شهرام صدقی

مقدمه: شبکه های اجتماعی علمی در دهه اخیر ارتباطات علمی دانشجویان و اعضای هیئت علمی دانشگاه را تحت تأثیر خود قرار داده است. هدف از مطالعه حاضر تعیین نقش شبکه های اجتماعی در ارتباطات علمی دانشجویان و اعضای هیئت علمی دانشگاه علوم پزشکی ایران بود. روش ها: مطالعه حاضر از نوع کاربردی بود که با روش توصیفی-پیمایشی انجام شده است. جامعه پژوهش شامل دانشجویان تحصیلات تکمیلی و اعضای هیئت علمی دانشگاه علوم پزشکی ایران بودند که با روش نمونه گیری تصادفی طبقه ای، 450 نفر انتخاب شدند. ابزار گردآوری داده پرسشنامه بود. شش نفر از اعضای هیئت علمی دانشگاه روایی پرسشنامه را بررسی کردند و آلفای کرونباخ محاسبه شده برای پایایی پرسشنامه برابر 96/0 بود. یافته ها با استفاده از نرم افزار SPSS نسخه 19، تحلیل شدند. یافته ها: ابعاد جستجوی اطلاعات با میانگین 59/3 و انتشار و اشتراک اطلاعات با میانگین 38/3، از مهم ترین مزایای استفاده از شبکه های اجتماعی علمی در ارتباطات علمی بود. همچنین، عدم برگزاری کارگاه های آموزشی در دانشگاه به منظور استفاده کارآمدتر از شبکه های اجتماعی علمی مهم ترین عامل بازدارنده در استفاده از این شبکه ها بود. آزمون فرضیات پژوهش نیز نشان داد بین ابعاد ارتباطات علمی و میزان استفاده دو گروه دانشجویان و اعضای هیئت علمی از شبکه های اجتماعی علمی تفاوت آماری معنی داری وجود دارد. به طوری که میانگین نمره همکاری های پژوهشی، ایده یابی پژوهشی و جستجوی اطلاعات در بین دانشجویان بیشتر از اعضای هیئت علمی بود. بین میزان استفاده از شبکه های اجتماعی با مدرک تحصیلی و سن پاسخگویان ارتباط آماری معنی داری وجود نداشت. نتیجه گیری: ازآنجاکه استفاده از شبکه های اجتماعی علمی در ارتباطات علمی کاربران مؤثر بوده است؛ با برگزاری کارگاه های آموزشی در خصوص معرفی قابلیت های این شبکه ها می تواند به افزایش بهره وری مؤثر از این شبکه ها در همه ابعاد ارتباطات علمی کمک نماید.

مقدمه: سواد سلامت شامل مجموعه ای از مهارت های خواندن، دسترسی، درک و فهمیدن، ارزیابی، تصمیم گیری و توانایی بکارگیری این مهارت ها در حوزه سلامت است. هدف پژوهش حاضر، بررسی سطح مهارت های سواد سلامت بیماران ام اس در ایران بوده است. روش ها: پژوهش حاضر، یک مطالعه پیمایشی از نوع توصیفی-تحلیلی در سال 1397 است. جامعه پژوهش کلیه بیماران ام اس عضو انجمن ام اس ایران بودند که تعداد 384 نفر به صورت نمونه گیری در دسترس انتخاب شدند. پرسش نامه استاندارد سواد سلامت ایرانیان بین نمونه ها توزیع گردید. داده ها با استفاده از نرم افزار SPSS نسخه 23، آمار توصیفی (میانگین، انحراف معیار) و آمار استنباطی (آزمون کروسکال والیس و من ویتنی) تحلیل شد. یافته ها: یافته ها نشان داد میانگین سنی بیماران، 30/6 بود و بیشتر شرکت کنندگان (75 درصد)، از تحصیلات بالایی برخوردار بودند. سطح مطلوب بودن در سواد سلامت بیماران ام اس، میانگین دو بوده علاوه بر آن سواد سلامت در ابعاد خواندن، دسترسی، درک و فهمیدن، ارزیابی و تصمیم گیری به ترتیب دو (مطلوب)، 2/1 (نسبتا مطلوب)، 1/6 (کاملا مطلوب)، دو (مطلوب) و 2/1 (نسبتا مطلوب) بود. همچنین، بین میانگین سواد سلامت برحسب جنس (006/0P-Value =) و سطح تحصیلات (008/0P-Value =) تفاوت معنادار آماری وجود داشت. نتیجه گیری: نتایج حاصل از پژوهش حاضر نشان داد با توجه به سطح بالای مهارت های سواد سلامت بیماران ام اس بسیاری از مشکلات پیش روی آن ها تسهیل شده است؛ و افراد با آگاهی بیشتر با بیماری خود روبرو می شوند و در موقعیت ها و بحران ها مدبرانه عمل می کنند.

