خدمات کتابخانه ای

هدف: هدف پژوهش حاضر شناخت دیدگاه کتابداران و کاربران کتابخانه های عمومی شهر بندرعباس درمورد چالش ها و راهکار های مشارکت کاربران در فعالیت ها و خدمات کتابخانه عمومی است. روش: روش این پژوهش کیفی است. مشارکت کنندگان این پژوهش شامل 20 کتابدار شاغل در 5 کتابخانه عمومی شهر بندرعباس و کاربران این کتابخانه ها بودند. برای جمع آوری داده ها، از مصاحبه نیمه ساختاریافته استفاده شد. پس از مصاحبه با 11 کتابدار و 11 کاربر و با حاصل شدن اشباع نظری، مصاحبه ها خاتمه یافت. برای دقت و اعتبار سؤالات تهیه شده برای مصاحبه، از سه استاد علم اطلاعات و دانش شناسی کمک گرفته شد. برای پایایی داده ها، از روش هدایت دقیق جریان مصاحبه و استفاده از اعضای کمیته پژوهش برای ارزیابی و بررسی داده های مصاحبه استفاده شد. یافته ها: با تجزیه وتحلیل مصاحبه ها، مضامین پایه برای مفهوم مشارکت کاربران در کتابخانه، چالش های پیشِ روی کاربران و راهکار های آنان برای مشارکت ارائه شد. اکثر کتابداران و کاربران مشارکت کننده در پژوهش به تأثیر مشارکت کاربران در کتابخانه باور دارند و آن را به سود کتابخانه، کتابدار و کاربر می دانند؛ در عین حال، محدودیت ها و موانعی در این مسیر وجود دارد که می توان گفت راهکار نهایی رفع چالش های مرتبط با مشارکت کاربران در کتابخانه، نهادینه شدن کتابداری جامعه مدار است. اصالت/ارزش: شناخت پدیده مشارکت کاربران در فعالیت ها و خدمات کتابخانه های عمومی و فهم چالش ها و راهکار های مشارکت کاربران در این فعالیت ها از جمله دستاورد های مهم این پژوهش است.

هدف: این پژوهش با هدف کشف وضعیت کتابخانه های عمومی تحت پوشش نهاد کتابخانه های عمومی کشور از نظرِ ارائه خدمات به معلولان (جسمی-حرکتی، نابینایان و کم بینایان، ناشنوایان و کم شنوایان) انجام گرفت. روش: پژوهش حاضر از نظرِ هدف کاربردی و از نظرِ روش اجرا پیمایشی است که به صورت مقطعی انجام شده است. جامعه آماری این پژوهش را کلیه کتابخانه های عمومی تحت پوشش نهاد کتابخانه های عمومی تشکیل می دهند که به صورت سرشماری مورد بررسی قرار گرفتند. ابزار گردآوری اطلاعات پرسش نامه ای محقق ساخته بود. برای تجزیه وتحلیل داده ها و ارائه آمار توصیفی، از نرم افزار SPSS 23 استفاده شد. یافته ها: یافته های پژوهش نشان داد که از نظرِ ارائه خدمت به گروه های مختلف معلولان، 50 درصد کتابخانه ها به معلولان جسمی-حرکتی ارائه خدمات می کنند اما تنها 11 درصد کتابخانه ها به ناشنوایان و کم شنوایان و 12 درصد به نابینایان و کم بینایان خدمات ارائه می دهند. وضعیت کتابخانه های موردبررسی در هفت مقوله سیاست گذاری و بودجه، دسترس پذیری ساختمان و فضای فیزیکی، تبلیغات و توسعه خدمات ، خدمات و برنامه های جانبی، مجموعه منابع، نیروی انسانی، و تجهیزات و فناوری های کمکی از نظرِ میانگین پایین تر از حد متوسط بود. در این میان، مقوله دسترس پذیری ساختمان و فضای فیزیکی کتابخانه ها، با میانگین 49/2 بالاترین و مقوله آموزش کارکنان با میانگین 49/1 در میان کتابخانه های عمومی کشور پایین ترین میانگین را داشتند. اصالت/ارزش: توجه کتابخانه ها به نیازها و انتظارات معلولان در زمینه خدمات و امکانات امری ضروری است. تاکنون، بررسی وضعیت کتابخانه های عمومی در زمینه ارائه خدمات به معلولان با این حجم از گستردگی انجام نگرفته است. یافته های این پژوهش می تواند راهگشای مسئولان، مدیران و کتابداران کتابخانه های عمومی به منظور ارائه خدمات بهتر به این گروه از جامعه باشد.

