بهینه سازی استوار

افزایش توجه به مسائل زیست محیطی اهمیت مسئله طراحی زنجیره های تأمین حلقه بسته را که شامل تولید و بازیافت و امحاء ضایعات است، دو چندان کرده است. مسئله طراحی یکپارچه شبکه های زنجیره تأمین حلقه بسته به عنوان یکی از مسائل مهم در مدیریت زنجیره های تأمین شامل تعیین هم زمان مکان و تعداد تسهیلات مورد نیاز (تولید، جمع آوری، بازیافت و انهدام) در زنجیره تأمین رو به جلو و معکوس، موجودی هر تسهیل و کمیت جریان ارسالی بین آن ها می باشد. در این مقاله، زنجیره تأمین حلقه بسته ای با محصولات متنوع (چند محصولی) مطالعه شده و یک مدل برنامه ریزی ریاضی خطی دو هدفه (کاهش هزینه های کل زنجیره و میزان آلایندگی های زیست محیطی) به منظور تعیین متغیرهای راهبردی مسئله شامل مکان یابی مراکز تولید، جمع آوری و انهدام محصولات و متغیرهای عملیاتی در دوره های مختلف برنامه ریزی (چند دوره ای) شامل جریان های بین تسهیلات به تفکیک وسایل نقلیه مختلف و موجودی های هر تسهیل ارائه شده است. به دلیل وجود عدم قطعیت در پارمترهایی مانند تقاضا و میزان کالای برگشتی از مشتریان، مدل پیشنهادی در شرایط عدم قطعیت (بهینه سازی استوار) توسعه یافته است. ضمن بررسی اعتبارسنجی مدل، کاربرد مدل پیشنهادی برای طراحی شبکه تأمین و بازیافت بطری های شیشه ای با هدف کاهش هزینه های احداث مراکز و حمل و نقل ها برای محصولات مختلف و در کل دوره برنامه ریزی به اضافه کمینه کردن کل گاز دی اکسید کربن تولیدی بررسی شده است. تحلیل حساسیت مدل بهینه سازی استوار نیز در پایان انجام شده است.

با افزایش مخاطرات زیست محیطی و وضع قوانینی در این زمینه از سوی دولت ها و همچنین محدودیت منابع تولیدی، پژوهشگران توجه ویژه ای به طراحی شبکه های زنجیره تأمین حلقه بسته و سبز داشته اند. در این پژوهش، یک شبکه زنجیره تأمین حلقه بسته دو هدفه، چند دوره ای، چند محصولی و چند سطحی در شرایط عدم قطعیت ارائه شده است. عدم قطعیت در تقاضا و هزینه حمل ونقل در نظر گرفته شده و برای مقابله با این عدم قطعیت از بهینه سازی استوار استفاده شده است. شبکه زنجیره تأمین ارائه شده شامل چهار سطح در زنجیره تأمین روبه جلو و چهار سطح در زنجیره تأمین معکوس است. مدل ارائه شده یک مدل برنامه ریزی عدد صحیح مختلط خطی باهدف حداکثر سازی سود و حداقل کردن آلایندگی ایجادشده ناشی از حمل ونقل محصولات و مراکز عملیاتی است. مدل پیشنهادی توسط نرم افزار لینگو حل شده و سپس مدل چند هدفه با استفاده از برنامه ریزی آرمانی چندگزینه ای بر پایه مطلوبیت بهبود داده شده است؛ درنهایت نتایج به دست آمده تجزیه وتحلیل شده است. مقایسه سناریوهای مختلف نشان می دهد، تابع هدف به شدت به پارامترهای عدم قطعیت حساس است و اثر عدم قطعیت در پارامترها را به طور هم زمان نشان می دهد؛ ازاین رو مدل سازی شبکه بر مبنای سناریو های مختلف می تواند ابزار مناسبی برای تصمیم گیری در رویارویی با پارامترهای غیرقطعی و مبهم باشد.