مقدمه: مطالعات قبلی انجام شده نشان می دهد که میزان آگاهی و استفاده از پزشکان و متخصصان از منابع پزشکی مبتنی بر شواهد در حد پایینی قرار دارد لذا هدف از انجام این مطالعه شناسایی موانع موجود در استفاده از منابع پزشکی مبتنی بر شواهد می باشد. روش ها: در ابتدا مقالات مرتبط از پایگاه های اطلاعاتی پابمد، وب آو ساینس، ساینس دایرکت، پروکوئست، اسکاپوس، کاکرین، اچ پرینگر، امبیس و دیگر پایگاه ها بازیابی گردید. تعداد کل مقالات به دست آمده 9930 مورد بود که پس از اعمال معیارهای ورودی و خروجی در یافته ها، تعداد کل مقالات مرتبط با هدف پژوهش به 97 مورد رسید. یافته ها: مرور نظام مند انجام شده بر نشان داد که مهم ترین موانع به ترتیب اهمیت، محدودیت های زمانی، دانش و مهارت محدود، محدودیت های مربوط به شواهد، کمبود تسهیلات و امکانات، موانع نگرشی، موانع آموزشی و موانع مربوط به بیماران بود. نتیجه گیری: با توجه به موانع و مشکلاتی که در استفاده مؤثر از این منابع برای پزشکان وجود دارد، به نظر می رسد که با آموزش فرآیند پزشکی مبتنی بر شواهد در تشخیص و درمان و سیاست گذاری های هدفمند برای رفع محدودیت ها در سطح دانشگاه ها و وزارت بهداشت درمان آموزش پزشکی می توان گام های مؤثری در راستای حذف این موانع برداشت. از سوی دیگر،کتابداران بالینی به عنوان افراد متخصص و توانمند در حوزه جستجو و آشنایی با منابع و پایگاه های اطلاعاتی می توانند به عنوان همکار موثر در آشنایی و چگونگی استفاده از شواهد و اجرای پزشکی مبتنی بر شواهد ایفای نقش کنند.

مقدمه: یکی از مهمترین شاخص های توسعه و رفاه هر جامعه، سطح سلامت جسمی- روانی آن جامعه می باشد و کتابخانه های عمومی نقش کلیدی در انتشار این اطلاعات دارند، این پژوهش به بررسی میزان تاثیر کتابخانه های عمومی شهر تهران بر سلامت روان کاربران می پردازد. روش کار: پژوهش حاضر، یک مطالعه توصیفی- تحلیلی است که در سال 1394 انجام گردید. جامعه پژوهش شامل کاربران کتابخانه های عمومی شهر تهران زیر نظر سازمان فرهنگی، هنری شهرداری شهر تهران بود. تعداد 233 نمونه بر اساس نمونه گیری خوشه ای از شمال، جنوب، شرق و غرب شهر تهران به صورت تصادفی انتخاب شدند. پرسشنامه محقق ساخته بین نمونه ها توزیع گردید. داده ها با استفاده از آمار توصیفی (میانگین، انحراف معیار) و استنباطی (آزمون T) در نرم افزار SPSS نسخه 21 تحلیل شدند. یافته ها: یافته ها نشان می دهد، کتابخانه های عمومی با میانگین 10/3 بر سلامت روان کاربران خود تاثیر می گذارد و نیز این کتابخانه ها با میانگین 80/2 و 1/3 به ترتیب بر رفاه اجتماعی و رفاه عاطفی کاربران خود تاثیر می گذارند. همچنین بین میانگین بعد رفاه روانی و رفاه اجتماعی و رفاه عاطفی در دو گروه زنان و مردان تفاوت معنا دار آماری وجود ندارد. نتیجه گیری: نتایج حاصل از این پژوهش نشان داد اگر چه امتیاز حاصله متوسط است اما بیشتر متمایل به پایین تر از حد متوسط می باشد. لذا، می توان گفت، کتابخانه ها روی سلامت روان کاربران خود تاثیر زیادی ندارند و نیاز است، کتابخانه ها کارکردها و سیاست های خود در این مورد بازبینی کنند