هدف: هدف این پژوهش کشف تعامل کاربران نابینا و کم بینا با کتابخانه های عمومی کشور و مطالعه اهداف و انگیزه های آنان از مراجعه به کتابخانه عمومی و تعیین میزان رضایتمندی آنان از خدمات دریافتی است. روش: پژوهش حاضر به روش پیمایشی و با رویکرد توصیفی انجام شده است. جامعه آماری پژوهش شامل 365 نفر از اعضای فعال کتابخانه های عمومی است که از این میان، 233 نفر به شیوه نمونه گیری تصادفی به عنوان جامعه نمونه انتخاب شدند. ابزار گردآوری داد ها پرسش نامه ای بود که با پیگیری های تلفنی و حضوری در میان اعضای جامعه نمونه توزیع و توسط آنان تکمیل شد. یافته ها: یافته ها نشان داد که اغلب بخش های مخصوص نابینایان (29 بخش) در کتابخانه مرکزی و یا کتابخانه های شهری مرکز استان واقع شده است و بقیه شهرستان ها فاقد این بخش هستند. از لحاظِ جنسیت، 1/54 درصد از کاربران بخش نابینایان زن هستند و از لحاظِ مدارک تحصیلی اکثر کاربران (6/44 درصد) مدرک کارشناسی دارند. 5/51 درصد از کاربران نابینای مطلق و 5/48 درصد کم بینا هستند. در مجموع، میزان رضایت کاربران از وضعیت فعلی بالاتر از حد متوسط (95/3 از 5 در مقیاس لیکرت) بوده، و بیشترین میزان رضایت از برخورد، راهنمایی، دانش و تخصص کتابداران کتابخانه بوده است و میزان رضایت از کیفیت، کمیت و روزآمد بودن منابع کتابخانه در سطح متوسطی قرار داشت. کمترین میزان رضایت کاربران از علامت ها و نشانه های راهنمایی برای هدایت آن ها و طراحی و معماری بخش نابینایان بوده است. با توجه به نقایص و کاستی های موردمطالعه، ضروری است کتابخانه های عمومی کشور به منظور بهبود خدمات دهی در سطوح مختلف اقدام کنند تا کاربران کم بینا و نابینا با سهولت و رضایت بیشتری از امکانات و منابع کتابخانه ها بهره مند شوند. اصالت/ارزش: در زمینه بخش نابینایان کتابخانه های عمومی، پژوهش های متعددی صورت گرفته است که هریک بخش نابینایان کتابخانه خاصی را بررسی کرده اند، اما این پژوهش کل بخش های نابینایان کتابخانه های عمومی کشور را به صورت یکپارچه مورد مطالعه قرار داده است.

هدف: پژوهش حاضر با هدف تعیین وضعیت کاربرد اینترنت اشیا در کتابخانه های برگزیده جهان انجام شده است. روش: پژوهش حاضر از نظر هدف، کاربردی و از لحاظ شیوه گردآوری داده ها از نوع پژوهش های کتابخانه ای و پیمایشی ارزیابانه است. ابزار گردآوری داد ه ها سیاهه محقق ساخته بود که بعد از تأیید روایی چندی از متخصصان، استفاده شد. جامعه پژوهش شامل بیست کتابخانه ای بود که از طرق مختلف ازجمله مراجعه به سایت کتابخانه ها و مقالاتی که درمورد آن ها نگارش شده بود در رابطه با استفاده آن ها از اینترنت اشیا اطلاع حاصل شد. نحوه گردآوری داده ها ازطریق مکاتبه و مشاهده بود. اطلاعات پس از گردآوری تحلیل و نتایج لازم از آن ها استخراج شدند. نتیجه گیری : استفاده از اینترنت اشیا در کتابخانه های جهان درحال افزایش است و بسیاری از کتابخانه ها از این فناوری استفاده می کنند یا قصد استفاده دارند؛ زیرا این فناوری مزیت های زیادی برای کتابخانه ها دارد و سبب مدیریت بهتر و دقیق تر، افزایش سرعت خدمات رسانی و حذف فرایندهای تکراری می شود. همچنین با مطالعه مزایا و معایب و ابعاد مختلف این فناوری زمینه ساز آشنایی کتابخانه های ایران با این فناوری و مشوقی برای استفاده از آن در کتابخانه های ایران فراهم می شود.

