جغرافیا و توسعه ناحیه ای

اهداف: با گسترش و توسعه شهرنشینی و افزایش روزافزون جمعیت، نیاز به استفاده از خودرو و به تبع آن ایجاد جایگاه های سوخت متعدد، نسبت به گذشته، بیشتر احساس می شود. طی سال های اخیر، بر اساس سیاست های دولت مرکزی، مبنی بر کاهش مصرف بنزین و صرفه جویی در این بخش، رویکرد و توجه ویژه ای نسبت به تولید خودروهای گازسوز صورت گرفته است. مهمترین مشکل در مسیر خدمات رسانی این بخش، عدم توزیع مناسب جایگاه ها از لحاظ کمی و محدود بودن شعاع عملکردی جایگاه های مذکور است. روش: این تحقیق با روش توصیفی – تحلیلی و با هدف تجزیه و تحلیل وضع موجود استقرار جایگاه های سوخت (CNG و بنزین) و مکان یابی درست این جایگاه ها با توجه به استانداردها و مشخصات فنی انجام گرفته است. برای تجزیه و تحلیل اطلاعات از مدل فرایند تحلیل سلسه مراتبی (AHP) استفاده شده است. یافته ها/ نتایج: بر اساس یافته های تحقیق و تجزیه و تحلیل اطلاعات، جایگاه های سوخت بنزین و ایستگاه های CNG در شهر قزوین هم از لحاظ شاخص های نظیر الزامات سازه ای، ایمنی تجهیزات و بازرسی آزمون های دوره ای در وضعیت مناسبی قرار ندارند و هم دسترسی شهروندان به این جایگاه در کلیه نقاط شهر در حد متعارف نیست. همچنین، با تطبیق نقشه نهایی حاصل از مدل مکان یابی با نقشه وضع موجود جایگاه های سوخت بنزین و CNG در سطح شهر قزوین مشخص شد که از تعداد 20 جایگاه سوخت بنزین و CNG، تعداد 2 جایگاه در اراضی با ارزش خوب، تعداد 9 جایگاه در اراضی با ارزش متوسط و تعداد 9 جایگاه در اراضی ضعیف قرار گرفته اند و هیچ یک از 20 جایگاه های موجود در سطح شهر در اراضی با امتیاز خیلی خوب قرار نگرفته اند. نتیجه گیری: پس از مشخص کردن پهنه های مناسب جهت استقرار جایگاه سوخت و نیز در جهت ایجاد تعادل و توازن در توزیع فضایی جایگاه ها، پیشنهاد شد 7 جایگاه جدید در مناطق مساعد و دارای اولویت ایجاد شود.

اهداف: هدف این پژوهش بررسی و اولویت بندی شاخص های توسعه پایدار شهری و شهر خلاق در شهرهای استان یزد است. در این راستا از مؤلفه های شهر خلاق، یعنی سرمایه انسانی خلاق، کیفیت زندگی، زمینه های نوآوری و سرمایه اجتماعی به منظور ایجاد بستری برای تحقق شهر خلاق استفاده شده است. روش: نوع پژوهش کاربردی – توسعه ای و روش تحقیق "توصیفی– تحلیلی" است. شاخص های تحقیق 70 شاخص توسعه پایدار و 30 شاخص شهر خلاق است. جهت تجزیه و تحلیل داده ها از مدل تحلیل شبکه (ANP)، مدل تاپسیس، ضریب پراکندگی استفاده شده است. یافته ها: شهر یزد با 529673 نفر جمعیت و 5/54 درصد جمعیت شهرنشین استان 5/6 برابر دومین شهر استان (میبد) و 990 برابر آخر شهر استان (خضرآباد) جمعیت داشته که این رقم نمایانگر عدم تعادل و ناهنجاری در توزیع خدمات و امکانات شهری و تأکید بر تمرکزگرایی در سطح سکونت گاه های شهری استان است. نتیجه گیری: می توان نتیجه گرفت هر چند شاخص های توسعه پایدار به منظور رشد و توسعه شهرها دارای اهمیت زیادی هستند و توسعه یافتگی شهرها بر مبنای آن ها بررسی می شود، اما این شاخص ها زمانی می توانند به توسعه مطلوب شهر و تحقق مواردی چون شهر سبز، شهر سالم منجر شوند که مؤلفه های شهر خلاق نیز به کار گرفته شوند؛ چرا که شاخص های شهرهای خلاق انعطاف پذیری بیشتری نسبت به شاخص های توسعه پایدار دارند و مسائل موجود در منطقه را با رویکرد توسعه کیفی مدنظر قرار می دهند و صرفا به رشد توجه نمی کنند.

