مطالب مرتبط با کلیدواژه

گروه های تکفیری


۱.

نحوه و چگونگی پیدایش و شکل گیری گروه های تروریستی ( بررسی موردی دولت اسلامی عراق و شام)

نویسنده:

کلیدواژه‌ها: تروریست داعش گروه های تکفیری

حوزه های تخصصی:
  1. حوزه‌های تخصصی علوم سیاسی اصول روابط بین الملل مفاهیم پایه ای روابط بین الملل تروریسم
  2. حوزه‌های تخصصی علوم سیاسی مطالعات منطقه ای منطقه خاورمیانه
تعداد بازدید : ۶۷۹۸ تعداد دانلود : ۲۴۳۰۱
پژوهش حاضر تحت عنوان« نحوه و چگونگی پیدایش و شکل گیری گروه های تروریستی داعش» می باشد که به بررسی چگونگی گروه تروریستی مذکور که در حال حاضر فعال ترین و تندرو ترین گروه تکفیری به شمار می رود، می پردازد. چرا که امروزه یکی از عمده ترین مسائلی که صلح و امنیت بین المللی را تهدید می کند، مسئله تروریسم است. تروریسم پدیده ای است که تفاوتی بین افراد نظامی و غیر نظامی قائل نمی شود بلکه اکثر اوقات با استفاده از کشتار غیر نظامیان می خواهد به اهداف سیاسی و ناعادلانه خود دست یابد. هدف مقاله حاضر بررسی چرایی و چگونگی شکل گیری گروه تروریستی دولت اسلامی عراق و شام می باشد و سوال مقاله حاضر چرایی و چگونگی ظهور این گروهک تروریستی می باشد که به روش توصیفی – تحلیلی به بررسی این فرضیه می پردازد که گروهک تروریستی داعش محصول اندیشه های تکفیری است که در پی منازعات فرقه ای هدایت شده بازیگران منطقه ای شکل گرفته است. این پژوهش با بهره گیری از اسناد معتبر بر این نتیجه است که گروهک تروریستی داعش محصول منازعات فکری و اندیشه های گروه های تکفیری منطقه و بازی قدرت منطقه ای است که با هدایت بازیگران سیاسی تأثیر گذار در حال شکل گیری و بحران سازی در عراق و منطقه است.
۲.

راهبرد سیاست خارجی ج. ا. ایران در مقابله با گروه های تکفیری یمن، عراق و سوریه

نویسنده:
تعداد بازدید : ۸۰۲ تعداد دانلود : ۵۵۶
از مهمترین تحولات در منطقه خاورمیانه در سا ل های اخیر که تأثیراتی نیز برای جمهوری اسلامی ایران داشته است شکل گیری گروه های تکفیری یا تروریستی می باشد که ضمن تاثیر بر مبانی امنیتی آنها، امنیت ج. ا. ایران را در ابعاد مختلف آن مورد تهدید قرار داده اند. لذا این پژوهش بر آن است تا به این پرسش پاسخ دهد که: راهبردهای سیاست خارجی و امنیتی جمهوری اسلامی ایران در قبال گروه های تکفیری در سوریه، عراق و یمن چگونه بوده است؟ روش تحقیق در این پژوهش از نوع توصیفی- تحلیلی بوده و مکتب کپنهاگ بعنوان مکتب امنیتی که امنیت را بطور موسع و فراتر از امنیت نظامی و در ابعاد اجتماعی، سیاسی و اقتصادی آن مورد توجه قرار می دهد، بعنوان چارچوب نظری این انتخاب گردیده است. فرضیه این پژوهش گویای آن است که جمهوری اسلامی ایران در برابر تهدیدات امنیتی گسترده گروه های تکفیری راهبردها و راهکارهای داخلی، شامل پدافند غیرعامل؛ منطقه ای و بین المللی شامل شکل دهی و تقویت اتحادها و ائتلافات منطقه ای، تنش زدایی و تلاش در باز نمودن مسیرهای دموکراتیک و سهیم نمودن گروه های مختلف در عرصه قدرت را مورد توجه قرار داده است.
۳.

