انتخابات ریاست جمهوری

در پژوهش حاضر، تاثیر میزان سرمایه اجتماعی بر روی گرایشات سیاسی اصلاح طلبی و اصولگرایی شهروندان استان خوزستان مورد بررسی قرار گرفت. در این راستا قطب سنجی گرایشات سیاسی اصلاح طلبی و اصولگرایی شهروندان طی سه دوره انتخابات ریاست جمهوری اسلامی ایران (1376،1384 و 1392) بر حسب میزان سرمایه اجتماعی، طراحی و تحلیل گردید. برای تجزیه و تحلیل داده ها از آزمون های رگرسیونی، تحلیل F، آزمون T و تحلیل معادلات ساختاری در قالب نرم افزار SPSS و PlS اسمارت کمک گرفته شد. جامعه آماری این پژوهش شهروندان استان خوزستان و نمونه آماری تعداد 5 شهرستان دارای جمعیت بیش از 100.000 نفر جمعیت بوده که اطلاعات لازم با استفاده از ابزار پرسشنامه و با روش احتمالی چند مرحله ای جمع آوری گردید. در ادامه برای بدست آوردن میزان روایی یا قابلیت اعتبار داده ها، از معیار SVR و معیار ملاک تجربی به شکل استاندارد استفاده شد. با استفاده از نتایج پژوهش مشخص گردید که، دو گانه قطب نمای گرایشات سیاسی اصلاح طلبی و اصولگرایی کاملا متاثر از میزان سرمایه اجتماعی نواحی مختلف جامعه آماری است و ارتباط معنادار بین این نوع از گرایشات سیاسی و میزان سرمایه اجتماعی بر حسب متغیرهای جمعیت شناختی نظیر:جنس، قومیت، سکونت و شاخص پایگاه اقتصادی و اجتماعی تایید گردید. همچنین نمایه قطب نمای گرایشات سیاسی نشان داد که بیشترین و کمترین تعلقات سیاسی متاثر از سرمایه اجتماعی، به ترتیب در گرایشات سیاسی اصلاح طلبی و اصولگرایی شهروندان خوزستانی دیده شد.

انتخابات ریاست جمهوری نقش مهمی در تقویت پیوند مردم با آینده کشور دارد. در جمهوری اسلامی ایران با انتخابات ریاست جمهوری دومین مقام اجرایی کشور به مدت ۴ سال انتخاب شده و انتخاب هر فردی در این سطح نقش تعیین کننده ای بر سطوح مختلف اجرایی کشور خواهد داشت. در آستانه سیزدهمین انتخابات ریاست جمهوری جریان های مختلف سیاسی درصدد معرفی نامزد در صحنه مبارزات انتخاباتی می باشند. به دلیل اهمیت این دوره از انتخابات ریاست جمهوری پژوهشگران با مطالعه جریان شناسی سیاسی سعی در بررسی احتمال غلبه گفتمانی جریان های سیاسی می نمایند. نوشتار حاضر با بررسی شکل گیری گفتمان های مختلف، سعی می نماید طیف بندی انتخابات را با الگوی تحلیلی مشخصی ارائه نموده و بر اساس آن الگوهای مشارکت را تبیین نماید. فرض بر این است که اگر نامزدهای این گفتمان ها از نظارت شورای نگهبان عبور کرده و مولفه های موثر نظام بین الملل هم تغییر محسوسی ننمایند، حضور گفتمانی جریان های سیاسی و اجتماعی براساس سه گفتمان با زیرگفتمان های مشخص در صحنه آرایی انتخابات نقش آفرینی می نمایند. سوال این است که سناریوهای رقابت گفتمانی در انتخابات پیشرو کدام هستند و چه تاثیری بر رفتار رای دهی مردم خواهند گذاشت؟ روش تحلیل در این نوشتار روش گفتمان خواهد بود. در جمع آوری داده ها از منابع کتابخانه ای، اسنادی و نیز منابع معتبر اینترنتی استفاده شده است.