هدف: هدف پژوهش حاضر بررسی میزان ارائه خدمات کتابخانه مرکزی واحد علوم و تحقیقات دانشگاه آزاد اسلامی با رویکرد بازاریابی و از دیدگاه دانشجویان تحصیلات تکمیلی است. در این پژوهش دو مؤلفه تنوع خدمات و حجم منابع اطلاعاتی و برنامه های ترویجی به عنوان دو مؤلفه بازاریابی مورد تأکید قرار گرفته است. روش پژوهش: پژوهش حاضر یک پژوهش کاربردی است که به روش توصیفی - پیمایشی و با استفاده از ابزار پرسشنامه به اجرا در آمده است. در این پژوهش با استفاده از روش نمونه گیری طبقه ای - تصادفی از بین جامعه آماری دانشجویان واحد علوم و تحقیقات نمونه ای با حجم 378 نفر انتخاب شد. فرضیه های آزمون با استفاده از آزمون t مورد آزمون قرار گرفت. یافته ها: یافته های پژوهش نشان داد که کسب اطلاعات مورد نیاز و مرتبط با دروس دانشگاهی، شناسایی منابع تخصصی، روزآمد کردن اطلاعات تخصصی و حرفه ای مهم ترین دلیل مراجعه کنندگان بوده، و از پایان نامه ها و کتاب ها بیشتر از سایر منابع استفاده می کنند. کتابداران مهم ترین نقش را در ترویج برنامه های کتابخانه دارند، و استفاده از بروشور در نوبت بعدی قرار دارد. میزان مشارکت دانشجویان در انتخاب منابع اطلاعاتی نیز در حد متوسط است. نتیجه گیری: نتایج پژوهش نشان می دهد که بین تنوع خدمات و حجم منابع اطلاعاتی با استفاده از کتابخانه رابطه معناداری وجود دارد. بین به کارگیری برنامه های ترویجی در کتابخانه و میزان ارائه خدمات کتابخانه ای نیز رابطه معنادار بوده و فرضیه های پژوهش مورد تأیید قرار گرفته است.

هدف: هدف از این مقاله، تحلیل کیفیت خدمات کتابخانه های دانشگاه رازی کرمانشاه با استفاده از مدل تحلیل شکاف است. بدین منظور، به نظر سنجی از کاربران بر اساس ابعاد احساس کاربر از خدمت، کنترل اطلاعات، و کتابخانه به عنوان مکان با استفاده از سه سطح ادراکات کاربران یعنی حداقل انتظارات، حداکثر انتظارات، و سطح دریافت پرداخته شده است. روش پژوهش: روش پژوهش پیمایشی– توصیفی است و به منظور گردآوری اطلاعات از دو روش کتابخانه ای و میدانی استفاده شد. ابزار جمع آوری اطلاعات پرسش نامه لایب کوال است. جامعه ی آماری تحقیق شامل 9000 عضو کتابخانه های دانشگاه رازی کرمانشاه است که بر اساس روش نمونه گیری طبقه ای- تصادفی و مطابق جدول مورگان حجم نمونه 358 نفر برآورد شد. تجزیه و تحلیل داده های این پژوهش، با کمک نرم افزار اس پی اس اس 18 و با استفاده از شاخص های آمار توصیفی و استنباطی انجام شد. یافته ها: یافته ها نشان می دهد که میانگین حداقل خدمات مورد قبول استفاده کنندگان در بعد تأثیر خدمات کتابخانه بیش از دو بعد دیگر است. از نظر مطلوب ترین سطح خدمات مورد انتظار نیز کاربران از بعد تأثیر خدمات کتابخانه بیشترین انتظار را دارند. شکاف کفایت خدمات در بعد «کتابخانه به عنوان یک محل» و بعد «کنترل اطلاعات» به ترتیب 724/- و 376 /- است که هر دو منفی هستند. در خصوص شکاف برتری خدمات، کتابخانه های دانشگاه رازی در هیچ یک از ابعاد نتوانسته اند به سطح مورد انتظار استفاده کنندگان برسند. لذا، در هر سه بعد لایب کوال شکاف برتری خدمات منفی است و بیشترین شکاف به ترتیب عبارتند از: بعد کنترل اطلاعات (99/1-)، بعد تأثیر خدمات (46/1-)، و بعد کتابخانه به عنوان محل (34/1-). نتیجه گیری : نتایج تحقیق بیانگر این مطلب است که میانگین کل خدمات کتابخانه ای از نظر شکاف کفایت خدمات مثبت است. یعنی کتابخانه های دانشگاه رازی توانسته اند حداقل انتظارات کاربران خود را برآورده کنند. اما شکاف برتری خدمات منفی است. یعنی کتابخانه ها فاصله ی زیادی تا تأمین انتظارات کاربران در رابطه با مطلوب ترین سطح خدمات دارند.  

