مطالب مرتبط با کلیدواژه

الگوریتم فراابتکاری


۱.

مدل چندمحصولی تولید اقتصادی و سفارش اقتصادی با هزینه های نگهداری متفاوت(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: مطالعات مدیریت صنعتی سال پانزدهم زمستان ۱۳۹۶ شماره ۴۷

کلیدواژه‌ها: تولید اقتصادی هزینههای نگهداری بهینه سازی چندهدفه الگوریتم فراابتکاری هزینه کمبود

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۶۰۳ تعداد دانلود : ۳۰۷
مدلهایی که در زمینه مدیریت موجودی ارائه شدهاند پارامترهای متعددی را در بر میگیرند. نکتهای که در مدل های کلاسیک مربوط به تعیین مقدار اقتصادی سفارش و مقدار اقتصادی تولید وجود دارد ثابت بودن پارامترهایی نظیر هزینه نگهداری و هزینه راهاندازی و نرخ تقاضا در این مدلهاست. این مساله موجب عدم نزدیکی مقدار اقتصادی سفارش و تولید در حالت کلاسیک با شرایط دنیای واقعی میشود. برای نمونه در ارتباط با هزینه نگهداری باید ذکر کرد که هزینه نگهداری کالاهای فاسد شونده و نابود شدنی همواره یکسان و ثابت نبوده و با گذشت زمان افزایش مییابد. در این مقاله، با در نظر گرفتن هزینه نگهداری و خرید به صورت تابعی افزایشی و پیوسته از زمان سیکل سفارش، مدلهای کلاسیک سفارش و تولید اقتصادی توسعه داده میشود به دلیل پیچیدگی مسئله در نظر گرفته شده از دو الگوریتم فراابتکاری شامل الگوریتم ژنتیک با رتبهبندی نامغلوب و الگوریتم اجتماع ذرات چندهدفه پرداخته میشود. از آنجاییکه بهینه کردن سطح خدمت یکی از دغدغههای اصلی سطح مدیریتی بحساب میآید، افزودن بهینگی سطح خدمت، به عنوان هدف دوم بررسی میشود. از آنجا که عملکرد الگوریتمهای فراابتکاری به طور قابل توجهی تحت تاثیر تنظیم پارامترهایشان قرار دارد از روش تاگوچی به منظور تنظیم پارامترهای الگوریتمهای توسعه یافته استفاده شده است
۲.

زمان بندی پروژه های ساخت با استفاده از ترکیب برنامه ریزی چندهدفه و بهینه سازی از طریق شبیه سازی(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: مدیریت تولید و عملیات سال هشتم پاییز و زمستان ۱۳۹۶ شماره ۲ (پیاپی ۱۵)

کلیدواژه‌ها: زمان بندی پروژه برنامه ریزی چندهدفه بهینه سازی شبیه سازی تسطیح منابع الگوریتم فراابتکاری

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۴۵۴ تعداد دانلود : ۴۴۶
در مسأله برنامه ریزی پروژه با محدودیت منابع تک حالت اجرا، فرض بر این است که هریک از فعالیت ها دارای زمان اجرای مشخص و مصرف منابع معلوم هستند و تنها به یک روش انجام می شوند؛ اما در عمل موارد بسیاری وجود دارد که در آن ها می توان با فراهم کردن منابع بیشتر، زمان فعالیت را کاهش داد. در این حالت، هر فعالیت می تواند به یکی از روش های اجرایی ممکن انجام شود و مسئلة حاصل، زمان بندی پروژه با محدودیت منابع چندحالته(MRCPSP)  نامیده می شود. در این تحقیق، مسئلة زمان بندی پروژة منابع محدود با فعالیت های چندحالته، شامل تعیین زمان بندی پایة فعالیت های پروژه است که می تواند در چندین حالت انجام شود و روابط پیش نیازی را رعایت کند؛ در حالی که زمان پروژه، هزینه و نوسانات منابع را کمینه می سازد. در این پژوهش، مسئلة زمان بندی پروژه با استفاده از ابزار شبیه سازی شبکة کنترل پروژه، وارد نرم افزار شبیه سازی (ED) می شود و خروجی های آن با خروجی های حاصل از یک الگوریتم فراابتکاری مقایسه می شود. درنهایت، راهکار های مدیریتی به منظور بهینه سازی زمان بندی ازلحاظ کمینه سازی زمان کل، هزینه و تسطیح منابع ارائه خواهد شد.
۳.

حل مسئله زمانبندی پروژه با هدف کمینه سازی زمان اتمام پروژه با محدودیت منابع با الگوریتم فراابتکاری قورباغه(مقاله پژوهشی دانشگاه آزاد)

