سید اسماعیل نجفی

صنعت هوانوردی در سراسر جهان با سرعتی بالا در حال رشد است و از ابتدای تولد این صنعت، کارایی شرکت های هواپیمایی مورد توجه بوده است. با این حال، با وجود افزایش درآمد آن، صنعت هوانوردی در چند سال گذشته در تخریب محیط زیست موثر بوده است. لذا این صنعت به شرکت هایی نیاز دارد که ضمن افزایش درآمد خود، تاثیر بر محیط زیست را کاهش دهند.یک مدل تحلیل پوششی داده های استوار دومرحله ای با برای ارزیابی عملکرد شرکت های هواپیمایی با توجه به ساختار داخلی آن ها با هدف افزایش درآمد نهایی سیستم و کاهش خروجی نامطلوب میزان پتانسیل گرمایش جهانی و عدم قطعیت در در پتانسیل گرمایش ارائه شده است. این مقاله بر ارزیابی کارایی 11 شرکت هواپیمایی در طی سال های 2010 الی 2019 متمرکز شده است. از طریق این مدل های، نتیجه گرفته شد که اکثر خطوط هوایی ایالات متحده، به طور نسبی کارا بوده و میانگین امتیاز کارایی کل آن ها بالای 0.8 می باشد. تنها دو شرکت Spirit و Allegiant دارای میانگین کارایی کل پایین تری می باشند. از سوی دیگر تمامی شرکت ها در مرحله اول نسبتا کارا و دارای میانگین امتیاز کارایی بالای 0.8 و به جز دو شرکت Spirit و Allegiant، در بخش پرواز نیز کارا و دارای میانگین تقریبا بالاتر از 0.9 هستند. عملکرد کلی شرکت ها بیشتر متاثر از عملکرد بخش پرواز آن ها می باشد.

در این تحقیق مدل هوشمند نگهداری و تعمیرات پیش گیرانه بر اساس متدولوژی شبکه عصبی مصنوعی - منطق فازی به کمک محیط هوش مصنوعی نرم افزار متلب بر اساس ساختار مدل پنج لایه شبکه های عصبی مصنوعی فالکن ارائه شده ، روش تحقیق بر مبنای تفکر سیستمی است. پس از تعیین مهمترین عوامل تاثیر گذار بر نگهداری و تعمیرات پیش گیرانه به کمک پرسش نامه و بر اساس دیتاست یک نمونه ۲۰۰۰ تایی از داده و گزارشات مدیر کل صنایع نساجی و پوشاک وزارت صمت طی سالهای ۱۳۹۶ تا ۱۴۰۱ (بصورت شش نیم سال) و اعتبار سنجی داده توسط متخصصان نگهداری و تعمیرات ۲۴۰ واحد صنعتی، مدل هوشمند طراحی گردید، که پس از اجرای مدل در کارخانجات نساجی بروجرد به عنوان محل اجرای طرح می توان ادعا نمود اگر (If ) ؛ پنج عامل "فن آوری" دارای مقادیر 9129/0 وضعیت خوب (کران بالای تابع عضویت خوب)، "کارکنان" دارای مقادیری 9239/0؛ وضعیت خوب (کران بالای تابع عضویت خوب)، "محیط کار" دارای مقادیر 8859/0؛ نسبتاً خوب (کران پایین تابع عضویت)،"کیفیت" دارای مقادیر 9999/0؛ وضعیت کاملاً خوب (بالا ترین تابع )، " استراتژی" دارای مقادیر 9999/0؛ وضعیت خوب (کران بالا) در نگهداری و تعمیرات پیش گیرانه باشند، آنگاه (Then) : وضعیت متغیر خروجی تحقیق یعنی "بهینه سازی عملکرد نگهد ا ری و تعمیر ات پیش گیرانه (Y) در پنجمین سطح خود یعنی خیلی خوب برابر با 882/0 قرار خواهد داشت.