آینده پژوهی گروههای تکفیری و تاثیر آنها بر منازعات منطقه ای در غرب آسیا(مقاله علمی وزارت علوم)

کلیدواژه‌ها: آینده پژوهی سناریو نویسی منطقه غرب آسیا پسا داعش گروه های تکفیری

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۶۲۸ تعداد دانلود : ۴۳۱
ظهور گروه های تکفیری سلفی بعنوان بازیگرانی غیر رسمی،بر ابهام در آینده منطقه غرب اسیا و شکل منازعات آن افزوده است. سئوالات و ابهامات فراوانی پیرامون چشم انداز وضعیت منطقه غرب اسیا در پرتو وجود گروه های تکفیری تروریستی و آینده منازعات و بحران های این منطقه در هنگامه خارج شدن این گروه ها از صحنه معادلات قابل طرح است. در پژوهش صورت گرفته، با بهره گیری از تکنیک های آینده پژوهی، شامل روند پژوهی (تحلیل کیفی روند)، تجزیه و تحلیل پیشران ها، به عنوان نیروهای تغییر ساز و از طریق برهم کنش روندها و پیشران ها، به خلق سناریوها (مطلوب، محتمل و ممکن) پرداخته شده است. سناریوهای استخراج شده عبارتند از: الف) س ناریو های مطل وب: 1-سناریوی مطلوب اول: ن ابودی کامل گروه های تکفیری و شکل گیری حکومت های دموکراتیک در کشورهای درگیر منازعه بر اساس مدل تقسیم قدرت؛ 2- سناریوی مطلوب دوم: سرکوب موقتی گروه ه ای تکفیری و حاکم شدن مدل حکومتی جمهوری اسلامی عربی (ماندن بشار اسد در مسند ریاست جمهوری) ب) سناریوهای محتمل: 1- سناریوی محتمل اول: خارج شدن گروه های تکفیری از داعیه داری تشکیل حکومت؛ اما تقسیم داخلی قدرت در بین قومیت ها و مذاهب؛2-سناریوی محتمل دوم: تجزیه سوریه، عراق، لیبی و سایر کشورهای درگیر بحران و شکل گیری بازیگران جدید در صحنه معادلات منطقه (تشکیل دولت کردستان در سطح منطقه)؛ ج) سناریوی ممکن: پیشروی نیروهای تکفیری مدعی حکومت اسلامی و تسخیر سرزمین های بیشتر.
۴.

گروه های تکفیری و امنیت ملی جمهوری اسلامی ایران(مقاله علمی وزارت علوم)

کلیدواژه‌ها: گروه های تکفیری القاعده جبهه النصره سوریه امنیت ملی جمهوری اسلامی ایران

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۸۲۲ تعداد دانلود : ۵۷۰
زمینه و هدف: جبهه النصره - شاخه القاعده در میدان عملیاتی سوریه - در طول سال های 2011 تا 2016، به دلیل توانایی های نظامی و مالی، تجهیزات برتر، سازماندهی و شیوه های فرماندهی و کنترل، منابع مالی مستمر، و تعهد ایدئولوژیک عمیقی که اعضایش دارند، خود را ضمن متمایز ساختن از بقیه گروه های معارض در سوریه، برجسته و به عنوان مهمترین سازمان سلفی-تکفیری در سوریه، معرفی نمود. از این رو، هدف این این مقاله آشنایی با خاستگاه، اهداف، استراتژی و تاکتیک های جبهه النصره در سوریه است و از این رهگذر، می کوشد تا تأثیر عملکرد این جبهه را بر امنیت ملی جمهوری اسلامی ایران بررسی نماید. روش شناسی: این تحقیق با رویکردی کیفی و ضمن اتخاذ روشی توصیفی-تحلیلی، به دنبال پاسخ گویی به سوالات تحقیق است. روش گردآوری داده ها در این تحقیق، کتابخانه ای بوده و با استفاده از ابزار فیش نویسی انجام شده است. جامعه آماری تحقیق عبارت از؛ کلیه اسناد، مدارک و مستندات در حوزه تحقیق است. یافته ها و نتیجه گیری: به نظر می رسد جبهه النصره با اتخاذ سیاست های کلان در عرصه های اجتماعی، رسانه ای و عملیاتی، زمینه تبدیل شدن منازعه سوریه به یک منازعه بلندمدت را فراهم ساخته است. هر چند با پیروزی های بزرگ اخیر محور مقاومت، پایان موجودیت این گروه تروریستی نزدیک خواهد بود.
۵.

