مطالب مرتبط با کلیدواژه

مدل AHP


۴۱.

ریز پهنه بندی خطر سیلاب در شهر لامِرد با استفاده از AHP، GIS و منطق فازی(مقاله علمی وزارت علوم)

کلیدواژه‌ها: سیلاب شهری مدیریت سیلاب مدل AHP منطق فازی شهر لامرد

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۵۷۵ تعداد دانلود : ۴۶۶
وقوع سیلاب به عنوان یکی از مهم ترین مخاطرات محیطی با اثرگذاری بالا در عرصه های شهری محسوب شده که محیط، انسان و دارایی های انسانی را به صورت دائمی مورد تهدید قرار می دهد. در این پژوهش با استفاده از م دل تحلیل سلسله مراتبی، منطق فازی و تلفیق آن با امکانات سیستم اطلاعات جغرافیایی، پدیده سیلاب در شهر لامِرد در جنوب استان فارس مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفته است. برای ریز پهنه بندی خطر سیلاب از 8 معیار تاثیرگذار در سیل خیزی شهر لامرد شامل معیارهای طبیعی(فاصله از آبراهه، زمین شناسی، شیب) و انسانی(شبکه معابر، پل های شهری، کاربری های مسکونی، کاربری های کشاورزی - جنگلی و قابلیت اراضی) استفاده شده است. بر اساس نتایج حاصل از پژوهش، پهنه مستعد خطر سیل به صورت نواری وسیع در امتداد شمال غربی - جنوب شرقی کشیده شده و بخش عمده ای از محدوده شهری لامرد را در برمی گیرد. این پهنه از محدوده زنگنه و نیرایی در شمال غرب حومه و حریم لامرد آغاز و بزرگراه مُهر- لامِرد، مناطق احمدآباد و زیارت را در بر می گیرد. این پهنه خطر سیل در امتداد خیابان مطهری، خیابان جمهوری و بلوار معلم تا انتهای جنوب شرقی شهر لامرد کشیده شده است. بنابراین بخش مهمی از شهر لامرد و حومه آن مستعد خطر سیلاب می باشند و حداقل نزدیک نیمی از محدوده در وضعیت هشدار قرار داشته و شرایط سیل خیزی بسیار مهیا است.
۴۲.

بررسی و مقایسه تاب آوری اجتماعات از پیش ایجاد شده و اجتماعات برنامه ریزی شده به منظور کاهش اثرات سوانح طبیعی (زلزله)؛ مطالعه موردی: شهر نورآباد و مسکن مهر شهر نورآباد(مقاله علمی وزارت علوم)

کلیدواژه‌ها: تاب آوری تکنیک VIKOR مدل AHP مسکن مهر شهر نورآباد

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۸۵۰ تعداد دانلود : ۵۵۰
مدیریت بلایای طبیعی نیازمند شناخت ماهیت، ارزیابی  های دقیق، برنامه  ریزی و سپس ارائه راهکار مناسب است. امروزه اکثر برنامه  ریزی  های صورت گرفته در زمینه مدیریت زلزله به بازه زمانی حین و بعد از وقوع بحران محدود شده است و کمتر به برنامه  ریزی  های پیش از وقوع زلزله توجه می  شود. از میان برنامه  های کاهش مخاطرات می  توان تاب  آوری را برنامه  ای دقیق  تر و موفق  تر به دلیل توجه آن به ابعاد اجتماعی، نهادی، اقتصادی و کالبدی یک شهر دانست. هدف این مقاله اولویت  بندی و بررسی تاب  آوری شهر نورآباد و مسکن مهر نورآباد است. برای رسیدن به این هدف، از تکنیک ترکیبی AHP-VIKOR استفاده شده است. روش تحقیق این مقاله توصیفی- تحلیلی و ابزار جمع  آوری اطلاعات شامل مطالعات اسنادی و پیمایشی از طریق توزیع پرسشنامه است. در این پژوهش با بهره  گیری از تکنیک وایکور، نظر ساکنان شهر نورآباد و مسکن مهر نورآباد برای تعیین ارزش و اهمیت معیارها، با هم ترکیب شده و با استفاده از روش AHP وزن نهایی معیارها با اعمال وزن حاصل در میزان معیارها محاسبه شده است. با اعمال وزن حاصل در میزان اولیه  ی معیارها و تلفیق شاخص  های وزنی، شهر نورآباد و مسکن مهر از لحاظ تاب  آوری اولویت  بندی شده  اند. نتایج حاصل از این پژوهش نشان می  دهد که شهر نورآباد بر اساس شاخص  های مربوط به 763/0 = S و 49/0= R  و 966/0= Q بالاترین سطح تاب  آوری و مسکن مهر نورآباد 666/0= S  و 272/0= R  و 626/0= Q  پایین  ترین سطح تاب  آوری را داشته  اند. با توجه به شاخص Q شهر نورآباد (اجتماعات از پیش ایجاد شده) در ابعاد اجتماعی، نهادی، اقتصادی و کالبدی در زمینه تاب  آوری در برابر مخاطرات طبیعی (زلزله) نسبت به مسکن مهر نورآباد (اجتماعات برنامه  ریزی شده) در وضعیت مطلوب  تری قرار دارد.
۴۳.

ارزیابی ریسک زلزله زرین شهر با استفاده از سیستم اطلاعات جغرافیایی (GIS)(مقاله علمی وزارت علوم)