هدف از مطالعه حاضر، شناسایی استراتژی های فرهنگی مراکز بوم گردی استان مازندران با رویکردی بر تحلیل مضمون است. این مطالعه بر اساس هدف، کاربردی است. رویکرد پژوهش، کیفی و جامعه آماری شامل 137 روایت مربوط به استراتژی های فرهنگی مراکز بوم گردی استان مازندران در رسانه های اجتماعی آنلاین است. به کمک اشباع نظری و نمونه گیری قضاوتی 113 روایت، مورد بررسی قرار گرفتند. روایت ها با جست وجو در وب سایت های بوم گردی و با روش سه مرحله ای باز، محوری و انتخابی به صورت دستی کدگذاری شدند و سپس براساس روش SWOT، نقاط مختلف تلفیق شدند و در قالب شبکه مضامین نشان داده شدند. نتایج حاکی از شناسایی 10 مضمون سازمان دهنده و 75 مضمون پایه در خصوص استراتژی های فرهنگی مراکز بوم گردی استان مازندران به عنوان مضمون فراگیر است. همچنین، نتایج نشان می دهد که استراتژی های فرهنگی مراکز بوم گردی استان مازندران شامل استراتژی فرهنگ یادگیری، استراتژی فرهنگ یادگیری الکترونیکی، استراتژی فرهنگ به کارگیری تکنولوژی، استراتژی فرهنگ گردشگری خلاق، استراتژی فرهنگ گردشگری غذا، استراتژی فرهنگ سبز، استراتژی فرهنگی اجتماعی، استراتژی فرهنگی هنری، استراتژی فرهنگی اقتصادی، استراتژی بازاریابی فرهنگی است.

در این مقاله یک مدل ریاضی برای مسئله سیستم تولیدی همکارانه ساخت بر اساس سفارش با رعایت انصاف برای تخصیص بار های تولید طراحی شده است. اهداف اصلی مدل، کمینه سازی هزینه های کل تولید و حداکثر استفاده از منابع به منظور تخصیص عادلانه بار های تولید در شرایط عدم قطعیت است. برای کنترل پارامتر های غیرقطعی از روش برنامه ریزی فازی استفاده شده است. نتایج نشان می دهد با افزایش نرخ عدم قطعیت، هزینه های سیستم تولید افزایش می یابد. ازآنجاکه ظرفیت کارخانه ها ثابت است، با افزایش مقدار تقاضا، مقدار تولید افزایش و حداکثر استفاده از منابع هر کارخانه نیز افزایش می یابد؛ همچنین بر خلاف روند تغییرات هزینه سیستم، با افزایش تعداد کارخانه ها، حداکثر استفاده از منابع در دسترس کاهش یافته است. برای حل مسائل نمونه با اندازه بزرگ از الگوریتم NSGA II با یک کروموزوم مناسب برای جست وجوی فضای مسئله استفاده شده است. نتایج عددی از حل 15 مسئله نمونه، نشان از کارایی بالای الگوریتم NSGA II در حل مسئله سیستم تولیدی همکارانه در زمان بسیار کوتاه دارد.

هدف: هدف این پژوهش مدل سازی ریاضی زنجیره تأمین هوشمند، تحت سیاست مدیریت موجودی توسط فروشنده با رویکرد اینترنت اشیا، برای بهینه سازی و رفع چالش های زنجیره تأمین سنتی، از قبیل عدم اطمینان، هزینه و تغییر تقاضای مشتریان است. روش: بر اساس نیازها و اهداف، یک مدل ریاضی دوهدفه ارائه شد که هدف های اول و دوم آن، به ترتیب حداقل ساختن هزینه و حداقل ساختن زمان زنجیره تأمین است. در این مدل، یک زنجیره تأمین چهارسطحی در نظر گرفته شده است که ارتباط مستقیم از تأمین کننده به تولیدکننده و از تولیدکننده به خرده فروش و از خرده فروش به مشتری را امکان پذیر می کند. ماهیت این زنجیره هوشمند است و سطوح زنجیره از فناوری های شبکه حسگر بی سیم (WSN)، شناسایی فرکانس رادیویی (RFID)، بلاکچین و فروش اینترنتی بهره می برد. یافته ها: در این پژوهش، پس از اعتبارسنجی مدل به کمک نرم افزار گمز، یک مسئله پایه ای با روش constraint-  حل شد که نتایج حاصل از حل مدل و نمودار پارتو ارائه شده است. بهینگی پیاده سازی فناوری های مزبور و همچنین واکنش زمان و هزینه به این پیاده سازی، کارآمدی مدل را نشان می دهد. نتیجه گیری: در این پژوهش یک مسئله پایه ای با روش constraint-  حل شده است. مقادیر توابع هدف و نمودار پارتو، نتایج مطلوبی را نشان می دهد. با حل مدل در ابعاد کوچک و متوسط در نرم افزار گمز، مقادیر توابع هدف و زمان حل ارائه شده است که نتایج گویای اعتبار مدل است و می توان آن را در ابعاد بزرگ تر حل کرد. به دلیل کمبود حافظه نرم افزار گمز، برای حل ابعاد بزرگ مدل، باید از نرم افزار متلب و الگوریتم های فراابتکاری استفاده شود.

