رفتار شناسی

امروزه، بحث رفتارشناسی در سیاست خارجی، یک پایه و اساس در تحلیل و تحقیق مسایل روابط خارجی کشورها محسوب می شود. در واقع در بحث رفتارشناسی به جای آنکه تنها بر گفتار و نوشتار بازیگر تکیه شود باید بر زبان رفتاری او نیز تکیه گردد، در این راستا لحن گفتار و نوشتار نیز در زمره رفتار بازیگر محسوب می شود. بدین روی، رفتار شناسی که مفهوم شناخت منافع بازیگران است، یعنی طی کردن دقیق فاصله و مسیر بین گفتار و رفتار و در این مسیر باید مبانی رفتاری بازیگران سیاسی به خوبی شناسایی شود. حوادث تروریستی 11 سپتامبر 2001 (20شهریور، 1380) در نیویورک و واشنگتن بی تردید، نقطه عطفی در تحولات امریکا و در سطح بین المللی بعد از پایان جنگ سرد محسوب می شود. پی ،آمدهای عمیق این حوادث در داخل امریکا و در سطح بین المللی، همه بازیگران سیاسی را به صور و اشکال مختلف، متاثر ساخته است و همچنین مباحث گوناگونی در تمامی مراکز علمی، تحقیقاتی و سیاست گذاری دنیا در مورد ماهیت نظام بین المللی، کارکردهای سیاست خارجی و وضعیت جدید و آرایش نیروها در مناطق مختلف به همراه آورده است. جمهوری اسلامی ایران به دلایل مختلف از جمله هم جواری با افغانستان و ایران که کانون های بعدی عملیات گسترده نظامی امریکا شدند، از پی آمدهای حادثه 11 سپتامبر اثرات مختلفی پذیرفت. در این نوشتار تلاش خواهد شد تا با توجه به تحولات و تغییرات پیش آمده پس از این حوادث رفتار خارجی جمهوری اسلامی ایران با توجه به یک چارچوب نظری متقن نظیر سازه انگاری مورد بررسی قرار گیرد .

سیاست خارجی هر کشوری تا حدود بسیار زیادی ریشه در مشخصه های ژئوپلیتیکی آن کشور دارد. برخی از کشورها بواسطه ی وسعت زیاد، شکل خاص و یا موقعیت ژئوپلیتیکی منحصر به فرد دارای اهمیتی بالاتر نسبت به کشورهای دیگر هستند. این موقعیت ژئوپلیتیکی می تواند در قالب استقرار یک کشور در سرزمین مرکزی یک منطقه و حتی جهان و یا قرار گیری یک کشور در منطقه حایل بین قدرت های منطقه ای و جهانی باشد. گاهی ادامه ی فضایی قومیت ها و مذاهب در درون چند کشور همسایه و سیاسی شدن آن ها نیز باعث شرایط فوق العاده ی یک کشور می شود. در اینجا نگارندگان درصدد هستند تا رفتارهای کشور عراق در قبال همسایگانش را از سال 2003 به بعد را براساس عوامل ژئوپلیتیکی مورد تحلیل قرار دهند. در این راستا این سوال اساسی مطرح می گردد که چه عوامل ژئوپلیتیکی و چگونه سبب شکل دادن به رفتارهای سیاست خارجی عراق در قبال کشورهای همسایه از سال 2003 به بعد می شوند؟ این مقاله به شیوه ای تحلیلی- توصیفی نگاشته شده است.

مفهوم شناسی اصطلاحات دینی یکی از مسائل بنیادینی است که کامیابی بسیاری از پژوهش های مرتبط، در گرو درستی و اعتبار آنهاست. یکی از واژگانی که به رغم بیان معانی و تعاریف گوناگون همچنان از فقدان یک مفهوم شناسی جامع و دقیق رنج می برد، واژه سیره است. این اصطلاح که حضور پر رنگی در سیره پژوهی معاصر دارد، از جهات متعددی همچون رابطه با سنت، اشتمال بر قول و اشتراطِ تکرار، مورد سؤال و ابهام قرار گرفته است. از این رو، پژوهش حاضر با تکیه بر مطالعات شیعی و از طریق سامان دهی یافته های پیشین و رفع ابهامات باقی مانده، پاسخی در خور درباره چیستی و ماهیت این اصطلاح دینی ارائه کرده است. نتیجه حاصل از تحقیق نشان می دهد که سه مؤلفه فعل، روش و استمرار، جزء عناصر اصلی سیره هستند و در شکل گیری مفهوم سیره و تمییز آن از مفاهیم همسو تأثیر بسزایی دارند.

