرایی افراطی و خشک ضد عرفانی را در میان عالمان شیعی می نمایاند. در این میان، نگاه باطنی شهید ثانی هم سو با رویکرد رایج در میان عارفان مسلمان است. از نگاه وی، اصالت دادن به باطن و تبعی دانستن ظاهر بر اهمیت بُعد باطنی دین می افزاید. بنابر این رویکرد، عالمان رسمی محتاج عالمان حقیقی ای هستند که بر علوم حقیقی اشراف دارند و جایگاه ایشان بسیار برتر از عالمان ظاهری است. به باور شهید ثانی، در میان اعضا و اعمال انسان نیز، قلب و اعمال مربوط به آن اصل و مقصد دین است. وی در مقام فقیهی بنام افزون بر توجه به علوم ظاهری همچون فقه و انجام دادن عبادت ها و فهم قرآن، بدون انکار ظواهر و کاستن از اهمیت آن، همواره جانب باطنِ حقیقت را به عنوان امر اصیل رعایت کرده است. از رهگذر توجه به رویکرد باطنی عالمان و فقیهان بنام امامیه، می توان از خطر ظاهر گرایی که در میان برخی از عالمان اهل سنت و حتی عالمان شیعی درحال رواج است دور ماند.
۷.

بررسی تحلیلی ویژگی های معلم در اسناد آموزش وپرورش کشور و نقد آن با استفاده از دیدگاه شهید ثانی(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: پژوهش در مسائل تعلیم و تربیت اسلامی سال بیست و هفتم تابستان ۱۳۹۸ شماره ۴۳ 77 - 95

کلیدواژه‌ها: اسناد آموزش وپرورش معلم شاگرد شهید ثانی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۳۸۶ تعداد دانلود : ۷۲۷
هدف از این پژوهش، تبیین ویژگی های  معلم در اسناد آموزش وپرورش کشور و نقد آن با استفاده از آراء شهید ثانی بوده است. روش های مورداستفاده در پژوهش حاضر شامل تحلیل اسناد و انتقادی بوده است. براین اساس، ابتدا با تحلیل اسناد مهم آموزش وپرورش کشور، ویژگی های معلم استخراج و صورت بندی شده است. سپس با تحلیل آثار شهید ثانی (به خصوص کتاب منیه المرید) این ویژگی ها در آراء و اندیشه های ایشان بررسی و استخراج شد. درنهایت، با معیار قراردادن دیدگاه های شهید ویژگی های معلم در اسناد مورد نقد قرار گرفته است. یافته های تحقیق نشان می دهد که برخی از ویژگی های معلم در اسناد و آراء شهید با یکدیگر هماهنگی و همخوانی دارند، برخی از ویژگی های موردنظر شهید در اسناد نیامده و مورد توجه قرار نگرفته اند و بالاخره برخی از ویژگی ها هم در اسناد وجود دارند که در آراء شهید دیده نشده اند. باتوجه به عملیاتی شدن سند تحول بنیادین آموزش وپرورش و تأسیس دانشگاه فرهنگیان در کشور استفاده از دیدگاه شهید ثانی درخصوص معلم و شاگرد می تواند معلم را به مسئله اول  نظام تربیتی کشور برگرداند.
۸.

قواعد القواعد فی شرح القواعد

نویسنده:
منبع: آینه پژوهش سال ۲۲ مرداد و شهریور ۱۳۹۰ شماره ۳ (پیاپی ۱۲۹) 61 - 66

کلیدواژه‌ها: فوائد القواعد فی شرح القواعد زین الدین علی بن احمد عاملی لبنانی شهید ثانی معرفی کتاب

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۴۰۴ تعداد دانلود : ۲۶۸
کتاب فوائد القواعد فی شرح القواعد اثر زین الدین بن علی بن احمد عاملی لبنانی معروف به شهید ثانی است.نویسنده در مقاله حاضر به معرفی این اثر هم ت گماشته است.در پی این هدف، نویسنده ابتدا مروری کوتاه بر زندگینامه مؤل ف دارد.سپس با بیان نام کتاب قواعد الاحکام اثر علامه حلی، به بیان مهم ترین شرح های قواعد از جمله فوائد القواعد میپردازد.در ادامه به صورت مبسوط کتاب فوائد القواعد را مورد مداقه قرار داده است و با بیان مصادر و آثار متأثر از فوائد، شیوه شرح کتاب و چاپ و نشر این کتاب برای نخستین بار، مقاله خویش را به پایان م یرساند
۹.