هدف: با توجه به اهمیت بازاریابی در جذب مخاطبان و بهره وری بیشتر کتابخانه ها، هدف این پژوهش مطالعه وجود ابزارهای بازاریابی در وب سایت ها و پورتال های کتابخانه های تخصصی حوزه علوم انسانی شهر تهران در ارائه راه کارهایی به منظور توسعه و بالابردن خدمات به کاربران می باشد. روش پژوهش: این پژوهش به روش ارزیابی اکتشافی انجام شده است. ارزیابی اکتشافی یکی از پرکاربردترین روش های ارزیابی است که مبتنی بر سیاهه وارسی بوده و برای تعیین کاربردپذیری سیستم های تعاملی به کار می رود. جامعه پژوهش شامل 26 وب سایت کتابخانه تخصصی حوزه علوم انسانی، متمرکز در شهر تهران است که میزان تطابق ابزارهای بازاریابی موجود در وب سایت های مورد بررسی با معیارها و مؤلفه های تعیین شده، براساس سیاهه وارسی محقق ساخته، به عنوان ابزار سنجش به کار گرفته شده است. این سیاهه وارسی دارای پنج شاخص کلی (شخصی سازی، توزیع، ترویج، محصول و قیمت) و هیجده زیرشاخص است که برخی از زیرشاخص ها دارای مؤلفه های خاص تری نیز هستند. یافته ها: یافته های پژوهش نشان می دهد که وب سایت های کتابخانه های تخصصی در مجموع به میزان 40/47 درصد در شاخص شخصی سازی، 40/15 درصد در شاخص توزیع، 32/33 درصد در شاخص ترویج، 21/30 درصد در شاخص محصول و 32/24 درصد در شاخص قیمت از ابزارهای بازاریابی استفاده کرده اند. نتیجه گیری: نتایج نشان می دهد بیشتر کتابخانه های تخصصی بررسی شده در این پژوهش، گام های اولیه را در راستای اجرای بازاریابی اطلاعات در سازمان های متبوع خود برداشته اند؛ اما بسیار ابتدایی و ضعیف عمل کرده و نیاز به تلاش های بیشتری برای بهبود قابلیت های اجرایی در وب سایت های خود دارند. به طوری که بسیاری از شاخص های در نظرگرفته شده در این پژوهش در سطح مطلوبی قرار ندارند.