کلیدواژه‌ها: ریسک زلزله زرین شهر سیستم اطلاعات جغرافیایی مدل AHP Crisis

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۶۶۵ تعداد دانلود : ۴۶۸
ایران یکی از زلزله خیزترین کشورهای دنیا محسوب می شود و شهرهای آن بر اثر این پدیده طبیعی آسیب های فراوانی دیده اند. استقرار ایران بر کمربند زلزله خیز آلپ - هیمالیا موجب شده است رخداد زمین لرزه به منزله یکی از مخاطراتی مطرح شود که بیشترین آسیب را در کشور به وجود می آورد. شهر زرین شهر نیز با توجه به آیین نامه مقررات ساختمان 2800 ویرایش چهارم، شرایط زمین ساختی و وجود چهار گسل اصلی و یک گسل فرعی در اطراف آن به شعاع 50کیلومتری و ثبت لرزه ها در این منطقه در 39 سال اخیر از این قاعده مستثنی نیست. در فرایند تهیه نقشه پهنه بندی و شتاب افقی خطر در شهر زرین شهر به روش احتمالاتی از مدل CRISIS، یکی از نرم افزارهای بسیار قوی و با دقت زیاد، استفاده شده است؛ از این رو در این پژوهش سعی شده است مدل های نوین برنامه ریزی مانند مدل فرایند تحلیل سلسله مراتبی (AHP) به کار گرفته شود. بررسی نتایج به دست آمده از این پژوهش نشان می دهد عوامل مختلف بر آسیب پذیری و خسارات ناشی از زلزله تأثیرگذاری متفاوتی دارند؛ به طوری که تأثیر عوامل محیطی مانند فاصله از گسل، جنس خاک و درصد شیب بیشتر از سایر عوامل است. عوامل کالبدی فیزیکی نظیر قدمت ساختمان، تراکم جمعیت، تعداد طبقات ساختمان ها، جنس مصالح و کاربری اراضی در وقوع زلزله پس از عوامل طبیعی در سطح دوم تأثیرگذاری بیشتری دارند. در این پژوهش از روش توصیفی - تحلیلی استفاده و پس از مشخص کردن معیارها، زیرمعیارها و گزینه ها در امر آسیب پذیری ناشی از زلزله و استفاده از نظر کارشناسان و اسناد موجود وزن های معیارها در نرم افزار Expert choice محاسبه شد. همچنین نقشه های مربوط با همپوشانی (Weighted sum) در نرم افزار Arc Gis گردآوری و ذخیره و مناطق آسیب پذیر شهر زرین شهر شناسایی و تحلیل شد. پس از تهیه نقشه پهنه بندی خطر و آسیب پذیری منطقه در نرم افزار Arc Gis با استفاده از حاصل ضرب (raster calculator) دو نقشه ایجادشده، نقشه نهایی ریسک شهر ترسیم و ریسک مناطق در پنج طبقه تحلیل شد.نتیجه حاکی است زرین شهر 30/4درصد ریسک بسیار کم، 27/23درصد ریسک متوسط و 47/3درصد ریسک بسیار زیاد دارد.
۴۴.

تحلیل فضایی جایگاه های پمپ بنزین و ایستگاه های CNG در شهر قزوین(مقاله علمی وزارت علوم)

کلیدواژه‌ها: جایگاه های سوخت بنزین ایستگاه های CNG مکانیابی مدل AHP شهر قزوین

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۸۱۹ تعداد دانلود : ۵۲۹
اهداف: با گسترش و توسعه شهرنشینی و افزایش روزافزون جمعیت، نیاز به استفاده از خودرو و به تبع آن ایجاد جایگاه های سوخت متعدد، نسبت به گذشته، بیشتر احساس می شود. طی سال های اخیر، بر اساس سیاست های دولت مرکزی، مبنی بر کاهش مصرف بنزین و صرفه جویی در این بخش، رویکرد و توجه ویژه ای نسبت به تولید خودروهای گازسوز صورت گرفته است. مهمترین مشکل در مسیر خدمات رسانی این بخش، عدم توزیع مناسب جایگاه ها از لحاظ کمی و محدود بودن شعاع عملکردی جایگاه های مذکور است. روش: این تحقیق با روش توصیفی – تحلیلی و با هدف تجزیه و تحلیل وضع موجود استقرار جایگاه های سوخت (CNG و بنزین) و مکان یابی درست این جایگاه ها با توجه به استانداردها و مشخصات فنی انجام گرفته است. برای تجزیه و تحلیل اطلاعات از مدل فرایند تحلیل سلسه مراتبی (AHP) استفاده شده است. یافته ها/ نتایج: بر اساس یافته های تحقیق و تجزیه و تحلیل اطلاعات، جایگاه های سوخت بنزین و ایستگاه های CNG در شهر قزوین هم از لحاظ شاخص های نظیر الزامات سازه ای، ایمنی تجهیزات و بازرسی آزمون های دوره ای در وضعیت مناسبی قرار ندارند و هم دسترسی شهروندان به این جایگاه در کلیه نقاط شهر در حد متعارف نیست. همچنین، با تطبیق نقشه نهایی حاصل از مدل مکان یابی با نقشه وضع موجود جایگاه های سوخت بنزین و CNG در سطح شهر قزوین مشخص شد که از تعداد 20 جایگاه سوخت بنزین و CNG، تعداد 2 جایگاه در اراضی با ارزش خوب، تعداد 9 جایگاه در اراضی با ارزش متوسط و تعداد 9 جایگاه در اراضی ضعیف قرار گرفته اند و هیچ یک از 20 جایگاه های موجود در سطح شهر در اراضی با امتیاز خیلی خوب قرار نگرفته اند. نتیجه گیری: پس از مشخص کردن پهنه های مناسب جهت استقرار جایگاه سوخت و نیز در جهت ایجاد تعادل و توازن در توزیع فضایی جایگاه ها، پیشنهاد شد 7 جایگاه جدید در مناطق مساعد و دارای اولویت ایجاد شود.
۴۵.

تدوین شاخص های روستاهای هدف گردشگری ایران وارزیابی آنها؛ (مطالعه موردی:روستاهای نمونه استان سمنان)(مقاله علمی وزارت علوم)

کلیدواژه‌ها: روستا گردشگری گردشگری روستایی شاخص توسعه پایدار روستای هدف گردشگری استان سمنان مدل AHP توسعه روستایی