اهداف: گسترش گردشگری در نواحی روستایی همواره با شکل گیری الگوهای مختلف گردشگری همراه بوده است. با توجه به تعدد بقاع منسوب به امامزادگان در نواحی روستایی کشور، گردشگری مذهبی یکی از الگوهای مهم گردشگری این نواحی محسوب شده و سالانه حجم بالایی از گردشگران را به نواحی روستایی جذب می کند. بر این اساس هدف تحقیق حاضر، بررسی نقش گردشگری مذهبی بر کیفیت زندگی خانوارهای روستایی است. روش: نوع تحقیق کاربردی، روش تحقیق توصیفی - تحلیلی و گردآوری اطلاعات و داده های مورد نیاز به شیوه اسنادی و میدانی با استفاده از ابزار پرسش نامه بوده است. تجزیه و تحلیل به کمک آمار توصیفی و استنباطی (آزمون تی تک نمونه ای، همبستگی پیرسون، آنالیز تجزیه واریانس، فریدمن) صورت گرفته است. در این مطالعه کلیه روستاهای دارای امامزاده در سطح شهرستان مشهد (14 روستا با 22 بقعه منسوب به امامزادگان) مورد بررسی قرارگرفت. واحد تحلیل خانوارهای روستایی(جامعه میزبان) به تعداد 194 خانوار بوده که به صورت تصادفی وارد نمونه شد. متغیر مستقل و وابسته به صورت همبسته مورد بررسی قرار گرفت و اثر گردشگری مذهبی بر کیفیت زندگی روستاییان در سه بعد محیطی- کالبدی با 13، اقتصادی با 16 و اجتماعی با 11 متغیر مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت. یافته ها: نتایج آزمون تی تک نمونه ای نشان داد با توجه به Sig.≤ 0.05 از دیدگاه جامعه میزبان گردشگری مذهبی به ترتیب بر کیفیت زندگی در بعد محیطی-کالبدی با میانگین 2.93، در بعد اجتماعی با 2.71 و در بعد اقتصادی کیفیت زندگی با میانگین 2.09 و در کل بر کیفیت زندگی با میانگین 2.50، کمتر از متوسط (میانه نظری) اثرگذار بوده است نتایج حاصل از آزمون فریدمن نیز این یافته را تأیید می کند. همچنین، تفاوت معناداری بین میانگین کیفیت زندگی در روستاهای مورد بررسی مشاهده می شود (F= 10.6, Sig =0)، نیز رابطه مثبت و معناداری با شدت متوسط (r= 0.59, Sig =0.026) بین کیفیت زندگی و تعداد گردشگران مذهبی دیده می شود. نتیجه گیری: جاذبه های مذهبی پراکنده در نواحی روستایی اغلب از ظرفیت بالایی در زمینه جذب گردشگر برخوردار بوده، اما فاقد برنامه مشخص در زمینه توسعه گردشگری بوده و با نشت اقتصادی بالا مواجه هستند. بنابراین، اغلب موفقیت چندانی در سطح محلی برای بهبود کیفیت زندگی ساکنان همراه نداشته است. بی شک توسعه گردشگری باید براساس فرایند برنامه ریزی جامع و بر اساس کاهش نشت اقتصادی از این نواحی صورت گیرد تا بتواند بر بهبود کیفیت زندگی ساکنین تأثیرگذار باشد.