تحلیل عملکرد گروه های تکفیری در تضاد با هویت تمدنی مسلمانان(مقاله پژوهشی حوزه)

نویسنده:

کلیدواژه‌ها: گروه های تکفیری هویت تمدنی مکان های تاریخی هم گرایی جهان اسلام

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۴۵۵ تعداد دانلود : ۳۳۴
هویت تمدنی یکی از مهم ترین ابعاد هویتی است که با نگرشی عام و کلان همه افراد متعلق به یک دین را در بستری تاریخی و هویتی به یک دیگر متصل می کند. گروه های تکفیری افزون بر این که از جهت اعتقادی و امنیتی چالش های زیادی را برای جهان اسلام ایجاد نموده اند از جهت فرهنگی نیز در تضاد با هویت تمدنی قابل بررسی اند. این گروه ها از جهتی به تخریب مکان های مذهبی می پردازند و از جهت دیگر با ارائه قرائتی انحصارگرایانه از اسلام و طرد (تکفیر) دیگر گروه های اسلامی مانع از هم گرایی جهان اسلام می شوند، در حالیکه مکان های مذهبی تاریخی تاثیر زیادی در برقراری ارتباط همه مسلمانان در بستر هویتی دارند و همه آنها را در زمینه ای تاریخی به یک دیگر متصل می کنند. از سوی دیگر، لازمه برقراری تمدنی اصیل و پویا افزایش تعاملات و ارتباطات درونی است که گروه های تکفیری با اخلال در وحدت و هم گرایی جهان اسلام، مانع از تحقق آن می شوند.
۶.

روان شناسی اجتماعی پیدایش گروه های تکفیری در عراق(مقاله علمی وزارت علوم)

کلیدواژه‌ها: تحقیر گروه های تکفیری داعش خاورمیانه عراق

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۵۴۹ تعداد دانلود : ۴۲۴
در این مقاله تلاش شده است ظهور و گسترش پدیده تکفیر از منظر احساس تحقیر مورد بررسی قرار گیرد. موضوع تحقیر منجر به بروز هیجان جمعی و فردی است که در شرایط خاصی می تواند به کنش یا واکنش خشونت آمیز منتهی گردد. در جوامعی که تضادهای اجتماعی نابرابری های ناموجه، فشارها و تحقیرهای داخلی و خارجی در کنار شرایط استبداد و انسداد وجود داشته باشند. حس ناکامی و ناامیدی رشد می کند و در پی آن در بستر فضای اجتماعی گروه های رشد می کنند که از وضع موجود ناراضی و درتلاش برای تغییر آن می افتند. این تغییرات با توجه به متن خود آغشته به نفرت و خشونت هستند. در چارچوب عراق ایده هویت دهنده اسلام تکفیری است، ایده ای که رنگ زمینه خود را دارد و در مقابل هویت ملی قرار گرفته است. برپایه چارچوب نظری روان شناسی اجتماعی درصدد پاسخ به این سئوال هستیم که چگونه احساس تحقیر باعث ظهور و گسترش گروه های تکفیری در خاورمیانه بطور کلی و علی الخصوص در عراق شده است؟ گروه های تکفیر چگونه هویت خود را در تضاد با هویت ملی و بر پایه اسلام تعریف کرده اند.
۷.

