تبلیغات سیاسی

این پژوهش با هدف شناسایى رویکرد مطبوعات محلى به نهمین دوره انتخابات ریاست جمهورى به تحلیل محتواى اخبار و مطالب انتخاباتى نهمین دوره انتخابات ریاست جمهورى در نه روزنامه محلى فجر آذربایجان (استان آذربایجان شرقى)، نسل فردا (استان اصفهان)، سبحان (استان فارس)، زمان (استان تهران)، نیم نگاه (استان فارس)، مهد آزادى (استان آذربایجان شرقى)، گیلان امروز (استان گیلان)، بشیر مازندران (استان مازندران) و زاهدان (استان سیستان و بلوچستان) با سه گرایش سیاسى راست، میانه و چپ مى پردازد. نمونه آمارى این پژوهش ایام تبلیغات رسمى انتخابات ریاست جمهورى از 6 خرداد ماه 1384 تا 26 خرداد ماه 1384 (جز روزهاى تعطیل) است. در 16 روز مورد بررسى، جمعاً 1572 واحد تحلیل از نظر 24 مقوله مورد بررسى قرار گرفت. روش به کار رفته در این پژوهش «تحلیل محتوا» است. براى بررسى نحوه پوشش خبرى در اخبار و مطالب انتخاباتى از نرم افزار Spss و آزمون کاى اسکویر (خى دو) استفاده شد. در این پژوهش به بررسى 19 مقوله سبک مطلب، محور اصلى مطلب انتخاباتى، هدف مطلب، مهمترین موضوع مطلب، برنامه کاندیدا، نوع حمایت مطلب از کاندیدا، نوع رویکرد مطلب به کاندیدا، نحوه کارزار تبلیغاتى، نشانگاه مطلب، منشع مطلب، جهت گیرى مطلب، میزان مطلب تولیدى، منبع مطلب، جغرافیاى تحت پوشش، محل رویداد مطلب، تیتر در صفحه اول و محل قرار گرفتن عکس پرداخته شد. یافته هاى تحقیق نشان داد که در بین سه گرایش سیاسى روزنامه هاى مورد بررسى، تمامى مقوله ها، جز مقوله تیتر در صفحه اول، از تفاوت معنادارى برخوردار بودند. مقوله نشانگاه مطلب به دلیل اینکه نسبت خانه هاى فراوانى مورد انتظار کمتر از 5، پس از ادغام نیز بیش از 25 درصد بود، مورد قضاوت قرار نگرفت. یافته هاى برخى مقوله ها عبارتند از: مهمترین موضوع مطلب با 6/27 درصد مربوط به دیدگاه ها و برنامه هاى کاندیدا و کم اهمیت ترین موضوع مطلب با5/0 درصد مربوط به مسائل محلى، بیش ترین کاندیدا مطرح با 7/15 درصد مربوط به على اکبر هاشمى رفسنجانى و کم ترین کاندیدا مطرح با 2/3 درصد مربوط به محسن مهرعلیزاده، 2/42 درصد رویکرد مطالب نسبت به کاندیدا احترام آمیز و 3/4 درصد اهانت آمیز، 6/32 درصد منشاء مطلب مربوط به کاندیدا و 5/0 درصد مربوط به شهردار و مسوولان شهردارى بود.