هدف: مطالعه پیش رو بدنبال بررسی نقش الگوهای فضایی گردشگری با تأکید برگردشگری طبیعی و مذهبی بر میزان تغییرات جمعیتی (افزایش یا کاهش ) در نواحی روستایی استان خراسان رضوی است. با توجه به تنوع محیط های روستایی و میزان بهره مندی متفاوت این نقاط از امکانات و خدمات، به منظور دستیابی به نتایج واقعی، ضروت انجام این ارزیابی، به تفکیک محیط های همگن احساس شد. روش تحقیق: در ابتدا با بهره گیری از مدل های پشتیبانی فضایی چندمعیاره، اقدام به شناسایی خوشه های همگن روستایی شد که ماحصل آن شناسایی 3 خوشه همگن روستایی بود. در ادامه با بهره گیری از مدل های رگرسیونی لجستیک اقدام به معادله سازی در خصوص میزان اثرگذاری الگوهای فضایی گردشگری بر تغییرات جمعیتی (افزایش یا کاهش) در نقاط روستایی طی بازه زمانی 1390-1375 شد. یافته ها و نتیجه گیری: نتایج این بررسی نشان داد که در شرایط کنونی الگوهای فضایی فوق بین 07/0 تا 3/2% در تغییرات (افزایش یا کاهش) جمعیت روستایی استان اثر گذارند که بیانگر اثرپذیری کم آن ها در این خصوص است. از سوی دیگر این اثرگذاری در بین خوشه های همگن روستایی متفاوت است. به گونه ای که در روستاهای با امکانات کم، گردشگری مذهبی به تنهایی و گردشگری مذهبی و طبیعی با یکدیگر و در روستاهای با امکانات بالا، گردشگری مذهبی به تنهایی توانسته است نقش مؤثری در تغییرات جمعیتی (افزایش یا کاهش) نقاط روستایی استان داشته باشند.

اهداف: هدف پژوهش حاضر، بررسی عوامل مؤثر بر تحقق شهر الکترونیک و تحلیل فضایی شکاف دیجیتال در نواحی شهر یاسوج می باشد. جامعه آماری پژوهش، کل شهروندان شهر یاسوج می باشند که از این مقدار حجم جامعه، 320 نفر به عنوان نمونه انتخاب شد. روش: روش پژوهش از نوع توصیفی- تحلیلی و میدانی است و برای تجزیه و تحلیل آمار و اطلاعات از نرم افزار AMOS، SPSS و مدل GRA استفاده شده است. یافته ها/ نتایج: نتایج حاصل از پژوهش نشان می دهد که در بین نواحی شهر یاسوج، ناحیه 2 با ضریب 962/0 ازنظر شاخص های ICT نسبت به دیگر نواحی دارای وضعیت مطلوب تری است و ناحیه 4، بالاترین میزان شکاف دیجیتال در بین دیگر نواحی را به خود اختصاص داده است. همچنین، نواحی 3 و 2 به ترتیب با وزن های 490/0 و 460/0 از نظر دسترسی به شاخص های ICT در رتبه های بعدی قرار دارند. نتایج حاصل از تحلیل یافته ها نشان می دهد که میانگین شاخص های مؤثر در تحقق شهر الکترونیک در شهر یاسوج با میانگین کلی کمتر از 3، نشان دهنده وضعیت ضعیف خدمات و امکانات ICT شهر الکترونیک در سطح شهر یاسوج می باشد. نتیجه گیری: نتایج مدل نهایی برازش شده معادلات ساختاری نشان داد که در مجموع سه متغیر فاوا در محل کار، فاوا در محل سکونت و زیرساخت های شهرداری الکترونیک به ترتیب با میزان بتای 23/0، 46/0 و 29/0 درصد، به صورت مستقیم باعث افزایش رضایتمندی شهروندان از زیرساخت های ICT شهر الکترونیک خواهد شد، در حالی که متغیر رضایتمندی با میزان 32/0 و سواد الکترونیکی با میزان 67/0 در پذیرش مظاهر ICT شهر الکترونیک تأثیرگذاری مثبت داشته اند.