یکی از عوامل اصلی رقابت در فضای رقابتی کنونی «زنجیره تأمین» است؛ به طوری که کارخانه ها و سازمان ها برای افزایش کارایی و اثربخشی، و دستیابی به اهداف و آرمان های خود، ملزم به داشتن یک زنجیره تأمین مناسب هستند. از طرفی به دلیل افزایش روز افزون آلودگی های زیست محیطی و الزامات دولت ها برای مقابله با آلودگی های زیست محیطی، سازمان ها ملزم به به کارگیری زنجیره های تأمین سبز هستند که مسائل زیست محیطی را در کنار مسائل مالی مدنظر قرار می دهد؛ از این رو در این پژوهش یک مدل دو هدفه زنجیره تأمین حلقه بسته سبز تحت شرایط عدم قطعیت ارائه شده است که جنبه های زیست محیطی را در کنار جنبه های اقتصادی در نظر می گیرد. جنبه بسیار مهم دیگر در طراحی شبکه زنجیره تأمین، عدم قطعیت است. به دلیل تحولات اجتماعی و سیاسی و کمیابی مواد اولیه برای تولید، عدم قطعیت عامل مهمی در مدل های شبکه زنجیره تأمین است. به همین دلیل در این مدل با درنظرگرفتن عدم قطعیت سعی در انطباق مدل با شرایط واقعی شده است. نتایج حاکی از آن است که طراحی زنجیره های تأمین سبز با درنظرگرفتن عدم قطعیت باعث انعطاف پذیری هرچه بیشتر مدل در برابر نوسانات بازار، تحولات اجتماعی و سیاسی و غیره می شود. به منظور بررسی کارایی و عملکرد مدل ارائه شده، مدل مذکور بر روی شرکت ایران ترانسفو پیاده سازی شده است. 

در این پژوهش، تلفیقی از روش تحلیل سلسله مراتبی فازی، مدل برنامه ریزی تصادفی دو مرحله ای سناریو محور و رویکرد بهینه سازی استوار در مسئله انتخاب تأمین کنندگان و تخصیص سفارش ها در شرایط ریسک تأمین پیشنهاد می شود. عدم قطعیت در تأمین مواد اولیه تحت سه سناریوی افزایش تحریم ، ثبات تحریم و حذف تحریم در نظر گرفته می شود. در گام نخست، عوامل کلیدی در انتخاب تأمین کنندگان شناسایی شده و با روش تحلیل سلسله مراتبی فازی به هر یک از تأمین کنندگان وزنی اختصاص داده می شود. در گام دوم، این وزن ها به عنوان ورودی در مدل برنامه ریزی تصادفی دو مرحله ای وارد می شوند و متغیرهای مرحله دوم را تحت تأثیر قرار می دهند؛ سپس رویکرد فرمول بندی استوار مالوی برای استوارسازی و همچنین خطی سازی مدل به کار می رود. مدل حاصل یک مدل برنامه ریزی خطی عددصحیح است که توسط CPLEX برای یک مطالعه موردی اجرا می شود و نتایج مورد بحث و بررسی قرار می گیرد. در نهایت تحلیل حساسیت بر روی پارامترهای مدل استوار صورت می پذیرد و موازنه بین هزینه کل و مقدار تقاضای تأمین نشده نشان داده می شود.

در مراکز تحقیقاتی به منظور ایجاد شرایط پژوهش روی پروژه های جدید، بودجه تحقیقاتی مصوب می شود. این بودجه به منظور تخصیص به گروه ها و پروژه ها نیاز به تجزیه وتحلیل براساس شاخص های موردنظر سازمان دارد که یکی از این شاخص ها می تواند عملکرد گروه های پژوهشی در دوره های گذشته باشد. همچنین پروژه هایی باید مورد حمایت قرار گیرند که با اهداف کلان و راهبرد های سازمان هم راستایی مناسب داشته باشند. در این مقاله با ارائه یک مدل ریاضی استوار مبتنی بر روش برتسیمس و سیم، بودجه مصوب مرکز پژوهشی بین گروه ها و پروژه های پیشنهادی هر گروه که در اولویت بالاتری قراردادند، تخصیص داده می شود.نتایجحاصلازحلو شبیه سازیمدل، بیانگرآناستکهباافزایشعدم قطعیتدر مؤلفه های مدل مانند هزینه های تخمینی پروژه و بودجه مصوب سازمان، با افزایش سطح حفاظت، میزان انحراف از آرمان به درستی عملکردهکه این موضوع نشانازقابلیت هایمدل طراحی شدهاست تاتصمیم گیرندگانبتوانندبادرنظرگرفتنسطحریسکومیزانانحرافازآرمان ها تصمیم گیریبهتریداشتهباشند. به منظور اعتبارسنجی مدل، بودجه مصوب یک مرکز تحقیقاتی دفاعی توسط مدل مورد بررسی قرار گرفته که نتایج مدل بیانگر اثربخش بودن آن از دیدگاه مدیران گروه های پژوهشی و مرکز تحقیقاتی است.