نویسنده:
منبع: مدیریت صنعتی (آزاد سنندج) سال دوازدهم تابستان ۱۳۹۶ شماره ۴۰

کلیدواژه‌ها: RCPSP SFLA زمانبندی پروژه الگوریتم فراابتکاری

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۹۴۵ تعداد دانلود : ۶۰۸
الگوریتم جهش ترکیبی قورباغه (SFLA) یک الگوریتم مبتنی بر ممتیک متاهیوریستیکِ است. این الگوریتم در سال های اخیر توسط Eusuff و Lansey ایجاد شد. الگوریتم SFLA از نحوه ی جستجوی  غذای گروه های قورباغه سرچشمه می گیرد. این الگوریتم برای جستجوی محلی میان زیرگروه های قورباغه از روش نمو ممتیک استفاده می کند. SFLA از استراتژی ترکیب استفاده می کند و امکان مبادله پیام در جستجوی محلی را فراهم می سازد. الگوریتم جهش ترکیبی قورباغه مزایای الگوریتم نمو ممتیک و بهینه سازی گروه ذرات (PSO) را ترکیب می کند. یکی از مسائل مشهور در زمینه کنترل پروژه، زمانبندی پروژه با محدودیت منابع و سایر محدودیتها می باشد که زمان بندی پروژه با در نظر گرفتن محدودیت منابع از جمله مسائل دارای پیشینه تحقیقاتی غنی است. مساله زمان بندی پروژه با منابع محدود در واقع کلی ترین مساله زمان بندی است. مسائل زمان بندی کارگاهی، جریان کارگاهی ، زمان بندی و سایر مسائل زمان بندی همگی زیر مجموعه ای از این مسئله به حساب می آیند. زمان بندی پروژه یکی از وظایف اصلی و فعالیت های اصلی در مدیریت پروژه است. وجود محدودیت منابع و همچنین روابط پیش نیازی بین فعالیت ها مسئله زمان بندی پروژه را امری دشوار می سازد. زمان بندی پروژه با در نظر گرفتن محدودیت منابع از جمله مسائل با ادبیات غنی در حوزه مسائل تحقیق در عملیات است.این مسئله توجه محققان را در سالهای اخیر بشدت بخود جلب کرده است و تاکنون با الگوریتم های مختلف حل شده است. در این مقاله به بررسی و عملکرد الگوریتم جهش قورباغه (SFLA) در حل مسائل زمانبندی پروژه با محدودیت منابع  پایه پرداخته می شود که نتایج حاکی از عملکرد مناسب و قوی این الگوریتم فراابتکاری جدید می باشد.
۴.

ارائه یک مدل ریاضی برای مسئله موازنه هزینه- زمان- اثرات زیست محیطی و حل آن با الگوریتم های فراابتکاری ازدحام ذرات و کرم شب تاب(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: چشم انداز مدیریت صنعتی سال ششم زمستان ۱۳۹۵ شماره ۲۴

کلیدواژه‌ها: مسئله موازنه هزینه زمان اثرات زیست محیطی الگوریتم فراابتکاری الگوریتم ازدحام ذرات الگوریتم کرم شب تاب

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۵۷۴ تعداد دانلود : ۲۹۸
افزایش تعداد و گردش مالی پروژه های سازمان ها و سازمان های پروژه محور از یک سو و شدت گرفتن دغدغه های زیست محیطی تحت مفهوم «توسعه پایدار» از سوی دیگر به ورود دغدغه های زیست محیطی در مدیریت پروژه منجر شده است. از اینرو در این مطالعه، اثرات زیست محیطی پروژه به عنوان شاخص جدیدی در مسئله موازنه هزینه- زمان پروژه در نظر گرفته شده و مدل ریاضی جدیدی با سه شاخص هزینه، زمان و اثرات زیست محیطی ارائه شده است. با توجه به دشواری حل مدل ریاضی ارائه شده از دو الگوریتم فراابتکاری ازدحام ذرات چندهدفه و کرم شب تاب چندهدفه به صورت ترکیبی با یک الگوریتم ابتکاری که جواب های موجه از نظر روابط پیش نیازی ایجاد می کند، در محیط نرم افزار متلب استفاده شد. نتایج به کارگیری این مدل ریاضی و الگوریتم های حل بر روی داده های مسائل استاندارد موجود در کتابخانه PSPLIB نشان داد که مدیران پروژه با به کارگیری این مدل ریاضی در زمان بندی پروژه خود، حق انتخاب بین مقادیر مختلف زمان، هزینه و اثرات زیست محیطی پروژه را خواهند داشت و از طرفی می توانند اثرات زیست محیطی پروژه را کنترل کنند؛ همچنین مقادیر شاخص های ارزیابی جواب های پارتو نشان داد که الگوریتم ازدحام ذرات کارایی بهتری نسبت به الگوریتم کرم شب تاب در این مسئله داشته است.
۵.

ارائه یک مدل برنامه ریزی چند هدفه برای مسئله مکان یابی–موجودی-مسیریابی در یک شبکه زنجیره تامین چند سطحی با در نظر گرفتن حداکثر پوشش تقاضا(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: مطالعات مدیریت صنعتی سال هفدهم بهار ۱۳۹۸ شماره ۵۲ 239 - 286

کلیدواژه‌ها: مکانیابی مسیریابی زنجیره تامین موجودی الگوریتم فراابتکاری

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۳۶۱ تعداد دانلود : ۶۹۰
امروزه رقابت شدید در بازارهای جهانی شرکتها را وادار به طراحی و مدیریت بهتر زنجیره های تامین کرده است. از آنجا که نقش مهم سه عامل مکانیابی، مسیریابی و موجودی در ادامه حیات یک زنجیره تامین پوشیده نیست لذا یکپارچگی این سه عنصر یک زنجیره تامین کارا و موثر را بدست خواهند داد. در این پژوهش مساله طراحی شبکه زنجیره تامینی را مورد مطالعه قرار میدهیم که شامل مسئله مسیریابی و موجودی متشکل از تخصیص جریان، مسیریابی وسایل نقلیه بین تسهیلات ، مکانیابی مراکز توزیع و همچنین در نظر گرفتن حداکثر پوشش جهت پاسخ به تقاضای مشتریان می باشد. مدل ریاضی ارائه شده یک مدل برنامه ریزیغیر خطی عدد صحیح مختلط برای مسالهمکانیابی-مسیریابی-موجودی در زنجیره تامین چهار سطحی با در نظر گرفتن اهداف متعارض چندگانه هزینه کل، زمان سفر و حداکثر پوشش می باشد. به منظور حل مدل ارائه شده از سه الگوریتم فراابتکاری NSGA-II، NRGA و MOPSO استفاده شده است.که صحت مدل ریاضی و الگوریتم های ارائه شده از طریق مثال عددی ارزیابی می شود.
۶.