مقدمه: در این مطالعه با استفاده از تکنیک مصورسازی به تحلیل استنادی و ترسیم نقشه علمی تولیدات پژوهشگران ایرانی در زمینه سلول های بنیادی نمایه شده در پایگاه نمایه استنادی علوم تا سال 2015 پرداخته شده است. روش کار: این پژوهش از نوع کاربردی توصیفی است که از روش ترسیم نقشه علمی استفاده شده است. جامعه پژوهش، کلیه تولیدات علمی مربوط به حوزه سلول های بنیادی پژوهشگران ایرانی در پایگاه استنادی علوم تا سال 2015 بود که شامل 2317 رکورد می باشد. این داده ها به صورت فایل متن ساده استخراج و توسط نرم افزار هیست سایت تحلیل و نقشه علمی این حوزه ترسیم شد. یافته ها: در زمینه سلول های بنیادی، سلیمانی با تولید 232 مدرک (ده درصد) رتبه بالاتری را نسبت به سایرین کسب نمود. در میان دانشگاه ها و موسسات فعال در این زمینه، دانشگاه علوم پزشکی تهران با تولید 566 مدرک (5/24 درصد) و کسب استنادات محلی و جهانی بالا رتبه نخست را در ایران به خود اختصاص داد. روند رشد تولیدات علمی، تا سال 2014 رو به رشد بوده و از 2014 تا کنون کاهش یافته است. نقشه علمی حوزه سلول های بنیادی بر اساس شاخص استنادات محلی و جهانی شامل دو خوشه مهم بود. نتیجه گیری: مقالات مهم و پراستناد در خوشه های موضوعی این حوزه تاکید بسیاری بر نقش سلول های بنیادی در درمان بیماری ها و شناخت عوامل بیماری زا دارند. با توجه به رتبه بالای دانشگاه علوم پزشکی تهران در این زمینه، به نظر می رسد همکاری علمی بین محققان و دانشجویان این دانشگاه با سایر موسسات منجر به پیشرفت بیشتر شود.

مقدمه : کتابخانه ها و مراکز اطلاع رسانی معمولاً با استفاده از ابزار لیب کوآل به بررسی کیفیت خدمات می پردازند. در تجزیه و تحلیل لیب کوآل می توان از شبکه عصبی مصنوعی استفاده نمودکه با درجه خطای پایین به بررسی سطح خدمات می پردازد. پژوهش حاضر در پی آن است که به معرفی شبکه عصبی مصنوعی بپردازد تا در پیش بینی کیفیت خدمات سایر کتابخانه های دانشگاهی مثمر ثمر واقع شود. روش کار: این پژوهش با استفاده از روش پیمایشی و از نوع کاربردی مقطعی می باشد . جامعه پژوهش شامل کلیه دانشجویان دانشگاه علوم پزشکی شیراز است. ابزار گرد آوری داده ها پرسشنامه لیب کوآل می باشد. به منظور تجزیه و تحلیل داده ها و ارائه شبکه عصبی مناسب از نرم افزار MATLAB استفاده شده است. همچنین جهت دستیابی به مناسب ترین شبکه عصبی مصنوعی که قادر به پیش بینی کیفیت خدمات با کمترین خطا و بیشترین میزان تطابق باشد الگوریتمی در نرم افزار MATLAB نوشته شد که به صورت خودکار با گرفتن داده های ورودی و داده های هدف به محاسبه چنین شبکه ای بپردازد. یافته ها: به ازای پنج دسته داده ورودی و اجرای الگوریتم نوشته شده، پنج شبکه عصبی مصنوعی ایجاد گردید که به ترتیب دارای ضریب تعیین 77059/0، 68280/0، 81089/0، 79161/0 و 83273/0 می باشد. نتیجه گیری: با مقایسه شبکه های عصبی مصنوعی مشخص گردید شبکه عصبی مصنوعی که دارای 20 لایه پنهان،80 درصد داده آموزشی، 667/16 درصد داده آزمایشی، 3333/3 درصد داده اعتبارسنجی باشد و به وسیله داده های پنج ورودی تغذیه شود، مناسب ترین شبکه در ارزیابی کیفیت خدمات کتابخانه های دانشگاهی می باشد.