تحلیل پوششی داده ها، مجموعه ای از الگوهای ریاضی مبتنی بر برنامه ریزی خطی است که با اندازه گیری کارایی نسبی سازمان ها، آنها را رده بندی و نقاط ضعف و قوت هرکدام را مشخص می کند؛ همچنین پیشنهادهایی برای بهبود کارایی هر سازمان ارائه می دهد. غالب الگوهای تحلیل پوششی داده ها، به داده ها و اطلاعات دقیق نیازمند هستند؛ درحالی که در دنیای واقعی، وجود داده های دقیق در اغلب اوقات ممکن نیست و با عدم قطعیت در داده ها مواجه هستیم. بهینه سازی استوار، یکی از متأخرترین رویکردهای مواجهه با عدم قطعیت داده هاست که به دلیل توانمندی های چشمگیر، مورد اقبال محققان واقع شده است. در این مقاله با استفاده از یکی از رویکردهای بهینه سازی استوار که «بهینه سازی استوار مبتنی بر مجموعه های محدّب» نامیده می شود، الگوی تحلیل پوششی استوار برای مواجهه با عدم قطعیت، پیشنهاد شده است. الگوی تحلیل پوششی داده هایی که برای توسعه به سمت استوارسازی انتخاب شده است، الگوی تحلیل پوششی داده های خروجی محور فراکاراست. الگوی توسعه داده شده برای ارزیابی بنادر به عنوان موجودیتی مهم در سامانه های حمل ونقل استفاده شده است. لازم به ذکر است که امروزه بالغ بر نوددرصد از تجارت جهانی، از طریق حمل ونقل دریایی انجام می شود. بنادر به عنوان محوری مهم، نقشی اساسی در ساماندهی جریان کالا ایفا می کنند؛ لذا پژوهش حاضر، پژوهشی توسعه ای-کاربردی است. نتایج حاصل از این پژوهش نشان می دهد که درنظرگرفتن اختلال و عدم قطعیت در داده ها و به کارگیری الگوی تحلیل پوششی از داده های خروجی محور فراکارای استوار، برای ارزیابی کارایی نهادهای تصمیم گیر و رتبه بندی آنها، دارای قابلیت اطمینان بیشتری است.

صنعت نفت در ساختار انرژی و اقتصاد جهانی سهم بسزایی دارد و برنامه ریزی سطوح استراتژیک و عملیاتی زنجیره تأمین آن با هدف ارتقای موقعیت رقابتی کشورها در سطح جهانی و توسعه اقتصادی صورت می گیرد. در این پژوهش یک مدل ریاضی برای طراحی زنجیره تأمین نفت خام با در نظر گرفتن مسائل مربوط به مکان یابی تسهیلات، تخصیص تقاضا، برنامه ریزی حمل ونقل و توزیع ارائه می شود. در مدل پیشنهادی، الزامات زیست محیطی مربوط به انتشار گازهای گلخانه ای در نظر گرفته خواهد شد و به موجب آن میزان انتشار گازهای گلخانه ای ناشی از حمل ونقل نفت نمی تواند از یک مقدار مشخص فراتر رود. نظر به اینکه در دنیای واقعی به ندرت می توان مقدار دقیق پارامترها را مشخص کرد، عدم قطعیت پارامتر های بودجه، ظرفیت حمل ونقل، ظرفیت واحدهای بهره برداری، میزان صادرات، مقدار استخراج و تولید نفت خام، تقاضای محصولات پالایشگاهی و میزان تولید آن ها در مدل پیشنهادی لحاظ می شود. برای برخورد با عدم قطعیت موجود در پارامترهای مدل از رویکرد بهینه سازی استوار استفاده می شود. نتایج عددی کارایی مدل پیشنهادی را تأیید می کنند و نشان می دهند با افزایش سطح عدم قطعیت سودآوری کاهش می یابد؛ اما می توان با مهار عدم قطعیت پارامترها و مدیریت مناسب تولید و توزیع سودآوری زنجیره تأمین نفت را تضمین کرد.

در این پژوهش، مسئله انتخاب تأمین کننده و تخصیص سفارش چندمحصولی و چنددوره ای موردتوجه قرار گرفته است. تقاضای کالاها غیرقطعی و دارای کلاس های مختلف است. به دلیل تشابه برخی کالاها، امکان جایگزینی بخشی از تقاضای آن ها با یکدیگر وجود دارد. در صورت کمبود موجودی یک کالا و عدم تأمین آن از طریق موجودی کالاهای جایگزین، بخشی از کمبود به صورت فروش از دست رفته و بخشی به صورت پس افت درمی آید. تأمین کنندگان می توانند سیاست تخفیف برای تمامی واحدها داشته باشند. برای مواجهه با عدم قطعیت تقاضا، حالت های ممکن تقاضا به صورت سناریوهای احتمالی تعریف شده اند و از رویکرد بهینه سازی استوار ارائه شده توسط مالوی و همکاران (1995)، استفاده شده است. تابع هدف مسئله، حداقل سازی مجموع هزینه های خرید، حمل و نقل، نگهداری، جایگزینی، فروش از دست رفته و پس افت است. برای اعمال سیاست های مدیریت در زمینه انتخاب تأمین کنندگان، حدود بالا و پایین برای تعداد تأمین کنندگان هر گروه کالا به صورت محدودیت تعریف شده است. پویا بودن تقاضا در یک افق چنددوره ای، ترکیب فروش از دست رفته و پس افت و چند کلاسه بودن تقاضا، مسئله ای ایجاد می کند که تاکنون مدلی برای آن ارائه نشده است. زنجیره های تأمین بسیاری وجود دارد که محصولاتی را به بازار عرضه کرده اند و باید قطعات یدکی مورد نیاز آن ها را تأمین کنند. نتایج این پژوهش به تصمیم گیری بهینه درباره سفارش دهی قطعات در این شرکت ها کمک می کند. 