یکی از مهم ترین و کلیدی ترین برنامه های تبلیغاتی هر نامزدهای انتخاباتی در ایران تولید فیلم های مستند محور است که از سال های 1370 به بعد مرسوم شده است تا از این طریق علاوه بر تبیین و بسط گفتمان انتخاباتی خود برای اداره ی کشور از این رهگذر  با افکار عمومی و مخاطبان خود ارتباط برقرار کنند.  این تحقیق باهدف تبیین و نشانه شناسی مستندهای تبلیغاتی نامزدهای انتخاباتی نگاشته شده است روش استفاده شده در این تحقیق روش نشانه شناسی سلبی و کادوری می باشد که از حیث نوع یک روش کیفی است. یافته ها و نتایج این تحقیق نشان می دهد که عمده مطالب و نشانه های به کاربرده شده در مستندهای انتخاباتی عموماً حول محور مسائل و مباحث اجتماعی سامان یافته است و نامزدهای انتخاباتی نیز تلاش داشته اند تا از نشانه های اجتماعی برای تبیین و تحکیم ایده های خود برای اداره ی کشور استفاده کنند دراین میان اما محمود احمدی نژاد نشانه های گفتمانی خود را در ارتباط با عدالت اجتماعی مفصل بندی کرده و برخی دیگر از نشانه ها موید آن است که احمدی نژاد خود را نماد مبارزه با تفکر اشرافی گری و نماینده ی فرودستان معرفی می کند. در مقابل، حسن روحانی نیز به نشانه هایی در ارتباط با حل مشکلات از طریق سیاست خارجی تمایل نشان داده است. برساخت تصویر او در فیلم های تبلیغاتی اش، قامت منجی ایران است. همچنین با استفاده از نشانه هایی به تقابل گفتمانی با دولت محمود احمدی نژاد دامن می زند. او با بهره گیری از برخی نشانه ها خود را به عنوان رئیس جمهور حامی حقوق همه ی  ملت ایران معرفی می کند که انتخاب وی تعامل سازنده با دنیارا رقم می زند.

موضوع حق نمایندگی زنان در انتخابات ریاست جمهوری ایران طی سال های اخیر سهمی از گفتمان های سیاسی و نیز پژوهش های علمی را در حوزه مشارکت سیاسی زنان به خود اختصاص داده است؛ تا آنجا که به ادعایی بحث برانگیز تبدیل شده است. مقاله حاضر با تمرکز بر اظهار نظرهای برخی « قانون گذاران، ناظران انتخاباتی، فقها، زنان دارای سابقه مدیریت و نمایندگی سیاسی و کاندیدا های زن در انتخابات ریاست جمهوری» در بازه زمانی 1358 1398 و فرض ادعای آن ها به عنوان کنش گفتار استدلالی کوشیده است از منظر مدل استدلالی تولمین نشان دهد چگونه موافقان و مخالفان ساختار استدلالی خود را شکل داده اند. یافته های حاصل از تحلیل محتوای کیفی 50 متن استدلالی بیانگر این است که همه استدلال گران در ساختار استدلالیِ خود اجزای اصلی: ادعا، داده و ضمانت از مدل تولمینی را به کار گرفته اند، اما فقط در دو متن اجزای ششگانه تولمین به کار گرفته شده که درنتیجه، استدلال های کاملی محسوب نمی شوند. استنباط پژوهش گران این است حضور ضمانت های زمینه مند در ساختار استدلالی موافقان دلالت بر این دارد که آن ها در تلاش اند از این طریق ادعای طرف مقابل را به چالش بکشند و مقبولیت استدلال خود را افزایش دهند.

پژوهش حاضر با روش تحلیلی- توصیفی و بهره گیری از تکنیک آینده پژوهی و رویکرد سناریو نگاری درصدد بررسی عوامل نهادینه نشدن احزاب در ایران و تاثیر آن بر آینده انتخابات سال1400 بود. نتایج حاکی از آن است که عدم نهادینگی احزاب در ایران، تاثیرات ذیل را بر آینده انتخابات سال 1400 خواهد داشت که در قالب چند سناریو قابل طرح است: اول، گزینش افراد فاقد صلاحیت به دلیل عدم آموزش انتخاباتی، دوم، تاثیرگذاری سازمان های مردم نهاد بر انتخابات، سوم، کاهش مشارکت انتخاباتی به دلیل فقدان احزاب مردمی، چهارم، سوءاستفاده مخالفان از مشارکت سیاسی انتخاباتی، پنجم، شخصیت محورشدن انتخابات .  