هدف: این مقاله با هدف تحلیل نقش زیارتی و گردشگری شهر مشهد، از طریق شناسایی گسست ها، گفتمان های مسلط و آثار فضایی گفتمان ها بر شهر مشهد با تمرکز بر روش تبارشناسی فوکو، تدوین شده است. روش تحقیق: روش تحقیق حاضر تبارشناسی فوکویی است. رهیافت تبارشناسی به مثابه چارچوب نظری و روشی است که پدیده شهر را با نگاهی تاریخی می نگرد. تحلیل تبارشناسانه نقش شهر و تحولات آن در طول زمان، نمایانگر فرایند گذار شهرها از وضعی به وضع دیگر، آرایش های گفتمانی و روابط میان گفتمان ها در یک جامعه و شناسایی احکام و گزاره های گفتمانی در خلق شهر با نقش خاص است. یافته ها: بررسی ساختار قدرت در پیوند با دانش که به تولید فضای شهری منجر شده است، تحلیل مناسبی از تحولات نقش شهری ارائه می دهد. بدیهی است تحولات و توسعه شهر مشهد در پیوند با نقش زیارتی آن معنا می یابد. در این مقاله ساختار قدرت/دانش پدید آورنده و جهت دهنده به نقش زیارتی و گردشگری مشهد، در درون دو کَلان گفتمان دوران تسلط مدرنیسم و دوره پیشامدرن، تحلیل و واکاوی شده است. نتیجه گیری: نتایج تحلیلی پژوهش نشان می دهد، گفتمان پیشامدرن تحت تأثیر دو گسست مهم؛ نخست شهادت امام رضا(ع) و پیدایش مشهد الرضا و دوم، استقرار حکومت صفویان و نضج و گسترش مذهب تشیع در ایران، عرصه نقش آفرینی روابط قدرت/دانش به سمت و سوی تقویت نقش مذهبی و زیارتی مشهد پیش رفت و در هنگامه ورود مدرنیسم به کشور و تسلط گفتمان مبتنی بر آن و در پاسخ به تحولات فضای اجتماعی شهر، در تعامل با فضای جهانی و ملی و در قالب سه خُرد گفتمان مشروطیت، ملی گرایی عصر پهلوی و اصول گرایی پس از پیروزی انقلاب اسلامی، به سوی نقش تلفیقی زیارتی- گردشگری سوق یافته است.

اهداف: امروزه فناوری اطلاعات و ارتباطات یکی از اصلی ترین ابزارهای تحول و توسعه جوامع محسوب می شود. خدمات شهر الکترونیک، نقش فراوانی در ارتقای کمی و کیفی، تسریع و همچنین تسهیل کردن خدمات شهری به عهده دارند. لزوم وجود زیرساخت های لازم برای ایجاد شهر الکترونیک در شهرهای در حال توسعه و عدم اطمینان ناشی از پیچیدگی محیطی، پیش بینی آینده را در این شهرها با مشکل مواجه کرده است، به گونه ای که برنامه ریزی سنتی دیگر قادر به پاسخ گویی نیست و می توان از روش سناریونویسی در جهت پیش بینی آینده و تبیین جایگزین های ممکن در شرایط متفاوت استفاده کرد. هدف از این پژوهش، توسعه سناریوهای محتمل در شکل گیری شهر الکترونیک در مشهد و ارائه راهبردهایی در جهت رسیدن به شهر الکترونیک پویا در افق 1404 است. روش : برای رسیدن به این هدف 6 گام اصلی سناریونویسی دنبال شد که در این راستا مطالعات کمی و کیفی صورت گرفت. در ابتدا در قالب پرسش نامه (در دو بعد درجه تأثیرگذاری و عدم قطعیت) از 60 نفر از متخصصان در حوزه شهر الکترونیک در مشهد نظرخواهی شد و به وسیله آزمون های آماری توصیفی و استنباطی نظیر فریدمن عوامل مؤثر اولویت بندی شد و سپس پیشران های بحرانی شکل دهنده سناریوها تعیین شد و در جهت تعیین منطق سناریوها، توسعه سناریوها، بررسی پیامدها و همچنین تعیین راهبردها با ابزار مصاحبه نیمه ساختار یافته با 7 نفر از متخصصان که به روش اشباع نظری انتخاب شدند مصاحبه شد. یافته ها ونتایج: نتایج تحقیق نشان می دهد که 3 سناریو برای آینده کلان شهر مشهد در رابطه با شهر الکترونیک قابل تصور است که با عناوین وضعیت طلایی، وضعیت عدم پیوستگی و وضعیت راکد معرفی شده است و در نهایت نیز راهبردهایی جهت رسیدن کلان شهر مشهد به سناریوی مطلوب ارائه شده است.