مقدمه : کتابخانه ها و مراکز اطلاع رسانی معمولاً با استفاده از ابزار لیب کوآل به بررسی کیفیت خدمات می پردازند. در تجزیه و تحلیل لیب کوآل می توان از شبکه عصبی مصنوعی استفاده نمودکه با درجه خطای پایین به بررسی سطح خدمات می پردازد. پژوهش حاضر در پی آن است که به معرفی شبکه عصبی مصنوعی بپردازد تا در پیش بینی کیفیت خدمات سایر کتابخانه های دانشگاهی مثمر ثمر واقع شود. روش کار: این پژوهش با استفاده از روش پیمایشی و از نوع کاربردی مقطعی می باشد . جامعه پژوهش شامل کلیه دانشجویان دانشگاه علوم پزشکی شیراز است. ابزار گرد آوری داده ها پرسشنامه لیب کوآل می باشد. به منظور تجزیه و تحلیل داده ها و ارائه شبکه عصبی مناسب از نرم افزار MATLAB استفاده شده است. همچنین جهت دستیابی به مناسب ترین شبکه عصبی مصنوعی که قادر به پیش بینی کیفیت خدمات با کمترین خطا و بیشترین میزان تطابق باشد الگوریتمی در نرم افزار MATLAB نوشته شد که به صورت خودکار با گرفتن داده های ورودی و داده های هدف به محاسبه چنین شبکه ای بپردازد. یافته ها: به ازای پنج دسته داده ورودی و اجرای الگوریتم نوشته شده، پنج شبکه عصبی مصنوعی ایجاد گردید که به ترتیب دارای ضریب تعیین 77059/0، 68280/0، 81089/0، 79161/0 و 83273/0 می باشد. نتیجه گیری: با مقایسه شبکه های عصبی مصنوعی مشخص گردید شبکه عصبی مصنوعی که دارای 20 لایه پنهان،80 درصد داده آموزشی، 667/16 درصد داده آزمایشی، 3333/3 درصد داده اعتبارسنجی باشد و به وسیله داده های پنج ورودی تغذیه شود، مناسب ترین شبکه در ارزیابی کیفیت خدمات کتابخانه های دانشگاهی می باشد.

مقدمه:آموزش مجازی با استفاده از انواع فناوری های اطلاعاتی و ارتباطی محیط آموزش سنتی را در محیطی مجازی شبیه سازی کرده و برچارچوب و خدمات پشتیبانی از نظام های آموزشی تاثیرات زیادی گذاشته است. خدمات کتابخانه ای یکی از خدمات پشتیبانی است، که چندان مورد توجه طراحان این نظام آموزشی قرارنگرفته است. هدف پژوهش، بررسی دیدگاه مدیران و دانشجویان مراکز آموزش مجازی، راجع به نقش کتابخانه، انواع و شیوه ارائه منابع در کتابخانه مجازی بوده است. روش کار: پژوهش حاضر، یک مطالعه بنیادی- کاربردی است که در سال 93-1392 با ابزار پرسشنامه انجام گرفته است. برای روایی پرسشنامه ها به ده نفر از متخصصین رشته ارسال شد و در نهایت به تایید شش نفر از آن ها رسید و پایایی پرسشنامه مدیران با عدد 79/0 و پرسشنامه دانشجویان با عدد 71/0 مورد تائید قرار گرفت. جامعه پژوهش شامل مدیران و دانشجویان 19مرکز آموزش مجازی دانشگاه های شهر تهران بوده است. یافته ها: در ارتباط با نقش کتابخانه، مدیران «توانمندساختن کاربر» ودانشجویان «پژوهش» را در اولویت اول قرارداده اند. دربین منابع ارائه شده، «پایگاه هاای اطلاعاتی» و«کتاب های درسی» رتبه اول را از دیدگاه هر دو گروه گرفته اند. در ارتباط با شیوه ی ارائه منابع، مدیران «دسترسی به چکیده و اطلاعات کتابشناختی» و دانشجویان « دسترسی به تمام متن منابع» در اولویت اول مورد توجه قرار دادند. نتیجه گیری: براساس یافته ها، از آنجاکه کتابخانه مجازی نقش بسزایی در آموزش مجازی دارد، توجه به اختلاف نظرهای این دو گروه بسیار حائز اهمیت می باشد. لذا، مدیران باید برنامه های خدمات کتابخانه ای خود را در جهت نیازهای دانشجویان ارائه دهند تا جایگاه کتابخانه مجازی درپشتیبانی از آموزش و پژوهش به خوبی نمود پیدا کند.