تغییرات آب و هوا و اثرات مخرب زیست محیطی فعالیتهای اقصادی، زنجیره های تامین را بر آن داشته است که در بازارهای رقابتی جهت کسب مزیت رقابتی در کنار عملکرد مالی، به دنبال اجرای سیاستهای سبز و کاهش آسیب به محیط زیست باشند. یکی از روشهای دستیابی همزمان به اهداف اقتصادی و زیست محیطی، داشتن شبکه های زنجیره تامین حلقه بسته است که در آنها علاوه از جریان رو به جلو، لجستیک معکوس نیز در شبکه ادغام شده است. در این مقاله یک مدل برنامه ریزی عدد صحیح مختلط دو هدفه به منظور طراحی یک شبکه زنجیره تأمین حلقه بسته توسعه داده شده است. تابع هدف اول کمینه کردن هزینه های اقتصادی و تابع هدف دوم شامل حداقل کردن زمان تاخیر ارسال محصولات از تولیدکنندگان به توزیع کنندگان است. برای حل مدل از روش های ال پی-متریک و اپسیلون-محدودیت استفاده شده است. در نهایت مثال عددی برای ارزیابی و آنالیز حساسیت مدل ارائه شده است. در این مدل هزینه ها و تقاضا بعنوان پارامترهای غیر قطعی در نظرگرفته می شود. در راستای مواجهه با پارامترهای غیر قطعی و کاهش تاثیر آن بر روی جواب بهینه، یک مدل بهینه سازی استوار مطرح شده است. به منظور حل مدل ارائه شده در مقیاس بزرگ از الگوریتم بهینه سازی ازدحام ذرات چند هدفه (MOPSO) بهره گرفته شد. برای نشان دادن کارایی الگوریتم فراابتکاری پیشنهادی MOPSO، جواب های به دست آمده با جواب های روش حل دقیق مقایسه شده است. یافته های این تحقیق می تواند تصمیم گیرندگان را در طراحی زنجیره های تامین حلقه بسته یاری رساند.

یکی از مهمترین رویکردها که منجر به ایجاد مزیت های متنوعی برای بنگاه های اقتصادی می باشد، ناحیه بندی مناطق به مکان های سرویس دهی و واحد های متقاضی می باشد که باعث افزایش سطح دسترسی مشتریان جهت دریافت خدمت می باشد. به طوری که می تواند در طراحی مجدد و ناحیه بندی مجدد شرکتها نیز مورد استفاده قرار گیرد. از طرف دیگر مسیریابی وسایل حمل و نقل جهت ارائه محصولات به مشتریان در صورتی که در مناطق ناحیه بندی شده انجام پذیر می تواند منجر به برنامه ریزی هر چه بهتر در سرویس دهی به مشتریان گردد. با این حال در هیچ یک از تحقیقات انجام گرفته شده در حوزه طراحی شبکه زنجیره تامین، مسیریابی وسایل حمل و نقل در نواحی طبقه بندی شده مورد بررسی قرار گرفته نشده است. از اینرو در این تحقیق یک مدل ریاضی دو هدفه ارائه شده است تا بصورت همزمان ناحیه بندی مناطق، مکانیابی-تخصیص تسهیلات، اشتراک گذاری خدمت و انتقال خدمت درون منطقه ای و مسیریابی وسایل حمل و نقل به صورت توامان انجام پذیرد. تابع هدف اول به دنبال کمینه نموده مجموع هزینه های شبکه زنجیره تامین می باشد. تابع هدف دوم به دنبال حداقل نمودن حداکثر حجم تقاضای مازاد سرویس دهنده ها می باشد.همچنین رویکرد بهینه سازی استوار به منظور لحاظ نمودن عدم قطعیت در برخی از پارامترهای مدل ارائه شده بکار گرفته شده است. به علاوه یک مطالعه موردی در صنعت نفت و گاز مورد بررسی قرار گرفته شده است.