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۵۸۲ تعداد دانلود : ۲۹۳
توسعه روستایی را می توان فرایند توانمند سازی و تقویت قابلیت زندگی در بستر کیفیت زندگی و محیط زیست، کارایی و خودبسندگی اقتصادی و نگهداشت و بهبود کیفیت زیست بوم در نواحی روستایی قلمداد کرد(Zmanipoor, 1994)..رهیافت هایی هستند که گردشگری را به عنوان یک راهبرد برای نواحی روستایی به کار می گیرند.این رهیافت ها با توجه به روند روزافزون تخریب روستاها و افول کشاورزی سعی در ارائه راهبردهای جدیدی برای احیای نواحی روستایی از طریق ایجاد فعالیت های مکمل و یا متحول کردن این نواحی با توجه به منابع طبیعی و انسانی آنها دارند و تنها راه احیا مجدد این روستاها را ارائه برنامه ها و استراتژی های جزئی می دانند که بتوانند هم از منابع انسانی و طبیعی آنها بهره ببرند و هم بتوانند باعث ایجاد درآمد و افزایش رفاه زندگی ساکنان نواحی روستایی بشوند (Holland & Dixey,2003,7).از دهه 70 قرن بیستم،فعالیت های توریستی درمناطق روستایی به طورچشمگیری درهمه نقاط کشورهای توسعه یافته درسرتاسردنیاافزایش یافته اند که این امرنقشی اساسی درتوسعه مناطق روستایی که ازلحاظ اجتماعی و اقتصادی عقب مانده بودندایفا نمود(Perales, 2002).لذا متخصصین این صنعت،اذعان دارند که توسعه گردشگری روستایی ،بدون سازماندهی مجدد وگسترده مناطق روستایی براساس برنامه ریزی های علمی و مدون میسر نخواهد بود. در این تحقیق سعی براین است تا با بررسی وضعیت گردشگری روستایی و مشخص کردن شاخصهای موثر در تعیین روستاهای هدف گردشگری نسبت به ارزش گذاری این شاخصها با بهره گیری از مدل تحلیل سلسله مراتبی AHP اقدام نموده ونقش آن را درتوسعه روستاها نشان دهد، به منظور آزمون این شاخصها، روستاهای هدف گردشگری استان سمنان را مورد ارزیابی قرارداده و اولویت بندی نمائیم.
۴۶.

پهنه بندی مناطق مستعد سیل خیزی با استفاده از سیستم اطلاعات جغرافیایی (مطالعه موردی: شهرستان کامیاران)

نویسنده:

کلیدواژه‌ها: پهنه بندی سیل سیستم اطلاعات جغرافیایی مدل AHP

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۳۳۲ تعداد دانلود : ۲۵۲
سیل یکی از مهم ترین و پیچیده ترین بلایای طبیعی می باشد که بیشترین فراوانی را نیز به خود اختصاص داده است. امروزه رشد بی رویه جمعیت، تسطیح زمین و اشغال حریم رودخانه ها و مسیل ها در کنار عوامل اقلیمی و فیزیوگرافی در شهرهای بزرگ سبب گسترش سیلاب های شهری شده است. هدف از این تحقیق پهنه بندی مناطق مستعد سیل خیزی با استفاده از سیستم اطلاعات جغرافیایی برای حوضه شهرستان کامیاران می باشد. برای پهنه بندی خطر سیلاب از 8 معیار تاثیرگذار بنابر توصیه و راهنمایی های کارشناسان اداره منابع طبیعی و هواشناسی شهرستان شامل فاصله از رودخانه ها، فاصله از دریاچه، کاربری اراضی، ارتفاع منطقه، شیب منطقه، بارندگی، دما، فاصله از راه های اصلی استفاده شد. با استفاده از مدل تحلیل سلسله مراتبی (AHP) لایه های اطلاعاتی موجود در نرم افزار Expert Choise وزن دهی شده و سپس با استفاده مقایسه زوجی دو به دو مقایسه شدند. در نهایت بعد از تلفیق لایه ها در نرم افزار Arc Map، مدل نهایی پهنه بندی مناطق مستعد سیل خیزی شهرستان در پنج طبقه از مناطق خیلی پرخطر تا مناطق خیلی کم خطر طبقه بندی شدند. نتایج تحقیق نشان داد از کل مساحت شهرستان را حدود 12.7 درصد مناطق خیلی پرخطر و حدود 15.2 درصد مناطق خطرناک در برگرفته است که عمدتا بخش های مرکزی و شمالی شهرستان (حاشیه رودخانه گاوورود) را شامل شد و این مناطق را برای سیل خیزی مهیا و در حالت هشدار قرار داده است.
۴۷.

مکان یابی محل دفن پسماندهای شهری با استفاده از GIS و AHP (مطالعه موردی: شهر ساحلی- صنعتی عسلویه)(مقاله علمی وزارت علوم)

کلیدواژه‌ها: مکان یابی پسماند سیستم اطلاعات جغرافیایی مدل AHP شهر عسلویه

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۶۰۹ تعداد دانلود : ۴۸۸
افزایش جمعیت در نواحی شهری و به دنبال آن افزایش میزان تولید پسماند و مسئله محیط زیست، ضرورت توجه به تعیین مکان های مناسب دفن پسماندهای شهری را روز افزون کرده است. بر همین مبنا هدف از انجام این پژوهش، مکان یابی محل های مناسب دفن پسماندهای شهر عسلویه می باشد. روش انجام تحقیق توصیفی- تحلیلی و با رویکرد کاربردی است. در پژوهش حاضر مجموعاً 16 معیار در سه محیط فیزیکو شیمیایی، اقتصادی- اجتماعی و بیولوژیک مورد استفاده قرار گرفته است. به منظور مکان یابی محل دفن پسماند در شهر عسلویه، از نرم افزار ArcGIS جهت استخراج لایه های اطلاعاتی و انجام پردازش های لازم و از مدل تحلیل سلسله مراتبی (AHP) جهت وزن دهی به معیارها با بکارگیری نرم افزارExpert Choice استفاده شده است. براساس یافته های پژوهش حاضر می توان پهنه های دفن پسماند در محدوده مورد مطالعه را به چهار کلاس طبقه بندی نمود. در این میان پهنه های کاملاً مناسب جهت دفن پسماند با مساحت 74/3232 هکتار بالاترین اولویت را جهت دفن پسماند دارا بوده و با داشتن 82/4 درصد مساحت کل محدوده مورد مطالعه در اولویت طرح های دفن پسماند قرار می گیرند.. تحلیل نتایج یافته های پژوهش نشان می دهد که پهنه های تعیین شده جهت دفن مناسب پسماندهای شهر عسلویه، از لحاظ کاربری بیشتر منطبق بر زمین های بایر و مراتع فقیر بوده و حداکثر فاصله را نسبت به مناطق مسکونی، راه های ارتباطی، منابع آب زیرزمینی، آبراهه ها، مناطق صنعتی و حفاظت گاه ها و گسل های منطقه دارند.
۴۸.

