مطالب مرتبط با کلیدواژه

اختلال طیف اتیسم


۴۱.

پیش بین های شناختیِ انعطاف ناپذیری رفتاری در خردسالان با علائم اختلال طیف اتیسم(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: تازه های علوم شناختی سال ۲۳ زمستان ۱۴۰۰ شماره ۴ (پیاپی ۹۲) ۱۲۹-۱۱۷

کلیدواژه‌ها: اختلال طیف اتیسم کارکردهای اجرایی انعطاف پذیری رفتاری

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۶۸۲ تعداد دانلود : ۲۰۷
مقدمه: یکی از علائم افراد با اختلال طیف اتیسم، انعطاف ناپذیری رفتاری است که سبب ضعف در انطباق با تقاضاهای محیط و مشکلات رفتاری می شود. در مطالعه حاضر به بررسی نقش کارکردهای اجرایی در پیش بینی انعطاف پذیری رفتاری خردسالان با علائم اختلال طیف اتیسم پرداخته شد. روش کار: در قالب یک مطالعه همبستگی، 45 خردسال 16 الی 36 ماه با روش نمونه گیری در دسترس انتخاب شدند. داده ها با استفاده از پرسشنامه سنجش کارکردهای اجرایی- نسخه پیش دبستان (BRIEF-P) و نسخه تجدیدنظرشده مقیاس انعطاف پذیری رفتاری (BFRS-R) جمع آوری شدند. برای تحلیل داده ها از ضریب همبستگی پیرسون و رگرسیون همزمان با استفاده از نرم افزار SPSS-24 استفاده شد. یافته ها: نتایج ضریب همبستگی پیرسون و تحلیل رگرسیون همزمان نشان داد که میزان انعطاف رفتاری خردسالان با بازداری (05/0p< ،37/0r=)، جابه جایی (01/0P< ،45/0r=)، کنترل هیجانی (01/0P< ،49/0r=)، برنامه ریزی/سازمان دهی (05/0P< ،34/0r=)، خودکنترلی مهاری (01/0P< ،44/0r=)، انعطاف پذیری شناختی (01/0P< ،55/0r=)، فراشناخت (05/0P< ،30/0r=) و نمره کل کارکردهای اجرایی (01/0P< ،46/0r=) همبسته است. حافظه کاری رابطه معنا داری با انعطاف پذیری رفتاری خردسالان نداشت (05/0P> ،23/0r=). نمره کل کارکردهای اجرایی خردسالان به ترتیب 18، 15 و 21 درصد از واریانس میزان انعطاف پذیری رفتاری خردسالان نسبت به اشیاء، نسبت به محیط و نمره کل انعطاف پذیری رفتاری را پیش بینی می کند. کارکردهای اجرایی توانایی پیش بینی معنا دار انعطاف پذیری رفتاری نسبت به افراد را نداشت. نتیجه گیری: مطالعه حاضر نشان داد که نقص در کارکردهای اجرایی با انعطاف ناپذیری رفتاری در خردسالان با علائم اختلال طیف اتیسم همراه است. پیشنهاد می شود که در مطالعات آتی، طراحی مداخلات زودهنگام ارتقاء کارکردهای اجرایی با هدف افزایش انعطاف پذیری کودکان با اختلال طیف اتیسم مورد بررسی قرار گیرد.
۴۲.

تأثیر تمرینات ثبات مرکزی بر استقامت عضلات تنه پسران با اختلال طیف اُتیسم(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: تعلیم و تربیت استثنایی سال بیست و یکم آذر و دی ۱۴۰۰ شماره ۵ (پیاپی ۱۶۵) ۴۶-۳۸

کلیدواژه‌ها: استقامت عضلات تنه تمرینات ثبات مرکزی اختلال طیف اتیسم

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۲۸ تعداد دانلود : ۱۳۳
هدف: اختلال طیف اتیسم با نقص در ارتباطات اجتماعی، حرکات کلیشه ای و تعاملات محدود شناسایی می شود. اختلال ثبات وضعیتی در کودکان با اختلال طیف اتیسم شایع است. هدف از این مطالعه بررسی اثر 8 هفته تمرینات ثبات مرکزی بر استقامت عضلات تنه پسران با اختلال طیف اتیسم است. روش بررسی: مطالعه حاضر از نوع نیمه آزمایشی با گروه گواه و پیش آزمون-پس آزمون است. 32 پسر 10 - 6 ساله با اختلال طیف اتیسم به طور تصادفی در دو گروه آزمایشی و گواه جای گرفتند و تمرینات ثبات مرکزی به مدت 8 هفته، هفته ای 3 بار و هر جلسه 45 دقیقه به طور انفرادی در گروه آزمایشی اعمال شد. برای ارزیابی استقامت عضلات تنه از آزمون مک گیل شامل فلکشن تنه، فلکشن جانبی تنه و بیرینگ سورنسن استفاده شد. یافته ها: یافته های آماری حاصل از آزمون تی مستقل نشان داد که 8 هفته تمرینات ثبات مرکزی اثر معناداری بر استقامت عضلات تنه پسران با اختلال طیف اتیسم در گروه آزمایشی داشته است (p≥0.05). نتیجه گیری: با توجه به ضعف ثبات وضعیتی در کودکان با اختلال طیف اتیسم و ازآنجایی که، ثبات ناحیه مرکزی موجب کاهش نوسانات قامت و حفظ راستای صحیح بدن خواهد شد، تمرینات ثبات مرکزی می تواند جهت ارتقا استقامت و ثبات بخشی عضلات تنه پسران با اختلال طیف اتیسم مؤثر باشد. ازاین رو، اجرای تمرینات ثبات مرکزی در کودکان با اختلال طیف اتیسم پیشنهاد می شود.
۴۳.

تدوین بسته تمرینی جسمانی حرکتی مختص کودکان و نوجوانان دارای اختلال طیف اتیسم و بررسی تاثیر این بسته بر ویژگی های اتیستیک این افراد(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: رفتار حرکتی زمستان ۱۴۰۰ شماره ۴۶ 131 - 164

کلیدواژه‌ها: اختلال طیف اتیسم بسته آموزشی تمرینی توانبخشی ورزشی ویژگی های اتیستیک