ماهیت سیاسی جریان های تکفیریِ سوریه(مقاله علمی وزارت علوم)

تعداد بازدید : ۳۸۵ تعداد دانلود : ۱۷۸
آغاز اعتراض های سیاسی سال 2011 در سوریه، فرصت مناسبی برای ورود بازیگران سیاسی گوناگون به عرصه تحولات این کشور مهیا کرد. گروه های تکفیری هم با ورود به میدان سیاست سوریه، مسیر تحولات را به سمت مبارزه هایِ مسلحانه و خشونت آمیز سوق دادند و به یکی از مهم ترین بازیگران سیاسی تبدیل شدند. با توجه به کنش های سیاسی خشونت آمیز، گستره قدرت و فعالیت این گروه ها و هم چنین شناخت ماهیت این گروه ها به پرسشی مهم و ضروری تبدیل شده است. این مقاله که با روش کتابخانه ای و اسنادی و رویکرد توصیفی تحلیلی و با ابتنا بر نظریه شکاف های اجتماعی سیاسی و نظریه سطح تحلیل چندلایه ای کردل و ولف نگاشته شده، بر این فرضیه استوار است که جریان تکفیری سوریه ماهیتی چندوجهی دارد. از یک سو دارای خصیصه ای فرقه ای است که برآمده از شکاف های تاریخی مذهب پایه و مناسبات قدرت بین اقلیت و اکثریت مذهبی است، و از دیگر سو شخصیت و سازمان چندملیتی برون زای این جریان، با نفی بنیان های اجتماعی صرفاً داخلی، ماهیت ابزاری آن را با مداخله عناصر ژئوپلیتیک و نقش آفرینی بازیگران منطقه ای و فرا منطقه ای برجسته می کند.
۸.

عوامل و زمینه های گرایش به گروه های تکفیری؛ بررسی موردی مناطق جنوبی استان کرمان(مقاله علمی وزارت علوم)

کلیدواژه‌ها: گروه های تکفیری تروریسم افراط گرایی جنوب کرمان ایران

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۳۱۵ تعداد دانلود : ۲۴۲
در این پژوهش زمینه های گرایش به گروه های تکفیری در مناطق جنوبی استان کرمان مورد بررسی و آزمون تجربی قرار می گیرد. روش پژوهش از نوع کمّی بوده و برای جمع آوری داده های مورد نیاز از پرسشنامه استفاده شده است. جامعه آماری تحقیق شامل شهروندان جنوب استان کرمان است. حجم نمونه با استفاده از فرمول کوکران 384 نفر و شیوه نمونه گیری، تصادفی متناسب با جمعیت می باشد. داده های پژوهش با کمک نرم افزار آماری Spss و با استفاده از روش های آماری توصیفی و استنباطی مورد تجزیه و تحلیل قرار می گیرند. فرضیه پژوهش این است که همزمانی و هم افزایی تأثیر عوامل و زمینه های فردی، ملی و فراملی باعث افزایش گرایش به گروه های تکفیری در جنوب استان کرمان شده است. یافته های پژوهش حاکی از آن است که در عین تفاوت میان تأثیر عوامل سطح فردی، ملی و فراملی، بین همه آنها و گرایش به گروه های تکفیری در جنوب استان کرمان رابطه مثبت و معنادار وجود دارد. نتایج تحلیل رگرسیونی نشان می دهد که عوامل سطح ملی بیشترین تأثیر معنادار بر گرایش به گروه های تکفیری را دارند و عوامل و زمینه های سطح فراملی و فردی در رده های بعدی قرار می گیرند.
۹.

ارزیابی و سنجش تاثیر ظهور جریان های نوسلفیه بر جایگاه منطقه ای جمهوری اسلامی ایران(مقاله علمی وزارت علوم)