عدم قطعیت از ویژگی های برجسته مسائل دنیای واقعی است. از آنجا که تغییر هر چند کوچک در داده های ورودی می تواند نتایج حاصل از مدل های تحلیل پوششی داده ها (DEA) را به گونه ای چشمگیر تغییر دهد، به کارگیری راه های مقابله با عدم قطعیت از جنبه های اجتناب ناپذیر استفاده از این مدل هاست. از این رو، در پژوهش حاضر، برای بررسی کارآیی فنی واحدهای مرغ گوشتی با ظرفیت بالاتر از سی هزار قطعه در شهرستان ساری، از ترکیب بهینه سازی استوار با مدل تحلیل پوششی داده ها بهره گرفته شد. نتایج حاصل از مدل تحلیل پوششی داده های استوار نشان داد که در سطح عدم قطعیت معین (1/0=ε)، با افزایش درجه محافظه کاری مدل از صفر به هشت، میانگین کارآیی از 96 به 93 درصد و تعداد واحدهای کارآ از 23 به هجده واحد کاهش می یابد؛ افزون بر این، بیشترین تفاوت میان مصرف مطلوب و واقعی نهاده ها مربوط به هزینه مصرف دارو و عدم قطعیت از ویژگی های برجسته مسائل دنیای واقعی است. از آنجا که تغییر هر چند کوچک در داده های ورودی می تواند نتایج حاصل از مدل های تحلیل پوششی داده ها (DEA) را به گونه ای چشمگیر تغییر دهد، به کارگیری راه های مقابله با عدم قطعیت از جنبه های اجتناب ناپذیر استفاده از این مدل هاست. از این رو، در پژوهش حاضر، برای بررسی کارآیی فنی واحدهای مرغ گوشتی با ظرفیت بالاتر از سی هزار قطعه در شهرستان ساری، از ترکیب بهینه سازی استوار با مدل تحلیل پوششی داده ها بهره گرفته شد. نتایج حاصل از مدل تحلیل پوششی داده های استوار نشان داد که در سطح عدم قطعیت معین (1/0=ε)، با افزایش درجه محافظه کاری مدل از صفر به هشت، میانگین کارآیی از 96 به 93 درصد و تعداد واحدهای کارآ از 23 به هجده واحد کاهش می یابد؛ افزون بر این، بیشترین تفاوت میان مصرف مطلوب و واقعی نهاده ها مربوط به هزینه مصرف دارو و واکسن است. از آنجا که بیشترین هزینه دارو و واکسن هنگام مواجه شدن مرغداری ها با بیماری صرف می شود، با اعمال سیاست های مناسب برای پیشگیری از وقوع بیماری های همه گیر در مرغداری ها از جمله انتخاب جوجه های سالم و هم سن، تغذیه مناسب، بهبود شرایط لانه و تراکم مناسب در آن، معدوم سازی لاشه های طیور بیمار، استفاده از مواد ضدعفونی مناسب در مواقع لازم و همچنین، بهره گیری از نظر کارشناسان در تعیین زمان و مقدار مناسب واکسن و دارو، می توان به افزایش کارآیی واحدهای ناکارآ بسیار کمک کرد. واکسن است. از آنجا که بیشترین هزینه دارو و واکسن هنگام مواجه شدن مرغداری ها با بیماری صرف می شود، با اعمال سیاست های مناسب برای پیشگیری از وقوع بیماری های همه گیر در مرغداری ها از جمله انتخاب جوجه های سالم و هم سن، تغذیه مناسب، بهبود شرایط لانه و تراکم مناسب در آن، معدوم سازی لاشه های طیور بیمار، استفاده از مواد ضدعفونی مناسب در مواقع لازم و همچنین، بهره گیری از نظر کارشناسان در تعیین زمان و مقدار مناسب واکسن و دارو، می توان به افزایش کارآیی واحدهای ناکارآ بسیار کمک کرد.

مقاله حاضر به انتخاب سبد پرتفوی با استفاده از بهینه سازی استوار پرداخته است. از آنجا که پارامترهای مسئله انتخاب سبد سهام، یعنی قیمت سهم، سود تقسیمی، بازده و... هر سهم را به دلیل نوسان های بازار و قیمت ها نمی توان ثابت در نظر گرفت، باید از روشی بهره برد که عدم قطعیت داده ها لحاظ شود. بهینه سازی استوار راه حلی عملی برای مسائلی به شمار می رود که در آنها مقدار و توزیع پارامترها نامعلوم است. روش های گوناگونی برای حل مسائل با بهره مندی از بهینه سازی استوار تعریف شده است. تعریف مجموعه عدم قطعیت بازده دارایی ها از طریق مجموعه عدم قطعیت چندوجهی و قابلیت تنظیم تعداد و وزن دارایی های سبد، استواری جواب بهینه و سطح حفاظت را می توان از مزیت های روشی دانست که در این مقاله به کار رفته است. داده های پیاده شده برای مثال کاربردی این مقاله، بازده های ماهانه 30 سهم است که به طور تصادفی از بین 78 سهم برگزیده بورس اوراق بهادار تهران، از فروردین 85 تا اسفند 90 انتخاب شده است.