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۳۷ تعداد دانلود : ۱۵۹
هدف از اجرای این تحقیق تدوین بسته تمرینی جسمانی حرکتی مختص افراد با اختلال طیف اتیسم و بررسی تاثیر این بسته بر ویژگی های اتیستیک این افراد بود. در این تحقیق تجربی، در ابتدا بسته آموزشی تمرینی ویژه افراد با اختلال طیف اوتیسم تدوین شد. سپس برای ارزیابی اثر بخشی آن 28 دانش آموز پسر دارای این اختلال در دامنه سنی 8-20 سال به صورت تصادفی به دو گروه تجربی (14 نفر) و کنترل (14 نفر) تقسیم و گروه تجربی تحقیق 12 هفته و هر هفته 2 جلسه برنامه تمرینی مشخص شده در بسته آموزشی تمرینی را اجرا نموده و از هر دو گروه قبل و بعد از اجرای برنامه تمرینی علائم و ویژگی های رفتاری و شخصیتی اتیسم با استفاده از پرسشنامه سنجش ضریب اتیسم یا AQ سنجیده شد. نتایج این تحقیق با استفاده از آزمون تحلیل کواریانس تحلیل شد و پس از مشخص شدن نقاط ضعف برنامه تمرینی، پکیج تمرینی اصلاح و نسخه نهایی جهت ارائه به جامعه تدوین شد. نتایج این تحقیق نشان داد این تمرینات نتوانسته است تاثیر معناداری بر وزن و شاخص توده بدنی بگذارد. ولی ضریب اتیسم به شکل معناداری در اعضاء گروه تجربی تحقیق کاهش داشت (P=0.001). این نتایج نشان داد در صورت ارائه برنامه تمرینی تدوین شده در این تحقیق و با رعایت اصول و مبانی ارائه شده در این بسته آموزشی تمرینی می توان تغییرات معناداری در کاهش علائم اتیسم (بهبود مهارت های اجتماعی و ارتباطات) افراد با این طیف را شاهد بود.
۴۴.

بررسی تأثیر داستان های اجتماعی دیداری و شنیداری و تمرین های کاربردشناختی بر بهبود مهارت های ارتباطی کلامی و غیرکلامی کودکان دارای اُتیسم(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: جستارهای زبانی دوره دوزادهم بهمن و اسفند ۱۴۰۰ شماره ۶ (پیاپی ۶۶) ۷۴۰-۷۰۷

کلیدواژه‌ها: اختلال طیف اتیسم داستان های اجتماعی تمرین های کاربردشناختی زبان ارتباط کلامی و غیرکلامی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۳۰۰ تعداد دانلود : ۲۲۶
اختلال طیف اُتیسم همواره با اختلال کاربردشناختی زبان همراه است. مطالعه حاضر با هدف بررسی تأثیر داستان های اجتماعی دیداری و شنیداری و تمرین های کاربردشناختی بر بهبود مهارت های ارتباطی کلامی و غیرکلامی کودکان دارای اُتیسم انجام شده است. این پژوهش از نوع کار آزمایی بالینی با طرح پیش آزمون پس آزمون است. آزمودنی ها با روش نمونه گیری در دسترس انتخاب شدند که شامل 19 کودک 7 تا 9 ساله دارای اختلال طیف اُتیسم سطح یک (نیاز به نظارت و حمایت) بود. آن ها برنامه مداخله ای را طی 18 جلسه انفرادیِ 45 الی 60 دقیقه، به شکل سازمان یافته دریافت کردند. یافته های پژوهش بیانگر این بود که برنامه مداخله ای به کار رفته، مهارت های کاربردشناختی این کودکان را ارتقا داده و بر خرده مقیاس های مربوط به مهارت های کاربردشناختی در پرسش نامه چک لیست ارتباطی بیشاپ (1998) تأثیر مثبت داشته است (05/0 >p ). براساس نتایج به دست آمده داستان های اجتماعی دیداری و شنیداری محقق ساخته و تمرین های کاربردشناختی در این داستان ها، بر بهبود مهارت های ارتباطی کلامی و غیرکلامی کودکان دارای اُتیسم مؤثر بوده است.
۴۵.

تأثیر تمرینات یکپارچگی حسی بر تعاملات اجتماعی و رفتارهای کلیشه ای کودکان با اختلال طیف اتیسم(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: پژوهش های علوم شناختی و رفتاری سال دهم پاییز و زمستان ۱۳۹۹ شماره ۲ (پیاپی ۱۹) 71 - 82

کلیدواژه‌ها: یکپارچگی حسی اختلال طیف اتیسم تعاملات اجتماعی رفتارهای کلیشه ای

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۳۲۹ تعداد دانلود : ۲۰۷
اختلال طیف اتیسم نوعی اختلال رشدی عصبی است؛ به طوری که این اختلال با آسیب شدید در تعاملات اجتماعی، مهارت های ارتباطی ضعیف و رفتارهای کلیشه ای مشخص می شود. پژوهش حاضر با هدف بررسی اثربخشی تمرینات یکپارچگی حسی بر تعاملات اجتماعی و رفتارهای کلیشه ای کودکان با اختلال طیف اتیسم انجام گرفت. بدین منظور، طرح نیمه آزمایشی از نوع پیش آزمون پس آزمون با گروه آزمایش و کنترل اجرا شد. جامعه آماری پژوهش شامل دانش آموزان 5 تا 12ساله دارای اختلال طیف اتیسم شهر اراک، در سال تحصیلی 1398-1397 بود. با استفاده از روش نمونه گیری هدفمند 26 نفر از آنان انتخاب شدند و به صورت تصادفی در دو گروه آزمایش و کنترل (هر گروه 13 نفر) قرار گرفتند. گروه آزمایش 12جلسه [انفرادی]، سه روز در هفته و هر جلسه 45 دقیقه، مداخله یکپارچگی حسی را دریافت کردند؛ درحالی که گروه کنترل مداخله ای را دریافت نکردند. برای جمع آوری داده ها، قبل و بعد از مداخله از مقیاس تجدیدنظرشده رفتار های تکراری (بادفیش و سیمونز؛ پارکر و لوئیز، 2000) و پرسشنامه تعامل اجتماعی (کادژو و همکاران، 2004) استفاده شد و داده ها با استفاده از آزمون تحلیل کوواریانس چندمتغیره توسط نرم افزار SPSS 25 تجزیه وتحلیل شد. یافته های پژوهش نشان داد بعد از مداخله تفاوت معناداری در نمره رفتارهای کلیشه ای (001/0) و تعاملات اجتماعی (015/0) دو گروه مشاهده شد. درمجموع، مشخص شد تمرینات یکپارچگی حسی، باعث کاهش رفتارهای کلیشه ای و بهبود تعاملات اجتماعی می شود؛ بنابراین، پیشنهاد می شود تمرینات یکپارچگی حسی برای بهبود تعاملات اجتماعی و کاهش رفتارهای کلیشه ای کودکان با اختلال طیف اتیسم استفاده شود.
۴۶.

