مطالب مرتبط با کلیدواژه

کتابخانه


۴۱.

مطالعه تطبیقی نسخه برداری از آثار ادبی و هنری توسط کتابخانه ها(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: کتابداری و اطلاع رسانی دوره شانزدهم تابستان ۱۳۹۲ شماره ۲ (پیاپی ۶۲) 239 - 261

کلیدواژه‌ها: نسخه برداری کتابخانه اثر قانون

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۴۵۰ تعداد دانلود : ۳۲۲
حمایت از حقوق مادی پدیدآورنده اقتضا می کند که هرگونه استفاده از اثر بدون کسب رضایت پدیدآورنده امکان پذیر نباشد. گاهی بنا به دلایلی همچون نفع عمومی و ... استفاده از اثر بدون لزوم تحصیل رضایت دارنده حق در چارچوب استثناهای، مجاز تعیین می شود. یکی از این استثناها، نسخه برداری توسط کتابخانه است. کتابخانه در سه صورت اقدام به نسخه برداری می کند؛ درخواست کاربر، حفاظت و جایگزینی و امانت بین کتابخانه ای. در قانون ایران تنها نسخه برداری به درخواست کاربر مجاز شناخته می شود. در حالی که ارائه بهتر خدمات در کتابخانه ایجاب می کند که نسخه برداری به منظور حفاظت و جایگزینی و امانت بین کتابخانه ای نیز در قوانین مورد تصریح قرار گیرد.
۴۲.

طراحی مدل اندازه گیری رضایت دانشجویان از کتابخانه دانشکده کشاورزی دانشگاه زنجان بااستفاده از تحلیل عاملی تاییدی(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: کتابداری و اطلاع رسانی دوره شانزدهم زمستان ۱۳۹۲ شماره ۴ (پیاپی ۶۴) 5 - 25

کلیدواژه‌ها: رضایت کتابخانه مدل اندازه گیری دانشگاه زنجان

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۷۵ تعداد دانلود : ۲۳۱
هدف : هدف این طراحی مدل، اندازه گیری رضایت دانشجویان از کتابخانه دانشکده کشاورزی دانشگاه زنجان با استفاده از تحلیل عاملی تأییدی بود. روش : به لحاظ روش پژوهش، این تحقیق از نوع تحقیقات توصیفی- همبستگی است. جامعه آماری این تحقیق را تمامی دانشجویان کارشناسی ارشد عضو کتابخانه دانشکده کشاورزی دانشگاه زنجان تشکیل می دهند (832 =N) که با توجه به جدول بارتلت و همکاران (2001)، تعداد 168 نفر از آنان از طریق نمونه گیری تصادفی ساده برای انجام تحقیق انتخاب شدند. برای گردآوری داده ها، از پرسشنامه استفاده گردید. روایی محتوایی پرسشنامه با نظر پانلی از متخصصان و کارشناسان، تأیید شد. به منظور بررسی روایی سازه (شامل روایی همگرا، تشخیصی و منطقی) و پایایی ابزار تحقیق و برآورد مدل اندازه گیری پژوهش، از تحلیل عاملی تأییدی از طریق نرم افزار AMOS20 استفاده شد. یافته ها : یافته های تحقیق نشان داد اهمیت هر پنج عامل بررسی شده در قالب مدل مفهومی پژوهش، بر اساس داده های میدانی، مورد تأیید قرار گرفته است (برازش مناسب مدل). این عوامل شامل کیفیت خدمات، تسهیلات و فضای کتابخانه، کیفیت منابع کتابخانه ای، خدمات پشتیبانی و زیرساختها و امکانات، دارای رابطه ای معنادار با سازه اصلی مورد مطالعه یعنی رضایت دانشجویان از کتابخانه دانشکده کشاورزی دانشگاه زنجان بودند. نتیجه گیری : بر اساس نتایج کسب شده می توان نتیجه گرفت زیربنای تئوریکی تحقیق معتبر بوده و مدل/ مقیاس توسعه داده شده، برای سنجش میزان رضایت دانشجویان از کتابخانه دانشکده کشاورزی دانشگاه زنجان مناسب بود.  
۴۳.

واکاوی جریان اطلاعات در فعالیت های پژوهشی پژوهشگران کتابخانه, موزه و مرکز اسناد آستان قدس رضوی(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: کتابداری و اطلاع رسانی دوره هفدهم پاییز ۱۳۹۳ شماره ۳ (پیاپی ۶۷) 81 - 105

کلیدواژه‌ها: جریان اطلاعات تولیدات علمی پژوهشگران کتابخانه موزه و مرکز اسناد آستان قدس رضوی

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۴۲۸ تعداد دانلود : ۳۶۲
هدف : پژوهش حاضر با هدف شناسایی وضعیت جریان اطلاعات در فعالیت های پژوهشی پژوهشگران سازمان کتابخانه ها، موزه ها و مرکز اسناد آستان قدس رضوی و موانع پیش روی آن صورت گرفته است. روش شناسی : روش تحقیق مورد استفاده، پیمایشی و از نوع توصیفی تحلیلی استکه جریان اطلاعات را از استفاده منابع اطلاعاتی تا تولید و انتشار، بررسی می کند. جامعه آماری پژوهش را 25 نفر از پژوهشگران این سازمان تشکیل می دهند که سه سال متوالی حایز رتبه های برتر پژوهشی شده اند. یافته ها : نتایج پژوهش نشان داد در مرحله گردآوری و استفاده از اطلاعات، پژوهشگران به استفاده از منابع چاپی تمایل بیشتری دارند تا منابع الکترونیکی. آنها از میان منابع چاپی، کتاب های چاپی فارسی و از میان منابع الکترونیکی، بیشتر از پایگاه های اطلاعاتی فارسی استفاده می کنند. در مرحله تولید و ذخیره اطلاعات، بیشتر تمایل دارند تولیدات علمی خود را به صورت چاپی منتشر کنند تا الکترونیکی و در این بین سهم تولید مقاله فارسی در هر دو شکل، بیشتر است. در مرحله اشاعه اطلاعات نیز بر انتشار تولیدات علمی در قالب های چاپی تأکید دارند تا الکترونیکی و در این بین نیز سهم مقاله فارسی بیشتر است. افزون بر این، موانع پیش روی جریان اطلاعات از دو بُعد فردی و سازمانی، بررسی شده است.    
۴۴.

