سلوک معلمی

اندیشمندان اسلامی با سودبردن از دو منبع مهم و غنی اسلامی یعنی قرآن و سنت، اندیشه های تربیتی خود را ارائه نموده اند. از این رو پژوهش حاضر با تمرکز بر آراء تربیتی و سلوک معلمی شهید ثانی و فیض کاشانی به عنوان دو اندیشمند بزرگ اسلامی به دنبال بازشناسی مؤلفه های شاگردپروری در نظر ایشان می باشد. در این پژوهش کیفی از روش تحلیل مضمون استفاده شد. به این صورت که دو کتاب منیه المرید تالیف شهید ثانی و کتاب المحجه البیضاء تالیف فیض کاشانی که در حوزه تربیت و اخلاق می باشند و در آن ها به آداب متقابل شاگرد و استاد پرداخته شده است با روش نمونه گیری هدفمند انتخاب و مورد بررسی قرار گرفت. در اسناد بررسی شده 21 مضمون فراگیر شناسایی شد که در قالب دو مضمون سازمان دهنده سلوک اخلاقی (11 مضمون) و سلوک علمی (10 مضمون) دسته بندی شده و درنهایت همه مضامین ذیل مضمون فراگیر شاگردپروری قرار گرفته شد. یافته های پژوهش نشان داد که از میان مضامین احصا شده، 9 مضمون؛ مهربانی و خیرخواهی، عفت نفس و خلوص نیت، رعایت انصاف و احترام، رضای خداوند، تواضع و فروتنی، ممانعت تلویحی، توجه به فهم و استعداد، آموزش تدریجی و رتبه بندی مطالب و همراهی علم و عمل از غنای بیشتری برخوردار بوده و در آثار بررسی شده حضور پرمایه ای داشته اند و مهم ترین مؤلفه های شاگردپروری از منظر شهید ثانی و فیض کاشانی به حساب می آیند. درنتیجه اندیشمندان اسلامی نظیر شهید ثانی و فیض کاشانی به اهمیت و نقش معلم واقف بوده و ضمن توجه به مؤلفه های معلم شاگردپرور، بخشی از آثار خود را به شرح این مهم اختصاص داده اند.