مقدمه: کتابخانه های دانشگاهی نیازمند استفاده از شیوه های صحیح مدیریتی هستند تا بتوانند در محیط متغیر و رقابتی مقاومت کنند و انوع کاربران خود را راضی نگه دارند. مدل مدیریت کیفیت بنیاد اروپایی، یکی از ابزارهای مناسب مدیریت تعالی سازمانی است که برای خودارزیابی کتابخانه ها مناسب است. هدف از این پژوهش ارزیابی سطح کیفیت خدمات کتابخانه های دانشگاه علوم پزشکی همدان با استفاده از این مدل بود. روش کار: این پژوهش توصیفی بوده و در سال 1393 به صورت مقطعی انجام شده است. جامعه پژوهش را کلیه مدیران و کارمندان کتابخانه های دانشگاه علوم پزشکی همدان تشکیل دادند که 28 نفر بودند. گردآوری داده ها با استفاده از پرسشنامه 50 سوالی بود و امتیازهای کسب شده با استفاده از نرم افزارSPSSتحلیل شد. یافته ها: ارزیابی انجام شده بر اساس مدل مدیریت کیفیت بنیاد اروپایی نشان داد که امتیاز کل کتابخانه های دانشگاه علوم پزشکی همدان 529 از 1000 امتیاز بود. جمع امتیاز معیارهای توانمندساز 255 از 500 امتیاز و جمع امتیاز معیارهای نتایج 274 از 500 امتیاز بود. معیار کارکنان کمترین درصد امتیاز (47/9 درصد) و معیار نتایج کلیدی عملکرد بیشترین درصد امتیاز(59/8 درصد) را کسب نمودند. نتیجه گیری: نتایج پژوهش نشان می دهد فعالیت های مربوط به خدمات کتابخانه های دانشگاه علوم پزشکی همدان، روند رو به بهبودی را نشان می دهد. اما این کتابخانه ها باید در زمینه مدیریت و بهبود منابع انسانی، ارزیابی کارکنان و بهبود عملکرد آنها اقدام های مؤثری انجام دهد.

هدف: شناسایی و معرفی پژوهش های انجام شده در زمینه سنجش کیفیت خدمات کتابخانه ها و مراکز اطلاع رسانی بر اساس مدل لیب کوآل است. روش انجام تحقیق و گردآوری داده ها: پژوهش حاضر با روش تحلیل محتوا انجام گرفته و داده ها نیز از مرور پژوهش های گذشته گردآوری شده است.  یافته ها: کیفیت کتابخانه های مورد مطالعه اعم از دانشگاهی، عمومی و تخصصی در مؤلفه های لیب کوال در سطوح مختلف بررسی شد. وضعیت کلی کتابخانه ها به تفکیک نوع کتابخانه ارزیابی و مؤلفه های قوی و ضعیف در آنها مشخص شد و تصویری کلی از کیفیت خدمات ارائه شده در کتابخانه های ایران به دست آمد.   نتایج: در وضعیت فعلی، کتابخانه ها در همه ابعاد، خدمات مطلوب و آرمانی ارائه نمی دهند و در بسیاری از موارد حداقل خدمات را دارند و گاهی حتی پایین تر از سطح خدمات حداقلی مورد انتظار کاربران را پاسخگو هستند. کیفیت خدمات در کتابخانه های دانشگاهی از نظر کنترل اطلاعات، در کتابخانه های عمومی، در تمامی مؤلفه ها و در کتابخانه های تخصصی از جنبه کنترل اطلاعات و کتابخانه به عنوان مکان ضعیف هستند. 

هدف: بررسی انتظارهای دانشجویان از کتابداران دانشگاه شهید چمران. روش: تحقیق توصیفی با رویکرد تحلیل محتواست. شش پرسش باز میان اعضای نمونه توزیع و بسامد هر گویه محاسبه و سپس تحلیل محتوا، تفسیرها و استنتاج ها انجام شد. یافته ها: آشنایی کتابداران با منابع اطلاعاتی، موضوع های تخصصی، مؤلفان هر رشته، تسلط بر اینترنت و پایگاه های اطلاعاتی، آموزش سواد اطلاعاتی، و نرم افزارهای کتابخانه ای از انتظارهای دانشجویان است. دانشجویان همچنین انتظار دارند کتابداران خوش اخلاق و صبور و مسؤلیت پذیر، و آراسته و مرتب، با پوشش اسلامی و ظاهری مناسب در کتابخانه حضور داشته باشند. ارائه آموزش های لازم و رفع کاستی ها می تواند موجب پیشرفت خدمات کتابخانه ای و اطلاعاتی وافزایش سرمایه اجتماعی شود. اصالت: این اثر در نوع خود و در متون فارسی نخستین پژوهشی است که فقط بر انتظار های دانشجویان از کتابداران دانشگاهی تمرکز کرده است.