کتابخانه دارالعلم شاپور در بغداد (383-451 ق) و تأثیر آن بر ارتقای سطح علوم در قرون چهار و پنج هجری (با تأکید بر دانش طبّ)(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: تاریخ علم دوره ۱۸ پاییز و زمستان ۱۳۹۹ شماره ۲ (پیاپی ۲۹) 521 - 538
تعداد بازدید : ۷۲۵ تعداد دانلود : ۳۴۱
سده های چهار و پنج هجری، مقارن با عصر استیلای خاندان بویه بر دستگاه خلافتِ بغداد است. این خاندانِ شیعی علاقه زاید الوصفی به نشر دانش در ممالکِ تحت سلطه خود داشتند و تمام تلاش خویش را مصروفِ حمایت از دانشمندان و ترویج علوم کردند. مهم ترین نمودِ این رفتار را در بغداد -به عنوان مرکز خلافت اسلامی- می توان دید، امیران و وزرای این دولت با توجّه ویژه به ارتقای دانش در تمام زمینه ها و حوزه های شناخته شده آن روزگار توانستند با شدّتی بیشتر، تکاپوی علمیِ صورت گرفته در عصر هارون و مأمون عبّاسی را تجدید نمایند و با روحیه رَواداریِ علمی و اعتقادی، دارالعلم ها را به عنوان ادامه تاریخی بیت الحکمه و خزانه الحکمه، به مکانی امن برای پژوهش و تحصیل و تدریسِ دانشمندان مبدّل کنند. در این میان برخی از مراکز همچون «دارالعلم شاپور» به همّت بانیِ فاضل و متولّیانِ دانشمندش به مکانِ مناسبی برای گردهماییِ مهم ترین دانشمندانِ آن روزگار مبدّل شد که علاوه بر بحث و مناظراتِ علمی، ارزشمندترین تألیفات خویش را در کتابخانه مفصّل آن مرکز، در دسترس جویندگان علم و دانش قرار داده بودند. از جمله دانش هایی که توانست به مدد ساختارِ اداری و علمیِ دارالعلم شاپور مجالی برای ارتقا و تکامل بیابد دانش پزشکی است که کثرتِ کتاب های محفوظ در آن مرکز و به ویژه وقفِ آثار مهمّ طبّی پزشکان بزرگ آن روزگار اهمّیتی مضاعف بدان بخشیده بود. پژوهش حاضر، تلاشی است جهت بازنمایاندنِ نقشِ پررنگِ کتابخانه «دارالعلم شاپور» در گسترش دانش ها، به ویژه علم طبّ در سده های چهار و پنج هجری.
۴۵.

مفهوم سازی برند کتابخانه ها بر پایه مرور نظام مند پژوهش ها(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: تحقیقات اطلاع رسانی و کتابخانه های عمومی دوره ۲۷ بهار ۱۴۰۰ شماره ۱ (پیاپی ۱۰۴) ۱۰۳-۱۳۴

کلیدواژه‌ها: برند برندسازی کتابخانه مرور نظام مند مفهوم برند

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۳۴۶ تعداد دانلود : ۳۵۱
هدف: هدف از این پژوهش شناسایی مفهوم برند برای کتابخانه ها بر پایه مرور نظام مند پژوهش هاست. روش: این پژوهش با استفاده از روش مرور نظام مند و بر پایه نُه گام «مرکز مرور و نشر خدمات ملی بهداشت (ان اچ اس)» است. آثار علمی (مقاله، پایان نامه، و رساله) با موضوع برندسازیِ کتابخانه ها در ده پایگاه داده فارسی و هفت پایگاه داده جهانی جست وجو شد. آثار بازیابی شده، ارزیابی کیفیت و سرانجام 36 منبع انگلیسی و سه منبع فارسی تحلیل شدند. نتایج پژوهش بر پایه روش کرسول و میلر (2000) و با کاربرد روش های تبادل نظر با همتایان، ممیزی، و تعامل بلندمدت در بافت، روایی سنجی شدند. برای بررسی پایایی نیز روش گیبس (2007) به کار رفت. یافته ها: برند کتابخانه ها با 11 بُعد هویت برند، تداعی برند، آگاهی برند، تصویرسازی برند، هم خوانی برند، کیفیت برند، اعتبار برند (تخصص برند و اعتماد برند)، برتری برند، و وفاداری رفتاری مفهوم می یابد. اصالت/ارزش: دنیای بازاریابی و برندسازی پیچیده است و نمی توان از مدیران و کتابداران انتظار داشت که بدون آموزش یا مطالعه، با این مفاهیم آشنا باشند و بتوانند در مسیر درست بازاریابی و برندسازی پیش روند. این پژوهش نخستین پژوهشی است که برند را برای کتابخانه ها مفهوم سازی کرده است. نتایج پژوهش می تواند راهنمای خوبی برای درکی آسان از مفهوم برند و اهمیت آن برای کتابخانه ها، مدیران، و کتابداران باشد.
۴۶.

منزلت کتابخانه و حرفه کتابداری از دیدگاه دانشجویان دانشگاه رازی(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: پژوهشنامه کتابداری و اطلاع رسانی سال یازدهم بهار و تابستان ۱۴۰۰ شماره ۱ (پیاپی ۲۱) 5 - 22

کلیدواژه‌ها: منزلت کتابخانه کتابداری

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۴۳۳ تعداد دانلود : ۳۶۵
هدف : جایگاه و منزلت کتابخانه به عنوان یک نهاد و کتابداری به عنوان یک حرفه موضوعی با اهمیت است. از این رو هدف پژوهش حاضر مطالعه دیدگاه های دانشجویان دانشگاه رازی در مورد منزلت کتابخانه و حرفه کتابداری بود. روش پژوهش : رویکرد پژوهش حاضر کمّی و روش استفاده شده برای انجام آن، پیمایشی بود. جامعه پژوهش عبارت بودند از همه دانشجویان دانشگاه رازی در شهر کرمانشاه که در زمان انجام اجرای پژوهش یعنی آبان هزار و سیصد و نود و هشت، 14752 نفر بودند. حجم نمونه با استفاده از جدول مورگان 375 نفر تعیین شد. برای گردآوری داده ها از پرسش نامه محقق ساخته ای استفاده شد. از مجموع 375 پرسشنامه که به صورت تصادفی طبقه ای نسبتی در بین دانشجویان دانشگاه رازی توزیع شده بود، 311 پرسشنامه تکمیل و عودت داده شد؛ که از این 311 پرسشنامه 8 مورد مخدوش بودند که وارد تحلیل نشدند و تجزیه وتحلیل بر روی 303 پرسشنامه باقیمانده انجام گرفت. یافته ها : یافته ها نشان داد که منزلت کتابخانه از دیدگاه دانشجویان دانشگاه رازی در سطح متوسط و منزلت حرفه کتابداری پائین تر از سطح متوسط است. همچنین یافته ها حاکی از آن بود که دیدگاه دانشجویان در مورد منزلت کتابخانه و کتابداری بر اساس متغیرهای سن، جنسیت، گروه های تحصیلی و مقطع تحصیلی با هم متفاوت است. نتیجه : در تبیین دلایل پائین بودن منزلت کتابداران از دیدگاه دانشجویان دانشگاه رازی می توان به برخی عوامل محتمل نظیر عدم آشنایی پاسخ دهندگان با حرفه کتابداری، عدم اعتماد آنان به دانش تخصصی کتابداران، ضعف در دانش تخصصی کتابداران، به روز نبودن محتوای علمی حرفه، ضعف انجمن های حرفه ای و صنفی کتابداری و مواردی از این دست اشاره نمود.
۴۷.