بررسی و ارزیابی مولفه های تاب آوری شهری (منطقه مورد مطالعه: شهرماهشهر)(مقاله علمی وزارت علوم)

کلیدواژه‌ها: تاب آوری تاب آوری زیرساختی مدل AHP مدل رگرسیونی خطی شهر ماهشهر

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۶۰۵ تعداد دانلود : ۳۲۳
امروزه شهرها در کنار پیچیدگی ها و چالش های مرتبط با افزایش روزافزون جمعیت و توسعه خود به لحاظ امکانات و منابع توسعه با چالش های فراوان امنیتی و ایمنی در حوزه های مختلف خود جهت مواجه با آسیب ها، خطرات و بحران های انسانی و طبیعی نیز دست به گریبان هستند. در این راستا تاب آوری رویکرد جدیدی است که در راستای پایداری و حفظ مانایی و ارتقای ظرفیت تحمل منابع و شاخصه های توسعه در شهرها در برابر خطرات و آسیب ها و مخاطرات مطرح شده است. در مطالعه حاضر با هدف کاربردی- توسعه و با روش شناسی توصیفی- تحلیل سعی شده است به تحلیل مؤلفه های تاب آوری شهری در شهر ماهشهر پرداخته شود. برای گرداوری داده های توصیفی از روش اسنادی- کتابخانه ای و برای گرداوری داده های تحلیل به روش پیمایشی و ابزار پرسشنامه بهره برده شد. جامعه نمونه پژوهش 50 نفر از کارشناسان و متخصصان مرتبط با موضوع پژوهش بود که به شیوه دلفی هدفمند مورد پرسش و پاسخ قرار گرفتند. برای تحلیل داده های پژوهش از مدل تحلیل سلسله مراتبی AHP و مدل رگرسیونی خطی استفاده گردید. نتایج بدست آمده نشان داد که در بین مؤلفه های تاب آوری شهر ماهشهر ، تاب آوری زیرساختی دارای اولویت بیشتری نسبت به سایر مؤلفه ها می باشد و اینکه تمامی مؤلفه های اقتصادی، اجتماعی، زیرساختی، کالبدی و مدیریتی در تحقق تاب آوری شهری در شهر ماهشهر دارای تأثیر مثبت و معناداری می باشند.
۴۹.

مکان گزینی مسیرهای دوچرخه سواری کلانشهر اهواز(مقاله پژوهشی دانشگاه آزاد)

کلیدواژه‌ها: مسکن پایداری مدل AHP اسلام آباد زنجان

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۳۴۵ تعداد دانلود : ۲۲۷
در قرن 21 دلایل زیاد و قانع کننده ای برای تشویق به دوچرخه سواری وجود دارد. دوچرخه وسیله نقش غیرقابل انکاری در توسعه فعالیت های گردشگری، افزایش ارزش زمین، اشغال کمتر فضای شهری، جذب صنایع، افزایش اشتغال و تجارت محلی ایفا می کند. حمل ونقل به وسیله دوچرخه سواری به طور فزاینده ای باعث کاهش مشکلات مربوط به ترافیک، آلودگی هوا، زیرساخت های جاده ای گران قیمت، تراکم حوادث، در مقایسه با خودرو های شخصی می شود. اهواز با توجه به جمعیت بالای خود و پتانسیل های طبیعی و زیر ساختی که دارد نیاز به طراحی مسیر دوچرخه سواری دارد و از اولویت پیوستن به آن دسته از شهر هایی است که در سطح جهان از لحاظ فناوری دوچرخه در سطوح بالا قرار دارند. به منظور مکان گزینی و طراحی مسیر های دوچرخه در سطح شهر اهواز ، شاخص-های شیب، ایمنی، زیبایی، راحتی، پیوستگی و وضوح با مطالعه پژوهش های پیشین داخلی و خارجی، روش دلفی، و آرای خبرگان و با لحاظ کردن بانک داده های مکانی شهر اهواز استخراج شده است. با توجه به اثر گذاری متفاوت شاخص های یاد شده، از مدل ترکیبی GIS-AHP-FUSSY و ابزار Network Analyst Tools برای ارزش گذاری و تهیه مدل مکانی شاخص ها استفاده شده است. علاوه بر تعیین مهم ترین مولفه های اثر گذار در مکان گزینی و طراحی مسیر های دوچرخه در سطح شهر اهواز تعین بهترین مسیر از بین مسیر های پیشنهادی را می توان یافته اساسی این پژوهش دانست.
۵۰.

بررسی سطح توسعه یافتگی روستاها با استفاده از مدل های SWOT و AHP (مطالعه موردی: دهستان پسیخان بخش مرکزی رشت)(مقاله پژوهشی دانشگاه آزاد)

کلیدواژه‌ها: توسعه یافتگی روستا مدل AHP مدل SWOT دهستان پسیخان رشت

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۵۶۷ تعداد دانلود : ۳۴۲
روستاها نقش مهمی در توسعه مناطق را ایفا می کنند. هدف این پژوهش بررسی سطح توسعه یافتگی روستاها با استفاده از مدل های SWOT و AHP و (مطالعه موردی: دهستان پسیخان بخش مرکزی رشت) است. این پژوهش از نوع پژوهش های توصیفی - تحلیلی و از نظر هدف یک پژوهش کاربردی است. جامعه آماری پژوهش را مسئولین و روستاییان دهستان پسیخان بخش مرکزی رشت تشکیل می دهند. روش جمع آوری اطلاعات بصورت میدانی و کتابخانه ای است. جهت بررسی از آمار و اطلاعات موجود در فرهنگ آبادی ها در طی دوره های آماری 1395-1385 استفاده شده است. برای تجزیه و تحلیل داده ها از مدل های SWOT و AHP استفاده گردید. نتایج تحقیق حاکی از آن است که روستای صف سر در سطح یک توسعه یافتگی قرار داشته و جز روستاهای توسعه یافته دهستان می باشد و روستای کلش طالشان و آتشگاه از روستاهای نسبتاً توسعه یافته و سایر مناطق روستایی از روستاهای توسعه نیافته دهستان می باشند. اگرچه مطالعات نشان می دهد که توان های زیادی در سطح روستاهای دهستان پسیخان در جهت رسیدن به توسعه روستایی وجود دارد؛ اما در وضعیت فعلی سکونتگاه های روستایی شهرستان رشت دچار عدم تعادل و توازن در سطح توسعه یافتگی بوده و توسعه روستاهای این شهرستان با چالش ها و موانع جدی مواجه است. این امر حاکی از آن است که سکونتگاه های روستایی شهرستان رشت دچار عدم تعادل و توازن در سطح توسعه یافتگی بوده است و باید با توجه به نقاط قوت و ضعف و فرصت ها و تهدیدهای موجود در منطقه در صورت امکان به کمک دهیاری ها و شوراهای روستایی روستاها برخوردار از خدمات گردند.
۵۱.