مقدمه: رتبه بندی وبومتریکس میزان فعالیت علمی و آموزشی وب سایت های دانشگاه ها و موسسات علمی و آموزشی را به صورت سالانه نشان می دهد. پژوهش حاضر ، با استفاده از سه موتور جستجو به رتبه بندی دانشگاه های علوم پزشکی کشور پرداخته است. روش کار: پژوهش حاضر پیمایشی – توصیفی و از نوع کاربردی است. و با استفاده از روش های وب سنجی، 43 وب سایت دانشگاه های علوم پزشکی کشور مورد مطالعه قرار گرفت. در این پژوهش سه شاخص تعداد صفحه، قابلیت دید و فایل های پربار توسط سه موتور جستجو بررسی شد . داده ها با استفاده از نرم افزار SPSS تجزیه و تحلیل گردید. یافته ها: یافته ها نشان داد که تعداد صفحات نمایه شده دانشگاه علوم پزشکی تهران در هر سه موتور جستجو بالاترین میزان را به خود اختصاص داده است در حالی که دانشگاه های علوم پزشکی دزفول ، جیرفت و یاسوج رتبه های آخر را به خود اختصاص داده اند.و از نظر تعداد پیوندهای خارجی دانشگاه علوم پزشکی تهران دارای رتبه 13 می باشد و دانشگاه علوم پزشکی هرمزگان با میانگین 23011 در صدر دانشگاه های علوم پزشکی کشور قرار دارد و این در حالی است که رتبه دانشگاه مذکور از نظر شاخص تعداد صفحات وبی نمایه شده ، 26 گزارش شده است. نتیجه گیری: یافته های پژوهش نشان داد که به طور کلی از میان دانشگاه های علوم پزشکی کشور، حتی 8 دانشگاه علوم پزشکی برتر وتیپ یک، نیز پیوندها و مخاطبین زیادی را از خارج از وب سایت خود دریافت نکرده اند . این امر بیانگر تأثیرگذاری اندک دانشگاه های علوم پزشکی ایران در وب با وجود بالابودن نسبی تعداد صفحات وبی برخی از این دانشگاه ها می باشد .

مقدمه در سال های اخیر میزان استفاده از تلفن های همراه، رایانه های جیبی و تلفن های هوشمند رشد قابل توجهی یافته است. ] 1 [ این ابزارهای قابل حمل، باعث دسترسی سریع به اطلاعات و ارتباط آسان تر بین افراد شده است. از جمله گروه هایی که از رایانه های جیبی و تلفن های هوشمند استفاده می کنند، متخصصان علوم سلامت می باشند. پزشکان، پرستاران و دانشجویان پزشکی به دسترسی سریع و بموقع به اطلاعاتی از قبیل منابع مرجع پزشکی، اطلاعات دارویی، اطلاعات بیماری ها و آخرین پژوهش های انجام شده در حوزه های تخصصی پزشکی نیازمند می باشند. این افراد باید در اسرع وقت و بدون محدودیت مکانی و زمانی به این اطلاعات دسترسی داشته باشند، تا بتوانند بهترین درمان را بر روی بیماران اعمال نمایند. ] 2-4 [ بنابراین جهت دسترسی به اطلاعات مورد نیازشان از ابزارهای قابل حملی مانند تلفن های هوشمند و رایانه های جیبی استفاده می کنند. ] 5 [ به کمک تلفن های هوشمند و رایانه های جیبی می توان برنامه های مختلف پزشکی مانند منابع مرجع دارویی، کتاب های مرجع پزشکی و دیگر اطلاعات مورد نیاز را به صورت دیجیتالی در مواقع نیاز مورد استفاده قرار داد. دسترسی به اینترنت بی سیم، وب سایت ها و پایگاه های اطلاعاتی، پرونده الکترونیک سلامت، مشاوره از راه دور و ... نیز به کمک رایانه های جیبی و تلفن های هوشمند امکان پذیر شده است. ] 