تعداد بازدید : ۱۱۳ تعداد دانلود : ۱۱۰
منطقه خاورمیانه طی چند سال اخیر و به طور مشخص، پس از واقعه یازده سپتامبر سال 2001 با چالش ها و ناامنی های گسترده ای مواجه شده که آثار آن را به طور مستقیم یا غیرمستقیم می توان در ابعاد مختلف سیاسی-اقتصادی و حتی فرهنگی-مذهبی مشاهده نمود. زیاده خواهی قدرت های بزرگ در منطقه که با بهره گیری از جمود فکری برخی از فرقه های سیاسی و مذهبی اسلامگرا همراه شده، یکی از مهم ترین موضوعاتی است که افزون بر تشدید منازعات سیاسی، منازعات مذهبی را نیز تقویت کرده است. پژوهش حاضر به دنبال پاسخ به این سوال است که ظهور جریان های نوسلفیه چه تاثیری بر جایگاه منطقه ای جمهوری اسلامی ایران داشته است؟  یافته های پژوهش نشان می دهد که باظهور موج جدید جریانات تکفیری- سلفی متعاقبِ بیداری اسلامی در خاورمیانه، جمهوری اسلامی ایران از فرصت های جدیدی در عرصه های مختلف ژئوپلتیکی و ایدئولوژیکی برخوردار شده که از آن جمله می توان به بدل شدن ایران به قدرت مسلط منطقه ای، نقش پیشتاز آن در مبارزه با تروریسم تکفیری داعش و سایر گروه های مشابه، تحول ژئوپلتیک شیعه و کانونی شدن نقش ژئوپلتیک ایران اشاره کرد. روش جمع آوری اطلاعات پژوهش حاضر کتابخانه ای و اسنادی و همچنین یافته های تحقیق به شیوه ای توصیفی- تحلیلی مورد بررسی قرار گرفته است.
۱۰.

تأثیر بحران پژوهی گروه های تکفیری در آینده سیاسی جهان اسلام(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:

کلیدواژه‌ها: بحران پژوهی آینده پژوهی روابط سیاسی گروه های تکفیری جهان اسلام

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۰۸ تعداد دانلود : ۸۱
در عصر کنونی و باتوجه به گسترش روز افزون علوم مختلف تعریف مفهومی به نام آینده پژوهی جایگاهی خاص را به خود اختصاص داده است. از آنجایی که اسلام دینی جهان شمول می باشد، پرداختن به آینده ی سیاسی آن و کشورهای اسلامی امری اجتناب ناپذیر است. پرداختن به این مهم از آن رو دارای اهمیت است که دشمنان اسلام در داخل و خارج از مرزهای جغرافیایی ممالک اسلامی به این گروه ها و فعالیت آنان چشم دوخته اند. این دیدگاه باعث شده است تا سوال اصلی مقاله بر این پایه استوار گردد که بحران پژوهی گروه های تکفیری چه تاثیری در آینده ی سیاسی جهان اسلام خواهد داشت؟ در پاسخ به این سوال فرضیه عنوان کرده است که پیش بینی تحرکات گروه ها و فرقه های تکفیری می تواند از خطرات جدی آن ها به منظور ضربه زدن بر پیکره ی سیاسی و فرهنگی اسلام جلوگیری کرده و فضای سیاسی در عرصه ی بین الملل را به نفع جهان اسلام تغییر دهد. روش پژوهش مقاله فوق بر اساس توصیفی – تحلیلی با تکیه بر متون کتابخانه ای و استفاده از منابع معتبر در بستر فضای مجازی می باشد. یافته های تحقیق حکایت از آن داردکه استفاده از تجربیات تاریخی اسلام در مقابله با گروه های تکفیری و تلفیق آن ها با نظریات نوین از جمله بحران پژوهی و آینده پژوهی در کنار تئوری هایی همچون آشوب، ستیز، بازی ها و پیچیدگی؛ جهان اسلام را در زمینه ی پیشگیری از آسیب چنین فِرَقی در امان نگاه داشته و باعث پیشرفت ممالک مسلمان در ابعاد مختلف سیاسی، اقتصادی و... خواهد شد.
۱۱.

روندکاوی زمینه های شکل گیری جریان های تکفیری در خاورمیانه و بازتاب آن بر امنیت ملی ایران (مطالعه موردی داعش)