علم تئوری بازیها علم تحلیل موقعیتهای مختلفی است که افراد با یکدیگر تعامل و ارتباط دارند و هدف این علم، یافتن بهترین عملکرد هر یک از افراد در موقعیتهایی است که در آن قرار دارند. از طرفی دانش جرم شناسی به شناخت علل وقوع جرم می پردازد و سعی دارد با ارائه راهکاری علمی، از علل وقوع جرم بکاهد و زمینه را برای پیشگیری از رفتار مجرمانه فراهم آورد. به طور کلی آنچه در زمینه وقوع جرم حائز اهمیت است، موقعیتهایی مجرمانه ای می باشد که بزهکاران و بزه دیدگان در آن قرار میگیرند. یکی از مهمترین عللی که زمینه وقوع جرایم را فراهم کرده و گاها تشدید مینماید، عملکرد نامناسب هر یک از افراد در موقعیت های مجرمانه می باشد. تئوری بازیها با ابزارهایی که در اختیار دارد، افراد را قادر میسازد تا در موقعیتهای مجرمانه بهترین عملکرد را داشته باشند. از این رو میتوان مکاتب جرم شناسی مختلف را که به مطالعه رفتار مجرمانه و ریشه های جرم در افراد می پردازد، با رویکردی متفاوت نگریست و از منظر تئوری بازیها مورد مطالعه قرار داد. به طور کلی ورود علم تئوری بازیها به دنیای علم حقوق و تحلیل مکاتب جرم شناسی با پارادایم علم تئوری بازیها، علم حقوق را قادر می سازد تا به وسیله ابزاری مدرن و پر قدرت به پارادایمی نوین در زمینه جرایم و رسیدگی به جرایم و دادرسی های حاصل از آن دست یافته و راهبردهایی ارائه نماید که میزان دسترسی مکاتب جرم شناسی و نظام حقوقی ایران را به اهدافشان تسهیل و تسریع نماید. به طوری که علم تئوری بازیها قادر است با تحلیل موقعیتهای مجرمانه و مدیریت بازیهای مجرمانه و دادرسی های حقوقی، میزان ارتکاب جرایم را به نحوی چشم گیر کاهش داده و جنبه مهارشوندگی و بازدارندگی را تقویت نموده و راهبردهایی عملیاتی جهت تسریع در دادرسیها داشته و از اطاله دادرسی در بسیاری از پرونده ها جلوگیری نماید.

انتخابات ریاست جمهوری نقش مهمی در تقویت پیوند مردم با آینده کشور دارد. در جمهوری اسلامی ایران با انتخابات ریاست جمهوری دومین مقام اجرایی کشور به مدت ۴ سال انتخاب شده و انتخاب هر فردی در این سطح نقش تعیین کننده ای بر سطوح مختلف اجرایی کشور خواهد داشت. در آستانه سیزدهمین انتخابات ریاست جمهوری جریان های مختلف سیاسی درصدد معرفی نامزد در صحنه مبارزات انتخاباتی می باشند. به دلیل اهمیت این دوره از انتخابات ریاست جمهوری پژوهشگران با مطالعه جریان شناسی سیاسی سعی در بررسی احتمال غلبه گفتمانی جریان های سیاسی می نمایند. نوشتار حاضر با بررسی شکل گیری گفتمان های مختلف، سعی می نماید طیف بندی انتخابات را با الگوی تحلیلی مشخصی ارائه نموده و بر اساس آن الگوهای مشارکت را تبیین نماید. فرض بر این است که اگر نامزدهای این گفتمان ها از نظارت شورای نگهبان عبور کرده و مولفه های موثر نظام بین الملل هم تغییر محسوسی ننمایند، حضور گفتمانی جریان های سیاسی و اجتماعی براساس سه گفتمان با زیرگفتمان های مشخص در صحنه آرایی انتخابات نقش آفرینی می نمایند. سوال این است که سناریوهای رقابت گفتمانی در انتخابات پیشرو کدام هستند و چه تاثیری بر رفتار رای دهی مردم خواهند گذاشت؟ روش تحلیل در این نوشتار روش گفتمان خواهد بود. در جمع آوری داده ها از منابع کتابخانه ای، اسنادی و نیز منابع معتبر اینترنتی استفاده شده است.