6-7 [ مطالعات متعددی کاربردهای این ابزارها را مورد بررسی قرار داده اند؛ برای مثال، مطالعه فوآ نشان می دهد این ابزارها در دسترس پذیر ساختن منابع پزشکی، کسب اطلاعات دارویی و مدیریت اطلاعات شخصی مفید می باشند. ] 8 [ مطالعه استرود نیز نشان می دهد استفاده از برنامه های دارویی بیشترین کاربرد را در میان پرستاران داشته است و استفاده از رایانه های جیبی در تصمیم گیری بالینی، ارتقاء ایمنی و سلامت بیمار نقش مؤثری داشته است . ] 4 [ همچنین طبق پژوهش چاترلی کاربرد این ابزارها در میان دانشجویان پزشکی بر اساس میزان استفاده به ترتیب شامل تقویم، اطلاعات دارویی، پست الکترونیک، منابع مرجع پزشکی، فرهنگ لغت، انجام محاسبات بالینی ( Clinical calculations )، تشخیص افتراقی بیماری ها ( Differential diagnoses ) و ذخیره یادداشت های روزانه بوده است. ] 9 [ در مطالعات پیشین عموماً از روش پژوهش کمّی استفاده شده و کاربردهای رایانه های جیبی و تلفن های هوشمند به صورت کلی بررسی شده است، درحالی که در مطالعه حاضر جهت بررسی و شناخت عمیق موضوع از روش پژوهش کیفی استفاده شد و کاربردهای این ابزارها به صورت جداگانه در امور روزمره و شغلی مورد بررسی قرار گرفت. با بررسی متون مرتبط و تخصصی توسط پژوهشگران این مطالعه، معلوم گردید که تا زمان انجام این پژوهش، در مورد کاربرد های مختلف رایانه های جیبی و تلفن های هوشمند در پزشکی و حرفه های وابسته، پژوهشی در کشور ایران انجام نشده است. لذا، در این تحقیق کاربردهای رایانه های جیبی و تلفن های هوشمند در میان گروه کوچکی از اینترن ها و رزیدنت های ایرانی مورد مطالعه قرار گرفت. با توجه به اهمیت استفاده از رایانه های جیبی و تلفن های هوشمند در مراکز بهداشتی و درمانی مانند بیمارستان ها، با انجام این پژوهش علاوه بر معرفی کاربرد های این ابزارها به مسئولین و شاغلین حوزه درمان، می توان برنامه ریزی های لازم جهت معرفی و آموزش کاربرد ها و چگونگی استفاده از این ابزار ها را انجام داد. همچنین می توان جهت رواج استفاده از این فناوری نوین در مراکز بهداشتی و درمانی کشور تصمیم گیری و برنامه ریزی نمود. روش کار این مطالعه به روش پژوهش کیفی انجام شد . جامعه پژوهش آن دسته از اینترن ها و رزیدنت های دانشگاه علوم پزشکی تهران بودند که با رایانه های جیبی و تلفن های هوشمند سروکار داشتند و در سال 1390 در بیمارستان حضرت رسول اکرم(ص) و بیمارستان امام خمینی(ره) واقع در شهر تهران به تحصیل اشتغال داشتند . در این پژوهش نمونه گیری بر اساس نمونه گیری مبتنی بر هدف بود. در این روش پژوهشگر نمونه های خود را با توجه به اهداف پژوهش انتخاب می کند ] 10 [ و می کوشد تا به صورت هدفدار، بر مبنای اینکه چه نوع اطلاعات خاصی مورد نیاز است نمونه هایی را انتخاب کند. بنابراین، اینکه بعداً چه افرادی انتخاب می شوند تحت تأثیر این است که قبلاً چه کسانی مورد مصاحبه قرار گرفته اند و چه اطلاعاتی داده اند. ] 11 [ «در مطالعات کیفی اشباع داده ها ( Saturation ) خصوصیتی است