مسیر یابی– مکان یابی مواد خطرناک با در نظر گرفتن شاخص ریسک در شبکه هاب با استفاده از الگوریتم های فراابتکاری(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: مطالعات مدیریت صنعتی سال هفدهم تابستان ۱۳۹۸ شماره ۵۳ 219 - 246

کلیدواژه‌ها: مکان یابی هاب مسیریابی وسایل نقلیه حمل و نقل مواد خطرناک ریسک الگوریتم فراابتکاری

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۶۲۶ تعداد دانلود : ۳۵۶
مواد خطرناک، موادی هستند که به دلیل خواص شیمیایی و فیزیکی خود، ریسک قابل توجه ای بر ایمنی مردم و محیط زیست تحمیل می کنند. مسیریابی حمل و نقل این گونه مواد پیچیدگی های بیشتری نسبت به مواد معمولی دارد. تلفیق دو موضوع مساله مکان یابی و مساله مسیریابی، سیستم یکپارچه ای به نام مساله مکان یابی مسیریابی را به وجود می آورد. این گونه مسائل به تعیین همزمان تعداد و مکان بهینه تسهیلات و همچنین تعداد بهینه وسایل نقلیه و مسیر آنها می پردازد. در این تحقیق هدف طراحی یک شبکه برای حمل و نقل مواد خطرناک بوده و دربرگیرنده سطوح تامین، توزیع (هاب) و مشتری می باشد. از این رو مدل ریاضی به منظور کمینه سازی هزینه ها و ریسک به صورت توأمان ارایه شده است. کالای خطرناک از تامین کنندگان به هاب ها ارسال می گردد و از طریق مسیریابی توسط حمل و نقل جاده ای به مشتریان تحویل می گردد. هاب ها در مدل پیشنهادی مکان یابی می گردند. جهت اعتبارسنجی مدل، کد در نرم افزار GAMS تهیه شده و برای حل دقیق، مسائل نمونه ای با ابعاد متنوع به شکل تصادفی تولید گردید. بدین منظور الگوریتمی طراحی و در نرم افزار Matlab نوشته شد. با توجه به NP-Hard بودن مسئله، یک الگوریتم ترکیبی مبتنی بر شبیه سازی تبرید و الگوریتم ژنتیک برای حل در ابعاد بزرگ ارائه و در پایان نتایج حاصل از حل دقیق با الگوریتم پیشنهادی مقایسه گردید.
۷.

طراحی زنجیره تامین چند سطحی فازی همکارانه با در نظر گرفتن تخفیف و هزینه بازاریابی:رویکرد تئوری بازی ها(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: مطالعات مدیریت صنعتی سال هجدهم بهار ۱۳۹۹ شماره ۵۶ 51 - 86

کلیدواژه‌ها: زنجیره تامین تئوری بازی همکاری الگوریتم فراابتکاری هزینه بازاریابی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۴۴۷ تعداد دانلود : ۳۰۵
یکی از مهم ترین بحث های امروزه در مدیریت زنجیره تامین ایجاد همکاری در زنجیره تامین با وجود تضاد در اهداف و خواسته ها است که در آن اعضای درون سطوح با یکدیگر توافق نموده و به عنوان یک کل در بازی زنجیره تامین مشارکت داشته باشند. به منظور دستیابی به حداکثر سود ممکن در کل زنجیره تامین در شرایط همکاری، در اینجا با استفاده از مفهوم تئوری بازی ها و بر اساس قرارداد جانبی مشارکت در سود و در نظر گرفتن هزینه بازاریابی بین تولیدکننده و خرده فروش، مدلی برای زنجیره تامین چند سطحی در شرایط همکاری طراحی شده است. در این تحقیق برای اولین بار مدلسازی ریاضی در محیط فازی با در نظر گرفتن تخفیف ارائه شده که در آن برای نزدیک تر شدن به شرایط واقعی، هزینه بازاریابی به صورت عدد فازی مثلثی در نظر گرفته شده است. در ادامه و با توجه به پیچیدگی مدل پیشنهادی ، برای چند مثال تصادفی با استفاده از الگوریتم های فراابتکاری ژنتیک، انجماد تدریجی و ترکیبی ژنیک- انجماد تدریجی حل شده و کارایی الگوریتم های پیشنهادی با یکدیگر مقایسه شده است. در ضمن اعتبار سنجی مدل با استفاده از از نرم افزار گمز مورد بررسی قرار گرفته است.
۸.

پارامترهای مؤثر بر انرژی تولیدی ریزشبکه جریان مستقیم سیستم فتوولتائیک متصل به شبکه توزیع برق ایران بارویکردپایداری(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: انرژی ایران دوره بیست و دوم زمستان ۱۳۹۸ شماره ۴ (پیاپی ۷۲) 45-68

کلیدواژه‌ها: سیستم فتوولتائیک انرژی الگوریتم فراابتکاری

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۳۲ تعداد دانلود : ۳۹۶
توجه به نگرانی های روز افزون گرمایش جهانی، بحران زیست محیطی و انرژی، تحقیقات و توسعه بین المللی را به سیستم های انرژی پایدار افزایش داده است. دراین پژوهش،روش کاربردی جهت بهینه سازی فضای نصب سیستم فتوولتائیک به علت محدودیت فضا در ساختمان شهرهای کشور ارائه شده، بطوری که اثر سایه برروی بازدهی پنل، میزان شدت و زاویه تابش به منظور تولید ماکزیمم انرژی محاسبه شده، که با استفاده از داده های سازمان هواشناسی شامل ساعات آفتابی، ابرناکی و رطوبت، شهرهای مراکز ایران طبقه بندی و مدل رگرسیون هرطبقه در نرم افزار spss شبیه سازی شده اند. پنج شهرتهران، اهواز، یزد،گرگان و اردبیل انتخاب و شدت تابش متوسط آنها به دست آمده است. به منظور تولید انرژی بیشتر سیستم فتوولتائیک و افزایش آزادسازی ظرفیت شبکه توزیع برق، به کمینه کردن فضای محل نصب، زاویه پنل نسبت به سطح افق، کاهش سایه روی هرپنل، از الگوریتم فراابتکاری کلونی زنبور عسل در نرم افزار Matlab استفاده شده و با حالت نرمال آن مقایسه گردیده، همچنین نتایج شبیه سازی در حالت بهینه و نرمال، با سیستم نصب شده مشترکین برق در شهر تهران تجزیه و تحلیل شده است. نتایج با داده های ثبت شده ماهانه سیستم فتوولتائیک منصوبه در شهر تهران نشان می دهد، بهینه فضای نصب پنل و کاهش سایه باعث افزایش تولید انرژی، آزاد سازی ظرفیت وپایداری شبکه توزیع شده است .
۹.

