مرور پیشینه

در این مقاله با هدف تسهیل فرآیند چالشیِ مرور پیشینه در پژوهش های علوم رفتاری، الگویی ابزار – پشتیبان معرفی شده است. افزون بر ابزار فناورانه موجود در الگو، چندین ابزار مفهومی - مانند الگوی نظام فعالیت، نمودار پریسما، جدول معیارهای حذف و شمول و جدول عبارت های جستجو - نیز به آن افزوده شده و الگوی مقاله با الگوی گستره پژوهی تلفیق و سپس با ارائه یک نمونه مرور پیشینه به تشریح الگو پرداخته شده است.      استفاده از الگوی گستره پژوهیِ ابزار-پشتیبان افزون بر آسان سازیِ مرور پیشینه، به دلیل استفاده از الگوی نظام فعالیت دارای مزایا و امتیازاتی است که برخی از آنها عبارت اند از: امکان مطالعه نظام مند پژوهش های پیشین و مشاهده سیر تاریخی آنها، تحلیل مقوله ای پژوهش های پیشین، تبیین و تحلیل تناقضات موجود در نظام فعالیتِ پژوهش های پیشین، صورت بندی پژوهش های آتی با تکیه بر راه حل های تناقضات و ارائه یک چارچوب تصویریِ جامع از مرور پیشینه

مقدمه: طبقه بندی علوم هم زمان با پیدایش و گسترشدانش به وجود آمده است و پژوهش های متعددی در این خصوص انجام شده است.مطالعه ی حاضر بر آن است تا تصویری روشن و منطبق بر واقعیات از پژوهش های انجام شده در این حوزه در ایران ارائه دهد. به این منظور پژوهش های انجام شده در ایران به زبان فارسی مورد بررسی قرار گرفته است. روش شناسی: روش تحقیق در این مقاله سندی- تحلیلی بوده است و پژوهش های انجام گرفته در این حوزه اعم از کتاب، مقاله و پایان نامه از وب سایت ها، پایگاه های اطلاعاتی و کتابخانه ها گردآوری و مطالعه شده است. یافته ها: یافته ها نشان می دهد آغاز انتشار منابع مربوط به این حوزه به دهه 1360 بازمی گردد. پژوهش های انجام شده در این حوزه به لحاظ کمی و تا حدودی کیفی روند رو به رشدی داشته است. سیر مطالعاتی پژوهش های انجام شده در حوزه ی طبقه بندی علوم نشان می دهد زمینه های تحقیقاتی به سمت مطالعات تطبیقی، انتقادی و اخیراً به سمت پژوهش هایی با رویکرد میان رشته ای سوق یافته است. تقریباً بیشتر آثار منتشر شده در این حوزه به صورت مقالات چاپ شده دارای اعتبار علمی بوده است، تعدادی کتاب نیز در این حوزه نگاشته شده است، اخیراً پایان نامه های محدودی در این حوزه کار شده است. تعداد اندکی از مقالات این حوزه نیز توسط کتابداران و متخصصان اطلاعات تألیف شده است و در مجلات کتابداری و علم اطلاعات و دانش شناسی چاپ شده اند.

تقدم هیجان و شناخت و استقلال و وابستگی این دو سازه، از جمله موضوعات مهم روانشناسی شناختی است که گرچه تا قرن بیستم موضوعی غالباً فلسفی بوده ولی پس ازآن بنیان نظریه های روانشناسان تجربی بوده است. تعادل بین شبکه های هیجان و شناخت، به عنوان شالوده معماری نظام روان شناختی انسان، موجب عملکرد سالم می شود. به رغم پندار گذشتگان درباره نقش ابتدایی هیجان در عملکردهای غریزی، امروزه هوشمندی هیجانات و تاثیرشان بر افکار نشان داده شده است. همچنین سودمندی تقویت توانایی های هیجانی و شناختی، در ایجاد ارتباطات مثبت و سازنده با دیگران و اهمیت آن در موفقیت های تحصیلی و شغلی آشکار شده است. اما به رغم این اهمیت، اگرچه نظریه پردازان مختلفی به تبیین رابطه چندگانه هیجان و شناخت پرداخته اند ولی هنوز موفق نشده اند که شکاف موجود را پر کنند. مطالعات عصب شناسی نیز یافته های همانندی ندارد. سامانه های مغزی هیجان، آن قدر با سامانه های شناختی هم پوشانی دارد که تمایز بین آن ها بسیار مشکل است. بر این اساس اصطلاحات مغز هیجانی و مغز شناختی، صحیح نبوده و این دو سامانه به شدت در هم تنیده اند. جهت روشن شدن این موضوع، ما در ابتدا به تعریف هیجان و شناخت پرداخته ایم. سپس انواع تعامل بین هیجان و شناخت را در پنج دسته و به دو شیوه دسته بندی کرده ایم. پس از آن به بیان برخی موانع پژوهش درباره توانایی های هیجانی و اجتماعی پرداخته و هشت پیشنهاد برای برطرف ساختن این موانع ارائه نموده ایم. این پیشنهادها عبارتند از: بررسی مؤلفه های هیجانی و ترکیب های تعاملی شان به صورت جزئی نگرانه، دسته بندی سنی و بهره گیری از رویکرد تحولی، کاربست روش های سنجش مناسب، استفاده از رویکرد عصب شناسی، استفاده از مدل های محاسباتی و ریاضیاتی، تعریف دقیق و عملیاتی هیجان و پرهیز از ابهام، توجه به جنبه درون فردی و بین فردی هیجان و بررسی سازه های بینابینی. کاربست این پیشنهادها در پژوهش، می تواند به والدین، جامعه آموزشی و سیاست گذاران برای برنامه ریزی بهتر برای جامعه کمک کند.