مکان یابی مسکن حمایتی با معیارهای مقرون به صرفه گی مبتنی بر عدالت فضایی در شهر بابلسر

کلیدواژه‌ها: مسکن حمایتی مکان یابی معیارهای مقرون به صرفه عدالت فضایی مدل AHP

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۳۹۰ تعداد دانلود : ۲۷۳
مکان یابی، از مهم ترین چالش های مساکن حمایتی محسوب می شود. مسکن مهر از مساکن حمایتی در ایران است که مکان یابی نادرست آن مشکل ساز شده است. یکی از معیارهای مکان یابی بهینه مسکن حمایتی، معیارهای مقرون به صرفه گی است. هدف این پژوهش تدوین معیارهای مقرون به صرفه مکان یابی مسکن حمایتی در بابلسر است. روش مورداستفاده، پیمایشی با استفاده از مطالعه اسنادی و تحلیل AHP است. ابتدا به روش پیمایش اکتشافی پژوهش های موجود، معیارهای مقرون به صرفه ی مکان یابی مسکن حمایتی به دست آمد (جدول هدف- محتوا). با توجه به رویکرد عدالت فضایی، تعدد معیارها و زیر معیارها و محدودیت اطلاعات، همه ی آن ها در مکان یابی لحاظ نشدند. ابتدا معیار دسترسی به امکانات و زیرمعیارهای آن، با استفاده از مدل سلسله مراتبی AHP، رتبه بندی شد و محدوده های مناسب شهری به دست آمد. سپس زیرمعیار اقتصادی و زیرمعیار حقوقی، به محدوده های خروجی از فرآیند AHP اعمال شد. طبق این روش، برای میانگین وزن های داده شده ی هر معیار و زیرمعیار، از مقایسه دودویی ماتریس ال ساعتی، استفاده شد و لایه ها در GIS روی هم قرار گرفتند. درنهایت، محدوده های مقرون به صرفه برای احداث مسکن حمایتی در بافت های نابسامان درون شهری انتخاب شد.
۵۲.

پهنه بندی نواحی سیل خیز با استفاده از سامانه اطلاعات جغرافیایی (GIS) و سنجش از دور (RS)، (مطالعه موردی : شهرستان داراب)(مقاله علمی وزارت علوم)

کلیدواژه‌ها: شهرستان داراب نواحی سیل خیز سیستم اطلاعات جغرافیایی سنجش از دور (RS) منطق فازی مدل AHP لندست 8

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۴۱۲ تعداد دانلود : ۳۳۱
مخاطرات طبیعی حوادث ناگواری هستند که هر ساله باعث بروز صدمات و خسارات بسیار زیاد و جبران ناپذیر به محیط طبیعی و پدیده های انسان ساخت می شوند. سیلاب ها از جمله مخاطراتی هستند که همیشه احتمال رخ داد آنها به عنوان یک مخاطره طبیعی برای انسانها وجود داشته است. در این میان شناسایی پهنه های سیل خیز از جمله اقدامات اولیه برای مقابله با آنها محسوب می شود. شهرستان داراب نیز از این امر جدا نبوده و این پژوهش با هدف تهیه نقشه پتانسیل سیلخیزی شهرستان انجام شد. با توجه به این نکته که در سیلخیزی هر منطقه معیارهای زیادی دخیل می باشد، لذا در این پژوهش12 معیار شیب، جهت شیب، بارش، ارتفاع رواناب، وضعیت شماره منحنی (CN)، جهت جریان تجمعی، وضعیت گروه های هیدرلوژیکی خاک، کاربری اراضی، تراکم پوشش گیاهی، تراکم شبکه زهکشی، وضعیت ارتفاعی حوضه و فاصله از آبراهه ها، انتخاب و نقشه های مربوط به هریک تهیه گردید. در مرحله بعد نقشه های تهیه شده با استفاده از روش فرایند تحلیل سلسله مراتبی (AHP) و با استفاده از نرم افزار اکسپرت چویس وزن دهی و توسط مدل منطق فازی فرایند فازی سازی آنها انجام شد. در نهایت همپوشانی لایه ها با استفاده از عملگر فازی جمع جبری (SUM) در نرم افزار Arcmap انجام شد و بدین ترتیب نقشه های مربوط به پهنه بندی خطر رخداد سیل شهرستان داراب با دوره های بازگشت مختلف و در 5 طبقه استخراج شد. نقشه های بدست آمده با دوره های بازگشت مختلف، از الگوی تقریباً یکسان و مشابهی برخوردار میباشند. به طوری که بر اساس نقشه های نهایی خطر وقوع سیل با دوره های بازگشت 25، 15، 5 و 50 ساله، به ترتیب 71/9، 39/9، 4/8 و 93/9 درصد از مساحت شهرستان دارای خطر سیل خیزی خیلی کم و 24/9، 64/10، 90/11 و 65/8 درصد از مساحت آن دارای خطر سیل خیزی خیلی زیاد می باشد.
۵۳.