اهداف: امروزه فضاهای شهری دچار مسائلی چون کیفیت پایین محیط، زوال و فرسودگی محلات، محرومیت و نابرابری های اجتماعی- اقتصادی و نابرابری در دسترسی به خدمات و امکانات شهری می باشند. از اواخر قرن بیستم این شرایط محققان و برنامه ریزان شهری را بر آن داشت تا بر مفهوم زیست پذیری به عنوان یکی از مهم ترین رویکرد های دستیابی به محیط شهری قابل زیست و با کیفیت تأکید کنند. در این راستا هدف پژوهش حاضر، سنجش و اولویت بندی میزان زیست پذیری در نواحی شهری گرگان بر اساس شاخص های مؤثر در تعیین زیست پذیری می باشد. روش: نوع تحقیق کاربردی بوده و روش بررسی آن توصیفی تحلیلی است. با توجه به جدید بودن موضوع، ابعاد و شاخص ها بر اساس ادبیات جهانی و بومی سازی آن ها با شرایط شهر گرگان تهیه شد. برای رسیدن به این هدف، محاسبات مربوط به 16 شاخص مؤثر در زیست پذیری بر اساس فرایند تکنیک آنتروپی شانون و مدل ELECTR و با استفاده از نرم افزار صفحه گسترده Excel استخراج شده است. یافته ها/نتایج: نتایج حاصل از به کارگیری مدل الکتر به منظور سنجش میزان زیست پذیری در نواحی هشت گانه شهر گرگان بیانگر آن است که 20/404 هکتار از مساحت نواحی شهر گرگان شامل14/11 درصد در پهنه زیست پذیری خیلی کم، 41/1577 هکتار شامل 02/42 درصد زیست پذیری کم، 2/675 هکتار شامل 62/18 درصد زیست پذیری متوسط و 5/1022 هکتار شامل 20/28 درصد در پهنه بندی زیست پذیری زیاد قرار دارند. نتیجه گیری: یافته های بدست آمده حاکی از آن است که با توجه به اینکه نواحی 3 ، 1و2 از کمترین میزان سطح زیست پذیری برخوردار است و در این نواحی شاخص های زیست پذیری در حد پایین قرار دارد. بنابراین، ارائه بهتر شاخص هایی از قبیل فضای سبز، خدمات بهداشتی، آموزشی و مذهبی می تواند باعث ارتقای سطح زیست پذیری شود.