فراتحلیل رابطه زیرساخت و مدیریت دانش در کتابخانه ها(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: مطالعات کتابداری و سازماندهی اطلاعات دوره ۳۲ زمستان ۱۴۰۰ شماره ۴ (پیاپی ۱۲۸) 23 - 42

کلیدواژه‌ها: فراتحلیل مدیریت دانش زیرساخت فناوری اطلاعات منابع انسانی کتابخانه

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۴۵۰ تعداد دانلود : ۲۱۵
هدف : بررسی همه جانبه تحقیقات انجام شده در زمینه مدیریت دانش و زیرساخت ها در کتابخانه و عرضه نتایج در قالب یک فراتحلیل. هدف اصلی این فراتحلیل، ترکیب و مقایسه نتایج پژوهش های انجام شده در زمینه زیرساخت و مدیریت دانش در کتابخانه با استفاده از روش های آماری فراتحلیل، برای دستیابی به نتایج منسجم است. روش : پژوهش از نظر هدف، کاربردی است. داده ها به صورت کتابخانه ای گردآوری و با تکنیک فراتحلیل بررسی شدند. جامعه پژوهش، 16 پژوهش (شش پایان نامه و ده مقاله) بود که از لحاظ ملاک های درون سنجی پژوهش حاضر، انتخاب شد. ابزار گردآوری اطلاعات در این پژوهش شامل مطالعات مرتبط به موضوع و فرم کدگذاری فراتحلیل است. برای محاسبه ضرایب از نرم افزار جامع فراتحلیل (CMA.2) استفاده شد. یافته ها : بر اساس نمودار قیفی و روش هم بستگی رتبه ای بگ و مزومدر در جامعه بررسی شده، سوگیری انتشار وجود ندارد. با توجه به مقدار شاخص Q برای 9 متغیر و آماره 2 پژوهش ها همگن نیستند. متغیر منابع انسانی با اندازه اثر بزرگ و متغیرهای هشت گانه دیگر شامل: متغیر فناوری اطلاعات با مقدار اندازه اثر منفی کوچک، ؛ منابع انسانی با مقدار اندازه اثر منفی و بزرگ، متغیرهای فرهنگ، به کارگیری دانش، خلق دانش، تسهیم دانش با اندازه اثر مثبت و کوچک، فرایند سازمانی با مقدار اندازه اثر مثبت و متوسط؛ بودجه با مقدار اندازه اثر مثبت و کوچک و ارزیابی دانش با مقدار اندازه اثر منفی و کوچک هستند پژوهش زادولی خواجه (1396) در متغیر منابع انسانی، به کارگیری دانش، خلق دانش، تسهیم دانش، فرایند سازمانی و بودجه دارای بالاترین وزن در میان جامعه پژوهش است. نتیج ه گ یری : نتایج نشان داد متغیرهای زیرساخت و فرایندهای مدیریت دانش در کتابخانه ها اثربخش نبوده است. و از لحاظ اندازه اثر آن ها کوچک است. بنابراین تقویت موارد پیش رو به دست اندرکاران کتابخانه ها پیشنهاد می شود: زیرساخت فناوری اطلاعات با تاکید بر شبکه های اجتماعی و اشتراک دانش ضمنی میان کتابداران و کاربران کتابخانه ها؛ زیرساخت فرهنگ با توجه بر سرمایه گذاری در اشاعه فرهنگ و ارزش های سازمانی مبتنی بر تبادل دانش؛ تقویت زیرساخت منابع انسانی با برگزاری دوره های ضمن خدمت و برنامه های آموزشی برای توانمندسازی کارکنان و کتابداران با هدف بهبود فرایندهای مدیریت دانش. از سوی دیگر، با توجه به اندازه اثر کوچک متغیرهای فرایندهای مدیریت دانش به پژوهشگران پیشنهاد می شود پژوهش های اثربخشی با حجم نمونه بیشتر و خطای کمتر در زمینه فرایندهای مدیریت دانش در انواع کتابخانه ها انجام دهند.
۴۸.

طراحی معماری با رویکرد بهره گیری از روشنایی طبیعی رویکردی در طراحی کتابخانه برای شهر تهران(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: هویت شهر سال نهم زمستان ۱۳۹۴ شماره ۲۴ 55 - 64

کلیدواژه‌ها: انرژی روشنایی نور روز کتابخانه طراحی روشنایی

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۵۳۵ تعداد دانلود : ۱۸۵
امروزه یکی از اساسی ترین مسائل زندگی بشر، مصرف بی رویه انرژی است. حدود 40% انرژی مورد استفاده بشر، در ساختمان ها مصرف می شود. بنابراین ساختمان ها، بزرگ ترین تهدید، برای منابع انرژی هستند. بهره گیری از نور روز در طراحی ساختمان، راه حلی برای صرفه جویی در مصرف انرژی است. برای بیان ضرورت پرداختن به موضوع این پژوهش، می توان به اهمیت تأثیر کیفیت روشنایی در ارتقاءکارایی مطالعه و ناکارآمدی ساختمانهای کشور در حوزه ی طراحی مطلوب روشنایی اشاره نمود. در این مقاله با بررسی روش های طراحی روشنایی در حوزه های موقعیت ساختمان در سایت، حجم ساختمان، راه های ورود نور به آن و سیستم های ارتقا دهنده کیفیت نور روز، الگویی برای طراحی روشنایی کتابخانه ارائه شده است. این الگو در صدد دستیابی به حداکثر برخورداری از نور طبیعی است. در این راستا برای افزایش طول زمان استفاده از نور روز، نوعی سیستم روشنایی هماهنگ با مسیر گردش خورشید در بام سالن مطالعات طراحی شده است.
۴۹.