 فرایند تشکیل پرتفویی از سهم های تشکیل دهنده شاخص به گونه ای که عملکرد آن شاخص را بازسازی کند، ردیابی شاخص نامیده می شود. پرتفوی ردیاب شاخص به طور نسبی از تنوع خوبی برخوردار است و حجم معاملات و هزینه معاملاتی پایینی دارد. این پژوهش مدل برنامه ریزی صفر و یک را به منظور تحلیل مسئله ردیابی شاخص بررسی می کند. در این مدل تعداد دارایی های مورد نظر برای تشکیل پرتفوی را مدیر سرمایه گذاری تعریف می کند. به منظور درنظرگرفتن عدم قطعیت ضریب همبستگی بین دارایی ها به عنوان ورودی مدل، که دربرگیرنده خطای پیش بینی است، از رویکرد بهینه سازی استوار استفاده می شود. نتایج آزمون خارج از نمونه بر اساس شاخص پنجاه شرکت فعال تر بورس اوراق بهادار تهران در سال 1392 نشان می دهد که درنظرگرفتن این عدم قطعیت با استفاده از رویکرد بهینه سازی استوار عملکرد مدل را بر مبنای معیارهای نسبت اطلاعاتی و خطای ردیابی بهبود می بخشد.

در این پژوهش، برای بهینه سازی مسئله تخصیص دارایی، از رویکرد استوار با فرض عدم قطعیت پارامترهای بازده و کواریانس واریانس دارایی ها استفاده شده است. چنانچه عدم قطعیت پارامترهای ورودی، در محاسبات مسائل بهینه سازی لحاظ نشود، می تواند به خارج شدن جواب ها از منطقه بهینگی و حتی شدنی منجر شود. در طراحی و تعریف مجموعه عدم قطعیت بازده و کواریانس واریانس دارایی ها، به ترتیب از مفاهیم برآورد فاصله ای و بوت استرپ استفاده شده است. مبنای محاسبات مربوط به تعریف مجموعه های عدم قطعیت بر اساس پیش بینی های حاصل از مدل های اقتصادسنجی ARMA و GARCH است. به منظور اطمینان یافتن از برتری نتایج رویکرد استوار نسبت به رویکرد غیراستوار، شاخص شارپ پرتفوی استوار به عنوان معیار ارزیابی عملکرد پرتفو، با شاخص شارپ پرتفوی غیراستوار، به کمک آزمون مقایسه جفتی طی 8 دوره متوالی سه ماهه قیاس شده است. نتایج آزمون نشان می دهد رویکرد استوار مدل مارکویتز نسبت به رویکرد غیراستوار، پرتفوی با شاخص شارپ بالاتر یا مساوی آن و در نتیجه پرتفو با عملکرد بهتری را تشکیل می دهد

بودجه ریزی بر مبنای عملکرد در چندین دهه گذشته موضوعی بحث برانگیز در مدیریت دولتی بوده است. در دهه نود میلادی موج جدیدی از اشتیاق به بودجه ریزی بر مبنای عملکرد در بین دولت ها شکل گرفت. در سال های اخیر تمایل بیشتری به استفاده های سازمانی از بودجه ریزی بر مبنای عملکرد به وجود آمده که باعث شده است پژوهشگران به جزئیات دقیق تر این روش بودجه ریزی توجه کنند. بودجه ریزی بر مبنای عملکرد به مجموع فرآیندهایی اطلاق می شود که قصد دارند بین بودجه تخصیص داده شده به برنامه ها و نتایج یا خروجی ها ارتباط برقرار کنند. در این پژوهش بررسی تاریخچه سایر روش های بود ه ریزی نشان داد که استفاده از مدل های ریاضی برای بودجه ریزی به طرز گستره ای مورد توجه پژوهشگران بوده است. با توجه به تعداد زیاد پارامترهای تأثیرگذار در روش بودجه ریزی بر مبنای عملکرد و پیچیدگی های حاکم بر فضای بودجه ریزی، روش های کیفی و ذهنی نمی توانند به یک تصمیم گیری بهینه برای بودجه منجر شوند. هدف این مقاله ارایه یک مدل ریاضی برای بودجه ریزی بر مبنای عملکرد است که بتواند بهینگی و موجه بودن تخصیص انجام شده را در شرایط عدم اطمینان حفظ کند. مهم ترین عواملی که باعث ایجاد عدم قطعیت در فضای بودجه ریزی می شوند مقادیر تخمین زده شده برای هزینه ها و محرک های هزینه است. در این مقاله از رویکرد برنامه ریزی استوار برای ارایه مدل ریاضی بودجه ریزی بر مبنای عملکرد استفاده شده است. مدل های استوار ارایه شده برای تخصیص بودجه در یک بانک ایرانی مورد استفاده قرار گرفته است. مقایسه ی نتایج به دست آمده از به کار گیری مدل های قطعی و استوار، در خلال سه سال گذشته نشان داد که مدل های استوار بودجه ریزی بر مبنای عملکرد توانسته اند شاخص انحراف بودجه را در این سازمان بهبود دهند.