پتانسیل سنجی خطر رخداد آتش سوزی جنگل ها و مراتع با استفاده از مدل AHP (مطالعه موردی: شهرستان کامیاران)(مقاله پژوهشی دانشگاه آزاد)

کلیدواژه‌ها: آتش سوزی پهنه بندی مدل AHP تحلیل و توزیع مکانی

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۵۰۸ تعداد دانلود : ۵۸۰
       آتش سوزی در  مراتع و جنگل های زاگرس با توجه به نقش حفاظتی این جنگل ها در جلوگیری از فرسایش آب و خاک، یک تهدید زیست محیطی جدی برای این جنگل ها و مراتع محسوب می شود. هدف از انجام این تحقیق، تجزیه و تحلیل توزیع مکانی آتش سوزی های مراتع  و جنگل های  شهرستان کامیاران و شناسایی مناطق مستعد به آتش سوزی می باشد، مناطق عمده آتش سوزی که دارای بیشترین وسعت و تکرار بودند شناسایی شدند و فایل برداشت شده به وسیله دستگاه سامانه موقعیت یاب جهانی ( GPS ) کل مناطق در چند سال اخیر تهیه و بعد از تبدیل فرمت به نرم افزار آرک مپ انتقال داده شده و نقشه پراکندگی مناطق حریق شده جنگل ها و مراتع شهرستان تهیه شد. عوامل تاثیرگذار شامل بارندگی، دما، فاصله از رودخانه، فاصله از جاده، ارتفاع و شیب منطقه می باشند و لایه های این عوامل با استفاده از مدل رقومی ارتفاع ( Dem ) منطقه به دست آمد. در ادامه با استفاده از مدل تحلیل سلسله مراتبی ( AHP ) لایه های اطلاعاتی موجود در نرم افزار Expert Choise  وزن دهی شده و سپس با استفاده مقایسه زوجی دو به دو مقایسه شدند. در نهایت بعد از تلفیق لایه ها در نرم افزار Arc Map  نقشه نهایی پهنه بندی خطر رخداد آتش سوزی جنگل ها و مراتع شهرستان در پنج طبقه از مناطق با پتانسیل خیلی زیاد تا پتانسیل خیلی کم طبقه بندی  شدند. نتایج نشان داد که لایه های برداشت شده واقعیت زمینی با نقشه نهایی کاملا مطابقت داشته و اکثر آتش سوزی های با وسعت زیاد در مناطق با پتانسیل زیاد و خیلی زیاد و بحرانی قرار گرفتند و از مساحت کلی جنگل ها و مراتع شهرستان مناطق  با پتانسیل خیلی زیاد آتش سوزی مساحت45218.14 هکتار که 22درصد از کل منطقه را شامل شد.
۵۴.

ارزیابی معیارهای مکانی و مکانیابی مراکز اقامتی در شهر رشت (نمونه موردی: هتل کادوس)

کلیدواژه‌ها: شهر رشت ارزیابی مکانی هتل کادوس معیارهای مکانیابی هتل (GIS) سیستم اطلاعات جغرافیایی مدل AHP

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۳۷۵ تعداد دانلود : ۳۲۸
گردشگری بخش عمده ی اقتصاد جهانی را تشکیل می دهد و یکی از بزرگ ترین صنایع جهان می باشد. در دهه های اخیر، اهمیت گردشگری در سطح بین المللی هم از لحاظ تعداد گردشگران و هم از لحاظ درآمد ارزی همواره و به طور بی سابقه در حال افزایش بوده است. ازمهم ترین عواملی که می تواند موجب جذب گردشگران بین المللی و داخلی شود تأسیسات و تجهیزات مربوط به صنعت گردشگری می باشد. از میان این تأسیسات، مراکز اقامتی به عنوان مبدأ و مقصد گردش های روزانه در شهر از اهمیت بسیاری برخوردار هستند. از این رو توزیع بهینه و مکانیابی صحیح آنها از درجه اهمیت بالایی برخوردار است زیرا مکانیابی صحیح این مراکز می تواند باعث آرامش خاطر گردشگران و رفع نیازهای آنها در زمینهی اقامت، رونق گرفتن هرچه بیش تر صنعت گردشگری و همچنین موجب رشد اقتصادی و افزایش درآمدهای گردشگری شود.روش تحقیق در پژوهش حاضر توصیفی -تحلیلی بوده که اطلاعات مورد نیاز آن از طریق مشاهده میدانی، مصاحبه، مطالعه طرحهای صورت گرفته در رابطه با شهر رشت و نقشه 1.2000 این شهر به دست آمده است. این مقاله ابتدا با استفاده از ماتریس ها وضع موجود هتل کادوس را مورد بررسی قرار می دهد و پس از ارزیابی مکانی آن به عنوان یکی از هتل های اصلی شهر رشت و پی بردن به نقاط قوت و ضعف آن، با توجه به عوامل موثر در مکان یابی هتل ها، مکان مناسب برای هتل را از طریق مدلAhP و نرم افزار GIS پیشنهاد می دهد. در این تحقیق مکان مناسب برای ساخت مراکز اقامتی در شهر رشت با توجه به شاخص های موثر در مکان یابی بر روی خروجی های نرم افزار GIS نمایش داده شده است.
۵۵.

بررسی سازگاری کاربری های شهری در راستای افزایش تاب آوری در برابر زلزله، مطالعه موردی منطقه 4 شهرداری تبریز(مقاله علمی وزارت علوم)

کلیدواژه‌ها: سازگاری کاربری ها تاب آوری شهری زلزله شهر تبریز مدل AHP

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۶۳ تعداد دانلود : ۲۸۴
بررسی میزان آسیب ها و صدمات ناشی از زلزله در شهرها در بسیاری از موارد نشان داده است درصد بالایی از صدمات به طور مستقیم و یا غیرمستقیم به وضعیت نامطلوب برنامه ریزی و کاهش خطرات شهری مربوط می شده است. در واقع می توان گفت علل عمده آسیب ها و تلفات ناشی از زلزله را علاوه بر بی توجهی و سهل انگاری در رعایت استانداردهای ایمنی سازه ها، در فقدان اصول و طرح های شهرسازی مناسب نیز می بایست جستجو کرد. قابل ذکر است که یکی از مباحث شهرسازی و برنامه ریزی شهری که می تواند در کاهش اثرات زلزله و افزایش تاب آوری شهری مؤثر بیفتد سازگار بودن کاربری های شهری نسبت به همدیگر می باشد. در این پژوهش با توجه به نحوه همجواری کاربری های شهری نسبت به یکدیگر و با استفاده از فرایند تحلیل سلسله مراتبی ( AHP) به ارزیابی سازگاری کاربری های شهری منطقه 4 شهر تبریز پرداخته شده است. در این پژوهش ابتدا کل کاربری های شهری محدوده موردمطالعه در 10 کاربری، طبقه بندی شده است و سازگاری هر کاربری نسبت به سایر کاربری ها مورد بررسی قرار گرفته است. سپس با استفاده از مدل AHP به تلفیق لایه های کاربری در محیط GISمبادرت شد و در نهایت نقشه سازگاری کاربری های شهری منطقه 4 به دست آمد. نتایج تحقیق نشان می دهد 5.9 درصد از کاربری های شهری منطقه 4 نسبت به همدیگر، در برابر زلزله با هم کاملاً ناسازگار و 43.9 درصد از کاربری های شهری نسبت به هم کاملاً سازگار می باشند.
۵۶.