ارزیابی مؤلفه های مؤثر برارتقاءکیفیت فضای معماری درکتابخانه های عمومی (مطالعه موردی: کتابخانه مرکزی همدان)(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: هویت شهر سال یازدهم پاییز ۱۳۹۶ شماره ۳۱ 39 - 51

کلیدواژه‌ها: معماری کیفیت فضا کتابخانه تحلیل عاملی

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۵۹ تعداد دانلود : ۳۲۳
شناسایی، ارزیابی و اولویت دهی به معیارهای مؤثر در یک فضای معماری می تواند به تصمیم طراحان برای ارتقاء ارکان کیفی فضا مؤثر باشد.کتابخانه های عمومی به مثابه فضای معماری، به منظور ارتقاء دانش عمومی جامعه در جذب حداکثری مردم نقش مؤثری ایفا می کنند. پرسش این پژوهش، یافتن معیارهایی است که بتواندکیفیت فضای معماری کتابخانه مطلوب را ارتقاء بخشد.پژوهش حاضر با استفاده از روش هم بستگی، تحلیل عاملی و از نرم افزار SPSS20 برای تعدیل شاخص های طراحی مطلوب صورت گرفته است. جامعه مورد بررسی در این پژوهش،کاربران کتابخانه مرکزی همدان شامل بانوان و آقایان که در بازه زمانی 4 ماهه از طریق پرسش نامه، مورد مشاهده قرار گرفتند. براساس روش های آماری، حجم نمونه با مقدار 226 و از نوع نمونه گیری تصادفی ساده بود. نتایج این پژوهش آشکار ساخت از میان عوامل 10 گانه ارتقاء کیفیت فضا درکتابخانه، توجه به دید و منظر و پوشش گیاهی، نورپردازی داخلی و تناسبات، به ترتیب مهم ترین عواملی هستند که جهت طراحی قرائت خانه مطلوب تأثیرگذارند.
۵۰.

آشنایی ایرانیان دوره قاجاریه با دست آوردهای فرهنگی آمریکا و تلاش برای الگوپذیری از آن ها (نمونه موردی: کتاب و کتاب خوانی)(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: جستارهای تاریخی سال دوازدهم بهار و تابستان ۱۴۰۰ شماره ۱ (پیاپی ۲۳) 211-235

کلیدواژه‌ها: آمریکا روشنفکران قاجاریه مراکز علمی کتاب کتابخانه

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۴۶۰ تعداد دانلود : ۲۳۴
نظام فرهنگی آمریکا به ویژه توسعه و پیشرفت مراکز علمی این کشور از برجسته ترین مباحثی بود که در دوره قاجاریه مورد توجه ایرانیان به ویژه روشنفکران قرار گرفت. آنان در نگاه کاوشگرانه خود به تجزیه و تحلیل این موضوع پرداختند و به تفصیل نقش و جایگاه مقولاتی همچون کتاب و کتابخوانی در این کشور را تشریح کردند. در این راستا نگارنده به دنبال پاسخی برای پرسش های زیر است: از نگاه ایرانیان دوره قاجاریه کتاب و کتابخوانی در آمریکا چه جایگاهی داشت؟ حکومت آمریکا چه سیاست هایی در قبال آن در پیش گرفته بود؟ و مهم تر از همه شناخت روزافزون اصلاح طلبان و نخبگان سیاسی ایران از این مراکز علمی در عمل چه نتایجی برای ایران به دنبال آورد؟ مقاله به روش توصیفی- تحلیلی و با تکیه بر مطبوعات و اسناد منتشر نشده نشان می دهد ترقی خواهان به ویژه از دوره ناصری به خوبی متوجه شده بودند که یکی از دلایل سرعت پیشرفت آمریکا جایگاه والای علوم و مراکز فرهنگی آن کشور است. آنان با نگاهی انتقادی و مقایسه ایی از یک طرف عواملی چند همچون اراده و سرمایه گذاری کلان دولت آمریکا در حمایت از نویسندگان و توسعه کتابخانه ها، استقبال عمومی عامه مردم از انتشار کتاب و ... را برای تحول در کتاب و کتابخانه های آمریکا ذکر کردند و از طرف دیگر با ارائه این گزارش ها توانستند مقامات دولتی ایران را به الگوبرداری از آمریکا و گسترش ارتباطات علمی و فرهنگی با این کشور ترغیب کنند.
۵۱.

جایگاه مطالعه در اسلام

نویسنده:
منبع: رویکردهای پژوهشی نوین در مدیریت و حسابداری سال ششم بهار ۱۴۰۱ شماره ۲۰ 2404-2417

کلیدواژه‌ها: کتاب مطالعه علم قرآن اسلام کتابخانه

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۵۵۵ تعداد دانلود : ۲۲۷
مطالعه یکی از ارکان اصلی زندگی و بقای انسان ها است. انسان به وسیله مطالعه وتفکر می اموزد که چگونه در برابر نا ملایمات و مشکلات به زندگی خود ادامه میدهد. چگونه زندگی و حیات خود و دیگر انسان ها را راحت تر و مرفه تر کنند بنابراین مطالعه افراد در جامعه هم برای خود فرد سودمند است و هم برای جامعه بشری مفید است. در دین مبین اسلام و کلام الله مجید کسب علم و دانش و به تبع آن، مطالعه و کتابخوانی از ارزش و اعتبار خاصی برخوردار است. مطالعه از آنجایی ارزش و اهمیت می یابد که معجزه پیامبر اکرم (ص) کتاب بوده و وحی الهی و پیام الهی در قالب کتاب بر مردم ابلاغ شده است و در این کتاب مقدس هم اولین آیاتی که بر پیامبر (ص) نازل شده با امر به خواندن و الفاظ علم و قلم همراه شده است. پژوهش حاضر جایگاه مطالعه در اسلام را مورد بررسی قرار داده است. دراین پژوهش با تکیه بر آیات و روایات، روش های مطالعه صحیح را مطرح نموده و در راستای ترویج فرهنگ توسعه مطالعه وکتابخوانی راهکارهایی را ارائه نماید. در این پژوهش نشان داده می شود که در اسلام کتاب و مطالعه به عنوان یک استراتژی بی بدیل برای رشد و تعالی فرد و جامعه مورد توجه قرار گرفته است. این مطالعه به روش کتابخانه ای انجام شده که جهت گردآوری مطالب آن از منابع کتابخانه ای استفاده شده است. در این پژوهش از روشی نظام مند استفاده می شود. وسعی براین بود که آیات و روایات را تحلیل نموده و در راستای تبیین و توضیح بحث مورد مطالعه از آن ها استفاده شود.
۵۲.