 امروزه یکپارچه سازی فرایندهای زنجیره تأمین به عنوان مزیت رقابتی شرکت ها مطرح است و معمولاً بدون درنظرگرفتن این دو عامل کلیدی متحمل هزینه های زیادی می شوند. بررسی پیکربندی های زنجیره تأمین در سطح راهبردی با داده های تصادفی می تواند مکمل مناسبی برای رویکرد های قبلی باشد. این تحقیق ابزاری را برای بهنیه سازی زنجیره تأمین فراهم می آورد تا مدیران در طراحی شبکه های تولید و توزیع در شرایط بی اطمینانی از آن استفاده کنند. مسئله مورد نظر در این تحقیق ایجاد زیرساخت های زنجیره تأمین، خرید، انتقال و موجودی مواد اولیه، تولید، انتقال موجودی محصول نهایی برای دستیابی به حداکثر سود و حداقل کردن تغییرپذیری سود و تقاضای برآورده نشده است. در این تحقیق، مدل بهینه سازی استوار عدد صحیح مختلط آرمانی چندهدفه با داده های تقاضای تصادفی ارائه می شود. به منظور درک بیشتر، مثال عددی ارائه می شود که با استفاده از نرم افزار LINDO حل و سپس اعتبارسنجی مدل بررسی شد که بیانگر بهبود اهداف در مدل است.

هدف: در این مقاله، یک مدل برنامه ریزی دوسطحی برای حل مسئله هم زمان انتخاب تأمین کننده و تخصیص سفارش در زنجیره تأمین چندمرحله ای ارائه شده است، به گونه ای که در سطح رهبر، مسئله انتخاب تأمین کننده با هدف افزایش قابلیت اطمینان سیستم و در سطح پیرو، مسئله تخصیص سفارش با هدف کاهش هزینه سیستم فرموله شده و تقاضای مشتریان در مرحله آخر زنجیره تأمین، غیرقطعی در نظر گرفته شود. روش: روش مدل سازی مسئله انتخاب تأمین کننده و تخصیص سفارش، مدل برنامه ریزی دوسطحی است که در آن از تکنیک بهینه سازی استوار برای برخورد با شرایط عدم قطعیت مسئله و از الگوریتم ژنتیک دوسطحی برای دستیابی به جواب های بهینه مسئله استفاده می شود.  یافته ها: نتایج ب دست آمده از حل یک مسئله واقعی در صنعت فولاد تحت سناریوهای مختلف، مؤید آن است که اهداف قابلیت اطمینان و هزینه، رابطه متعارضی با یکدیگر داشته و افزایش تعداد اعضای زنجیره به افزایش قابلیت اطمینان و هزینه سیستم منجر می شود. از سوی دیگر، همان گونه که افزایش قابلیت اطمینان می تواند به افزایش هزینه های سیستم منتهی شود، کاهش قابلیت اطمینان که به طور عمده از عدم رعایت مسائل کیفی و کمبود نشئت می گیرد نیز، به افزایش سطح عدم رضایتمندی مشتریان و درنهایت افزایش هزینه کل سیستم می انجامد. همچنین نتایج به دست آمده در شرایط عدم قطعیت در مقایسه با شرایط قطعی، وضعیت نامطلوبی را نشان می دهد. نتیجه گ یری: برای بهبود قابلیت اطمینان زنجیره تأمین باید متوسط قابلیت اطمینان مراحلی از زنجیره تأمین که در مقایسه با سایر مراحل در کمترین (بیشترین) سطح قرار دارند، افزایش (کاهش) یابد تا از بروز هزینه های اضافه جلوگیری شود. همچنین رویکرد تعاملی در روش شناسی پیشنهاد شده، راهکار مناسبی را در بیشینه سازی منافع سطوح رهبر و پیرو ارائه می دهد.