در اقتصاد رقابتی کنونی، مدیریت زنجیره تامین امری مهم تلقی می گردد. در سال های اخیر به دلیل کمبود منابع جهت پاسخگویی به تقاضای فزاینده غذا، توجه محققان به زنجیره تأمین مواد غذایی افزایش یافته است. از آنجاییکه ماهی یکی از اقلام مطلوب در سبد غذایی خانوار است، توسعه آبزی پروری و بازیافت محصولات برگشتی در لجستیک معکوس به حفظ منابع آبی و توسعه پایدار کمک قابل ملاحظه ای می نماید. از این رو نهادهای دولتی و همچنین ذینفعان صنعت آبزی پروری علاقه مند به لجستیک معکوس هستند. مطالعه حاضر بر روی بهینه سازی یک زنجیره تامین حلقه بسته ماهی متمرکز شده است. بدین منظور، در ابتدا یک مدل ریاضی دو هدفه ارائه شده است که علاوه بر به حداقل رساندن هزینه ها، به حداکثر رساندن پاسخگویی به تقاضای مشتریان در شرایط عدم قطعیت را نیز درنظر می گیرد. چندین الگوریتم فراابتکاری چند هدفه شناخته شده و یک الگوریتم فراابتکاری تلفیقی پیشنهادی برای یافتن راه حل های پارتو بکار گرفته شده اند و راه حل ها از نظر معیارهای عملکرد مقایسه گردیده اند. همچنین روش اپسیلون-محدودیت و تجزیه و تحلیل حساسیت جهت اعتبارسنجی الگوریتم ها و ارزیابی کارایی مدل بکارگرفته شده اند. سرانجام، از الگوریتم ویکور برای انتخاب روش حل برتر استفاده شده است. به منظور نشان دادن قابلیت مدل پیشنهادی، یک مطالعه موردی شامل زنجیره تامین حلقه بسته ماهی قزل آلا در شمال ایران بررسی گردیده است. نتایج حاصل از بررسی مسائل نشان می دهند که مدل توسعه یافته می تواند جهت صرفه جویی در هزینه ها و بالابردن سطح رضایت مشتریان موثر باشد.

اثرات ویرانگر بلایای طبیعی، اهمیت لجستیک و برنامه ریزی منابع انسانی را در مراحل قبل و بعد از بحران نشان می دهد. هنگام بروز بحران به منظور امدادرسانی سریع، شبکه سلسله مراتبی سلامت که شامل درمانگاه ها و بیمارستان ها است، فعال می شود. در این پژوهش با استفاده از مدل ریاضی مختلط عدد صحیح و با درنظرگرفتن موقعیت فعلی بیمارستان ها و درمانگاه ها، مکان های بهینه ای با عنوان «مراکز درمان موقت» تعیین و نحوه تخصیص بهینه مصدومان از ناحیه های شهری به این مراکز پیشنهاد می شود. انتخاب مکان های بهینه، تخصیص بهینه سلسله مراتبی مصدومان، تعیین ظرفیت بهینه مراکز پذیرش، تعیین نقاط پشتیبان برای مراکز درمان موقت در قالب یک مدل تلفیقی ریاضی و شبیه سازی به صورت هم زمان از نوآوری های این پژوهش است. به کمک مدل شبیه سازی لحظه بروز بحران و فرایند امداد و نجات شبیه سازی شده و با رویکرد بهینه سازی مبتنی بر شبیه سازی، ظرفیت بهینه مراکز موقت و اصلاح ظرفیت درمانگاه ها و بیمارستان های فعلی انجام شده است. نتایج پژوهش نشان می دهد مدل سلسله مراتبی مکان یابی–تخصیص، بهینه سازی ظرفیت سبب کاهش ازدحام مصدومان و کاهش هزینه و زمان درمان می شود.