شناسایی قابلیت های سیستم های خبره و چت بات ها در کتابخانه ها: مرور نظام مند(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: پژوهشنامه پردازش و مدیریت اطلاعات دوره ۳۷ تابستان ۱۴۰۱ شماره ۴ (پیاپی ۱۱۰) ۱۱۸۲-۱۱۵۳

کلیدواژه‌ها: هوش مصنوعی پردازش زبان طبیعی سیستم های هوشمند سیستم خبره چت بات کتابخانه کتابخانه هوشمند خدمات فنی خدمات عمومی خدمات مدیریتی

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۵۲۴ تعداد دانلود : ۴۱۰
هدف: همواره در سطح جهان، بر تعداد کتابخانه هایی که برای ارائه خدمات مختلف از رایانه و نرم افزارهای هوشمند استفاده می کنند، افزوده می شود و کتابداران و اطلاع رسانان نیز کوشیده اند که با به کارگیری فناوری های هوش مصنوعی مانند سیستم های خبره، چت بات ها و دیگر سرویس های هوشمند به بهبود و ارتقا کیفیت و کمیت خدمات بپردازند. لذا پژوهش حاضر با هدف معرفی قابلیت های سیستم های خبره و چت بات ها، به تفیکیک خدمات مختلف کتابخانه ها انجام شده است. روش شناسی: این مطالعه به روش مرور نظام مند و با فرآیند هفت مرحله ای رایت و همکاران اجرا شده است. این مراحل در روش نظام مند عبارتند از: تعیین سوال پژوهش، تعیین قرارداد انجام کار، جستجوی متون، استخراج داده ها، ارزیابی کیفیت، تحلیل داده ها و ارائه نتایج و درنهایت تفسیر نتایج. کلیدواژه های این حوزه در هر سه پایگاه استنادی (خارجی) «وب آو ساینس»، «اسکوپوس» و «گوگل اسکالر» و در سه پایگاه اطلاعاتی داخلی «بانک اطلاعات نشریات کشور»، «پایگاه مرکز اطلاعات علمی جهاد دانشگاهی» و «مرجع دانش»، بدون در نظر گرفتن بازه زمانی، بررسی شد. در نهایت ۳۴ مقاله گزینش شد. یافته ها: مرور ۳۴ مطالعه مرتبط نشان داد که سیستم های خبره، در سه نوع خدمات فنی، عمومی و مدیریتی کتابخانه ها کاربرد دارند اما با توجه به ماهیت چت بات ها که در مکالمات و ارتباطات هوشمند از جنس تعاملات انسانی کاربرد دارند؛ مشخص شد که تاکنون پژوهش های گوناگون، کاربردهای این بات های مکالمه را تنها در بخش خدمات عمومی کتابخانه ها و به طور خاص تر در خدمات و مصاحبه مرجع شناسایی و معرفی کرده اند. نتیجه گیری: در پایان انتظار می رود که کتابداران ضمن آشنایی با قابلیت ها و کاربردهای سیستم های خبره و چت بات ها، از همان مراحل طراحی تا به کارگیری این نظام های هوشمند برای کتابخانه ها، مشارکت داشته باشند. همچنین پیشنهاد می شود که در مطالعات آینده نقش و کاربرد چت بات ها در خدمات فنی و مدیریتی کتابخانه ها بررسی شود تا در ادامه زمینه طراحی این سرویس های هوشمند برای تمامی خدمات کتابخانه فراهم شود.
۵۳.

نقش و کارکرد دارالعلم شاپور بن اردشیر (416- 336ق)(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: جامعه شناسی سیاسی ایران سال سوم پاییز ۱۳۹۹ شماره ۳ (پیاپی ۱۱) 1575 - 1585

کلیدواژه‌ها: دارالعلم شاپور بن اردشیر آل بویه شیعه کتابخانه آموزش و پژوهش

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۴۴۶ تعداد دانلود : ۲۱۰
پیش از طلوع نظامیه ها، دارالعلم ها یکی از مراکز محلی آموزشی در تمدن اسلامی بودند. مراکزی که در پی به قدرت رسیدن شیعیان و نفوذ آل بویه در دستگاه خلافت عباسی، همراه با رشد نهضت علمی اسلامی، پیدایش یافت. یکی از فرضیات مطرح شده درباره شیوه تأسیس و عوامل گسترش دارالعلم ها، حضور امرای علاقه مند و وزرای دانشمند به صورت موثر در محیطی امن بود که زمینه را برای ارائه کارکردی ویژه فراهم می ساخت. در این میان، دارالعلمی که بهاءالدوله شاپور بن اردشیر) 334-416 ق) وزیر برجسته حکومت بویهیان تأسیس کرد، از اهمیت و جایگاه والایی برخوردار بود. بهاءالدوله در سال (382 ق) در کرخ منطقه شیعه نشین بغداد در محلی به نام بین السورین مؤسسه ای بنا کرد که حدود هفتاد سال طالبان علم از کتابخانه غنی و دیگر امکانات آن استفاده می کردند. جلسات مباحثه، مناظره و مجادلات در زمینه های مختلف علمی در عالی ترین سطوح در آن برگزار می شد. این مرکز در توسعه معارف اهل بیت (ع) و تربیت عالمان و بزرگانی که پاسدار فرهنگ تشیع بودند نیز نقش مهمی ایفا کرد. رسالت پژوهش حاضر، روشن ساختن نحوه اداره دارالعلم شاپور بن اردشیر، کارکنان، کارنامه آموزشی و پژوهشی آن است.
۵۴.