نقش آفرینی صداوسیما در عرصه های مختلف سیاسی اجتماعی در ایران این روزها بیش از پیش مورد توجه پژوهشگران است. راهپیمایی های سالانه 22 بهمن و روز قدس از جمله رویدادهای جمعی مهمی است که نحوه نقش آفرینی این رسانه در آنها در قالب تولید و ارسال پیام به منظور همراه سازی مخاطبان کمتر مورد مطالعه علمی قرار گرفته است. به نظر می رسد خلاء مطالعات جدی و علمی در این باره سبب تداوم برخی رویه های سنتی رسانه ای و به ویژه تلویزیونی شده است.مطالعه علمی این موضوع نیز می تواند سبب شناخت بهتر و ارائه راهکارها به منظور بهبود عملکرد رسانه ها در این مناسبت ها بشود. از این رو پرسش اصلی پژوهش این است که "مسئولان صداو سیما از کدام الگو، محتوا، تکنیک و نیز شیوه های رسانه ای ( و در اینجا تلویزیون ) برای همراه سازی مردم در راهپیمایی های سالانه بهره می گیرند؟" فرضیه ای که به آزمون گذاشته خواهد شد این است که" تلویزیون در ارسال پیام برای این دو مناسبت تقریبا به یک شکل عمل می کند و تولید و ارسال پیام های همراه کننده با توجه به ویژگی های مخاطبان این دو رویداد نیست". پژوهش به دو روش اسنادی (برای داده های بخش نظری) و تحلیل محتوا (برای مطالعه محتوای برنامه های تلویزیون) انجام شده است. داده ها نیز با نرم افزار پردازش شده اند. توجه بیشتر برنامه های سیما به راهپیمایی 22 بهمن به نسبت روز قدس، غلبه قالب های غیر تبیینی ساخت برنامه و ارسال پیام در دو راهپیمایی، غلبه شیوه های مستقیم و ترغیبی انتقال پیام بر شیوه های غیر مستقیم و اقناعی،کم توجهی به علایق، ویژگی ها و سلایق مخاطب در تولید و ارسال پیام و بهره گیری نامتوازن از موضوعات و شرایط سیاسی روز مهمترین یافته های پژوهش اند.

این پژوهش در صدد بررسی نشانه شناسی عکس های تبلیغاتی مطبوعات در دوازدهمین دوره انتخابات ریاست جمهوری است. این پژوهش در پی آن است تا به این سوال پاسخ گوید که نشانه ها و ایدئولوژی مد نظر دو جناح در اگهی تبلیغات دوازدهمین انتخابات ریاست جمهوری چیست؟ و چه مفاهیمی در تبلیغات انتخاباتی دو جناح برجسته شده است؟ برای پاسخ به این سوالات، این تحقیق به بررسی عکس های تبلیغات انتخاباتی در روزنامه های سراسری ایران، اعتماد، آرمان امروز، مردم سالاری، وطن امروز، رسالت، سیاست روز می پردازد. این کار با استفاده از روش نشانه شناسی منتج از آرای جان فیسک و نظریات بارت درباره ترکیب نشانه شناسی عکس و نوشتار انجام شد. نتایج این تحقیق نشان داد که از مجموع هفت آگهی، شش عدد از آنها مربوط به جناح اصلاح طلب و دکتر روحانی است. از بررسی آگهی های مربوط به دکتر حسن روحانی اینگونه می توان نتیجه گیری کرد که دکتر روحانی بیشتر رویکرد مدرن سازی داشته، او با گرایش به صنعت و اهمیت به تولید و حمایت از قشر صنعت گر برنامه آینده دولت خود را نشان می دهد. مفاهیمی که در تبلیغات انتخاباتی دکتر روحانی برجسته هستند عبارتند از: آزادی، عدالت، حقوق شهروندی، چرخه اقتصادی. ابراهیم رئیسی نیز با رویکردی مردم گرایانه و بر پایه ارزش های دینی در تنها آگهی تبلیغاتی خود ظاهر شده است.