مقایسه ی نیمرخ روان شناختی کودکان دارای همشیر با و بدون اختلال طیف اُتیسم و نشانگان دان(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: تعلیم و تربیت استثنایی سال بیست و یکم بهمن و اسفند ۱۴۰۰ شماره ۶ (پیاپی ۱۶۶) ۸۲-۷۵

کلیدواژه‌ها: اختلال طیف اتیسم نشانگان دان همشیر

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۶۵ تعداد دانلود : ۱۶۳
زمینه و هدف: زندگی در کنار کودک با نیازهای ویژه، چالش های منحصربه فردی دارد و ممکن است بر سلامت روان همشیر کودک تأثیر بگذارد. هدف از پژوهش حاضر مقایسه ی نیمرخ روان شناختی کودکان دارای همشیر با و بدون اختلال طیف اُتیسم و نشانگان دان بود. روش: طرح پژوهش از نوع علی-مقایسه ای بود. جامعه ی آماری این پژوهش تمامی کودکان 6 تا 12 ساله دارای همشیر با و بدون اختلال طیف اُتیسم و یا نشانگان دان در شهر رشت در سال 1399 بود. حجم نمونه در کل معادل 55 نفر به دست آمد ) 15 نفر در هر یک از گروه های دارای همشیر با اختلال طیف اُتیسم و یا نشانگان دان و 25 نفر در گروه غیر دارای همشیر با اختلال طیف اُتیسم و یا نشانگان دان(. گروه های اول و دوم به روش هدفمند و گروه سوم به روش در دسترس انتخاب شدند. فهرست وارسی اختلالات رفتاری کودکان )آخنبا خ و ایلدبروک، 1983 ( توسط مادران تکمیل شد. داده ها با استفاده از روش آماری تحلیل واریانس تحلیل شدند. یافته ها: نتایج نشان داد که تفاوت بین 3 گروه از نظر متغیرهای گوشه گیری / افسردگی، اضطراب / افسردگی و رفتار پرخاشگرانه معنادار است ) 05 / p>0 (. یافته ها در رابطه با هر 3 زیرمقیاس چنین بود که کودکان دارای همشیر با نشانگان دان نمرات بالاتری نسبت به کودکان دارای همشیر بهنجار به دست آوردند ) 05 / p>0 (. همچنین کودکان دارای همشیر با اختلال طیف اُتیسم در زیرمقیاس اضطراب / افسردگی نمرات بالاتری نسبت به کودکان دارای همشیر بهنجار به دست آوردند ) 05 / .)p>0 نتیجه گیری: همشیرهای افراد با اختلالات عصبی-تحولی در معرض آسیب های روانی قرار دارند.
۴۷.

تدوین و روایی بسته توانمندسازی مهارت های پیش کلامی ( ارتباطی) ویژه کودکان با اختلال عصب-تحولی: مطالعه موردی کودکان با اختلال اُتیسم(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: روان شناسی افراد استثنایی دوره جدید سال یازدهم زمستان ۱۴۰۰ شماره ۴۴ 85 - 113

کلیدواژه‌ها: اختلال طیف اتیسم بسته توانمندسازی مهارت های پیش کلامی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۳۲ تعداد دانلود : ۱۲۶
این پژوهش باهدف تدوین و روایی یابی بسته توانمندسازی مهارت های پیش کلامی (ارتباطی) برای کودکان با اختلال اُتیسم انجام شده است. روش پژوهش از نوع پژوهش کیفی و کمی به صورت توصیفی-تحلیلی انجام شده است. در بخش پژوهش کیفی، از روش تحلیل محتوای کیفی از نوع استقرایی استفاده شده است. برای تحلیل محتوای کیفی از جستجوی نظام مند مقالات، پایان نامه ها و کتاب ها مرتبط با حوزه مهارت های پیش کلامی کودکان با اختلال طیف اُتیسم استفاده شده است. همچنین از روش روایی صوری و محتوایی برای بررسی روایی یابی بسته تدوین شده استفاده شد. درنهایت، نتیجه ی تمامی تحلیل محتواهای انجام شده بر روی منابع و مؤلفه های به دست آمده از آن ها، در قالب بسته توانمندسازی مهارت های پیش کلامی ارائه گردید. نتایج روایی محتوایی براساس نظر 12 متخصص در این حوزه نشان داد که بسته طراحی شده از روایی محتوایی مناسبی برخوردار است (83/0)؛ بنابراین، می توان نتیجه گیری کرد بسته توانمندسازی مهارت های پیش کلامی (ارتباطی) طراحی شده از روایی صوری و محتوایی لازم برخوردار است و می توان در زمینه های آموزشی و بالینی از آن بهره جست.
۴۸.

نقش ذهن آگاهی در رابطه بین مهارت های ارتباطی با توانایی های شناختی، حل مسئله و آسایش روان شناختی در مادران دانش آموزان مبتلا به اختلال طیف اُتیسم شهر تهران(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: روان شناسی افراد استثنایی دوره جدید سال یازدهم زمستان ۱۴۰۰ شماره ۴۴ 113 - 140

کلیدواژه‌ها: اختلال طیف اتیسم مهارت های ارتباطی ذهن آگاهی مادران

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۹۵ تعداد دانلود : ۹۱
هدف: هدف پژوهش حاضر بررسی نقش واسطه ای ذهن آگاهی در روابط بین مهارت های ارتباطی با توانایی های شناختی، حل مسئله و آسایش روان شناختی مادران دانش آموزان مبتلا به اختلال طیف اُتیسم بود. روش: پژوهش حاضر ازلحاظ هدف کاربردی و ازلحاظ روش توصیفی- همبستگی با طرح معادلات ساختاری است. جامعه پژوهش را 571 نفر مادری بودند که فرزند دانش آموز مبتلا به اختلال طیف اُتیسم آن ها در مدارس مختص اختلال طیف اُتیسم (11 مدرسه) و مدارس پذیرای اختلال طیف اُتیسم (5 مدرسه) در شهر تهران مشغول به تحصیل بودند و نگهداری آن ها را برعهده داشتند. از بین مدارس فوق تعداد 7 مدرسه (5 مدرسه مختص اختلال طیف اُتیسم و 2 مدرسه پذیرای اختلال طیف اُتیسم) به روش نمونه گیری خوشه ای تصادفی انتخاب شده و مادران تمام دانش آموزان مبتلا به اختلال طیف اُتیسم این مدارس که تعدادشان 230 نفر بود به عنوان گروه نمونه در نظر گرفته شدند و به پرسش نامه های توانایی های شناختی نجاتی (1392) سبک های حل مسئله کسیدی و لانگ (1996) آسایش روان شناختی ریف (1989) مهارت های ارتباطی کوئین دام (2004) و ذهن آگاهی براون و رایان (2003) پاسخ دادند. یافته ها: نتایج تحلیل داده ها با استفاده از روش آماری معادلات ساختاری نشان داد که مدل پیشنهادی پژوهش از برازش خوبی برخوردار است. علاوه به راین، مهارت های ارتباطی هم به طور مستقیم و هم به طور غیرمستقیم و به واسطه ذهن آگاهی با توانایی های شناختی، حل مسئله و آسایش روان شناختی مادران دارای دانش آموز مبتلا به اختلال طیف اُتیسم رابطه مثبت و معنی دار دارد (05/0P<). نتیجه گیری: بر اساس نتایج پژوهش حاضر، لازم است بهبود مهارت های ارتباطی و مهارت ذهن آگاهی مادران دانش آموزان اختلال طیف اُتیسم، موردتوجه ویژه قرار گیرند. در جهت رسیدن به این مهم، پیشنهاد می شود برنامه های آموزشی و دوره های توانمندسازی با هدف بهبود توانایی های شناختی، مهارت حل مسئله و آسایش روان شناختی این مادران با استفاده از پروتکل ها و روش های مجزا و تلفیقی، بسته های آموزشی خودیاری و یا جلسات آموزشی مناسب اجرا در مدارس، مؤسسات و مراکز مربوطه در اختیار جامعه هدف پژوهش حاضر قرار گیرد.
۴۹.