توسعه کتابخانه های دیجیتال و فرجام حقوق مالکیت ادبی و هنری از منظر حقوق تطبیقی و بین الملل(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: پژوهشهای حقوقی دوره ۱۲ بهار و تابستان ۱۳۹۲ شماره ۲۳ 184 - 214

کلیدواژه‌ها: کتابخانه کتابخانه دیجیتال حقوق مالکیت فکری حقوق مالکیت ادبی و هنری تریپس کنوانسیون برن استفاده منصفانه

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۴۰۷ تعداد دانلود : ۱۸۹
توسعه فناوری اطلاعات ابعاد حقوقی جدیدی در مورد حفاظت از مالکیت ادبی و هنری در محیط مجازی مطرح کرده است که یکی از مهم ترین آنها امکان نقض حقوق مؤلفان از طریق تکثیر نامحدود آثار ادبی و هنری در نسخه های متعدد و با کیفیت برای میلیون ها کاربر است. با گسترش فناوری، کتابخانه های دیجیتال نیز توسعه یافته اند و مسائل حقوقی جدیدی در زمینه حمایت از حقوق مالکیت ادبی و هنری آثار پدیدآورندگان را به دنبال داشته اند که از نظر فنی در دو بُعد «مجموعه سازی دیجیتال»، و «ارائه خدمات و تعیین سطوح دسترسی» قابل بررسی است. مجموعه سازی دیجیتال معمولاً از دو طریق انجام می شود: یک روش، دیجیتالی کردن آثار چاپی و مکتوبات از طریق اسکن و یا سایر روش های فنی است و در روش دیگر، منابع از ابتدا به صورت الکترونیک انتخاب، گردآوری و خریداری می شوند. در خصوص «ارائه خدمات و تعیین سطوح دسترسی» خدمات کتابخانه های دیجیتال مشابه کتابخانه های چاپی است با این تفاوت که در کتابخانه های دیجیتال مفاهیم کاغذی و محدودیت های دسترسی از بین رفته است و منابع دیجیتالی قابل انعطاف اند، راحت تکثیر می شوند و از راه دور همزمان برای افراد متعددی قابل دسترسی هستند. در این تحقیق با تشریح زمینه های فنی در توسعه کتابخانه های دیجیتال، مسائل و چالش های حقوقی مالکیت ادبی و هنری که کتابخانه ها با آن روبه رو می شوند مطرح شده است و در نتیجه راهکارهایی که قانونگذاران در نظام های حقوقی کشورهای ایالات متحده، فرانسه، انگلستان و ایران برای رفع موانع در توسعه این کتابخانه ها اتخاذ کرده اند، بررسی شده است. نتایج نشان می دهد دیجیتالی کردن کتابخانه ها نوع جدیدی از حقوق مالکیت ادبی و هنری به وجود نمی آورد بلکه قواعد جاری حقوق مالکیت فکری با یک مسأله جدید روبه رو شده اند که با تطبیق قواعد و استثناآت حقوق مالکیت فکری محیط واقعی با محیط دیجیتال می توان به این مسأله پاسخ داد. به علاوه اینکه تفاوت، در ماهیت قواعد نیست بلکه شیوه اجرا و نظارت حقوق مالکیت فکری در این دو محیط فرق می کند.
۵۵.

کتاب های نفیس چاپ قاهره کتابخانه استاد شیخ محمد واعظ زاده خراسانی

نویسنده:
منبع: آینه پژوهش سال ۳۳ خرداد و تیر ۱۴۰۱ شماره ۲ (پیاپی ۱۹۴) 329 - 348

کلیدواژه‌ها: کتابخانه کتاب های نفیس چاپی قاهره استاد واعظ زاده خراسانی کتاب شناسی توصیفی- تحلیلی

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۲۱ تعداد دانلود : ۲۱۱
  هدف این پژوهش معرفی کتاب های نفیس چاپ قاهره موجود در کتابخانه استاد شیخ محمد واعظ زاده خراسانی و پاسخ به این پرسش هاست که آیا از نسخه های چاپ قاهره موجود در کتابخانه استاد واعظ زاده، اثری در کتابخانه های ایران و کشورهای خارج وجود دارد یا نه؟؛ و در صورتی که نسخه یا نُسخَی از آن یافت می شود، در کدام یک از کتابخانه های داخله و یا خارجه می توان آن ها را بازیافت؟ شیوه این پژوهش، کتابخانه ایی- پیمایشی و توصیفی- تحلیلی است. در این مقاله اطلاع رسانی، کتاب شناسی توصیفی شانزده عنوان کتاب نفیس چاپ قاهره کتابخانه استاد واعظ زاده به شیوه بیان مشخصات ظاهری کتاب، معرفی اثر براساس تاریخ نشر و تعداد نسخه های موجود در کتابخانه های ایران و جهان، و سرانجام نقد و نظر بعضی از آثار آورده می شود. در مرحله اول از کتاب های شانزده قفسه کتابخانه استاد واعظ زاده بازدید شد و سپس نسخه هایی که احتمال نفیس بودن آن ها می رفت، در پایگاه کتابخانه های مختلف کشور ایران و جهان از جمله پایگاه اطلاع رسانی کتابخانه های ایران، سازمان کتابخانه و اسناد ملی جمهوری اسلامی ایران، کتابخانه آستان قدس رضوی، کتابخانه دانشگاه تهران، کتابخانه تخصصی اسلام و ایران، و ... و همچنین پایگاه های اطلاع رسانی کتابخانه های کشورهای مصر و عربستان جستجو گردید. پس از یقین نسبی به نَفاست یا تک نسخه بودن اثر، نسبت به کتاب شناسی توصیفی آن ها براساس تاریخ چاپ اقدام شد. یافته های پژوهش بیانگر آن است که تعدادی از کتاب های موجود در این کتابخانه شخصی، تک نسخه بوده و تنها در کتابخانه استاد واعظ زاده وجود دارند. بسیاری دیگر از کتاب های نفیس این کتابخانه در سطح کشور ایران و حتی جهان کمیاب است و پیدا کردن آن ها مشکل می باشد. 
۵۶.