الگوریتم های فراابتکاری برای مسئله زمان بندی جریان کارگاهی مونتاژ دو مرحله ای با در نظر گرفتن زمان های آماده سازی ماشین ها(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: مطالعات مدیریت صنعتی سال هجدهم پاییز ۱۳۹۹ شماره ۵۸ 307 - 335

کلیدواژه‌ها: مسئله جریان کارگاهی مونتاژ دو مرحله ای زمانبندی زمانهای آماده سازی مستقل از توالی الگوریتم فراابتکاری

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۸۰ تعداد دانلود : ۲۵۷
در این مقاله، مساله زمان بندی خط تولید جریان کارگاهی مونتاژ دو مرحلهای با در نظر گرفتن زمانهای آماده سازی مستقل از توالی و با هدف کمینهسازی مجموع زمان تکمیل کل سفارشات مطالعه میشود. در این مسئله چند سفارش برای یک نوع محصول وجود دارد. هر محصول سفارشدادهشده از چند قطعه متفاوت تشکیل شده است. در ابتدا، قطعات در یک محیط جریان کارگاهی با وجود چند ماشین (ایستگاه) مختلف تولید میشوند و سپس در یک ایستگاه مونتاژ تبدیل به محصول نهایی میشوند. این مقاله سه الگوریتم فراابتکاری جستجوی همسایگی متغیر موازی، ایمنی مصنوعی و شبیهسازی تبرید را برای حل این مسئله ارائه داده است. روش طراحی آزمایشات تاگوچی جهت تنظیم پارامترها و عملگرهای الگوریتم های ارائه شده به کار گرفته شده است. همچنین با استفاده از آزمایشهای عددی، عملکرد الگوریتم های پیشنهادی ارزیابی شده است. نتایج نشان میدهد الگوریتم جستجوی همسایگی متغیر موازی پیشنهاد شده از الگوریتم های دیگر برای حل این مساله بهتر عمل میکند.
۱۰.

تخصیص مازاد سیستم سری - موازی با هدف بیشینه در دسترس پذیری با در نظر گرفتن نرخ های خرابی و تعمیر غیر نمایی(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: مطالعات مدیریت صنعتی سال هجدهم زمستان ۱۳۹۹ شماره ۵۹ 151 - 180

کلیدواژه‌ها: قابلیت اطمینان مسأله تخصیص مازاد شبیه سازی الگوریتم فراابتکاری روش تاگوچی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۵۱۹ تعداد دانلود : ۲۷۷
در این نوشتار، مسأله تخصیص مازاد سیستم سری - موازی، برای بیشینه کردن سطح دسترس پذیری سیستم با در نظر گرفتن محدودیت بودجه، وزن، حجم و بیشترین و کمترین تعداد عناصر تخصیص یافته به هر زیرسیستم مورد بررسی قرار گرفته است. نوآوری اصلی تحقیق لحاظ کردن نرخ خرابی و تعمیرپذیری اجزاء در فرآیند بهینه سازی با نرخ های خرابی و تعمیر غیر از تابع توزیع نمایی می باشد. پارامترهای مؤثر بر سیستم مورد مطالعه این تحقیق به گونه ای می باشد که امکان محاسبه دسترس پذیری با استفاده از روابط ریاضی غیرممکن خواهد بود. بنابراین این تحقیق به منظور محاسبه دسترس پذیری سیستم از تکنیک شبیه سازی استفاده می کند. از آنجایی که شبیه سازی هیچ گونه قابلیت بهینه سازی ندارد سعی می شود تا نتایج حاصل از شبیه سازی به شکل یک تابع ریاضی، که بیانگر چگونگی تأثیر متغیرهای تصمیم بر دسترس پذیری سیستم می باشد، بیان شود. در ادامه با توجه به درجه سختی بالای تابع ریاضی توسعه داده شده، الگوریتم فراابتکاری ژنتیک برای حل آن به کار گرفته می شود. در نهایت کارایی الگوریتم ژنتیک در برابر الگوریتم های اجتماع ذرات و شبیه ساز تبرید سنجیده می شود. به منظور مقایسه منصفانه، پارامترهای تأثیرگذار بر الگوریتم ها با استفاده از روش تاگوچی تنظیم شده و الگوریتم ها در بهترین حالت کارکردی خود قرار می گیرند. نتایج محاسباتی توانایی بالای الگوریتم ژنتیک را در بهینه سازی مسأله مورد نظر اثبات می کند.
۱۱.