سنجش و رتبه بندی برنامه ریزی شهر خلاق در مناطق 22 گانه کلان شهر تهران(مقاله علمی وزارت علوم)

کلیدواژه‌ها: کلان شهر تهران شهر خلاق خلاقیت شهری شاخص های مکانی شهر خلاق مدل تاپسیس (TOPSIS) مدل AHP

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۵۴۸ تعداد دانلود : ۲۲۴
ایده شهر خلاق به این مسأله تأکید دارد که همواره در نگاه اول امکانات بالقوه ای در شهرها وجود دارد که اگر مورد توجه برنامه ریزان و مدیران شهری قرار گیرد، می تواند در شکوفایی خلاقیت محور شهرها اثرات پایداری داشته باشد. با اینکه پایه خلاقیت شهری، شاخص های فرهنگی است اما دامنه وسیع ظرفیت های شهری از سرمایه انسانی و اجتماعی گرفته تا امکانات فرهنگی، آموزشی، علمی، مذهبی، اجتماعی، اقتصادی کمتر زمینه بروز و ظهور خلاقیت را دارند. تهران به عنوان پایتخت و مهم ترین کلان شهر کشور، ظرفیت های وسیعی برای گام برداشتن در مسیر شهر خلاق را دارا است. تنوع قومی و فرهنگی، طبقه خلاق متخصص، ظزفیت های مکانی_ فضایی فراوان از اهم امتیازات تهران برای خلاقیت گرایی در شهر است. در این تحقیق ابتدا از طریق کار پیمایشی و با تدوین پرسشنامه های تخصصی CVI و CVR با نظرخواهی از تعداد 25 نفر از متخصصان و اساتید حوزه برنامه ریزی شهریف شاخص های مکانی بوم محور اثرگذار در خلاقیت شهری که حائز روایی محتوایی و پایایی بودند، مشخص شد. در ادامه از طریق تدوین پرسشنامه کیفی بر مبنای جامعه آماری 9423703 نفری کلان شهر تهران و جامعه نمونه 385 نفری، با استفاده از مدل های برنامه ریزی شهری و بهره گیری از نرم افزارهای ArcGIS10.3 و SPSS 21 و Topsis Solver3.1.0 تجزیه و تحلیل های آماری و مکانی صورت گرفت. با جمع بندی نتایج پرسشنامه ها و تحلیل های آماری از شاخص های مکانی، تعداد 17 منطقه از مناطق 22 گانه تهران در خوشه های بسیار ضعیف تا خوب و پنج منطقه در خوشه های بسیار خوب و عالی قرار گرفت. منطقه 6 با قرار گرفتن در خوشه 1 حائز شرایط شهر خلاق بوده و منطقه 17 و 21 با واقع شدن در خوشه 5 از چارچوب کلی شهرخلاق خارج تشخیص داده شدند.
۵۷.

ارزیابی شاخص های ناپایداری زیست محیطی با تأکید بر پسماند شهری (نمونه موردی کلانشهر اهواز)(مقاله پژوهشی دانشگاه آزاد)

کلیدواژه‌ها: دیدگاه اکولوژیک ناپایداری زیست محیطی زباله های شهری کلانشهر اهواز مدل AHP

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۳۲۵ تعداد دانلود : ۱۳۶
از دیدگاه اکولوژیک مشکلاتی مانند آلودگی رودخانه ها، آب های زیرزمینی، خاک و چشم اندازهای زشت ناشی از تجمع زباله ها در اطراف شهرها در اثر عدم بکارگیری اصول فنی و اکولوژیک، در دفع زباله های شهری است که شرایط ناپایداری را از لحاظ زیست محیطی در شهر ها بوجود می آورد. از این رو مدیریت پسماند های شهری باید اهداف بهداشتی، زیست محیطی را مد نظر قرار دهد. تحقیق حاضر، از نوع کاربردی و روش آن توصیفی- تحلیلی می باشد. هدف تحقیق، ارزیابی شاخص های ناپایداری زیست محیطی کلانشهر اهواز با تأکید بر شاخص شهری است. برای دستیابی به هدف مذکور، پس از تبیین مفهوم پایداری شهری و ناپایداری شهری به شناخت معیار و زیر معیار های مورد نظر اقدام گردید و سپس با توجه به اهداف مطالعه، فرآیند تبدیل معیارها به شاخص های کمی انجام و شاخص و زیر شاخص ها در چارچوب مدل وزنی AHP، اولویت بندی گردیدند و برای تحلیل مکانی- فضایی داده های مورد نظر، از نرم افزار GIS ، استفاده شده است. در این راستا، مهم ترین شاخص تبیینی برای ارزیابی ناپایداری زیست محیطی شهری، شاخص آلودگی پسماند شهری و زیر شاخص های آن انتخاب ارزیابی گردید. یافته های حاصل از تحقیق، بیانگر آن است که شهر اهواز بر اساس شاخص مورد بررسی، در شرایط زیست محیطی ناپایداری قرار دارد به طوری که منطقه یک با ضریب اثر (387/0)، بالاترین ارزش وزنی را در میان مناطق شهری دارد و منطقه دو هم با وزن (02/0)، کمترین میزان آلودگی را از لحاظ معیار پسماند، در بین مناطق شهری دارد.
۵۸.