آینده علم اطلاعات و دانش شناسی: مروری نظام مند بر مطالعات انجام شده در ایران و جهان(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: کتابداری و اطلاع رسانی دوره بیست و پنجم تابستان ۱۴۰۱ شماره ۲ (پیاپی ۹۸) 186 - 225

کلیدواژه‌ها: آینده علم اطلاعات و دانش شناسی مرور نظام مند کتابخانه کتابدار آموزش پژوهش

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۶۰۳ تعداد دانلود : ۲۸۵
هدف: رشته علم اطلاعات و دانش شناسی برای انطباق و همگام شدن با تحولات روز و رویارویی مؤثر با آن ها و حفظ موقعیت و بقای خود در شرایط رقابتی کنونی، نیاز به مطالعاتی نظام مند درباره آینده دارد. در این راستا، پژوهش حاضر بر آن است تا با مرور مطالعات مربوط به آینده علم اطلاعات و دانش شناسی در ایران و جهان، پژوهشگران آینده را در جهت توسعه پژوهش در این زمینه سوق دهد. روش پژوهش: پژوهش حاضر با استفاده از روش مرور نظام مند انجام گرفته است. بدین منظور، پژوهش های مرتبط در پایگاه های اطلاعاتی بین المللی و داخلی بدون در نظر گرفتن محدودیت زمانی مورد جستجو قرار گرفتند. در مجموع، 114 اثر مورد تحلیل قرار گرفت. یافته ها: مروری بر مطالعات نشان داد که 14 پایان نامه، 25 مقاله همایش، 65 مقاله نشریه و 10 یادداشت وبگاه به مسئله آینده علم اطلاعات و دانش شناسی پرداخته اند. این پژوهش ها در چهار محور مورد مطالعه قرار گرفتند: 1. کتابخانه ها و مراکز اطلاعاتی در آینده؛ 2. کتابداران و متخصصان علم اطلاعات در آینده؛ 3. آینده آموزش در علم اطلاعات و دانش شناسی؛ و 4. آینده پژوهش در این حوزه. نتیجه گیری: رشته علم اطلاعات و دانش شناسی، کتابخانه ها و کتابداران در آینده همچنان به ایفای نقش خود ادامه خواهند داد؛ اما، برای این که بتوانند با وجود رقبایی نظیر اینترنت، ابرموتورهای جستجو، شبکه های اجتماعی و سایر ابزارهای نوین جایگاه خود را حفظ و ارتقا دهند، لازم است خدمات خود را متناسب با نیازهای روز و فناوری های نوین متحول سازند.  
۵۷.

عوامل مؤثر در اجرای سیستم اطلاعات مدیریت (MIS) در کتابخانه، موزه و مرکز اسناد مجلس شورای اسلامی(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: مطالعات کتابداری و سازماندهی اطلاعات دوره ۳۳ پاییز ۱۴۰۱ شماره ۳ (پیاپی ۱۳۱)

کلیدواژه‌ها: سیستم اطلاعات مدیریت کتابخانه موزه و مرکز اسناد مجلس شورای اسلامی عوامل انسانی عوامل سازمانی عوامل فنی

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۳۴۹ تعداد دانلود : ۲۶۴
هدف: این پژوهش با هدف شناسایی و تبیین عوامل مؤثر در اجرای سیستم اطلاعات مدیریت در کتابخانه ، موزه و مرکز اسناد مجلس شورای اسلامی انجام شده است. روش: این پژوهش آمیخته و ترکیبی است از شیوه های کمّی و کیفی. نوع پژوهش در مرحله اول کیفی و از حیث هدف اکتشافی و در مرحله دوم کمّی با هدف تبیینی است. جامعه آماری بخش کیفی پژوهش را اساتید گروه های علم اطلاعات و دانش شناسی و مدیران باسابقه کتابخانه ، موزه و مرکز اسناد مجلس شورای اسلامی تشکیل داده اند که 16 نفر از خبرگان با روش نمونه گیری گلوله برفی انتخاب شدند. جامعه آماری در مرحله کمّی را همه کتابداران، مدیران و مسئولان کتابخانه ، موزه و مرکز اسناد مجلس شورای اسلامی به تعداد 215 نفر تشکیل می دهند که با توجه به محدودبودن جامعه، سرشماری انجام شد. تجزیه وتحلیل داده های پژوهش با استفاده از مدل سازی معادلات ساختاری با نرم افزار اسمارت پی ال اس انجام شده است. یافته ها : با توجه به نتایج، سه عامل انسانی، سازمانی و فنی به منزله عوامل مؤثر در اجرای سیستم اطلاعات مدیریت شناسایی شده است. عامل انسانی شامل سه زیرعامل مدیریتی، آموزشی و فردی است. عامل سازمانی شامل چهار زیرعامل محیطی، اقتصادی، ساختاری و فرهنگی است و برای عامل فنی نیز سه عامل شبکه و زیرساخت، امنیت و پشتیبانی از کاربر شناسایی شده است. نتیجه گیری : با اجرای سیستم اطلاعات مدیریت در کتابخانه، اطلاعات لازم از قسمت های مختلف کتابخانه و انواع اطلاعات و گزارش های لازم در اختیار مدیران و کارکنان کتابخانه قرار می گیرد و به ارتقای بهره وری و عملکرد کارکنان و مدیران کمک می کند. همچنین پژوهش هایی نظیر پژوهش حاضر می توانند زمینه ساز به کارگیری مؤثر سیستم های اطلاعاتی در محیط های با قابلیت خدمات فرهنگی باشند؛ بنابراین برای موفقیت و تأثیرگذاری مثبت در آینده شغلی، استفاده از حوزه های فناوری و سیستم های اطلاعاتی امری مهم و ضروری است.
۵۸.

بررسی ارتباط بین نوآوری سازمانی و هوش هیجانی با تعهد سازمانی در کتابداران کتابخانه های عمومی شهرستان رشت(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: بازیابی دانش و نظام های معنایی سال نهم بهار ۱۴۰۱ شماره ۳۰ 139 - 157