مقایسه اثربخشی برنامه درمانی اتیسم یکپارچه با خانواده و آموزش مهارت های ویژه چندگانه بر خودپنداره در مادران کودکان مبتلا به اختلال طیف اتیسم(مقاله پژوهشی دانشگاه آزاد)

نویسنده:
منبع: تعالی مشاوره و روان درمانی دوره یازدهم بهار ۱۴۰۱ شماره ۴۱ 11 - 22

کلیدواژه‌ها: اتیسم یکپارچه با خانواده مهارت های ویژه چندگانه خودپنداره اختلال طیف اتیسم

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۳۶ تعداد دانلود : ۱۵۷
هدف : با توجه به نقش و اهمیت مادران در مراقبت از کودکان مبتلا به اختلال طیف اتیسم، پژوهش حاضر با هدف مقایسه اثربخشی برنامه درمانی اتیسم یکپارچه با خانواده و آموزش مهارت های ویژه چندگانه بر خودپنداره در مادران کودکان مبتلا به اختلال طیف اتیسم انجام شد. روش : این مطالعه نیمه آزمایشی با طرح پیش آزمون، پس آزمون و پیگیری یک ماهه همراه با گروه کنترل بود. جامعه پژوهش مادران کودکان مبتلا به اختلال طیف اتیسم شهر تهران در سال 1398 بودند که 45 نفر از آنها با روش در دسترس انتخاب و با روش تصادفی در سه گروه مساوی جایگزین شدند. گروه آزمایش اول برنامه درمانی اتیسم یکپارچه با خانواده و گروه آزمایش دوم آموزش مهارت های ویژه چندگانه را برای 9 جلسه 90 دقیقه ای دریافت کردند و گروه کنترل آموزشی ندید. ابزار پژوهش مقیاس خودپنداره (بک و همکاران، 1990) بود و داده ها با روش های آزمون تعقیبی بونفرونی و تحلیل واریانس با اندازه گیری مکرر در نرم افزار SPSS-22 تحلیل شدند. یافته ها : یافته ها نشان داد که هر دو شیوه برنامه درمانی اتیسم یکپارچه با خانواده و آموزش مهارت های ویژه چندگانه در مقایسه با گروه کنترل باعث افزایش خودپنداره مادران کودکان مبتلا به اختلال طیف اتیسم شدند و نتایج در مرحله پیگیری نیز حفظ شد (05/0˂P). علاوه بر آن، برنامه درمانی اتیسم یکپارچه با خانواده در مقایسه با آموزش مهارت های ویژه چندگانه باعث افزایش خودپنداره آنان شد (05/0˂P). نتیجه گیری : با توجه به اثربخشی هر دو شیوه و اثربخشی بیشتر برنامه درمانی اتیسم یکپارچه با خانواده، مشاوران و درمانگران می توانند از این روش در کنار سایر روش های درمانی موثر برای بهبود خودپنداره مادران کودکان مبتلا به اختلال طیف اتیسم استفاده کنند.
۵۰.

اثربخشی درمان شناختی- رفتاری بر مشکلات روان شناختی و خودتعیین گری در مادران دارای کودکان با اختلال طیف اُتیسم(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: تعلیم و تربیت استثنایی سال بیست و دوم فروردین و اردیبهشت ۱۴۰۱ شماره ۱ (پیاپی ۱۶۷) ۳۴-۲۵

کلیدواژه‌ها: اختلال طیف اتیسم خودتعیین گری درمان شناختی - رفتاری مش لاکت روان شناختی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۳۲ تعداد دانلود : ۱۰۲
زمینه و هدف: اختلال طیف اُتیسم یکی از ناتوانی های تحولی پیچیده است که علاوه بر خود فرد، خانواده و جامعه را نیز دچار چالش می کند. پژوهش حاضر با هدف اثربخشی درمان شناختی-رفتاری بر مش لاکت روان شناختی و خودتعیین گری در مادران دارای کودکان با اختلال طیف اُتیسم صورت گرفت. روش: پژوهش حاضر به شیوه نیمه آزمایشیی و با طرح پیش آزمون-پس آزمون با گروه گواه و پیگیری انجام شد. جامعه آماری شامل تمامی مادران دارای کودک با اختلال طیف اُتیسم مراجعه کننده به مرا کز مشاوره خدمات روان شناختی شهر ساری در سال 1399 به تعداد 156 نفر بود که از بین آنها تعداد 30 نفر به شیوه نمونه گیری در دسترس انتخاب و به صورت تصادفی در دو گروه 15 نفری وارد مطالعه شدند. برای جمع آوری داده های مورد نیاز از پرسشنامه های اضطراب، افسردگی و استرس لاویبوند و لاویبوند ) 1995 ( و خودتعیین گری لا گاردیا و همکاران ) 2000 ( و نیز برای مداخله درمانی از پروتکل درمان شناختی-رفتاری هاوتون و همکاران ) 1990 ( استفاده شد. داده ها با استفاده از آزمون آماری تحلیل واریانس با اندازه گیری مکرر و از طریق نرم افزار SPSS24 در سطح معنا داری 05 / 0 مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت. یافته ها: نتایج نشان داد که درمان شناختی-رفتاری بر متغیر مش لاکت روان شناختی ) 001 / P> 0 ( اثر کاهنده و بر متغیر خودتعیین گری ) 036 / P> 0 ( اثر افزاینده داشت. نتایج آزمون تعقیبی بنفرونی حا کی از تفاوت معنادار میانگین های گروه آزمایشی در مراحل پیش آزمون با پس آزمون ) 001 / P> 0 ( و پیش آزمون با پیگیری ) 001 / P> 0 ( برای متغیرهای مش لاکت روان شناختی و خودتعیین گری بود. نتیجه گیری: با توجه به یافته های پژوهش حاضر نتیجه گیری می شود که مداخله درمانی شناختی-رفتاری می تواند موجب کاهش مش لاکت روان شناختی و افزایش خودتعیین گری مادران دارای کودکان با اختلال طیف اُتیسم شود.
۵۱.