مروری بر کاربرد روش فراابتکاری جستجوی ممنوعه در حل مسائل مکان یابی(مقاله پژوهشی دانشگاه آزاد)

نویسنده:
منبع: کاربرد سیستم اطلاعات جغرافیایی و سنجش از دور در برنامه ریزی دوره ۱۲ بهار ۱۴۰۰ شماره ۱ 26 - 40

کلیدواژه‌ها: مکانیابی روش های تصمیم گیری الگوریتم فراابتکاری جستجوی ممنوعه

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۹۳ تعداد دانلود : ۲۱۳
در این مقاله مروری، جزئیات کاربرد روش فراابتکاری جستجوی ممنوعه، در حل مسائل مکانیابی بررسی می شود. به این منظور، در ابتدا مفهوم مکانیابی و انواع مختلف مسایل مکانیابی معرفی شده و سپس جزئیات روش جستجوی ممنوعه، بطور تفصیلی شرح داده شده است. منظور از مکانیابی، یافتن مکان های جدید مناسب برای برپا کردن مراکز خدماتی است. امروزه به دلیل افزایش رقابت بین شرکت ها، مکانیابی علمی از اهمیت ویژه ای برخوردار شده است. روش های علمی مختلفی برای حل مسائل مکانیابی وجود دارد. در دهه های اخیر روش های فراابتکاری مختلفی برای حل مسائل مکانیابی معرفی شده اند. روش های فراابتکاری، برای حل مسائلی با داده ها و ابعاد زیاد، بدون نیاز به دانستن مسئله، با استفاده از ایده های ابتکاری، سرعت حل را افزایش می دهند. یکی از روش های فراابتکاری، الگوریتم جستجوی ممنوعه است که مبتنی بر جستجوی محلی است و در حل مسائل مکانیابی، نتایج مطلوبی به دست می دهد. این الگوریتم، مولفه ها و اجزای مختلفی دارد که در این مقاله، بطور مشروح معرفی شده اند. همچنین اصلاحات و افزوده هایی که برای بهبود الگوریتم، توسط محققین به آن اضافه شده است، نیز معرفی شده اند
۱۲.

مکان یابی مراکز توزیع و بلوک بندی مناطق جمعیتی در زنجیره توزیع کالا(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: مدیریت صنعتی دوره ۱۱ بهار ۱۳۹۸ شماره ۱ 133 - 156

کلیدواژه‌ها: بلوک بندی مکان یابی زنجیره توزیع کالا مدل ریاضی الگوریتم فراابتکاری

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۳۲۲ تعداد دانلود : ۱۸۵
هدف: در این تحقیق به بهینه سازی مسئله بلوک بندی مشتریان در سیستم توزیع کالا و تخصیص هم زمان آنها به مراکز تأمین به عنوان مراکز بلوک ها با استفاده از مدل برنامه ریزی عدد صحیح مختلط پرداخته شده است. تابع هدف مسئله، به ایجاد تعادل بارکاری از طریق کمینه سازی تفاضل مقدار بیشینه و کمینه مشتریان تخصیص یافته به مراکز مختلف می پردازد. محدودیت های مسئله ساختار پیوستگی بلوک ها و عدم وجود سوراخ در آنها را تضمین می کند. همچنین تضمین تخصیص یک مرکز برای هر بلوک و تخصیص منحصر به فرد مشتریان به یک بلوک از محدودیت های دیگر مسئله است. روش: با توجه به اینکه مسئله بلوک بندی و مکان یابی از مسائل ان پی سخت است، برای حل در ابعاد متوسط و بزرگ باید از الگوریتم های فراابتکاری استفاده کرد. بنابراین در این تحقیق برای حل مسئله، دو الگوریتم فراابتکاری گرگ خاکستری و ازدحام سالپ پیشنهاد شده است. در این پژوهش به منظور رفع مشکل اصلی استفاده از الگوریتم های فراابتکاری در مطالعات پیشین و رفع پیچیدگی به کارگیری ساختار مناسب برای نمایش پاسخ ها، در راستای تضمین ساختار پیوسته بلوک ها و عدم وجود سوراخ، از یک الگوریتم ابتکاری مبتنی بر کمینه درخت پوشا استفاده شده است که باعث تضمین پیوستگی بلوک ها می شود. یافته ها: نتایج محاسباتی تحقیق روی مثال های عددی تصادفی انجام شده، نشان می دهد الگوریتم ابتکاری دارای کارایی مناسب در تولید پاسخ های موجه است. نتیجه گیری: توسعه نتایج تحقیق می تواند به عنوان ابزار مدیریتی مناسب در اختیار مدیران بخش های مختلف زنجیره تأمین قرار گیرد.
۱۳.

زمان بندی چندهدفه پروژه با قابلیت فشرده سازی چندگانه فعالیت های چندحالته و محدودیت منابع و حالت اجرای یکسان فعالیت های هم گروه(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: مدیریت صنعتی دوره ۱۱ تابستان ۱۳۹۸ شماره ۲ 351 - 379

کلیدواژه‌ها: زمان بندی پروژه قابلیت اطمینان و ریسک الگوریتم فراابتکاری حالت های اجرای یکسان فشرده سازی چندگانه

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۵۷ تعداد دانلود : ۹۹
هدف: هدف این پژوهش ارائه مدل و حل مسئله زمان بندی پروژه با محدودیت منابع با اهداف چندگانه قابلیت اطمینان، ریسک، زمان و هزینه پروژه در حالت گسسته، با لحاظ کردن قابلیت فشرده سازی چندگانه و همچنین حالت های اجرای یکسان زیرمجموعه فعالیت هاست. روش: با بررسی و مطالعه ادبیات موضوع، یک مدل برنامه ریزی ریاضی برای مسئله ارائه شد و به دلیل NP-hard بودن مسائل زمان بندی در حالت گسسته، برای حل مسئله، از الگوریتم های فراابتکاری NSGA-II، MODA و NSGA-III در ابعاد متفاوت، استفاده شده است. پس از ارائه نتایج، عملکرد الگوریتم های ذکرشده با استفاده از تعدادی معیارهای عملکردی ارزیابی شده است. یافته ها: استفاده از مفاهیم فشرده سازی چندگانه و حالت های اجرای یکسان زیرمجموعه فعالیت ها و به تبع آن انتخاب بهترین حالت برای اجرای فعالیت ها در هر زیرمجموعه، با تعیین تعداد مناسب واحدهای زمانی فشرده سازی، سبب می شود در رابطه با اهداف پروژه به نتایج بسیار بهتری دست یافته و در نتیجه، قابلیت اطمینان پروژه حداکثر و ریسک، زمان و هزینه تکمیل پروژه حداقل شود. نتیجه گیری: در نظر گرفتن مفاهیم قابلیت اطمینان و ریسک پروژه تا حد بسیار زیادی می تواند در هرچه بهتر انجام شدن پروژه ها کمک کند، در حالی که در بیشتر تحقیقات انجام شده، صرفاً به زمان و هزینه به عنوان اهداف پروژه توجه می کنند. علاوه بر آن با لحاظ کردن قابلیت هایی همچون فشرده سازی چندگانه و حالت های اجرای یکسان زیرمجموعه فعالیت ها، علاوه بر نزدیک کردن مسئله به دنیای واقعی، می توان به جواب های بهتری نیز دست یافت.
۱۴.