امروزه بیش از 055 نوع خودروی نو در بازار خودروی ایران وجود دارد که نسبت به دهه گذشته رشد قابل توجهی داشته است. تنوع بالای مدلها امکان انتخاب خودرو را دشوار میسازد. تاکنون مدلی ریاضی جهت بخشبندی و رتبهبندی بازار خودرو توسعه داده نشده است که تعداد خوشههای بهینه توسط الگوریتم و با استفاده از مدل ریاضی تعیین شود و نیز در رتبه بندی، وزن دهی به معیارها بهصورت خودکار صورت پذیرد. پژوهش فوق روشی ترکیبی را توسعه میدهد. ابتدا با استفاده از روش دیمتل، قیمت به عنوان تاثیرپذیرترین معیار انتخاب میشود و سپس براساس روش خوشه بندی دومرحله ای، بخشهای قیمتی بازار بهصورت خودکار شناسایی میشوند. سپس، با استفاده از روش وزندهی آنتروپی شانون دومرحله ای به تمامی امکانات خودروها وزن مناسب تخصیص داده میشود و با استفاده از تاپسیس، رتبه بندی خودروها براساس تمامی مشخصات عملکردی، امکانات، ارزش برند، ارزش استایل و نیز قیمت در داخل بخشهای قیمتی انجام میشود. آزمون همبستگی رتبه ای اسپیرمن نیز جهت مقایسه رتبه بندی مدل با رفتار بازار خودروی ایران انجام شده است. نتایج نشان میدهد که میتوان بازار خودرو را در شش سطح مختلف بخشبندی نمود و نیز در هر بخش قیمتی، قیمت تنها عامل تعیین کننده در مطلوبیت یک خودرو نمیباشد، بلکه ترکیبی وزنی از مشخصات عملکردی، امکانات و قیمت یک خودرو در مقایسه با رقبای موجود در آن بخش، تعیین کننده بهینه ترین انتخاب برای مشتری میباشد

فن آوری یکی از عوامل رقابتی کلیدی در اقتصاد جهانی است؛ اما برای حضور موفق و پایدار در بازار پویای امروزی باید یک جزء مهم دیگر به نام دانش مشتری را نیز مدنظر قرار داد. مدیریت دانش مشتریان، برای سازمان ها این امکان را فراهم می آورد که با احتمال بیشتری قادر به تشخیص فرصت های پدیدارشده در بازار بوده و مزیت رقابتی خود را افزایش دهند. مدیریت دانش مشتری در ارتباط با به دست آوردن، اشتراک گذاری و بسط دانش مشتریان با هدف افزایش منافع ذی نفعان سازمان است. در این پژوهش سعی شده است بااستفاده از داده ها مشتریان، مجموعه صنعتی به شناسایی هر چه بیشتر نقاط قوت و ضعف نمایندگان خدمات پس از فروش پرداخته که مهم ترین کانال جلب رضایت مشتریان فعلی و جذب مشتریان آتی است. از تکنیک های تحلیل پوششی داده ها (DEA) کارآیی این شرکت ها ارزیابی شده و ارتباط شایستگی و مهارت آن ها را (در حوزه KM) با جریان خدمات (در حوزه CRM) بررسی کرده و درنهایت شرکت های مذکور جهت بهبود ارائه خدمات و جلب رضایت مشتری به کمک مدل سکستون رتبه بندی شده اند. 

یکی از مهم ترین مسائلی که سازمان های پروژه محور با آن مواجه اند، مسئله برون سپاری فعالیت ها به منظور تمرکز بر مدیریت یکپارچه آن هاست. صنایع ساخت وساز پروژه ای نیز با توجه به ماهیت خود و گستره کاری وسیعی که دارند، از این امر مستثنی نیستند. انتخاب پیمانکار بر مبنای کمترین قیمت پیشنهادی، نه تنها نتوانسته است از مخاطرات پیش روی کارفرمایان و سرمایه گذاران این صنعت بکاهد، بلکه با وجود توسعه روش های پیش ارزیابی، همچنان از جمله عوامل اصلی در ناکامی پروژه ها و تشدید ریسک های سرمایه گذاری در این حوزه است. در این مقاله، حل مسئله انتخاب و ارزیابی مجدد پیمانکاران با استفاده از روش ناپارامتریک تحلیل پوششی داده ها (DEA) ارائه می شود. تمایلات کارفرمایان بر به کارگیری تعداد زیاد معیارها از طرفی و مواجهه با تعداد اندک پیمانکاران در مناقصات اجرایی به سبب تخصصی بودن کارها از طرف دیگر موجب افزایش تعداد پیمانکاران در مرز کارایی خواهد شد؛ لذا به منظور رفع این مشکل، مدلی تلفیقی با استفاده از روش تحلیل سلسله مراتبی بازه ای(IAHP) و تحلیل پوششی داده ها توسعه داده می شود. فرایند تحلیل سلسله مراتبی بازه ای به سبب وجود داده های نادقیق در قضاوت خبرگان مدنظر قرار می گیرد. نتایج حاصله، نشان از این قدرت تفکیک پذیری بالای مدل پیشنهادی دارد.