گرچه مطالعات مربوط به انتخابات سیاسی اغلب در قلمرو هایی جز روان شناسی انجام می شود، با این همه، متغیرهای تأثیرگذار بر نگرش های منتهی به رفتار رای دهی در انتخابات سیاسی در حوزه روان شناسی اجتماعی ریشه دارد. در این انتخابات، مبلغان می کوشند با طرح استدلال هایی رای دهندگان را متقاعدکنند نامزد معرفی شده، بهترین گزینه است. رای دهندگان، اما با تکیه به استدلال هاییتغییر نگرش می دهند که با هدف آنان از مشارکت سیاسی همسو باشد. از این رو، استدلال های متقاعدکننده در تبلیغات سیاسی باید متناسب با سطح و نوع درگیری مردم با انتخابات باشد. درگیری حالتی انگیزشی است که بیانگر نیازها، ارزش ها، و منافع است؛ متغیرهایی که چرایی و چگونگی مشارکت رای دهندگان را تعیین می کند. پیش از این، در پژوهشی، سوگیری های استدلالی رای دهندگان در انتخابات ریاست جمهوری، بر پایه سطح کلی درگیری (بالا/پایین) و نوع آن (پیامدی و ارزشی)، در قالب مدل درگیری- استدلالی مطالعه و در چهار گروه دسته بندی، و هر دسته نام گذاری شدند: سوگیری های روشنفکران، متعهدان، معیشتی، و هواداری. پژوهش حاضر، با هدف تأیید تجربی مدل، ابتدا از راه مصاحبه با 152 شرکت کننده، سوگیری های استدلالی افراد مشخص، و سپس با استفاده از دو مقیاس مختلف، سطح کلی درگیری و نوع درگیری آنان اندازه گیری شد. نتایج حاصل از تحلیل رگرسیون لجستیک چندارزشی نشان داد، سوگیری های چهارگانه استدلالی با سطح و نوع درگیری رابطه دارد. در تبلیغات سیاسی، با استفاده از این مدل می توان پیام های درخوری برای گروه های مختلف رای دهنده طراحی کرد و از این راه، کیفیت مشارکت سیاسی مردم را افزایش داد. همچنین، با استفاده از این مدل می توان به تحلیل تبلیغ نامزدها در انتخابات پرداخت. ادامه مطالعه درباره امتیازها و کاستی های مدل توصیه شده است.

هدف این مقاله بررسی میزان تأثیر برنامه های صداوسیما در همراه سازی مردم در راهپیمایی های سراسری ازجمله راهپیمایی 22 بهمن است.تلویزیون جمهوری اسلامی هر سال و در آستانه راهپیمایی های 22 بهمن برنامه های خبری و مناستبی تولید و پخش می کند تا مخاطب را برای مشارکت در این مراسم همراه کند. اکنون تغییرات جدید در شرایط و نیز فضای رسانه ی کشور ضرورت توجه به این موضوع و شناخت اثرات دگرگونی ها را بر عملکرد تلویزیون بیشتر کرده است. خلاء مطالعات علمی در این باره سبب تداوم برخی رویه های سنتی تلویزیونی شده است. مطالعه علمی این موضوع نیز می تواند سبب شناخت بهتر و ارائه راهکار برای بهبود عملکرد رسانه در این مناسبت ها بشود. پرسش اصلی پژوهش این است که "برنامه های تلویزیون چه تأثیری در همراه سازی مشارکت کنندگان در راهپیمایی 22بهمن داشته است ؟" فرضیه مقاله نیز این است که" به نظر می رسد تأثیر برنامه های تلویزیون با توجه به تغییرات وضعیت جامعه و نیز ورود رقیبان رسانه ای جدید، کامل نیست و بلکه موردی و موضوعی بر مشارکت کنندگان اثر داشته است". پژوهش به دو روش اسنادی (برای داده های نظری) و پیماش (برای داده های میدانی و با تکتیک پرسشنامه) انجام شده است. داده ها نیز با نرم افزار spss  پردازش شده اند. کم توجهی به تولید پیام متناسب با ویژگی های مخاطبان، افزایش تأثیر رسانه های اجتماعی در مقایسه با رسانه ملی، ضعف حرفه ای گرایی در بکارگیری مولفه های محتوایی و بصری پیام و نیز کاهش مخاطبان جوان برنامه های مناسبی 22 بهمن از جمله مهم ترین یافته های پژوهش اند.