بررسی عملکرد الگوریتم GRASP درانتخاب پرتفوی بهینه ( با لحاظ محدودیت کاردینالیتی(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: اقتصاد مالی سال ۱۴ تابستان ۱۳۹۹ شماره ۲ (پیاپی ۵۱) 147 - 172

کلیدواژه‌ها: الگوریتم جستجوی انطباق تصادفی حریصانه (GRASP) محدودیت کاردینالیتی الگوریتم فراابتکاری مدل مارکویتز

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۳۱۸ تعداد دانلود : ۱۷۴
در مساله بهینه سازی پرتفوی ، مدل مارکویتز همچنان به عنوان رویکرد غالب شناخته شده است اما چون محدودیت هایی که در دنیای واقعی نظیر محدودیت تعدادداراییهای سبد یا حداقل و حداکثر مقدار هریک از داراییها در این مدل درنظر گرفته نشده است، این مدل در حل مسائل دنیای واقعی بعضا ناتوان می باشد. به همین دلیل استفاده از الگوریتم های فراابتکاری با توجه به ویژگی های منعطفی که دارند میتوانند مفید واقع شوند. در پژوهش پیش رو از الگوریتم فراابتکاری به نام جستجوی انطباق تصادفی حریصانه(GRASP) برای رفع مشکل بهینه سازی پرتفوی با محدودیت کاردینالیتی  (CCPO)استفاده شده استکه به جهت تطابق بیشتر با دنیای واقعی ، دو مجموعه محدودیت شامل محدودیتهای کف و سقف و محدودیت کاردینالیتی  به مدل مارکویتز اضافه شده است . بررسی نتایج حاصل از بهینه سازی پرتفوی با الگوریتم GRASPبا نتایج مدل مارکویتز بر روی 199 شرکت طی دوره 5 ساله (1391-1395) ، در بورس اوراق بهادار تهران نشان می دهد براساس معیار شارپ در هر پرتفوی 5 ، 15 و30 شرکتی الگوریتم GRASP در بهینه سازی پرتفوی کاراتر از مدل مارکویتز عمل می کند.
۱۵.

طراحی شبکه زنجیره تامین حلقه بسته ماهیان پرورشی سردآبی با در نظر گرفتن شرایط عدم قطعیت: مطالعه موردی شبکه زنجیره تامین قزل آلا در مازندران(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: مطالعات مدیریت صنعتی سال ۱۹ زمستان ۱۴۰۰ شماره ۶۳ 1-50

کلیدواژه‌ها: زنجیره تامین حلقه بسته لجستیک معکوس ماهی مدل ریاضی دو هدفه عدم قطعیت الگوریتم فراابتکاری

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۳۶۷ تعداد دانلود : ۱۵۷
در اقتصاد رقابتی کنونی، مدیریت زنجیره تامین امری مهم تلقی می گردد. در سال های اخیر به دلیل کمبود منابع جهت پاسخگویی به تقاضای فزاینده غذا، توجه محققان به زنجیره تأمین مواد غذایی افزایش یافته است. از آنجاییکه ماهی یکی از اقلام مطلوب در سبد غذایی خانوار است، توسعه آبزی پروری و بازیافت محصولات برگشتی در لجستیک معکوس به حفظ منابع آبی و توسعه پایدار کمک قابل ملاحظه ای می نماید. از این رو نهادهای دولتی و همچنین ذینفعان صنعت آبزی پروری علاقه مند به لجستیک معکوس هستند. مطالعه حاضر بر روی بهینه سازی یک زنجیره تامین حلقه بسته ماهی متمرکز شده است. بدین منظور، در ابتدا یک مدل ریاضی دو هدفه ارائه شده است که علاوه بر به حداقل رساندن هزینه ها، به حداکثر رساندن پاسخگویی به تقاضای مشتریان در شرایط عدم قطعیت را نیز درنظر می گیرد. چندین الگوریتم فراابتکاری چند هدفه شناخته شده و یک الگوریتم فراابتکاری تلفیقی پیشنهادی برای یافتن راه حل های پارتو بکار گرفته شده اند و راه حل ها از نظر معیارهای عملکرد مقایسه گردیده اند. همچنین روش اپسیلون-محدودیت و تجزیه و تحلیل حساسیت جهت اعتبارسنجی الگوریتم ها و ارزیابی کارایی مدل بکارگرفته شده اند. سرانجام، از الگوریتم ویکور برای انتخاب روش حل برتر استفاده شده است. به منظور نشان دادن قابلیت مدل پیشنهادی، یک مطالعه موردی شامل زنجیره تامین حلقه بسته ماهی قزل آلا در شمال ایران بررسی گردیده است. نتایج حاصل از بررسی مسائل نشان می دهند که مدل توسعه یافته می تواند جهت صرفه جویی در هزینه ها و بالابردن سطح رضایت مشتریان موثر باشد.
۱۶.