کلیدواژه‌ها: نوآوری سازمانی هوش هیجانی تعهد سازمانی کتابداران کتابخانه

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۶۷ تعداد دانلود : ۲۵۴
هدف این پژوهش بررسی رابطه بین نوآوری سازمانی و هوش هیجانی بر تعهد سازمانی در کتابداران کتابخانه های عمومی شهرستان رشت است. این پژوهش توصیفی و از نوع همبستگی است. جامعه مورد مطالعه را تمامی کتابداران کتابخانه های عمومی شهر رشت در سال 1398 تشکیل می دادند که از میان آن ها 70 نفر با روش نمونه گیری در دسترس به عنوان نمونه انتخاب شدند. برای جمع آوری داده ها در این پژوهش از پرسشنامه های جو سازمانی نوآورانه سیگل و کایم (1978) ، هوش هیجانی شرینگ(1996) و تعهد سازمانی آلن و مایر(1991) استفاده شد. تجزیه و تحلیل داده ها با استفاده از ضریب همبستگی گشتاوری پیرسون نشان داد که بین نوآوری سازمانی و تعهد سازمانی همبستگی مثبت و معنی دار وجود دارد (01/0>P). همچنین بین هوش هیجانی و تعهد سازمانی همبستگی مثبت و معنی دار وجود دارد (01/0>P). تجزیه و تحلیل داده ها با استفاده از تحلیل رگرسیون نشان داد که نوآوری سازمانی پیش بینی کننده مثبت و معنی دار تعهد سازمانی(01/0>P) و نیز هوش هیجانی پیش بینی کننده مثبت و معنی دار تعهد سازمانی است(01/0>P). با توجه به یافته های به دست آمده طراحی و برگزاری برنامه ها و کارگاه های آموزش کتابداران کتابخانه ها در زمینه آگاه سازی آنها در جهت ارتقا نوآوری سازمانی و هوش هیجانی بسیار ضروری است تا از این طریق بتوان با ارتقا میزان نوآوری سازمانی و هوش هیجانی کتابداران کتابخانه ها، میزان تعهد سازمانی این افراد را بهبود بخشید.
۵۹.

شناسایی و طبقه بندی کاربردهای هوش مصنوعی در بخش ها و خدمات کتابخانه ها با استفاده از روش فراترکیب(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: کتابداری و اطلاع رسانی دوره بیست و پنجم پاییز ۱۴۰۱ شماره ۳ (پیاپی ۹۹) 5 - 35

کلیدواژه‌ها: هوش مصنوعی کتابخانه خدمات عمومی خدمات فنی خدمات مدیریتی

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۸۲۸ تعداد دانلود : ۴۱۱
هدف : هدف از انجام این پژوهش شناسایی و طبقه بندی کاربردهای هوش مصنوعی در بخش ها و خدمات کتابخانه است. روش/رویکرد پژوهشی : در این پژوهش از روش فراترکیب بر اساس مدل هفت مرحله ای سندلوسکی و باروس جهت به دست آوردن ترکیب جامعی از موضوع پژوهش بر پایه مطالعات کیفی استفاده شده است. این مراحل عبارتند از: طرح روشن مسئله، بررسی نظام مند ادبیات، جستجو و پالایش متون منتخب، استخراج اطلاعات متون، تحلیل و ترکیب یافته ها، کنترل کیفیت و ارائه نتایج. پس از مطابقت معیارهای ورود مقالات، از مجموع 1116 مقاله بازیابی شده، 35 مقاله برای بررسی در فراترکیب انتخاب شدند. یافته ها: بر طبق بررسی های صورت گرفته با رویکرد تحلیل محتوا، 35 مقاله شناسایی شده با بیشترین هم پوشانی در 3 مقوله، 8 مفهوم و 36 کد برای کاربردهای هوش مصنوعی در کتابخانه ها برچسب گذاری شدند. یافته های پژوهش حاکی از آن است که هوش مصنوعی در خدمات مجموعه سازی، سازمان دهی، جستجو در پایگاه های اطلاعاتی، مرجع، امانت، بازیابی اطلاعات، برنامه ریزی و طراحی و توسعه کتابخانه نقش دارد. نتیجه گیری: نتایج این پژوهش نشانگر آن است که هوش مصنوعی می تواند در تمام بخش های کتابخانه تحولات گسترده ای ایجاد کند و چهره کتابخانه را به شدت تغییر دهد. شناسایی مؤلفه های کارکرد هوش مصنوعی در کتابخانه ها علاوه بر افزودن دانش در این زمینه، سبب می شود که کتابداران و مدیران مراکز اطلاع رسانی به شناخت بهتری از فناوری هوش مصنوعی و پتانسیل های آن جهت استفاده در بخش های مختلف کتابخانه دست پیدا کنند و توانایی ایجاد، توسعه، تحول و سنجش این امر را امکان پذیر می سازد.
۶۰.

شناسایی و اولویت بندی ابعاد جمع سپاری در کتابخانه ها، آرشیوها، موزه ها و گالری ها با استفاده از دیدگاه خبرگان(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: کتابداری و اطلاع رسانی دوره بیست و پنجم زمستان ۱۴۰۱ شماره ۴ (پیاپی ۱۰۰) 5 - 30
تعداد بازدید : ۱۹۳ تعداد دانلود : ۲۱۰
هدف: جمع سپاری با جلب مشارکت کمک شایانی به افزایش ارتباطات، ایده های جدید و پربار شدن سازمان ها می کند. این پژوهش با هدف اولویت بندی ابعاد جمع سپاری در کتابخانه ها، آرشیوها، موزه ها و گالری ها به منظور درک بهتر آن انجام گرفته است. روش: پژوهش حاضر به لحاظ هدف از نوع کاربردی است. رویکرد پژوهش حاضر کیفی-کمی است که در گام اول پژوهش با روش مرور نظام مند متون، شاخص های جمع سپاری شناسایی شد. سپس از پانل دلفی جهت تأیید شاخص های شناسایی شده و مدل سازی ساختاری تفسیری استفاده شد. یافته ها: در گام اول، ابعاد و شاخص های جمع سپاری از ادبیات نظری این حوزه استخراج و به وسیله پرسشنامه در اختیار خبرگان قرار گرفت. خروجی این مرحله 12 بُعد در 76 شاخص بود. در گام بعدی، برای برقراری ارتباط و توالی بین ابعاد و شاخص ها و ارائه مدل ساختاری از روش مدل سازی ساختاری تفسیری بهره گرفته شد که در این روش بر اساس نظرات خبرگان و تجزیه و تحلیل های صورت گرفته، اولویت بندی جمع سپاری در کتابخانه ها، آرشیوها، موزه ها و گالری ها انجام گرفت. نتایج پژوهش حاضر منجر به طراحی مدل در 11 سطح شده است. نتیجه گیری: هدفگذاری به عنوان سنگ زیربنای مدل و تأثیرگذارترین بُعد شناسایی شد که این مطلب نیازمند توجه ویژه سازمان ها به این بُعد در هنگام شروع جمع سپاری است. ویژگی های جمعیت و ارزیابی قدرت هدایت ضعیفی دارند. ویژگی های آموزش، بستر جمع سپاری، پاداش، انگیزه- انگیزش و حفظ مشارکت و تعامل، قدرت هدایت ضعیفی دارند اما قدرت وابستگی بالایی به سایر ابعاد دارند. حفظ مشارکت و تعامل به عنوان تأثیرپذیرترین بُعد از میان ابعاد جمع سپاری شناخته شد.