نویسنده:
تعداد بازدید : ۸۵ تعداد دانلود : ۸۵
تکفیر و جریان های تکفیری معاصر، بخش جدایی ناپذیری از تفسیر انحرافی از آموزه های اسلامی است که تحت تأثیر تداوم بحران های داخلی در کشورهای اسلامی، نظام های سیاسی ناکارآمد، دولت های ناتوان و ورشکسته و خلاء قدرت در منطقه خاورمیانه و همچنین مداخله قدرت های فرامنطقه ای، نضج یافته و در اشکال مختلف و متنوع به حیات خود ادامه داده است. بااین وجود، مسلماً القاعده و داعش را باید به عنوان دو جریان اصلی دانست که با رویکرد تکفیری-جهادی با اقدامات خشونت بار، غیرانسانی و غیردینی، به مهمترین و خطرناک ترین گروه های تکفیری-تروریستی تبدیل شده اند. در این میان، داعش، اگر چه مولود القاعده به حساب می آید اما سلطه آن بر بخش هایی از عراق و سوریه و اعلام تأسیس خلافت اسلامی و تهدیدانگاری مرکزی ایران از سوی داعش، آن را مستلزم بررسی علمی درباره زمینه ها و دلایل شکل گیری و تحول آن می نماید. از این رو، این مقاله تلاش داشته تا با بررسی زمینه های شکل گیری جریان های تکفیری و بویژه داعش، به ارزیابی بازتاب آن بر امنیت ملی ایران بپردازد.
۱۲.

تبیین آینده پژوهانه تأثیر رفتار گروه های تکفیری بر امنیت ملی جمهوری اسلامی ایران (2018 2028م)(مقاله علمی وزارت علوم)

کلیدواژه‌ها: آینده پژوهی سناریونویسی گروه های تکفیری رئالیسم تدافعی رئالیسم تهاجمی جمهوری اسلامی ایران

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۷۸ تعداد دانلود : ۶۲
گروه های تروریستی یکی از مهم ترین تهدیدات علیه امنیت ملی در طول دوره های مختلف بوده است که با اقدام انحصارگرایانه و ایدئولوژیک خود برای مبارزه با هویت ملی، جامعه را قطب بندی کرده و درنهایت، امنیت ملی را مختل می کنند. هدف این پژوهش، شناخت رفتارگروه های تکفیری و تروریستی در آینده  و تأثیر آن بر امنیت ملی جمهوری اسلامی ایران است. پرسش اصلی پژوهش این است که رفتار گروه های تکفیری چه تأثیری بر آینده امنیت ملی جمهوری اسلامی ایران در سال های (2018 2028م) خواهد داشت؟ فرضیه پژوهش این است که از دیدگاه آینده پژوهی، رفتار گروه های تکفیری در آینده با تشدید فرقه گرائی مذهبی و اختلافات قومی و زبانی، آینده امنیت سیاسی، اقتصادی، اجتماعی، فرهنگی و تمامیت ارضی جمهوری اسلامی ایران را تحت تأثیر قرارمی دهد. روش پژوهش بر پایه سناریونویسی که یکی از مهم ترین شیوه های تحلیل آینده پژوهی است، قرار دارد. بر اساس یافته های پژوهش به نظر می رسد در این خصوص چهار سناریو را می توان مطرح ساخت که عبارتند از: 1. سناریوی محتمل: که ادامه وضعیت موجود همین روندها و احتمال اینکه ازطرف گروه های تکفیری ضرباتی قابل توجه به امنیت ملی جمهوری اسلامی ایران در مناطق قابل نفوذ وارد شود، وجود دارد. 2. سناریوی مطلوب: ازبین رفتن کامل و ریشه کن شدن گروه های تکفیری و عدم تهدید امنیت جمهوری اسلامی ایران. 3. سناریوی ممکن: پیروزی کامل گروه های تکفیری در منطقه و امکان به چالش کشیدن کامل امنیت ملی جمهوری اسلامی ایران با ورود آنها به کشور.   4. سناریوی باورکردنی: شکست و رفتن گروه های تکفیری از غرب آسیا و حضور آنها در مناطق دوردست مثل آفریقا یا آسیای شرقی دور و زدن ضربات محدود و کم اهمیت به امنیت ملی جمهوری اسلامی ایران. شدت و ضعف هرکدام از این سناریوهای چهارگانه در قالب 12 شاخص، سنجیده شده است. چهارچوب نظری این پژوهش براساس نظریه رئالیسم تدافعی و رئالیسم تهاجمی است.