بهینه سازی شایستگی های مدیران راهبردی در سازمان های دولتی از طریق الگوی فرا ابتکاری(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: آموزش و توسعه منابع انسانی سال هشتم زمستان ۱۴۰۰ شماره ۳۱ 273 - 303

کلیدواژه‌ها: الگوریتم فراابتکاری سازمان دولتی شایستگی راهبرد مدیر

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۳۱۵ تعداد دانلود : ۱۲۴
پژوهش حاضر با هدف بهینه سازی شایستگی ها برای مدیران راهبردی سازمان های دولتی انجام شده است این پژوهش از نظر هدف، کاربردی و از لحاظ نحوه گردآوری داده به روش کمی بوده است.در این پژوهش پرسشنامه ای محقق ساخته جهت تعیین میزان توافق و اشتراک نظر پاسخ دهندگان نسبت به اولویت نشانگرهای پیشنهاد شده برای شایستگی مدیران راهبردی و تعیین روابط عناصر و اجزای مدل با استفاده از نمونه گیری طبقه ای تصادفی بین 122 نفر از مدیران عالی و میانی سازمان های مورد مطالعه (استانداری تهران، سازمان اداری و استخدامی کشور، دیوان محاسبات کشور، سازمان بهزیستی کشور، بیمه سلامت) اجرا گردیده است . تحلیل داده ها با استفاده از روش فراابتکاری مبتنی بر الگوریتم ژنتیک و درخت تصمیم و کاربرد نرم افزارهای WEKA و RAPIDMINER انجام شد. یافته های پژوهش نشان می دهد که بر مبنای نتایج تکنیک شانون بالاترین اولویت به مولفه اخلاق مداری داده شد. با توجه به نتایج از 16 مولفه موثر در شایستگی مدیران راهبردی سازمان های دولتی، تعداد 11 عامل به عنوان ویژگی های بهینه انتخاب شده با استفاده از الگوریتم های فراابتکاری استخراج شد که عبارتند از: شایستگی های دانشی، شایستگی های مهارتی، شایستگی های اولیه، شایستگی های روانشناختی، اخلاق مداری، شایستگی های عام، تعاملات و ارتباطات، مدیریت منابع، تفکر راهبردی، تحول گرایی و رهبری.همچنین نتایج نشان می دهد که در شناسایی و بررسی شایستگی های مدیران راهبردی در سازمان های دولتی لازم است موثرترین عوامل باید مورد بررسی قرار گیرند.
۱۷.

یک مدل مکان یابی- موجودی برای برنامه ریزی پاسخ به تلفات در شرایط بحران(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: چشم انداز مدیریت صنعتی سال دوازدهم پاییز ۱۴۰۱ شماره ۴۷ 239 - 278

کلیدواژه‌ها: زنجیره امدادرسانی مکان یابی موجودی الگوریتم فراابتکاری

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۳۷ تعداد دانلود : ۱۱۱
در بحث امدادرسانی به مصدومان بلایای طبیعی و غیرطبیعی، هدف اصلی یک زنجیره امدادرسانی این است که اقلام موردنیاز مصدومان مانند آب و مواد غذایی، مواد دارویی، پناهگاه و سایر ملزومات در سریع ترین زمان ممکن در دسترس مصدومان قرار بگیرد تا از تعداد مرگ ومیر ناشی از وقوع بلایا تا حد امکان کاسته شود؛ بنابراین طراحی و توسعه و اجرایی کردن یک زنجیره امدادرسانی می تواند نقش مهم و بزرگی در دست یافتن به یک پاسخ مناسب ایفا کند. بارزترین تفاوت ها در بحث برخورد با زنجیره امدادرسانی ، غیرقابل پیش بینی بودن تقاضا از نظر زمان، مکان، نوع، مقیاس و حجم آن است. دلایل دیگر پیچیدگی مدیریت چنین زنجیره هایی وقوع ناگهانی یک تقاضا در مقدار زیاد و فرصت بسیار کوتاه برای تأمین حجم وسیعی از کالاها، کمبود منابع شامل کالاها، نیروی امدادرسانی، فناوری مناسب، ظرفیت حمل ونقل، ضرورت تأمین به موقع و به میزان کافی ملزومات بعد از وقوع حادثه و ریسک های موجود در محیط امدادرسانی است. در پژوهش حاضر، یک مدل ریاضی برای مسئله مکان یابی موجودی برای برنامه ریزی پاسخ به تلفات ارائه شده است؛ همچنین ازآنجاکه مدل ریاضی ارائه شده جزو مسائل Np-hard محسوب می شود، برای حل آن از الگوریتم های فراابتکاری استفاده شده است.
۱۸.

ارائه مدل ریاضی چندهدفه برای بهینه سازی تجهیز و تخصیص منابع مالی سیستم بانکی(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: مدیریت صنعتی دوره ۱۵ تابستان ۱۴۰۲ شماره ۲ 272 - 298

کلیدواژه‌ها: الگوریتم فراابتکاری تجهیز منابع تخصیص منابع مدل ریاضی چندهدفه

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۷۷ تعداد دانلود : ۱۳۷
هدف: بهینه سازی تجهیز و تخصیص منابع مالی در سیستم بانکی، به منظور کاهش هزینه های جمع آوری منابع مالی و نیز، افزایش درآمد ناشی از توزیع این منابع مالی در قالب انواع تسهیلات، از اهمیت بسیاری برخوردار است. در این پژوهش با معرفی یک مدل ریاضی چندهدفه، ضمن در نظرگرفتن محدودیت های مترتب بر مسئله، یک مدل ریاضی برای تجهیز و تخصیص بهینه منابع مالی ارائه شده است. روش: پس از مرور ادبیات و بررسی مطالعات پیشین انجام شده در زمینه موضوع پژوهش، با بهره بردن از نظر خبرگان بانکی، توابع هدف بیشینه سازی درآمد ناشی از تخصیص منابع و کمینه سازی هزینه های ناشی از تجهیز منابع تعریف شد. در ادامه، محدودیت های حاکم بر مسئله با توجه به قوانین و مقررات بانک مرکزی و نیز، مقررات مالی حاکم بر کسب وکار سیستم بانکی تعریف شد. پس از تعریف وکدنویسی مدل، مسئله با استفاده از الگوریتم های فراابتکاری ژنتیک چندهدفه، بهینه سازی ازدحام ذرات و فاخته حل شد و در نهایت، میزان کارایی الگوریتم ها در ارائه جواب مطلوب، مقایسه شد. یافته ها: نتایج پژوهش حاکی از آن است که در صورت تجهیز و تخصیص علمی منابع سیستم بانکی، ریسک های اعتباری و عملیاتی بانک کاهش می یابد. نتیجه گیری: نتایج پژوهش نشان داد که چنانچه در سیستم بانکی از مدل ارائه شده در این پژوهش استفاده شود، سودآوری سیستم بانکی در نتیجه تجهیز و تخصیص بهینه منابع مالی، به میزان چشمگیری افزایش می یابد.
۱۹.