کشت و پرورش قارچ خوراکی، با توجه به ارزش های غذایی و دارویی و هم چنین مزایای اقتصادی آن به سرعت در حال گسترش است. با این وجود عدم کسب دانش مورد نیاز و مدیریت اصولی ممکن است تولیدکنندگان را با مشکلات زیادی مواجه کرده و یا حتی به مرز ورشکستگی اقتصادی نزدیک سازد. در همین راستا، هدف از انجام این مطالعه مقایسه کارایی فنی، فنی خالص و مقیاس کشت قارچ در استان های کشور و تعیین میزان مطلوب استفاده از نهاده ها می باشد. در ضمن به دلیل اینکه در دنیای واقعی معمولاً ورودی ها و خروجی ها به صورت غیر دقیق و یا حتی مبهم هستند، در این تحقیق از مدل تحلیل پوششی داده های استوار به جای مدل DEA سنتی بهره گرفته شد. داده های ورودی و خروجی مدل مورد استفاده در این مطالعه از مرکز آمار ایران برای سال 1395 جمع آوری شد. طبق نتایج این مطالعه در تمامی سطوح احتمال انحراف محدودیت، کارایی فنی خالص بالاتر از کارایی مقیاس و کارایی فنی بوده است. این امر بیانگر دانش و مهارت بالای این تولیدکنندگان بوده و پایین بودن کارایی فنی تولیدکنندگان به دلیل بهینه نبودن مقیاس تولید آن ها است. مهم ترین نهاده ای که باعث عدم کارایی واحدها شده است، نهاده "هزینه اسپان" بوده و با استفاده بهینه از این نهاده می توان تا حدود 70 درصد هزینه این نهاده را کاهش داد. از دیگر نتایج این مطالعه این است که با کاهش احتمال انحراف هر محدودیت از کران خود، میزان کارایی فنی کاهش و درصد کاهش در مقدار نهاده ها نسبت به مقدار واقعی، افزایش یافته است. این امر بر اهمیت استفاده از مدل های RDEA جهت انطباق بیشتر نتایج با دنیای واقعی می افزاید. توصیه می شود که سیاست گذاران امکان دسترسی به تسهیلات برای تولیدکنندگان با مقیاس کوچک را فراهم نموده و موجبات افزایش صرفه های ناشی از مقیاس را برای آنان فراهم نمایند.

همه روزه، مواد و محصولات فسادپذیر بسیاری در زنجیره تأمین از تأمین کننده به تولیدکننده و سپس خرده فروش منتقل می شود. به علت طول عمر محدود و محدودیت در نگهداری محصولات فسادپذیر، هزینه های عملیاتی و حمل ونقل و آثار محیطی این نوع محصولات افزایش می یابد. هدف پژوهش حاضر، طراحی مدلی ریاضی برای زنجیره تأمین پایدار سه سطحی چنددوره ای-چندمحصولی در صنعت لبنیات در شرایط عدم قطعیت است که محصولات براساس سیاست صدور خروج به ترتیب ورود از انبار تخلیه می شود. بدین منظور، یک مدل برنامه ریزی غیرخطی عدد صحیح مختلط ارائه شده است که هزینه های کل زنجیره را با در نظر گرفتن ملاحظات زیست محیطی و اجتماعی بهینه می کند. برای حل مدل، یک رویکرد بهینه سازی استوار-ابتکاری با توجه به عدم قطعیت پارامترهای اقتصادی، ظرفیت تسهیلات و تقاضا به کار گرفته شده است. نتایج، کارایی و قابلیت کاربرد مدل ارائه شده و دستیابی به راه حل های باکیفیت در زمان منطقی را نشان می دهد. نتایج این پژوهش را شرکت ها برای تصمیم گیری درباره کاهش هزینه های سربه سر و آثار زیست محیطی و اجتماعی فعالیت ها می توانند استفاده کنند.

در این مقاله، درباره مدل تحلیل پوششی داده های شبکه ای ترکیبی ناهمگن برای اندازه گیری کارآیی واحدهای تصمیم گیری با فرض ساختار باز در هر مرحله، ارتباطات بین لایه ای و عدم قطعیت در ورودی ها، خروجی ها و محصولات میانی بحث و مدل استوار آن ارائه شده است. برای نشان دادن کاربرد عملی مدل های پیشنهادی، کارایی باغ های پسته شهرستان های استان یزد بررسی و نتایج به دست آمده از آن با مدل های سنتی مقایسه شده است. با توجه به سخت گیرانه تر شدن محدودیت ها در مدل های پیشنهادی و کاهش میانگین سطوح کارآیی در این مدل ها ، تعداد واحدهای روی مرز کارآیی کمتر می شود و درنتیجه نیازی به استفاده از مدل های ابر کارا برای ارزیابی مجدد واحدهای کارا نیست. به عبارتی، قدرت تفکیک پذیری مدل های پیشنهادی در محاسبه کارآیی کل واحدهای تصمیم گیری و فرآیندهای تشکیل دهنده آنها ارتقا یافته است. این نتایج می تواند فهم دقیق تری از عملکرد اجزای واحدهای تصمیم گیری برای مدیران فراهم آورد.