ردپای ترکیبات در فقه شیعی(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: تاریخ علم دوره ۱۲ بهار و تابستان۱۳۹۳ شماره ۱ (پیاپی ۱۶) 73 - 94
تعداد بازدید : ۲۴۱ تعداد دانلود : ۲۲۶
شهید اول یکی از فقهای بزرگ قرن هشتم هجری قمری است که آثار او هنوز به عنوان کتاب درسی در حوزه های علمیه تدریس می شود. وی در کتاب غایه المراد در ضمن مبحث نماز قضاء به یکی از مباحث ریاضیات گسسته اشاره می کند. در نماز قضا به فتوای برخی فقها باید ترتیب را رعایت کرد و اگر چند نماز از مکلف فوت شده باشد او موظف است که نمازها را به همان ترتیبی که از او فوت شده قضا نماید. حال اگر ترتیب نماز ها را فراموش کرده باشد به فتوای برخی فقها باید آن قدر نماز بخواند که اطمینان یابد که ترتیب را رعایت کرده است. این فقیه عالی قدر برای حل این مسأله فقهی روشی را بیان می کند که کار مقلدان برخی از مراجع گذشته را راحت تر نماید. شهید ثانی که شارح یکی از آثار شهید اول(اللمعه الدمشقیه) است، با توضیحات کافی از تابعی که امروز به نام فاکتوریل موسوم است می گوید و جای شکی باقی نمی گذارد که مفهوم این تابع را به خوبی درک کرده است. ما در این مقاله علاوه بر اقوال شهید اول به تحقیق درباره اقوال موجود در این مسأله و راه حل های ارائه شده توسط برخی فقها نیز پرداخته ایم.
۱۰.

آداب معلّمی در حین تدریس از دیدگاه شهید ثانی

نویسنده:
منبع: پژوهش در آموزش معارف و تربیت اسلامی دوره دوم زمستان ۱۴۰۰ شماره ۱ 101 - 118

کلیدواژه‌ها: شهید ثانی اخلاق معلم کلاس درس سبک تدریس آداب معلمی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۳۸۳ تعداد دانلود : ۱۷۲
هدف پژوهش حاضر ترسیم آداب معلّمی در حین تدریس از دیدگاه شهید ثانی است. روش پژوهش توصیفی - تحلیلی بوده و یافته ها نشان می دهد شهید ثانی گرچه شخصیتی دینی و اسلامی است، ولی در ترسیم آداب معلّمی در هنگامه تدریس، صرفاً به بیان نکات اخلاقی و وظایف دینی معلّم بسنده نکرده و بسیاری از فنون تدریس و تجربیات معلّمی را نیز تبیین کرده اند. ازجمله مهم ترین آداب معلّم در کلاس درس می توان به این موارد اشاره کرد: آداب ظاهری مثل پوشش و آراستگی، آداب معنوی همچون انگیزه الهی برای تدریس و ذکر و یاد خدا در کلاس درس و تقوی معلّمی، آداب اخلاقی مثل محبّت و احترام به شاگردان، رفق و مدارا و تفقّد و دلسوزی بر ایشان و شهامت معلّمی، آداب آموزشی مثل انتخاب درس مناسب، روش تدریس، اعتدال در تدریس و ایجاد شوق و رغبت نسبت به تحصیل، آداب کلاس داری مثل زمان و مکان کلاس و مدیریت اخلاقی شاگردان، انتخاب نماینده و جانشین و نکات خاتمه کلاس.
۱۱.

بازشناسی مؤلفه های شاگردپروری در تربیت اسلامی با تکیه بر سلوک معلمی شهید ثانی و فیض کاشانی(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: راهبردهای نوین تربیت معلمان سال ۸ پاییز و زمستان ۱۴۰۲ شماره ۱۶ 332 - 307

کلیدواژه‌ها: تربیت اسلامی سلوک معلمی شاگردپروری شهید ثانی فیض کاشانی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۱۹ تعداد دانلود : ۱۲۱
اندیشمندان اسلامی با سودبردن از دو منبع مهم و غنی اسلامی یعنی قرآن و سنت، اندیشه های تربیتی خود را ارائه نموده اند. از این رو پژوهش حاضر با تمرکز بر آراء تربیتی و سلوک معلمی شهید ثانی و فیض کاشانی به عنوان دو اندیشمند بزرگ اسلامی به دنبال بازشناسی مؤلفه های شاگردپروری در نظر ایشان می باشد. در این پژوهش کیفی از روش تحلیل مضمون استفاده شد. به این صورت که دو کتاب منیه المرید تالیف شهید ثانی و کتاب المحجه البیضاء تالیف فیض کاشانی که در حوزه تربیت و اخلاق می باشند و در آن ها به آداب متقابل شاگرد و استاد پرداخته شده است با روش نمونه گیری هدفمند انتخاب و مورد بررسی قرار گرفت. در اسناد بررسی شده 21 مضمون فراگیر شناسایی شد که در قالب دو مضمون سازمان دهنده سلوک اخلاقی (11 مضمون) و سلوک علمی (10 مضمون) دسته بندی شده و درنهایت همه مضامین ذیل مضمون فراگیر شاگردپروری قرار گرفته شد. یافته های پژوهش نشان داد که از میان مضامین احصا شده، 9 مضمون؛ مهربانی و خیرخواهی، عفت نفس و خلوص نیت، رعایت انصاف و احترام، رضای خداوند، تواضع و فروتنی، ممانعت تلویحی، توجه به فهم و استعداد، آموزش تدریجی و رتبه بندی مطالب و همراهی علم و عمل از غنای بیشتری برخوردار بوده و در آثار بررسی شده حضور پرمایه ای داشته اند و مهم ترین مؤلفه های شاگردپروری از منظر شهید ثانی و فیض کاشانی به حساب می آیند. درنتیجه اندیشمندان اسلامی نظیر شهید ثانی و فیض کاشانی به اهمیت و نقش معلم واقف بوده و ضمن توجه به مؤلفه های معلم شاگردپرور، بخشی از آثار خود را به شرح این مهم اختصاص داده اند.