یکی از مهم ترین و کلیدی ترین برنامه های تبلیغاتی هر نامزدهای انتخاباتی در ایران تولید فیلم های مستند محور است که از سال های 1370 به بعد مرسوم شده است تا از این طریق علاوه بر تبیین و بسط گفتمان انتخاباتی خود برای اداره ی کشور از این رهگذر  با افکار عمومی و مخاطبان خود ارتباط برقرار کنند.  این تحقیق باهدف تبیین و نشانه شناسی مستندهای تبلیغاتی نامزدهای انتخاباتی نگاشته شده است روش استفاده شده در این تحقیق روش نشانه شناسی سلبی و کادوری می باشد که از حیث نوع یک روش کیفی است. یافته ها و نتایج این تحقیق نشان می دهد که عمده مطالب و نشانه های به کاربرده شده در مستندهای انتخاباتی عموماً حول محور مسائل و مباحث اجتماعی سامان یافته است و نامزدهای انتخاباتی نیز تلاش داشته اند تا از نشانه های اجتماعی برای تبیین و تحکیم ایده های خود برای اداره ی کشور استفاده کنند دراین میان اما محمود احمدی نژاد نشانه های گفتمانی خود را در ارتباط با عدالت اجتماعی مفصل بندی کرده و برخی دیگر از نشانه ها موید آن است که احمدی نژاد خود را نماد مبارزه با تفکر اشرافی گری و نماینده ی فرودستان معرفی می کند. در مقابل، حسن روحانی نیز به نشانه هایی در ارتباط با حل مشکلات از طریق سیاست خارجی تمایل نشان داده است. برساخت تصویر او در فیلم های تبلیغاتی اش، قامت منجی ایران است. همچنین با استفاده از نشانه هایی به تقابل گفتمانی با دولت محمود احمدی نژاد دامن می زند. او با بهره گیری از برخی نشانه ها خود را به عنوان رئیس جمهور حامی حقوق همه ی  ملت ایران معرفی می کند که انتخاب وی تعامل سازنده با دنیارا رقم می زند.

تکیه بر نمادهای دینی یکی از رفتارهای نسبتاً پرتکرار کنش گران سیاسی ایران در دهه های گذشته است. از این رو هدف اصلی مقاله حاضر شناسایی کمیت و نوع نمادهای دینی در تبلیغات انتخاباتی دو جناح سیاسی و مقایسه آن با یکدیگر است. روش پژوهش تحلیل محتوای کمی و جامعه تحقیق اسناد تبلیغاتی مربوط به انتخابات مجلس یازدهم شورای اسلامی در سایت های خبری – تحلیلی، مشرق و تابناک از جریان اصول گرا و عصرایران و انتخاب از جریان اصلاح طلب است. در این پژوهش از روش تمام شماری استفاده و همه اسناد منتشره در بازه زمانی انتخابات مطالعه شده است. یافته ها نشان داد اولاً تبلیغات انتخاباتی در سایت های جریان اصول گرا حجم بیشتری در مقایسه با سایت های اصلاح طلب داشته است. دوماً در حالیکه اصلاح طلبان از نمادهای دینی به ندرت استفاده کرده اند(57 مورد) ؛ اصول گرایان با وسعت بیشتری(483 مورد) برای ایجاد هم هویتی در بین طرفداران خود و تخریب رقیب از نمادهای دینی بی واسطه و با واسطه بهره برده اند. در میان نمادهای بی واسطه نماد «شهید قاسم سلیمانی » بیشترین مورد استفاده را داشته است.اصول گرایان همچنین از نمادهای دینی منفی استفاده کرده اند در صورتی که جناح رقیب آن ها از این دسته نمادها استفاده نکرده است. نتیجه آنکه جریان اصول گرا با استفاده از نمادهای دینی در قالب های مختلف سعی کرده با ایجاد معرفی خود به عنوان یک جریان دینی از ظرفیت موجود در این حوزه برای کسب آرا و حمله به رقیب بهره ببرد.