طراحی، روا سازی و تعیین پایایی پرسشنامه بهداشت و رفتار جنسی کودکان طیف اتیسم (فرم والدین)

نویسنده:
منبع: مجله روانشناسی و روانپزشکی شناخت سال نهم ۱۴۰۱ شماره ۳ (پیاپی ۴۲) ۱۵۰-۱۳۶

کلیدواژه‌ها: اختلال طیف اتیسم تحلیل عاملی پایایی رفتار جنسی بهداشت جنسی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۴۱ تعداد دانلود : ۱۵۴
مقدمه: بهداشت جنسی می تواند از پیامدهای منفی سلامتی در کودکان مبتلا به طیف اتیسم جلوگیری کند. هدف: هدف از پژوهش حاضر طراحی پرسشنامه بهداشت و رفتار جنسی کودکان طیف اتیسم (فرم والدین) و بررسی روایی و پایایی آن بود. روش: روش پژوهش توصیفی از نوع روانسنجی بود. جامعه آماری پژوهش حاضر کلیه کودکان اختلال طیف اتیسم شهرستان تهران بود که در سال ۱۴۰۱-۱۴۰۰ به مراکز آموزش و توانبخشی اتیسم ارجاع داده شده بودند که از بین آن ها ۴۲۰ نفر (۱۱۴ دختر و ۳۰۶ پسر) به روش نمونه گیری در دسترس انتخاب شدند. ابزار تحقیق شامل پرسشنامه محقق ساخته بهداشت و رفتار جنسی کودکان طیف اتیسم (فرم والدین) بود. روایی صوری و محتوایی مقیاس با استفاده از شاخص نسبت روائی محتوا (CVR)، روایی سازه ای آن از طریق انجام تحلیل عامل اکتشافی، برای اطمینان از پایایی ابزار نیز از ضریب آلفای کرونباخ و نرم افزار SPSS نسخه ۲۶ استفاده شد. یافته ها: نتایج تحلیل عاملی اکتشافی با استفاده از چرخش مستقل واریماکس، پنج عامل مستقل تن آگاهی (مراقبت از خود)، شرم و حیا (کارکرد اجتماعی جنسی)، دانش و بهداشت جنسی، کارکرد جنسی و سوء استفاده جنسی را معرفی کرد که بر روی هم ۹۹/۵۶% کل واریانس متغیرها را تبیین می کردند. مقدار ضریب آلفای کرونباخ در بررسی پایایی عوامل پنج گانه پرسشنامه به ترتیب برابر با ۰/۸۷، ۰/۹۰، ۰/۸۵، ۰/۸۰، ۰/۸۴ و برای کل پرسشنامه ۰/۹۲ بدست آمد. نتیجه گیری: با توجه به خصوصیات رفتار سنجی مطلوب پرسشنامه بهداشت و رفتار جنسی کودکان طیف اتیسم می توان از این ابزار برای کاربردهای تحقیقاتی و بالینی استفاده کرد.
۵۲.

اثربخشی طرح واره درمانی بر کاهش علائم افسردگݡ مزمن در مادران دارای کودک با اختلال طیف اُتیسم(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: تعلیم و تربیت استثنایی سال بیست و دوم مرداد و شهریور ۱۴۰۱ شماره ۳ (پیاپی ۱۶۹) ۱۰۱-۹۳

کلیدواژه‌ها: اختلال طیف اتیسم افسردگی مزمن طرح واره درمانی مادران

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۹۱ تعداد دانلود : ۱۵۹
زمینه و هدف: والدین کودکان با اختلال طیف اُتیسم با چالش های خاص و منحصر به فردی در زندگی در زمینه های فرزندپروری، مسائل خانوادگی، عاطفی، اجتماعی و اقتصادی مواجه می شوند. هدف پژوهش حاضر اثربخشی طرح واره درمانی بر کاهش علائم افسردگی مزمن مادران این کودکان می باشد. روش: روش پژوهش نیمه تجربی از نوع پیش آزمون، پس آزمون با گروه گواه بود. جامعه آماری شامل تمامی مادران دارای کودک با اختلال طیف اُتیسم شهر گرگان در سال 1397 بود که به روش نمونه گیری هدفمند تعداد 30 نفر ) 15 نفر گروه آزمایشی( و ) 15 نفر گروه گواه( به عنوان نمونه انتخاب شدند. گروه آزمایشی طی 8 جلسه به صورت گروهی تحت آموزش قرار گرفتند و گروه گواه در فهرست انتظار برای آموزش قرار گرفتند. ابزار پژوهش پرسشنامه استرس، اضطراب و افسردگی ) 1995 ( بود. جهت تجزیه و تحلیل داده ها از تحلیل واریانس استفاده شد. یافته ها: نتایج نشان داد که آموزش طرح واره درمانی در کاهش افسردگی مزمن مادران کودکان اُتیستیک تأثیر معنادار داشت ) 000 / .)p ≥ 0 نتیجه گیری: با توجه به یافته ها، نتیجه گرفته می شود که جهت درمان افسردگی مزمن مادران دارای کودک با اختلال طیف اُتیسم می توان از طرح واره درمانی استفاده نمود.
۵۳.

بررسی ساختارهای خرد و کلان در داستان های دارای طرحواره فعال و بدون طرحواره فعال در کودکان فارسی زبان با اختلالِ طیفِ اُتیسم(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: پژوهش های زبان شناسی سال چهاردهم بهار و تابستان ۱۴۰۱ شماره ۱ (پیاپی ۲۶) 87 - 106

کلیدواژه‌ها: اختلال طیف اتیسم کودکان تک زبانه بازگویی داستان طرحواره فعال

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۹۴ تعداد دانلود : ۸۶
تولید داستان های منسجم و پیوسته برای کودکان با اختلال طیف اُتیسم موضوعی پرچالش است. با این وجود، تفاوت های بین داستان های روایت شده توسط کودکان با و بدون اختلالِ طیفِ اُتیسم ممکن است با کاهش نیازهای شناختی و زبانی کاهش پیدا کند. از این رو، پژوهش حاضر بر آن است تا مشخص کند که آیا استفاده از طرحواره فعال که داستان را حول رویدادهای مشترکی سازماندهی می کند، می تواند منجر به کاهش مشکلات کودکان در روایت داستان شود یا خیر. در راستای دستیابی به این هدف، توانایی 19 کودک با اختلال طیف اُتیسم و 26 کودک سالم در بازگویی دو داستان که یکی از آن ها دارای طرحواره فعال (طرحواره فعال سینما رفتن) و دیگری بدون طرحواره فعال بود، ارزیابی شد. داستان ها از نظر ساختارهای ریز و کلان و نوع رویدادهای دارای طرحواره فعال و بدون طرحواره فعال رمزگذاری شدند. یافته های پژوهش نشان داد که عملکرد کودکان با اختلالِ طیفِ اُتیسم در مقایسه با کودکان سالم به طور معنی داری هم در داستان دارای طرحواره فعال و هم در داستان بدون طرحواره فعال برحسب تولید ساختارهای ریز و ساختارهای کلان ضعیف تر بود. به طورکلی، داستان های روایت شده توسط کودکان با اختلالِ طیفِ اُتیسم در مقایسه با کودکان سالم انسجام و پیوستگی کمتری داشتند. مقیاس کامل ضریب هوشی تعیین کننده انسجام و پیوستگی داستان در کودکان با اختلالِ طیفِ اُتیسم بود. علاوه بر این، بررسی داستان دارای طرحواره فعال نشان داد که میزان استفاده از جزئیات مربوط به طرحواره فعال توسط کودکان با اختلالِ طیفِ اُتیسم مانند کودکان سالم بود. با این وجود، میزان استفاده از جزئیات بدون طرحواره فعال در کودکان با اختلالِ طیفِ اُتیسم در مقایسه با کودکان سالم کمتر بود. نتایج پژوهش نشان می دهد آسیب در روایت داستان ممکن است در انواع داستان ها وجود داشته باشد.
۵۴.