اثرگذاری تغییرات آب و هوایی در پیش بینی مصرف ماهانه آب شرب منطقه سیستان با استفاده از الگوریتم کرم شب تاب(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: مخاطرات محیط طبیعی سال دوازدهم پاییز ۱۴۰۲ شماره ۳۷ 75 - 100

کلیدواژه‌ها: الگوریتم فراابتکاری پیش بینی مصرف آب شرایط اقلیمی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۰۶ تعداد دانلود : ۸۴
کمبود آب به یک معضل نگران کننده برای بسیاری از شهرهای جهان تبدیل شده است. پیش بینی تقاضای آب به سیاست گذاران و تامین کنندگان آب کمک می کند تا تعادل بین عرضه و تقاضای منابع آب شهری را حفظ کنند و در نتیجه از هدر رفت و کمبود آب جلوگیری شود. پیش بینی مصرف آب شهری تأثیر قابل توجهی در مدیریت کارآمد آب شهری در شهرهای مناطق خشک دارد به ویژه زمانی که پیامدهای تغییرات آب و هوایی در نظر گرفته شوند. در این پژوهش از پنج الگوریتم کرم شب تاب  برای تخمین میزان مصرف آب شرب در منطقه سیستان برای سال های 1385- 1399 استفاده شده و  با هم مقایسه شدند. از داده های سال 1385 تا 1394 جهت آموزش و یاد گیری و یافتن وزن بهینه مدل استفاده شد و از باقیمانده داده ها از سال1394 تا 1396 جهت آزمون مدل استفاده شد. نتایج مدل نشان داد 5 مدل مختلف الگوریتم کرم شب تاب می توانند جواب های محتملی بدست دهند در مدل نمایی و هیبرید میانگین خطای نسبی در الگوریتم NDFA (New dynamic firefly alghorithm)، 19/0 می باشد که کمترین میزان خطای نسبی را در بین دیگر الگوریتم ها دارد و در مدل خطی نیز الگوریتم  VSSFA (Variable Step Size Firefly Algorithm) با میانگین خطای نسبی 196/0 کمترین میزان خطای نسبی را دارد. بنابراین مدل نمایی و روش NDFA کارایی بهتری نسبت به دیگر مدل ها و الگوریتم ها دارد. و دقت پیش بینی آن بالای 81% می باشد. پس از اطمینان از دقت الگوریتم میزان مصرف آب شرب برای سالهای 1402، 1403 و 1404 پیش بینی شد. نتایج حاصل نشان داد اوج مصرف در ماههای تیر و مرداد می باشد و کل مصرف در سال 1402، 1403 و 1404 به ترتیب برابر7293، 7558 و 7674 هزار متر مکعب می باشد.
۲۰.

انتخاب سبد بهینه سهام با استفاده از الگوریتم فراابتکاری گرده افشانی گل ها و مقایسه نتایج با الگوی سنتی مارکوویتز(مقاله پژوهشی دانشگاه آزاد)

نویسنده:
منبع: مهندسی مدیریت نوین سال ۸ زمستان ۱۴۰۱ شماره ۴ 81 - 113

کلیدواژه‌ها: سبد بهینه سهام الگوریتم فراابتکاری الگوریتم گرده افشانی گل ها الگوی سنتی مارکوویتز

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۹۶ تعداد دانلود : ۷۹
دسترسی سرمایه گذاران مالی به مطلوب ترین موقعیت، زمانی حاصل می شود که حداکثر نرخ بازدهی به همراه ریسک معین و یا حداقل ریسک به همراه بازدهی معین ایجاد گردد. هدف اصلی تحقیق حاضر بررسی و تحلیل استفاده از الگوریتم گرده افشانی گل ها و مقایسه آن با مدل مارکوویتز در دقت شناسایی و انتخاب سبد بهینه سهام شرکت های پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران است. به این منظور، بر اساس ضریب نقدشوندگی سهام، در مرحله اول 50 شرکت و در مرحله دوم با استفاده از روش غربالگری مبتنی بر معیار 10 شرکت به عنوان شرکت های برتر از بین شرکت های پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران (فعالیت ۵ساله 1399-1395) انتخاب گردید و پرتفوی بهینه شامل سهام 10 شرکت به دو روش سنتی مارکوویتز و الگوریتم نوین گرده افشانی گل ها مقایسه شد. نتایج نشان داد، در مدل مارکوویتز، نرخ بازدهی بر مبنای پرتفوی سرمایه گذاری به میزان 19.32 درصد محاسبه گردید همچنین میزان انحراف معیار (ریسک) برابر با 0.9233 است؛ اما برای الگوریتم گرده افشانی گل ها، بازدهی کل پرتفوی مقدار 21.22 درصد و میزان انحراف معیار نیز 0.8354 است. مقایسه نتایج حاصله نشان می دهد که الگوریتم گرده افشانی گل ها بازدهی بیشتر و ریسک کمتری در پرتفوی منتخب نسبت به مدل مارکوویتز ارائه می دهد.