مطالعه نقش اقلیم بر کشت گندم در شرق خوزستان با استفاده از تکنیک GIS و مدل AHP(مقاله علمی وزارت علوم)

کلیدواژه‌ها: شرق خوزستان کشت گندم آبی و دیم اقلیم تکنیک GIS مدل AHP

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۴۰ تعداد دانلود : ۱۰۱
شناخت اقلیم و پارامترهای مورد نیاز محصول گندم از مهم ترین عوامل مؤثر در تولید این محصول به شمار می رود. با بررسی های اقلیم شناسی کشاورزی می توان امکانات بالقوه و همچنین مشکلات و نقاط ضعف محیطی در مناطق مختلف را مشخص و کارآیی و بهره برداری از امکانات و محیط را به حداکثر رساند. با توجه به استعداد و ظرفیت های تولید گندم در شرق استان خوزستان، بررسی جامعی بر اساس آمار 15 ساله عناصر اقلیمی و شناسایی عوامل محیطی در 5 شهرستان ایذه، امیدیه، باغ ملک، بهبهان و رامهرمز(شرق استان خوزستان) انجام گرفت و با استفاده از توانایی سیستم اطلاعات جغرافیایی (G. I. S) در تلفیق لایه های مختلف اطلاعاتی، در قالب مدل های مختلف، به پهنه بندی کشت گندم (آبی و دیم) در این محیط پرداختیم، سپس براساس رابطه بین هر یک از پارامترهای محیطی و اقلیمی موثر در کشت گندم و عملکرد محصول به تفکیک آبی و دیم به طبقه بندی نقشه های حاصل بر اساس قابلیت کشت این محصول پرداخته شد. آنگاه براساس مدل سلسله مراتبی(A. H. P) به تخصیص ارزش و تلفیق نقشه های حاصله در محیط G. I. S پرداخته شد و با استفاده از نرم افزارهای Excel و Spss به تحلیل آماری داده ها پرداختیم. در نهایت، نواحی مستعد کشت گندم آبی و دیم در شرق خوزستان شناسایی شدند و نتایج حاکی از آن است که شهرستان های بهبهان و رامهرمز از لحاظ کشت گندم آبی و شهرستان ایذه از لحاظ کشت گندم دیم شرایط و استعداد مساعدتری دارند و شهرستان امیدیه جهت کشت گندم دیم توصیه نمی شود. 
۵۹.

اولویت بندی و شناسایی کانون های گرد و غبار در استان فارس(مقاله علمی وزارت علوم)

کلیدواژه‌ها: استان فارس مدلSWOT مدل AHP گرد و غبار

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۷۵ تعداد دانلود : ۱۱۲
هدف از تحقیق حاضر شناسایی و اولویت بندی کانون های گرد و غبار در استان فارس می باشد. ابزار گردآوری اطلاعات در این پژوهش دو نوع پرسشنامه (AHP و SWOT) می باشد. با استفاده از روش AHP، پرسشنامه استخراج و وزن دهی شاخص ها توسط بیست نفر از اساتید و کارشناسان تکمیل گردید. پرسشنامه SWOT، نقاط قوت، ضعف، فرصت و تهدیدهای پیش روی استان فارس در زمینه کانون های گردوغبار در قالب 40 سوال با مقیاس 5 درجه ای لیکرت با گزینه های خیلی کم، کم، متوسط، زیاد و خیلی زیاد تنظیم شد؛ که در نهایت تعیین استرتژی مناسب در زمینه کانون های گردوغبار استان فارس استفاده شد. پرسشنامه SWOT، توسط سی نفر از کارشناسان و اساتید خبره و مسلط به شرایط استان تکمیل گردید. نه عامل شامل شاخص نفوذ انسانی، تغییرات تولید اولیه، ضریب کارایی بارش، شاخص های انسانی تخریب خاک (شاخص های انسانی)، فراوانی توفان های گردوغبار، خصوصیات فیزیکی خاک، بارش، خشکسالی و دما (شاخص های طبیعی) مورد بررسی قرار گرفت. نتایج مربوط به تحقیق نشان داد،3/31 درصد از مساحت استان در کلاس خیلی زیاد،19/48 درصد از مساحت استان در کلاس زیاد از نظر مستعد بودن برای ایجاد کانون گردوغبار قرار دارند. عوامل درونی(نقاط قوت و ضعف) استان فارس بصورت زوجی مقایسه شده اند. وزن نسبی نقاط ضعف، 0/237 و وزن نسبی نقاط قوت 0/763 می باشد. امتیاز نهایی عوامل درونی برای استان برابر 3/296 است. همچنین عوامل خارجی بصورت زوجی مورد مقایسه قرار گرفته است. وزن نسبی تهدیدها، 0/345 و وزن نسبی فرصت ها، 0/655 می باشد. امتیاز نهایی عوامل خارجی نیز برابر3/152 شد.
۶۰.

اولویت بندی تناسب مکان گزینی پروژه های مسکن مهر شهر یزد با استفاده از رهیافت ترکیبی AHP-VIKOR(مقاله علمی وزارت علوم)

کلیدواژه‌ها: مسکن مسکن مهر تناسب مکانی مدل وایکور مدل AHP

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۰۴ تعداد دانلود : ۱۲۳
اصولاً برای اجرای موفق طرح های اجرایی، لازم است مکان و فضای استقرار آن ها ارزیابی شود. از این رو هدف این مقاله اولویت بندی پروژه های مسکن مهر شهر یزد از نظر معیارهای مکان یابی است. برای رسیدن به این هدف، از مدل ترکیبی AHP-VIKOR استفاده شده است. روش تحقیق این مقاله توصیفی-تحلیلی و ابزار جمع آوری اطلاعات شامل مطالعات اسنادی و پیمایشی از طریق توزیع پرسش نامه است. در این پژوهش با بهره گیری از روش وایکور، نظر کارشناسان و افراد خبره در امور مسکن برای تعیین ارزش و اهمیت معیارها، با هم ترکیب شده و با استفاده از روش AHP وزن نهایی معیارها محاسبه شده است. با اعمال وزن حاصل در میزان اولیه ی معیارها و تلفیق شاخص های وزنی، پروژه های مسکن مهر شهر یزد از لحاظ تناسب مکانی اولویت بندی شده اند. نتایج حاصل از این پژوهش نشان می دهد که پروژه های مسکن مهر آزاد شهر و حمیدیا به ترتیب بالاترین و پایین ترین سطح تناسب مکان گزینی را دارند