بررسی عناصر ریزساختار و کلان ساختار داستان های روایت شده توسط کودکان دو زبانه کردی-فارسی زبان با اختلالِ طیفِ اُتیسم(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: پژوهش های زبان شناسی سال چهاردهم بهار و تابستان ۱۴۰۱ شماره ۱ (پیاپی ۲۶) 129 - 152

کلیدواژه‌ها: اختلال طیف اتیسم دوزبانگی روایت عناصر ریزساختار عناصر کلان ساختار

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۳۰ تعداد دانلود : ۱۲۹
پژوهش حاضر تأثیر دوزبانگی و اختلالِ طیفِ اُتیسم بر روایت داستان را در کودکان بررسی کرده است. به این منظور، داستان های روایت شده توسط کودکان دوزبانه کردی-فارسی زبانِ با اختلالِ طیفِ اُتیسم و بدون اختلالِ طیفِ اُتیسم و کودکان تک زبانه با اختلالِ طیفِ اُتیسم و بدون اختلالِ طیفِ اُتیسم ارزیابی شدند. آزمودنی های پژوهش، یک داستانِ مصورِ سه صحنه ای را که هر صحنه از آن، روی یک کارت نشان داده شده بود، نگاه می کردند و همزمان با مرتب کردنِ ترتیبِ آن صحنه ها، شروع به روایت داستان کردند. تولید زبان (تعداد پاره گفتار ها، تعداد کل واژه ها)، عناصر کلان ساختار (ترتیب مناسب رویدادها، تعداد رویدادهای ذکرشده و پیوستگی) عناصر ریزساختار (معرفی شخصیت، حفظ ارجاع و استفاده از حروف ربط) ارزیابی شدند. یافته های پژوهش نشان داد که از نظر تولید زبان کودکان دوزبانه در مقایسه با کودکان تک زبانه، پاره گفتارهای بیشتری تولید کردند. از نظر عناصر کلان ساختار، کودکان طبیعی داستان های پیوسته تری تولید کردند. بین گروه ها از نظر عناصر ریزساختار تفاوت آماری معنی داری مشاهده نشد. همچنین، یافته های پژوهش نشان داد که تعداد پاره گفتار های داستان های روایت شده توسط آزمودنی های دوزبانه (با اختلالِ طیفِ اُتیسم و بدون اختلالِ طیفِ اُتیسم) در مقایسه با تعداد آن ها در کودکان تک زبانه (با و بدون اختلالِ طیفِ اُتیسم) با افزایش همراه بوده است. نتایج پژوهش حاکی از آن است که دوزبانگی تأثیر منفی بر مهارت های کودکان با اختلالِ طیفِ اُتیسم ندارد.
۵۵.

پیش بینی مهارت های اجتماعی در اختلال طیف اتیسم بر اساس سبک های دلبستگی: نقش میانجی تنظیم هیجانی(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: روانشناسی بالینی سال چهاردهم پاییز ۱۴۰۱ شماره ۳ (پیاپی ۵۵) 101 - 115
تعداد بازدید : ۱۲۸ تعداد دانلود : ۱۰۶
مقدمه: چگونگی تعامل والد- کودک نقش اصلی در تحول دارد و اکتساب مهارت های اجتماعی به روابط هیجانی مطلوب می-انجامد. هدف، تعیین نقش سبک های دلبستگی در پیش بینی مهارت های اجتماعی و تعیین نقش میانجی تنظیم هیجانی در این رابطه بود. روش: در مطالعه توصیفی- تحلیلی، 420 کودک 6 تا 8 سال دچار اختلال اتیسم از مراکز اتیسم شهر تهران، به شیوه در دسترس با پرسشنامه غربال گری طیف اتیسم و ماتریس های پیش رونده ریون، ارزیابی شدند. 102 کودک که 19 و بالاتر در پرسشنامه غربال گری طیف اتیسم و بالاتر از 70 در ماتریس های پیش رونده ریون، گرفتند انتخاب شدند و والدین به نیمرخ مهارت های اجتماعی اتیسم ، مقیاس دلبستگی در کودکی میانه، و فهرست تنظیم هیجانی پاسخ دادند. داده ها با استفاده از روش تحلیل مسیر در نرم افزار SPSS Macro نسخه 24، تجزیه و تحلیل شدند. یافته ها: سبک دلبستگی با مهارت های اجتماعی رابطه منفی و مستقیم (42/0- =r) داشت و با حرکت از دلبستگی ایمن به نا ایمن، مهارت های اجتماعی ضعیف قابل پیش بینی بود. تنظیم هیجانی با مهارت های اجتماعی، همبستگی مثبت (57/0=r) داشت. طبق تحلیل مسیر، با افزایش یک واحد تنظیم هیجانی، 89/0 واحد به مهارت های اجتماعی افزوده می شود. اگرچه، سبک های دلبستگی، تأثیر مستقیم بر مهارت های اجتماعی نداشت ولی نقش میانجی تنظیم هیجانی در ارتباط بین سبک های دلبستگی با مهارت های اجتماعی تأیید شد. نتیجه گیری: با توجه به میانجی تنظیم هیجانی در رابطه بین سبک های دلبستگی با مهارت های اجتماعی می توان نتیجه گرفت که والدین نقش مهمی در ایجاد سبک دلبستگی ایمن دارند و به کودک کمک می کنند با تنظیم هیجانی، مهارت های اجتماعی را کسب کنند.
۵۶.