اهداف: از دهه 1990، اصطلاح چندمرکزی به عنوان یک مفهوم راهبردی توجه برنامه ریزان و سیاست گذاران شهری و منطقه ای را به سوی خود جلب کرد. مدافعان این راهبرد ادعا می کنند، مناطق چندمرکزی قادرند تعادلی میان رقابت پذیری اقتصادی، انسجام اجتماعی و پایداری محیطی برقرار کنند. بر این اساس، پژوهش حاضر سعی دارد با بررسی تطبیقی میان راهبردهای رقابت و همکاری راه سومی را برای درهم آمیختن مزایای هریک در برنامه ریزی مناطق شهری چندمرکزی بیابد. روش پژوهش: مطالعه حاضر با توجه ماهیت و هدف پژوهش، از استدلال منطقی و تطبیقی به عنوان راهبرد و روش شناسی پژوهش بهره گرفته است. یافته های پژوهش: یافته های پژوهش سه منطق فضایی را برای توجیه راهبردهای رقابت، همکاری و هم رقابتی معرفی می کند. در حالی که راهبردهای رقابتی بر منطق قلمرویی-رقابتی، مزایای رقابتی هر مرکز و تخصص گرایی تکیه دارند، راهبردهای همکارانه در مقابل آن ها با پیوندهای هم افزا و نوآورانه بر مزایای بیرونی شبکه و شبکه های شهری تأکید می کنند. در نهایت، هم رقابتی مبتنی بر نظریات رفتاری و بازی های غیرهمکارانه و شبکه های رقابتی تأکید می کند تا بتوانند با مزایای راهبردهای رقابتی و همکارانه نظیر افزایش اندازه بازار و غیره به بهبود موقعیت رقابتی دست یابند. نتیجه گیری: پژوهش حاضر، راهبرد هم رقابتی را گزینه ای مناسب تر و اجرایی تر برای محیطی پرتنش، رقابتی و نامطمئن در میان شهرهای مناطق چندمرکزی می داند. در این راستا، راهبردهای متنوع هم رقابتی می تواند به دو صورت در مناطق شهری چندمرکزی رخ دهد، هم رقابتی افقی و هم رقابتی عمودی. در هم رقابتی افقی شهرها در یک عملکرد خاص یا در یک پروژه اجرایی مشترک با یکدیگر همکاری می کنند، در حالی که در بخش دیگر با یکدیگر به رقابت می پردازند.

اهداف: پژوهش پیش رو سعی دارد با ارائه شاخصی جدید، بارش های سنگین و فراگیر سواحل جنوبی خزر طی فصل پاییز را واکاوی کرده و آن را پیش بینی کند. روش: در این راستا، داده های روزانه بارش مربوط به 8 ایستگاه سینوپتیک سواحل جنوبی خزر طی سال های 1986تا2010 گردآوری شدند. بارش سنگین در هر ایستگاه به عنوان رخدادی که مقدار بارش روزانه آن بیش از میانگین بلند مدت آن ایستگاه بوده باشد، تعریف شد و در گام بعدی اگر 6 ایستگاه به صورت همزمان بارش سنگین داشته باشند به عنوان بارش سنگین و فراگیر مورد مطالعه قرار گرفتند. طی دوره مورد مطالعه 104 رخداد بارش سنگین و فراگیر شناسایی شد. برای بررسی شرایط همدید نیز با مراجعه به مرکز ملی پیش بینی محیطی/علوم جو(NCEP/NCAR) داده های مؤلفه های مختلف جو اخذ شد. به منظور شناسایی و واکاوی الگوهای همدیدی این بارش ها با رویکرد محیطی به گردشی از طریق تحلیل خوشه ای به روش ادغام وارد انجام شد. یافته ها: نتایج نشان داد که در همه الگوها، حضور یک پرفشار در نیمه شمالی خزر سبب ایجاد جریانات شمالی می شود که با حرکت به سمت جنوب، ضمن جذب رطوبت از منبع رطوبتی واقع در منطقه، ناپایدار شده و نهایتا منجر به بارش های سنگین و فراگیر در سواحل جنوبی خزر می شود. وقوع بارش های سنگین در منطقه همراه با گرادیان فشار در راستای شمال به جنوب بوده، این درحالی است که مقدار گردایان فشار مثبت باشد. بر همین اساس شاخصی جدید تحت عنوان گرادیان فشار دریای خزر (GCP) ارائه شد. نتیجه گیری: وجود ارتباط قوی و معنادار این شاخص با شاخص های دور پیوندیAo, NAO, NCPI 700 , CACO و SHI و همچنین بارش های سنگین و فراگیر در تمامی ایستگاه های مورد مطالعه حاکی از توانایی این شاخص جهت مطالعه بارش های سنگین و فراگیر در سواحل جنوبی خزر طی فصل پاییز است. طی ارزیابی های صورت گرفته و تحلیل روز به روز بارش های سنگین شرایط ذکر شده تأیید شد.