حضور مردم در انتخابات ریاست جمهوری جلوه ای از دموکراسی و حجم مشارکت آن ها بیانگر اعتقاد آن ها به تاثیر آراء فرد بر سرنوشت کشور است. در ایران که هنوز احزاب سیاسی جایگاه واقعی خود را پیدا نکرده اند به سختی می توان یک تحلیل جغرافیایی از انتخابات ریاست جمهوری را بر مبنای دیدگاه های حزبی مردم ارائه کرد. بر همین مبنا هدف مقاله حاضر تحلیل  نقش اشخاص و گروه های منتسب به آن ها در دوره های اول تا نهم ریاست جمهوری در استان لرستان و مطالعه مشارکت انتخاباتی و الگوی رفتاری مردم این استان است. روش مورد استفاده در این پژوهش توصیفی - تحلیلی با تکیه بر اطلاعات پیمایشی است و برای نشان دادن الگوی رفتار مردمی در انتخابات از سیستم اطلاعات جغرافیایی نیز استفاده شده است. نتایج پژوهش بر اساس تحلیل های آماری نشان می دهد با وجودی که میزان مشارکت مردم در این استان نسبت به سایر استان های کشور از رتبه بالایی برخوردار است، اما تمایل سیاسی مردم به جناح های سیاسی در شهرستان های مختلف استان در دوره های مختلف روند یکسانی را نشان نمی دهد. 

تعمیم شفافیت به عنوان یکی از شاخصه های حکمرانی خوب در همه جنبه های حکمرانی نیاز ضروری حکومت هاست. قطعاً شفافیت در فرایند برگزاری انتخابات یکی از راه های پیمایش این مسیر به شمار می آید. بر همین اساس سنجه شفافیت در انتخابات می تواند از یک سو نامزدهای انتخاباتی و از سوی دیگر ناظران و مجریان انتخابات را در بر گیرد. بررسی اصل شفافیت در ارتباط با نامزدهای انتخابات می تواند ناظر به شرایط انتخاب شوندگی، سوابق و مواضع، برنامه های اجرایی، اموال و دارایی، هزینه های تبلیغات، و وعده های انتخاباتی باشد. این مقاله با شیوه توصیفی تحلیلی اثبات می کند که قوانین و مقررات انتخابات ریاست جمهوری در ارتباط با شفاف کردن اموال و دارایی، هزینه های تبلیغات، و وعده های انتخاباتی نامزدهای ریاست جمهوری سازوکاری پیش بینی نکرده است. ضروری می نماید، با توجه به خلأهای قانونی یادشده، مجلس شورای اسلامی مبتنی بر ظرفیت بندهای 4، 5، 8 سیاست های کلی انتخابات در حوزه های پیش گفته قانون گذاری کند.

از دیدگاه نظری، افزایش ریسک با افزایش بازدهی مورد انتظار سرمایه گذاران و به دنبال آن افزایش هزینه سرمایه شرکت ها همراه است. هدف پژوهش حاضر، بررسی این موضوع است که آیا ابهام ناشی از تغییر دولت ها در انتخابات ریاست جمهوری بر هزینه سرمایه شرکت های پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران تأثیرگذار است یا خیر. برای دستیابی به این هدف، داده های مربوط به 112 شرکت از شرکت های پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران در بازه زمانی 1399-1384 از صورت های مالی آن ها استخراج شده است. داده ها با استفاده از روش تجزیه و تحلیل داده های تابلویی و رگرسیون خطی چندمتغیره با کمک نرم افزار R تجزیه و تحلیل شده است. هزینه سرمایه به تفکیک برای دو منبع اصلی تأمین مالی شرکت ها یعنی تأمین سرمایه از راه حقوق صاحبان سهام و تأمین سرمایه با ایجاد بدهی آزمون شده است. نتایج پژوهش نشان می دهد که هزینه تأمین سرمایه شرکت ها از راه حقوق صاحبان سهام در سال هایی که انتخابات ریاست جمهوری برگزارشده تحت تأثیر این رویداد قرارگرفته است؛ اما هزینه تأمین سرمایه شرکت ها از طریق ایجاد بدهی با انتخابات ریاست جمهوری ارتباط نداشته است. نتایج پژوهش به طور کلی بیانگر این است که نااطمینانی سیاسی ناشی از انتخابات ریاست جمهوری بر هزینه سرمایه شرکت ها تأثیرگذار است؛ بنابراین، تأمین مالی از راه حقوق صاحبان سهام در سال هایی که انتخابات ریاست جمهوری برگزار می شود، برای شرکت ها مناسب نیست و منطقی این است که شرکت ها در صورت نیاز به افزایش سرمایه با افزایش حقوق صاحبان سهام، در سال هایی غیر از سال انتخابات ریاست جمهوری این کار را انجام دهند و در سال های انتخابات، در صورت لزوم از بدهی، به عنوان منبع تأمین مالی استفاده کنند.