اثربخشی برنامه والدین هانن بر کیفیت رابطه ی والدین و کودکان با اختلال طیف اتیسم(مقاله پژوهشی وزارت بهداشت)

نویسنده:
منبع: تحقیقات علوم رفتاری دوره نوزدهم پاییز ۱۴۰۱ شماره ۳ (پیاپی ۶۹) ۵۲۷-۵۱۵
تعداد بازدید : ۱۷۳ تعداد دانلود : ۱۶۵
زمینه و هدف: از آنجا که ضعف در مهارت های ارتباطی کودکان با اختلال طیف اتیسم بر رابطه ی میان آنان و والدینشان تأثیر سوء می گذارد، به کارگیری مداخلات زودهنگام در جهت بهبود مهارت های ارتباطی این کودکان ضروری به نظر می رسد. بنابراین هدف از مطالعه حاضر بررسی تأثیر برنامه ی آموزش والدگری هانن بر رابطه ی والد- کودک خانواده های دارای کودک با اختلال طیف اتیسم بود. مواد و روش ها: این پژوهش از نوع نیمه آزمایشی با طرح پیش آزمون- پس آزمون و پیگیری همراه با گروه گواه بود. جامعه آماری پژوهش کلیه ی کودکان با اختلال طیف اتیسم 3 تا 7 سال را شامل می شد که در شهرستان اصفهان زندگی می کردند. از جامعه ی مذکور، با روش نمونه گیری در دسترس 22 کودک همراه با والدینشان به عنوان نمونه پژوهشی انتخاب شدند و در دو گروه 11 نفری آزمایش و گواه قرار گرفتند. سپس والدین گروه آزمایش به مدت 3 ماه و هر هفته 2 جلسه تحت آموزش برنامه ی والدین هانن قرار گرفتند. در این زمان، گروه گواه هیچ گونه مداخله ای دریافت نکرد. ابزار مورد استفاده در این پژوهش مقیاس رابطه ی والد- کودک پیانتا (1994) بود. به منظور تجزیه و تحلیل داده های بدست آمده از پژوهش، از آزمون آماری تحلیل کوواریانس چندمتغیری با اندازه گیری مکرر استفاده گردید. یافته ها: نتایج نشان داد که تأثیر برنامه ی والدین هانن بر رابطه ی والد- کودک و مؤلفه های آن در زمینه های تعارض، نزدیکی و وابستگی در سطح 05/0 =α معنی دار می باشد. نتیجه گیری: بنابر نتایج پژوهش حاضر، می توان گفت با فراهم آوردن فرصتی برای آموزش والدین، از برنامه ی هانن به منظور ارتقای سطح ارتباطی میان کودکان با اختلال طیف اتیسم و والدینشان استفاده نمود.
۵۷.

اثربخشی داستان های اجتماعی بر برخی ویژگی های نحوی گفتار کودکان مبتلا به اُتیسم(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: زبان شناسی و گویش های خراسان سال چهاردهم پاییز ۱۴۰۱ شماره ۲۸ 97 - 118

کلیدواژه‌ها: اختلال طیف اتیسم داستان های اجتماعی ویژگی های نحوی گفتار کودکان استثنایی گفتار خودانگیخته

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۷۲ تعداد دانلود : ۱۶۲
کودکان اُتیسم در تعاملات اجتماعی و در تولید و درک ساختارهای زبانی مشکل دارند. هدف از پژوهش حاضر تعیین اثربخشی داستان های اجتماعی بر برخی ویژگی های نحوی گفتار کودکان مبتلا به اُتیسم بود. این پژوهش مداخله ای-نیمه تجربی تک گروهی و طرح آن به صورت پیش آزمون و پس آزمون بود. جامعه آماری پژوهش شامل کلیه کودکان با اختلال طیف اُتیسم در مرکز اُتیسم سینا در سال تحصیلی 1398 در شهر قزوین بود که از بین آن ها 10 دختر و پسر 7 تا 15ساله دارای اُتیسم سطح 1(نیازمند حمایت) به عنوان نمونه آماری و به صورت نمونه گیری در دسترس انتخاب شدند. اساس کار پژوهش بِراون (1973) و با نظر بر تِک و نایگلس (2014) بود. در پیش آزمون 50 نمونه زبانی از گفتار توصیفی و گفتار خودانگیخته هر کودک از طریق داستان های زنجیره ای کودکان استثنایی (مریم دریانورد، 1398 و 1399) و کارت های مصور که شامل مقوله های نحوی بود در طی1 ساعت گرفته شد. در پس آزمون نیز همین روش انجام شد. داستان های اجتماعی بر اساس گِری (1993) طراحی و تنظیم شد. این کودکان برنامه مداخله ای را طی 10 جلسه انفرادی 30 الی 45 دقیقه ای دریافت کردند. این مطالعه در طی 3 ماه انجام شد. مشکلات نحوی در گفتار این کودکان پس از ثبت گفتار توصیفی و گفتار خودانگیخته مورد بررسی قرار گرفت. داده های جمع آوری شده در این مطالعه بر اساس آزمون ویلکاکسون در نرم افزار SPSS نسخه 22 تحلیل شد. نتایج تحلیل ویلکاکسون نشان داد که داستان خوانی سبب بهبود برخی مهارت های نحوی گفتار کودکان اُتیسم شد (05/0 ˂p). برمبنای نتایج مطالعه، روایت داستان های اجتماعی برخی مشکلات نحوی گفتار کودکان اُتیسم از جمله کاربرد افعال ربط، مرکب، لازم، متعدی، کمکی، منفی، حال ساده و استمراری و گذشته ساده را بهبود می بخشد.
۵۸.

مقایسه شفقت خود و رشد پس از سانحه مادران کودکان با اختلال طیف اُتیسم و اختلال نارسایی توجه/بیش فعالی(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: تعلیم و تربیت استثنایی سال ۲۳ فروردین و اردیبهشت ۱۴۰۲ شماره ۱ (پیاپی ۱۷۳) ۹۰-۸۱

کلیدواژه‌ها: اختلال طیف اتیسم اختلال نارسایی توجه/بیش فعالی رشد پس از سانحه شفقت خود