کتابخانه های دیجیتال در راستای اشاعه خدمات و ارائه ی اطلاعات دیجیتال با سرعت بالا و صرفه اقتصادی برای استفاده یک جامعه یا مجموعه ای از جوامع به امر انتخاب، سازماندهی و تسهیل دسترسی به منابع اطلاعاتی می پردازند و فرآیند تفسیر، توزیع، حفاظت از یکپارچگی اطلاعات دیجیتالی، کنترل اطلاعات و نیز اطمینان از وجود مجموعه ای از آثار دیجیتال در مدت زمان طولانی را مورد توجه قرار می دهند. این مطالعه در تلاش است تا چارچوبی مفهومی برای بکارگیری فناوری اینترنت اشیاء در خدمات کتابخانه های دیجیتال پیشنهاد کند. به این منظور، با روش مرور نظام مند، پس از جستجوی پایگاه های اطلاعاتی از 2010 تا 2018، 1149 رکورد در زمینه بکارگیری اینترنت اشیاء در کتابخانه های دیجیتال شناسایی شدند. پس رکوردهای تکراری و تحلیل ژرف تر، 128 رکورد اطلاعاتی از مقالات بانک های اطلاعاتی و مقالات کنگره ها انتخاب گردید و در نهایت پس از ارزیابی کیفی با استفاده از سیاهه وارسی، 48 رکورد اطلاعاتی برای مطالعه متن کامل انتخاب گردید. یافته های پژوهش نشان می دهند که شش مولفه اصلی (تجهیزات سخت افزاری، امکانات نرم افزاری، زیرساخت های شبکه ای و مخابراتی، استانداردهای مورد نیاز، مسائل امنیتی و حریم خصوصی و ویژگی ها و خصوصیات منابع انسانی) به همراه 114 گویه در بکارگیری اینترنت اشیاء در کتابخانه های دیجیتال مؤثر هستند. این چارچوب می تواند به جامعه اطلاعاتی در امر تحقیق، توسعه، اجراء و بهبود برنامه های ارائه ی خدمات کتابخانه های دیجیتال در بستر اینترنت اشیاء کمک نماید.

هدف: پژوهش حاضر با هدف طراحی مفهومی پلتفرم مبتنی بر مؤلفه های بازی وارسازی در خدمات کتابخانه های کودکان و نوجوانان انجام شده است.روش: پژوهش حاضر به لحاظ هدف از نوع کاربردی با رویکرد کیفی و روش دلفی فازی انجام شده است. جامعه آماری پژوهش، خبرگان، متخصصان بازی وارسازی و کودک و نوجوان و نیز ذینفعان (اعم از کتابداران، مدیران) منتخب سطح کشوری بودند. لذا نمونه گیری به صورت هدفمند انتخاب شد. حجم نمونه در پژوهش حاضر 30 نمونه بود. روایی محتوایی پرسشنامه از طریق محاسبه سی.وی.آر با مقدار بزرگ تر از 0/49 و شاخص سی.وی.آی با مقدار 0/76 انجام شده است. در پایایی پرسشنامه نیز ضریب آلفای کرونباخ 0/88 به دست آمد.یافته ها: بر اساس یافته های به دست آمده از این پژوهش پلتفرم مفهومی مبتنی بر مؤلفه های بازی وارسازی در خدمات کتابخانه های کودکان و نوجوانان شامل مؤلفه های قابلیت های مکانیکی پلتفرم، پویایی سازی (دینامیک) بازی و زیباشناختی است. عناصر قابلیت های مکانیکی پلتفرم در پلتفرم کتابخانه کودکان و نوجوانان شامل، امتیازات، مراحل، نشان ها، جدول بندی، جدول پیشرفت و مسابقات است. پویایی سازی (دینامیک) بازی در پلتفرم کتابخانه کودکان و نوجوانان شامل موفقیّت، پاداش و رضایت است. عناصر زیبایی شناختی در پلتفرم کتابخانه کودکان و نوجوانان شامل مؤلفه احساسات است.نتیجه گیری: در طراحی بخش قابلیت های مکانیکی پلتفرم بازی وارسازی مؤلفه های امتیازات، مراحل، نشان ها، جدول بندی، جدول پیشرفت و مسابقات اهمیت بیشتری دارد. در طراحی بخش پویاسازی (دینامیک)، مؤلفه های موفقیت، رضایت و پاداش اهمیّت بیشتری دارد. در طراحی بخش زیبایی شناختی، مؤلفه درگیر کردن احساسات کودکان و نوجوانان اهمیّت بیشتری دارد.