مهمترین موضوع در اجرای استراتژیها به روش کارت امتیازی متوازن، ترسیم نقشه استراتژی برای مشخص نمودن ارتباط علت و معلولی میان اهداف استراتژیک می باشد. در فضای تجربی سازمانها، ترسیم نقشه استراتژیک بصورت شهودی در روش ارزیابی متوازن انجام میشود و با این روش ارتباط بین اهداف استراتژیک در لایه های مختلف کاملا واضح و روشن نیست و مشخص نیست که کدام اهداف استراتژیک با هم ارتباط دارند و کدامیک از شاخصهای کلیدی عملکرد مربوط به اهداف استراتژیک تاثیر گذار بر دیگر شاخصها هستند . لذا نیاز به ارائه روشی قضاوتی بر پایه ریاضیات برای ترسیم نقشه استراتژی مبرم می باشد. در این پژوهش پس از استخراج اهداف استراتژیک شرکت ملی پالایش و پخش فرآورده های نفتی ایران و تقسیم آنها در چهار وجه کارت امتیازی متوازن و تعریف شاخصهای کلیدی عملکرد برای اهداف استراتژیک، ارتباط علت و معلولی میان اهداف استراتژیک با استفاده از روش دیمتل ترسیم میگردد. سپس ارتباط میان شاخصهای کلیدی عملکردی پیشرو که بدون تاخیر زمانی و شاخصهای کلیدی عملکردی پسرو که با تاخیر زمانی به وقوع میپیوندد، مشخص میشود. با مشخص شدن ارتباط میان شاخصهای کلیدی عملکرد پیشرو و پسرو، در صورت وجود ضعف هر یک از شاخصهای پسرو اهداف استراتژیک، با تقویت شاخصهای کلیدی پیشرو مربوطه، نارسایی به صورت ریشه ای مرتفع میگردد.

یکی از چالش های بزرگ سازمان در اجرای استراتژی ها به وسیله کارت امتیازی متوازن این است که شاخص های موجود در اهداف استراتژیک نقشه استراتژی، با تأخیر زمانی ارتباط علت و معلولی را به وجود می آورد و با افزودن عامل زمان، اهداف استراتژیک در زمان های مختلف با هم ارتباط خواهند داشت. به همین دلیل، نیاز به ترسیم نقشه استراتژی پویا برای تعیین روابط علت و معلولی در خلال زمان ضروری است. در این مقاله، پس از تقسیم اهداف استراتژیک به مناظر چهارگانه کارت امتیازی متوازن شرکت ملی پالایش و پخش فرآورده های نفتی ایران، از روش فازی دیمتل برای ترسیم روابط علت و معلولی اهداف استراتژیک، با درنظرگرفتن تأخیر زمانی حاصل از شاخص های کلیدی عملکرد پسرو در قالب نقشه استراتژی پویا استفاده می شود. با این کار، روابط کلاسیک موجود در مناظر چهارگانه کارت امتیازی متوازن به روابط علت و معلولی شبکه ای و پویا ارتقا می یابد و ارتباط میان اهداف استراتژیک سازمان در خلال زمان مشخص می شود. با تعریف برنامه های بهبود اهداف استراتژیک تأثیرگذار حاصل از شاخص های کلیدی عملکرد پیشرو، پیشرفت در اهداف استراتژیک تأثیرپذیر از شاخص های کلیدی عملکرد پسرو حاصل می شود.

روشهای متداول ارزیابی عملکرد قبلی عمدتا بر جنبه های مالی سازمان توجه داشتند و شاخص های خود را حول آن متمرکز کرده بودند ولی کارت امتیازی متوازن شاخص های خود را به چهار چشم انداز مالی؛ فرآیندها؛ مشتری و یادگیری و رشد نیروی انسانی توسعه داده و به دنبال ایجاد توازنی بین اهداف مالی به عنوان نتیجه عملکرد گذشته (شاخص های گذشته نکر) و سه شاخص دیگر (شاخص های آینده نگر) است.اندازه گیری راندمان یا کارایی همیشه یکی از مباحث مهم مدیریت بوده استو مدلهایDEA ، میزان توانایی هر واحد تصمیم گیرنده (DMU) در تبدیل ورودیها به خروجیها را ارزیابی می کند که این میزان توانایی، کارایی نامیده می شود. در این مقاله یک مدل تلفیقی DEA و BSC ارایه گردید که ورودیها و خروجیها از کارت امتیازی متوازن استخراج می شوند. و همچنین کاربرد مدل مذکور را برای سرپرستی یکی از بانکهای ایران مورد بررسی نموده و نتایج را در قالب جداولی بیان شده است.