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۶۵ تعداد دانلود : ۱۷۲
زمینه و هدف: اختلال طیف اُتیسم و اختلال نارسایی توجه/بیش فعالی جزیی از اختلالات رشد عصبی هستند که ناشی از تحول نابهنجار مغز بوده، بر توانایی های خاص شناختی و اجتماعی تأثیر می گذارند. پژوهش حاضر با هدف مقایسه شفقت خود و رشد پس از سانحه مادران کودکان با اختلال طیف اُتیسم و اختلال نارسایی توجه/بیش فعالی انجام شد. روش: طرح پژوهش حاضر از نوع علی_مقایسه ای بود. جامعه آماری شامل تمامی مادران دارای کودک پسر 7 تا 9 سال با اختلال طیف اُتیسم و اختلال نارسایی توجه/ بیش فعالی مراجعه کننده به مرا کز توان بخشی و مشاوره استان گلستان، در سال 1400 بود. نمونه آماری پژوهش شامل 50 نفر ) 25 نفر برای گروه مادران دارای فرزند با اختلال طیف اُتیسم و 25 نفر برای گروه مادران دارای فرزند با اختلال نارسایی توجه/بیش فعالی( بود که به صورت هدفمند از بین مادران انتخاب شد. برای جمع آوری داده ها از پرسشنامه شفقت خود نف ) 2003 ( و پرسشنامه رشد پس از سانحه تدسچی و کالهون ) 1996 ( استفاده شد. تحلیل داده ها با نرم افزار SPSS-24 و با استفاده از آزمون تی مستقل و تحلیل واریانس چندمتغیره انجام شد. یافته ها: براساس نتایج به دست آمده از تحلیل داده ها در پژوهش حاضر، بین شفقت خود و رشد پس از سانحه در مادران کودکان با اختلال طیف اُتیسم و اختلال نارسایی توجه/بیش فعالی تفاوت معنادار وجود دارد ) 05 / .)P>0 مادران دارای کودک با اختلال طیف اُتیسم، شفقت خود و رشد پس از سانحه کمتری نسبت به مادران کودک با اختلال نارسایی توجه/بیش فعالی داشتند ) 05 / .)P>0 نتیجه گیری: براساس یافته های پژوهش حاضر، مادران دارای کودک با اختلال طیف اُتیسم به دلیل درگیری درمانی و زمانی با کودک آسیب پذیر خود، دارای شفقت خود و رشد پس از سانحه پایینی نسبت به مادران دارای کودک با اختلال نارسایی توجه/بیش فعالی هستند.
۵۹.

مدل یابی تنیدگی والدگری مادران کودکان اُتیسم براساس بهشیاری و فراوالدگری با میانجی گری خودکارآمدی(مقاله پژوهشی وزارت بهداشت)

نویسنده:
منبع: روانپزشکی و روانشناسی بالینی ایران دوره ۲۸ تابستان ۱۴۰۱ شماره ۲ (پیاپی ۱۰۹) ۲۵۳-۲۳۶

کلیدواژه‌ها: والدگری بهشیاری خودکارآمدی اختلال طیف اتیسم

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۰۴ تعداد دانلود : ۱۸۴
اهداف: شناسایی عوامل مرتبط با سلامت روانی و کیفیت کلی زندگی والدین، به ویژه مادران کودکان اُتیسم از اهمیت ویژه ای برخوردار است؛ بنابراین پژوهش حاضر با هدف پیش بینی تنیدگی والدگری بر اساس بهشیاری و فراوالدگری با نقش میانجی گر خودکارآمدی والدینی مادران کودکان مبتلا به اُتیسم انجام شد. مواد و روش ها: پژوهش حاضر از نوع همبستگی مبتنی با روش مدل یابی معادلات ساختاری بود. جامعه آماری شامل همه مادران دارای کودک 2 تا 14 سال مبتلا به اختلال اُتیسم مراجعه کننده به کلینیک های درمانی شهر تهران در سال 1400 بودند که 250 نفر به روش نمونه گیری هدفمند انتخاب و به پرسش نامه های تنیدگی والدگری، بهشیاری، فراوالدگری و خودکارآمدی والدینی پاسخ دادند. تجزیه و تحلیل داده ها با روش مدل یابی معادلات ساختاری و با استفاده از نرم افزار AMOS نسخه 24 انجام شد. یافته ها: ضریب مسیر کل بین بهشیاری (0/671-=P<0/01, β )، فراوالدگری (0/256-=P<0/01, β) و خودکارآمدی والدینی ( β=-0/352 ,P<0/01) با تنیدگی والدگری منفی و معنادار بود. همچنین ضریب مسیر غیرمستقیم بین بهشیاری و فراوالدگری با تنیدگی والدگری به ترتیب (0/153 -=P<0/01, β) و (0/116-=P<0/01, β) منفی و در سطح 0/01 معنادار بود. همچنین مجموع مجذور همبستگی های چندگانه (R2) برای متغیر تنیدگی والدگری برابر با 0/63 حاصل شد. نتیجه گیری: بهشیاری و فراوالدگری به صورت مستقیم و هم با میانجی گری خودکارآمدی والدینی، تنیدگی والدگری را در مادران کودکان مبتلا به اُتیسم پیش بینی می کند؛ بنابراین به منظور توسعه آزمایشات برای کاهش یا جلوگیری از سطوح بالای تنیدگی والدگری ضرورت دارد از یافته های حاصل برای ارتقای بهزیستی والدین و بهبود روابط والد فرزندی بهره گرفته شود.
۶۰.

اثربخشی شناخت درمانی مبتنی بر ذهن آگاهی بر شادکامی و توانایی تحمل ابهام مادران دارای کودکان مبتلا به اختلال طیف اُتیسم(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: روانشناسی کاربردی سال ۱۷ بهار ۱۴۰۲شماره ۱ (پیاپی ۶۵) 212 - 193

کلیدواژه‌ها: شناخت درمانی مبتنی بر ذهن آگاهی شادکامی تحمل ابهام اختلال طیف اتیسم

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۷۸ تعداد دانلود : ۱۳۶
هدف: هدف پژوهش حاضر تعیین اثربخشی شناخت درمانی مبتنی بر ذهن آگاهی بر شادکامی و توانایی تحمل ابهام مادران دارای کودکان مبتلا به اختلال طیف اُتیسم بود. روش: روش پژوهش نیمه آزمایشی با طرح پیش آزمون- پس آزمون- پیگیری با گروه کنترل بود. جامعه آماری این پژوهش شامل تمامی مادران دارای کودکان مبتلا به اختلال طیف اُتیسم شهر کرمانشاه در سال 1400 بودند که از میان آنان 30 نفر به روش نمونه گیری تصادفی انتخاب و با همگن سازی سن و میزان تحصیلات به صورت تصادفی در دو گروه آزمایش و کنترل قرار گرفتند. شرکت کنندگان جهت پیش آزمون، پس آزمون و پیگیری به مقیاس شادکامی آکسفورد (آرگایل و لو، 1989) (OHQ) و پرسشنامه تحمل ابهام (مک لین، 2009) (ATQ) پاسخ دادند. پس از 8 جلسه آموزش شناخت درمانی مبتنی بر ذهن آگاهی برای گروه آزمایش، داده های پژوهش با استفاده از روش تحلیل کواریانس با اندازه گیری مکرر تجزیه و تحلیل شدند. یافته ها: نتایج پژوهش نشان داد شناخت درمانی مبتنی بر ذهن آگاهی بر شادکامی و توانایی تحمل ابهام در مادران کودکان مبتلا به اختلال طیف اُتیسم اثربخش بود (05/0P<) و اثر آن در طول زمان تداوم داشت (05/0P<). نتیجه گیری: بر اساس نتایج حاصل از بکارگیری شناخت درمانی مبتنی بر ذهن آگاهی در افزایش شادکامی و توانایی تحمل ابهام در مراکز مشاوره و روان درمانی می تواند مفید و مؤثر واقع شود.