اهداف: مدیریت آب شامل عملیات برنامه ریزی، توسعه، توزیع و مصرف بهینه منابع آب تحت مقررات و سیاست معین است که می تواند نقش مؤثری در استفاده بهینه از آن داشته باشد. تحقیق حاضر بر آن است که مسائل و مشکلات مدیریت آب در بخش کشاورزی را شناسایی کند و راهکارهای لازم را برای حل آن ها ارائه دهد. روش: روش تحقیق براساس هدف توصیفی و تحلیل می باشد. روش جمع آوری اطلاعات اسنادی و میدانی بوده و برای جمع آوری اطلاعات از ابزار پرسش نامه با طیف پنج گزینه ای لیکرت (خیلی کم، کم ، متوسط، زیاد و خیلی زیاد) استفاده شد. جامعه آماری تحقیق کارکنان جهاد کشاورزی شهرستان بوکان می باشد. متغیرهای تحقیق در چهار بخش طبقه بندی گردید؛ عوامل بحران آب، تهدیدات و فرصت های بحران آب، عوامل با اهمیت در مدیریت آب و راهکارهای مدیریت آب. یافته ها: نتایج نشان داد در بخش عوامل بحران آب، بهره برداری نامناسب از منابع با میانگین 33/4 مهمترین عامل، در بخش تهدیدات بیابان زایی با میانگین4/4 مهمترین تهدید، در بخش فرصت های بحران آب انگیزه تغییر الگوی کشت محصولات کشاورزی با میانگین 35/4 و با ضریب تغییرات 74/17 مهمترین فرصت، در بخش مهمترین مؤلفه مدیریت، الگوی کشت با میانگین 53/4 و در بخش راهکارها گسترش روش های آبیاری تحت فشار با میانگین تأثیرگذاری 46/4 مهمترین راهکار بدست آمد.

اهداف: تحقیق حاضر با هدف شناسایی مهم ترین اولویت های زیست پذیری از دیدگاه ساکنان، تأثیر ارتقای روستا به شهر را در بهبود شاخص های زیست پذیری مورد ارزیابی قرار می دهد. روش: روش تحقیق توصیفی- تحلیلی با رویکرد کیفی بوده و نحوه گردآوری داده ها به دو شیوه اسنادی و میدانی است. جامعه آماری تحقیق، تعداد 1075 سرپرست خانوار شهر بلبان آباد و نمونه مورد مطالعه بر اساس فرمول کوکران 120 نفر می باشد. تحلیل داده ها به این صورت است که در ابتدا با بهره گیری از روش تحلیل محتوا (نظریه بنیانی) در نرم افزار MAXQDA، مفاهیم محوری و عناصر کلیدی زیست پذیری از دیدگاه ساکنان شناسایی شد، سپس با استفاده از تکنیک اهمیت- عملکرد (IPA) و ماتریس دو وجهی آن، اولویت های زیست پذیری، کیفیت درک شده توسط ساکنان و شکاف میانگین اهمیت- عملکرد شاخص های زیست پذیری ارزیابی می شود. یافته ها/ نتایج: نتایج نشان می دهد که مهم ترین شاخص های زیست پذیری، مشتمل بر 17 مفهوم محوری است که در چارچوب چهار مقوله هسته ای زیرساخت ها، دسترسی، زیباسازی و امنیت جای می گیرند. ارزیابی سطح اهمیت- عملکرد شاخص های زیست پذیری شهری نشان می دهد که بعد دسترسی با میانگین اختلاف 81/1- دارای پایین ترین سطح کیفیت زیستی بوده و بعد از آن، بعد امنیت با میانگین 70/1- قرار دارد. همچنین، میانگین کل شکاف زیست پذیری شهری 67/1- می باشد که موقعیت فاقد مطلوبیت را بر روی ماتریس نشان می دهد. نتیجه گیری: اگر چه توزیع فضایی امکانات و برقراری شبکه به هم پیوسته سکونت گاه های انسانی به واسطه سیاست هایی از جمله تبدیل روستا به شهر به لحاظ ماهیتی، مطلوب و پسندیده است، اما با ضعف در اجرا و عملیاتی نشدن اهداف و چشم اندازهای ترسیم شده، نه تنها این سیاست به ارتقای شاخص های زیست پذیری منتهی نشده بلکه در برخی زمینه ها به ویژه از بعد جمعیتی، پیامدهای منفی در پی داشته است.