مناظرات انتخاباتی به عنوان یکی از تأثیرگذارترین گونه های پیام دهی مبارزاتی، جایگاه مهمی در بازاریابی سیاسی دارد. از این رو در تحقیق حاضر به دنبال شناسایی مؤلفه های مؤثر جهت برگزاری مناظرات انتخابات ریاست جمهوری در جمهوری اسلامی ایران به نحو مطلوبی از منظر رهبر انقلاب هستیم. در حقیقت این تحقیق که برای اولین بار به بررسی سخنان رهبر معظم انقلاب پیرامون مناظرات انتخابات ریاست جمهوری پرداخته است، به دنبال ارتقاء کیفیت برگزاری مناظرات انتخاباتی در ایران است تا از این طریق، افزایش مشارکت مردم در انتخابات، ارتقاء آگاهی سیاسی مردم و حفظ سلامت انتخابات رقم بخورد. روش انجام تحقیق بدین صورت است که تمامی بیانات رهبری از ابتدا تاکنون که در رابطه با مناظرات انجام گرفته است، مورد بررسی قرار گرفته و فیش برداری شده اند. پس از آن، بیانات کدگذاری شده و ابعاد و مؤلفه های مناظرات مطلوب از منظر رهبر معظم انقلاب شناسایی شده و تبیین شده اند. پس از بررسی فیش ها و کدگذاری اولیه، 64 شناسه ثانویه (مضمون پایه)، 19 مضمون سازمان دهنده و 5 مضمون فراگیر شناسایی شده که در این میان، ابعاد و مؤلفه های مناظرات مطلوب که به ترتیب مضامین فراگیر و سازمان دهنده می باشند، در قالب یک نمودار به نمایش گذاشته شده است. نتایج حاکی از این است که اصلاحات فرمی و محتوایی، در کنار اصلاح شیوه مدیریت مناظرات و توجه به اهداف، می تواند به ساخت و پرداخت یک مناظره مطلوب کمک کند، در این میان خود کاندیداها نیز وظایفی دارند که تا به آنها پایبند نباشند، فرآیند مناظرات اصلاح نخواهد شد.

هدف پژوهش حاضر بررسی انسجام قومی در استان سیستان و بلوچستان و رابطه آن با مشارکت سیاسی در انتخابات 1400 ریاست جمهوری اسلامی ایران است. روش پژوهش توصیفی- تحلیلی بوده و نتایج نشان داد هرچند رابطه مناسبی بین انسجام قومی جوانان این استان با مشارکت سیاسی در انتخابات 1400 ریاست جمهوری برقرار است، ولی این رابطه در حد متوسطی بوده و دیگر متغیرهای مداخله گر نیز با این مشارکت رابطه مؤثری دارند. به دلیل رابطه مثبت دو متغیر با افزایش انسجام قومی در استان می توان تا حدودی سطح مشارکت سیاسی را افزایش داد، به عبارتی تقویت احساس تعلق به قوم، تسهیل و تقویت ارتباطات بین فردی در جامعه، افزایش همبستگی خانوادگی و تقویت نظارت آن بر فرزندان تا حدودی می تواند سطوح مختلف مشارکت سیاسی (تمایل به مشارکت سیاسی، حمایت از فعالیت های سیاسی و انجام فعالیت های سیاسی) در انتخابات ریاست جمهوری در ایران را افزایش دهد.